Trijfel
Vouwopvouwvan Penta
konsekwent uitgewerkt
-RIJDAG 27 MAART 1981
Zondagsdichters
Gisteren is de bundel Zon
dagsdichtersaan de open
baarheid prijsgegeven, een
uitgave van Vroom Drees-
man. Bij elkaar 169 gedich
ten, langere en kortere, ge
schreven door mensen die niet
eerder gepubliceerd hadden.
Je zou het een hernieuwde
keuze kunnen noemen uit de
gedichten die zo'n 3000 zon
dagsdichtersvorig jaar in
stuurden ter gelegenheid van
hel 100-jarig beslaan van de
Koninklijke Nederlandse Uit
geversbond. Uit de zeg tien
duizend gedichten die dat
Nationaal Concours Zon
dagsdichters opleverde, werd
één winnaar gekozen, de En-
schedese Leraar Maarten van
der Steeg, en tien finalisten
die hun gedichten in een tv-
uitzending mochten voorle
zen. En daarmee was het af
gelopen. Dat vonden sommige
mensen jammer, en aan Aart
van Zoest en mij werd ge
vraagd of we nog eens een
uitgebreidere keuze wilden
maken uit het totaalaanbod,
nu voor een echte bundel
waar je pak aan had. Dat is
nu dus gebeurd, en ik geloof
dat er reden is tot tevreden
heid.
De bundel bevestigt mijns in
ziens, dat Nederland behalve
een land van dtt| ters is. Dat
wisten we eigenlijk al dank
zij onze „officiële" dichters,
die pozie van hoge kwaliteit
produceren, en ook dankzij
onze anonieme poézie-lezers
die met een veel kleiner poten
tieel er dan toch maar voor
zorgen dat Nederlandse
dichtbundels doorgaans in
even grote oplagen kunnen
verschijnen cis bijvoorbeeld
in Engeland. „Zondagsdich
ters" toont aan, dat er veel
meer gedicht wordt in Neder
land dan je, zonder daar on
derzoek naar gedaan te heb
ben, zou verwachten. De bun
del is een staalkaart van ver
schillende „stijlen" gewor
den, en de gedichten hebben
met veel gedichten van de al-
ledagen-dichters" gemeen,
dat ze lang niet allemaal per
fect van vorm of zelfs inhoud
zijn, of gespeend van invloe
den, maar ook dan ..hebben"
ze iets dat het de moeite
waard maakt ze te lezen.
V
Doer
Nico
Scheepmaker
H
Zwaan
Neem bijvoorbeeld dit kleintje
van Harmke Haanstra, Vries
(Dr.), 1947. kleuterleidster
beeldend kunstenaar:
„vanmorgen morste
mijn kind
een zwaan van melk
op de tafel"
Medaillon
Of anders dit smalle gedichtje,
van R. Lemstra, Krommenie,
1952, medewerker inkoop-af
deling:
„Ik ademde
een rondje
op het glazen
tafeltje
Verlegen
maar beleefd
lichtte het leven
heel even
zijn hoedje..."
Jeugdvriendin
Dit is ook een mooie korte, van
Frans van Dam. Bennebroek,
1922, leraar Swahili:
„Vandaag zag ik een jeugd-
vriendin, gebogen
in de gestalte van haar moeder,
langs me gaan.
Ze keek me half herkennend
Kunst
En deze, van Rudi Kamminga,
Delfzijl, 1961 (in 1980 scho
lier), vind ik heel stimule
rend:
„de kunst om onder het mens
zijn uit te komen
is geen kunst
de kunst om in god te geloven
ook niet
de kunst om tv te kijken
is al meer kunst
maar de ware kunst is
vliegen en praten tegelijk
En neem nu bijvoorbeeld het
volgende gedicht, van Herma
de Vos, Amsterdam, 1943,
huisvrouw. Het heet (AF
SCHEID) OM NOOIT TE
VERGETEN. Het is. als ge
dicht, verre van volmaakt,
maar ik kan het, ook na de
vierde of vijfde keer, niet met
droge ogen lezen. Vertel mij
dan maar eens dat dat geen
poëzie is!
Dood geboren
Negen maanden leven
In de kiem gesmoord
Je geboorte heb ik beleefd
als moord.
