Het geschreeuw van een big
en het krijsen van meeuwen
De
barre
en
vergeefse
tocht van Greenpeace
ZATERDAG 4 APRIL 1981
PAGINA 25
Na hun arrestatie komen Wil-
lem Beekman (links) en Chris
Robinson weer aan boord van
de Rainbow Warrior. Op de
achtergrond het Canadese in
spectieschip de Baffin.
De Rainbow Warrior, het schip van de internationale milieuorganisatie Green
peace, ontleent zijn naam aan een oude Indiaanse mythe. Dat verhaal voorspelt
dat er in de toekomst op aarde geen grote dieren meer zullen zijn, maar dat tegen
die tijd de mythische regenboogstrijders zullen verschijnen om af te rekenen
met het kwaad.
Greenpeace-mensen die zich opwierpen voor de rechten van Indianen in Noord-
Amerika, kregen van hen een totemring die herinnert aan deze legende en die
nog steeds deel uitmaakt van het beeldmerk op de schoorsteen van de Rainbow
Warrior.
Onlangs ondernam het schip weer acties tegen de jacht op zeehonden op de Cana
dese ijsvlakten. Tevergeefs, zoals bekend. Aan boord was een uit negen landen
afkomstige bemanning, onder wie veel Nederlanders. Ook verslaggever Henk
Lensink reisde mee. Bijgaand noteert hij zijn bevindingen.
Door
Henk Lensink
Ik heb zojuist met onze man aan de andere kant gespro
ken, en die raadt ons dringend af S John's aan te
lopen. Het visserij-inspectievaartuig Baffin ligt er
op ons te wachten. We krijgen er zeker geen brand
stof, en we worden waarschijnlijk meteen vastge
houden op het vermoeden dat we zonder vergun
ning de jachtgronden willen binnenvaren".
Deze mededeling van Allen Thornton, leider van de Grecnpeace-
actie tegen de jacht op klapmutszeehonden bij Newfoundland,
maakt indruk op de in de mess samengepakte bemanning van de
Rainbow Warrior. Dagenlang had iedereen alles op alles gezet om
op tijd voor de jacht in St. John's te zijn. Een doel dat onhaalbaar
leek door een opeenvolging van tegenslagen: een uit z'n lagers
lopende generator, een ondeugdelijke radar, een telkens weer
uitvallend gyrokompas, storingen in brandstofpompen en olie
leidingen - en vooral: een hele reeks stormdepressies tussen de
Rainbow Warrior en haar eerste bestemming St. John's. Een
bestemming die nu opeens geen doel meer is...
Maar er is nog voldoende olie in de tanks om rechtstreeks het
drijfijs in te gaan bij de noordpunt van Newfoundland, op zoek
naar de Noorse jagers Polarstar, Narvory en Veslemari. die daar
samen zo n 9.000 klapmutsbaby's om zeep mogen helpen. Of er
na de acties nog voldoende olie over zal zijn om de Rainbow
Warrior uit handen van de Canadese autoriteiten te houden, is
twijfelachtig. Precies een etmaal later deelt Thornton de verza
melde bemanning zonder veel omhaal mee dat we toch St. John's
zullen aandoen.
Het wordt de eerste botsing tussen de bemanning en Thornton, een
lange magere Canadees met donkere diepliggende ogen, een ster
ke kaak en een weke glimlach. Hij heeft grote problemen met de
traditie van Greenpeace, dat alle belangrijke besluiten volgens
democratische spelregels worden genomen door de bemanning.
De garnalen snoepende vegeta
riër Thornton gelooft de ac
ties te kunnen dirigeren zoals
hij sinds vijf jaar het Londen-
se Greenpeace-bureau leidt:
autoritair en met weinig be
grip voor de inzet van vrijwil
ligers en voor de donateurs,
die met guldentjes en tientjes
Greenpeace gaande houden.