Nog heb ik een stil verlangen
Had ik je maar even tegen me
kunnen drukken
Dat grote mens liep met je weg.
Ik wilde je vast houden
maar durfde je niet uit haar
armen te rukken.
Ik had nu niet die heimwee ge
had
als ik toen het lef op kon bren
gen
Wat wasje mooi
wat was je lief
m'n schat.
Niet één minuut op deze koude
aarde kunnen leven
Maar in m'n buik had je enor
me kracht
Op het laatste moment
heb je verschrikkelijk geprotes
teerd
en voelde ik je zo bang beven
M'n lief, misschien is het goed
dat je het op hebt gegeven
Twaalf lange jaren geleden is
het gebeurd
Als ik er aan terug denk
is het nog of er van binnen iets
scheurt.
Maar nu, vaarwel m'n schat.
Het is hard als een kiem niet
mag ontluiken,
maar binnen in me voel ik je
verder leven
met een lieve zachte tederheid
die ik wil gebruiken
om aan Samara en Maurice
door te geven.
Dank je wel m'n lief.
Je moeder, Herma.
Dat was het. Soms denk ik echt
dat dit het mooiste gedicht is
dat ik ooit gelezen heb. Soms,
dat is. elke keer als ik het lees
PAT AU
pArrjEtp rmenf
PAAR watZPTjB MAAR
AfVBno VAM. wevn?'
KLEINE VAART
Dutch Mate 25 v Rotterdam nr
Tees
Dutch Sailor 25 v Rotterdam nr
immingham
GROTE VAART
African Express 26 v Sydney nr
Ummsaid
Alnati 25 360 zzw Kaap Verdische
eil. nr Santos
Amstelbrink 25 660 zw Dakar nr
Ghana
Amstelland 26 te Montevideo verw
Amstelmeer 25 55 zw Split nr Alge-
ricas
Amstelveen 25 v Puerto Cabello nr
Mississippi
Amsterdam 26 v Cristobal nr
Guayaquil
Antilla Bay 25 60 zw Plymouth nr
Gibraltar
Baarn 25 600 ozo Socotra nr Dji
bouti
Benattow 25 30 o Pantelleria nr
Port Kelang
Buena Vista 25 te Rotterdam
Chevron Madrid 26 v Ras Tanura
nr Mombasa
Coral Maeandra 26 te Ventspils
Crania 26 te Palermo
Dallia 25 40 nnw Lerwick nr Sul-
lomvoe
Daphne 25 v Teesport nr Wilhelms-'
haven
Diadema 25 te Portland
Dockexpress 10 25 150 n Haiti nr
Tampico
Docklift 2 26 150 z Canarische eil nr
Hamburg
Esso Bonaire 26 300 ono Aden nr
Ainsukhna
Esso Nederland 25 400 no Mogadis
cio nr Aruba
Felipes 25 t.a. Ambrose
Flammunilina pass 25 Ouessant nr
Sal
Fulgur 25 45 no Barbados nr Sal
Gooiland pass 25 Finisterre nr Sal
vador
Hollandia 26 te Willemstad
Kieldrecht 25 200 no Vitona nr Ma-
capa
Lanai 25 15 no Azoren nr Puerto
Limon
Largsbay 26 te Singapore
Latia 25 130 zo Durban nr Perz.
Golf
Latirus pass 25 Kp Comorin nr Sin
gapore
Loosdrecht 25 v New Orleans nr
Tarragona
Maasbree 25 te Ras Tanura
Meerdrecht 25 48 no Tunis nr Rot
terdam
Nedlloyd Albany 26 230 ozo Port
Moresby nr Fiji
Nedlloyd Amsterdam 26 275 nw
Auckland nr Jakarta
Nedlloyd Dejima 26 te Gothenburg
ROTTERDAM Het Leidse pu
bliek kon in januari Penta's
nieuwste produktie "Vouwop
vouw" aanschouwen in een nog
onvoltooid stadium. De groep
heeft de resultaten van die proef-
voorstelling verwerkt, en is tot
de voorstelling gekomen die gis
teravond haar première nog be
leefde in de Lantaren in Rotter
dam. Penta heeft het basisidee
nog verder uitgewerkt.