De bemanning geeft hem zijn
zin: in St. John's staan Ameri
kaanse persmensen te wach
ten, en publiciteit en openba
re mening kunnen meer zee
honden redden dan de Rain
bow Warrior in z'n eentje.
De stemming wordt wat gede
primeerd: de ene depressie na
de andere vormt een barrière
voor het 48 meter lange. 400
ton metende schip. De stor
men op de Noord-Atlantic
zijn adembenemend, letter
lijk. Zelfs de roerganger bo
ven in het stuurhuis kan
meestentijds de horizon niet
zien. Reusachtige donker
blauwe golven van tien tot
vijftien meter hoog ontnemen
hem het uitzicht. De Rainbow
Warrior, niet gebouwd voor
dit soort oversteken, houdt
zich geweldig. Licht als een
eend drijft hij tegen de voor
trollende waterduinen op en
duikt gierend omlaag in de
dalen. Elke ongelooflijke wa
termassa zet het schip op
nieuw tientallen graden uit de
koers.
Het buiswater hagelt tegen het
stuurhuis. Het schip rolt zó
verschrikkelijk, dat 's nachts
de boordlichten de voorbijra-
zende schuimkoppen beurte
lings rood en groen kleuren.
Het toplicht in de voormast
verlicht nog vaag de witte
golfbreker op het voordek.
Daarachter schijnen die witte
golfkammen te zweven in het
ondoordringbare zwart van
de nacht. De Rainbow War
rior loopt twee knopen: het
tempo van een wandelaar, en
i te gaan...
Newfoundland
Dan. op een morgen, breekt een
waterig zonnetje door de wol
ken en spant een enorme re
genboog van horizon tot hori
zon De bemanning van de
Rainbow Warrior - de regen
boogstrijder - veert op. Het
geloof in dit gunstig voorte
ken wordt bevestigd ook: de
volgende stormdepressie ont
staat ergens achter ons en
stuwt ons met grote kracht in
de goede richting. Wanneer
tot drie keer toe ook nog grote
groepen springende dolfijnen
om de Rainbow Warrior ko
men spelen, dan vervagen de
grenzen tussen nuchterheid
en bijgeloof van de zee. Dagen
eerder dan de grootste opti
mist had voorspeld, doemt in
het eerste ochtendlicht New
foundland op Een steile grijs
bruine rotskust, met witte
plekken sneeuw en kleine
grauwe denneboompjes. Te
gengestelde winden ontmoe
ten hier elkaar, en blazen de
toppen van de golven die van
drie, vier kanten tegelijk aan
stormen.
Hoog bovenop de rotsen staat
het grijze torentje, waar ooit
Marconi zijn eerste Transat
lantische radioverbinding tot
stand bracht. Het is nu een
museumpje. De Canadese
vlag er bovenop staat strak in
de wind: wit. met rode rand
en met de rode maple leaf. Het
blad van de Canadese es
doorn. Een motorkottertje
brengt ons de loods aan boord
die ons de weg wijst door de
heksenketel van het scheeps-
kerkhof voor de smalle door
vaart in de rotsen. Daarachter
waaiert de grote natuurlijke
havenkom uit van St. John's.
Het gezicht van de loods staat
weinig bemoedigend, stuurs.
Wanneer de havenwerkers ons
vuistenschuddend hun wel
kom toeschreeuwen, laait de
twijfel op of we ooit ongehin
derd dit hol van de leeuw
weer kunnen verlaten. De po
litie heeft onze havenpier her
metisch afgegrendeld, en
voor de poort staan tientallen
scheldende mannen, die hun
mening met stevig doorslaan
de argumenten willen onder
strepen. De Senior Citizen,
het plaatselijke weekblad, ge
bruikt zijn hele achterpagina
om met grote letters in dicht
vorm duidelijk te maken dat
God de hardwerkende New
foundlanders de zeehond
heeft geschonken en dat
Greenpeace en andere wijs-
i zich niet moeten aan
matigen daar anders over te
denken.