"Vouwopvouw" is geïnspireerd op
het werk van de Amerikaan Saul
Steinberg, die in zijn tekeningen
zoveel mogelijk weg laat, om
slechts de essentie te tonen. Bo
vendien werkt hij graag met het
principe dat een gegeven, dat in
zichzelf gelijk blijft, verandert
wanneer de Omgeving verandert.
Vooral dit laatste wordt door
Penta uitgewerkt: de voorstel
ling is er één van tengenstellin-
gen.
Hetzelfde liet dat door twee man
nen "live" gezongen wordt, is
heel anders wanneer het, gezon
gen door vrouwen, over de luid
sprekers klinkt. De glimlach, die
een vrouw aan een andere vrouw
schenkt, verandert wanneer hij
aan een man geschonken wordt.
Het spel met de plank krijgt een
heel andere betekenis, wanneer
er twee spelers in betrokken
worden die elkaar door de plank
niet kunnen bereiken.
Het zijn natuurlijk niet de dingen
zelf die veranderen, maar de in
terpretatie door de toeschouwer
doordat bepaalde situaties en ge
gevens zekere verwachtingen en
reacties oproepen. De bos bloe
men die onverwachts op toneel
verschijnt zorgt voor een extra
spanningsveld: men verwacht
dat de handeling zich wijzigt,
wat echter niet gebeurt.
De invalshoek van waaruit de toe
schouwer een scène bekijkt, ver
andert aldus, zoals ook het de-
kor, een witte vouwwand, tel
kens verandert. Het vouwidee
kan men zien als een metafoor
van de voorstelling zelf.
De voorstelling begint en eindigt
dan ook met een vouwscène.
kranten die, aan elkaar geplakt,
de vouwwand imiteren en kar
tonnen dozen die in verschillen
de vormen te vouwen zijn. In de
krantekoppen herkent men o.a.
die van Volkskrant en Telegraaf,
hoewel ze onleesbaar zijn. (Het
weglaatprincipe). In het dozen-
fragment komt men nog eens te
rug op hetzelfde gegeven/andere
omgeving principe.
"Vouwopvouw" is een uiterst con
sequente voorstelling die, hoe
wel zij af en toe lijkt af te dwalen,
altijd op haar uitgangspunt te
rugkomt.
Jammer was wel dat bij de premiè
re de voorstelling nogal slordig
gespeeld werd. Bovendien is in
deze produktie de humor, die bij
Penta toch altijd al subtiel is,
maar heel licht aanwezig. De hu
mormomenten zijn zo klein dat
men er makkelijk overheen
kijkt. Een iets strakkere uitvoe
ring zal echter ook de humor
meer naar voren brengen.
JACQUELINE MAHIEU
WÈm
Fragment uit Penta's "Vouwopvouw".
'ARAIOCDS *1
ADfl&S 1
IA/AT KAM
IK C7AA-É?
t Besre
Cce/o"?
IA
FREO BASSET jcowrByr'
Ik. ben dol op
zalm!
De belevenissen van Jommeke jg RQ jjj| Jj^J
Agenda
Bioscopen Leiden
LUXOR: "The blue lagoon*, da. 14.30,
19.00 en 21.15 uur, zo. 14.15, 16.30, 19.00
en 21.15 uur, al.
Nachtvoorstelling: "Cannon ball", vr.
cn za. 23.30 uur, 16 jr.
CAMERA: 'The spy who loved me", da.
19.00 en 21.15 uur, 12 jr.
Kindermatinee: "Dik Trom en zijn
dorpsgenoten", za. en woe. 14.30 uur, zo.
13.30 uur.
Nachtvoorstelling: "Une histoire sim
ple". vr. en za. 23.30 uur, 16 jr
LIDO 1: "Een vlucht regenwulpen", da
14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo. ook 16.45
uur, 12 jr.
LIDO 2: "Eiland der verschrikking", da.
14.30, 19.0 en 21.15 uur. zo. ook 16.45
uur, 16 jr.
LIDO 3: "The Blues brothers", da. 14.30,
19.00 en 21.15 uur. zo. ook 16.45 uur. al
LIDO 4: "Strawdogs", da. 14.30. 19 00.
21.15 uur, zo. ook 16.45 uur. 16 jr
STUDIO: "Le dernier métro", da. 19.00
en 21.15 uur, do., vr., ma. en di. ook 14.30
uur, 16 jr.
Kindermatinee: "