Water
Er is in heel St John's geen
scheepsagent die ons dieselo
lie wil leveren, maar de ge
meente kan vers drinkwater
niet weigeren. Een van de po
litiemannen is nog nooit aan
boord van een schip geweest
Hij wordt rongeleid door het
schip, en komt onder de in
druk van argumenten en inzet
van de bemanning. Met een
armvol posters van de Rain
bow Warrior voor zijn colle
ga's zwaait hij ons een paar
uur later uit, wanneer we on
gehinderd vertrekken naar de
jachtgronden op het drijfijs.
Sommige bemanningsleden
janken bijna van opluchting
en geluk.
In de laatste tien jaar is het ijs
nog nooit zover noordelijk en
zo slecht geweest. Het drijfijs
zit vlak onder de kust en is
heel los. De zeehonden heb
ben het er moeilijk mee. An
ders dan normaal bevinden ze
zich niet in grote groepen,
maar liggen erg verspreid op
de oogverblindende witte
vlakte die golft op de lange
deining van de oceaan. De
zeehondknuppelaars kunnen
niet uit de voeten. Tussen de
schotsen drijft dikke ijspulp
waarin een mens onmiddelijk
verzinkt. De jagers zijn ge
dwongen met hun grote zee
schepen van zeehond naar
zeehond te varen, met een uit
kijk in het kraaienest en tien
tallen schutters op de hoge
boeg. De natuur beschermt
dit jaar(de zeehond beter dan
Greenpeace ooit zou kunnen.
De zeehonden zijn dit jaar zo
dun gezaaid, dat de Noren al
les schieten wat hen voor het
geweer komt: zadelrobben of
de veel kostbaarder klapmut
sen, het maakt niets uit. Rood
besmeerde ijsschotsen vertel
len hun trieste verhaal, en de
van bloed druipende dekken
van de jachtschepen trekken
kilometers lange helder rode
banen over de ijswoestijn.
Hulpeloze witte zeehonden
pups roepen klagend om hun
gevluchte moeder wanneer
het schip in hun buurt komt.
Hun gejammer houdt het
midden tussen het ge
schreeuw van een big en het
krijsen van meeuwen. De
pups kunnen nog niet zwem
men en zouden verdrinken
als ze te water raakten.
Geschaduwd
De uitkijk op de boeg van de
Rainbow Warrior weet soms
maar op het nippertje te voor
komen dat de extra gepant
serde steven het jonge leven
op het ijs vermorzelt. Soms
stopte al dat staal maar een
metertje van dat hulpeloze
hoopje bont. zwarte open
stipjes van ogen en neus om
hoog gericht, het roze van de
open bek zicht baar tijdens die
laatste klagelijke roep
De Baffin, het grote schip van
de Canadese visseru-
inspectie, schaduwt ons alle
dagen. Met plotselinge koers
wijzigingen probeert het de
Rainbow Warrior bij de zee
hondenjagers vandaan te
houden. De drie helikopters
van het schip dansen als oran
je kolibries om ons heen. of
landen op het ijs voorde Rain
bow Warrior om de pas af te
snijden. Ook een tweemoto-
rig vliegtuig van de kust
wacht scheert om de paar uur
vlak over ons. We moeten de
Canadese regering miljoenen
kosten, en dat terwijl 80 pro
cent van de zeehonden door
Noren wordt gekeeld en ver
handeld.
Als duidelijk wordt dat we door
de spreiding van de zeehon
den en de vangstmethode van
de veel snellere jachtschepen
geen kans hebben tussen de
jagers en hun slachtoffers te
komen, besluit de bemanning
zoveel mogelijk zeehondba
by's onbruikbaar te maken
voor de pelsjagers door hun
vacht met donkergroene, on
schadelijke verf te besmeu
ren De Australiër Chris Ro
binson en de Nederlandse
stuurman Willem Beekman,
trekken waterdichte en isole
rende overlevingspakken
aan. waarmee ze desnoods
twaalf uur lang in het ijskou
de water kunnen drijven.
Wankelend over de schotsen,
met lange bamboestokken
zoekend naar onzichtbaar wa
ter onder de sneeuw, doen ze
hun werk Een oranje heli
kopter daalt neer als een en
gel der wrake, maar dc twee
man die eruit springen zak-
Met een zogenaamde "haka-
piek'' - een soort houweel - of
met knuppels worden elk jaar
weer tienduizenden zeehonden
door voornamelijk Noorse ja
gers langs de kust oan New
foundland vermoord.
ken meteen half weg tussen
de schotsen De schilders we
ten schotsje springend aan
hun achtervolgers te ontko
men en klauteren als apen aan
boord. De touwladder wordt
snel opgehaald, net voor de
neus van een vissery-
mspecteur en een korporaal
van de Royal Canadian Moun
ted Police.
Geen verzet
De beide ofTicals geven ons van
af het ijs een officiële laatste
waarschuwing op basis van
de Canadese visserywet,
waaronder ook de zeehon-
dcnjacht valt. Een half uurtje
later worden Chns en Willem
bij een nieuwe actie door oen
helikopter van het ijs geplukt
en overgebracht naar dc Baf
fin. en nemen vier Canadezen
de Rainbow Warrior In bi
Als dc spanning wat ia weg
geèbd. uiten de politieman,
de vissery-inspecteur. en dc
beide Canadese machinisten
hun waardering voor de ma
nier waarop Greenpeace deze
actie heeft gevoerd Er schijnt
ook in Canada veel positieve
publiciteit over te zijn De be
manning besluit daarom af te
zien van lydzaam verzet Er
valt serieus te praten met on
ze bezetters, ook over de wet
die verven van zeehonden
pups verbiedt maar doodk
nuppelen van diezelfde die
ren toestaat. Na een dag ver
wisselen de Canadezen hun
uniformen voor spijkerbroe
ken en sporthemd, en laat de
politieman zyn pistool onbe
heerd in zijn hut.
's Avonds na het eten wordt er
gediscussieerd, een biertje
gedronken en gekaart met do
Canadezen Zc melden zich
elk uur via de radio by de Baf
fin. waar hun collega's steeds
afgunstigcr worden Ze staan
er op dat hun posters van de
Rainbow Warrior getekend
worden door alle leden van de
bemanning. ..Ik zal mijn
dochters nog heel wat uit te
leggen hebben", zegt de
Mounty. als hy een foto van
de roodgejaste collega met
paard uit een wiskcyreclame
scheurt ..Ik zal proberen jul
lie volgend jaar niet teleur te
stellen. Veel geluk", schryft
hy erop en prikt het plaatje
tegen de wand.
Boete
Die nacht waaiert, als in een me
lodramatische film, het noor
derlicht in alle richtingen
door de nachthemel vanuit
een donker punt recht boven
de Rainbow WaflkV Lu htb.t
nen - als van de zon tussen dc
wolken - bewegen heel lang
zaam heen en weer, worden
zwakker en sterker, verande
ren van kleur Het lijkt soms
of reusachtige lichtende vleu
gels zich beschermend over
de aarde uitspreiden, zacht
groen. wit. lichtgeel, donker
rood. De stralen lopen tot vlak
op de horizon en eindigen
daar in een golvende lijn. als
was he* -*e stralende v»-
trage.
De volgende dag worden Wil
lem en Chris door de recht
bank in St. Johns veroordeeld
tot een boete van 20<x> Cana
dese dollars, oftewel 4000 gul
den de man. Bovendien mogen
ze op straffe van verdere ver
volging dne jaar lang hun ge
zicht niet meer in de buurt
van de Newfoundlandse zee
honden laten zien Allen
Thornton krijgt als acticleider
geen straf, en de Rainbow
Warrior wordt vrijgegeven.
Het oude schip zal in de nieu
we wereld een nieuw bestaan
gaan leiden als voorlichtings
boot Greenpeace Nederland
is intussen op zoek naar een
waardige opvolger voor dit
roemruchte schip
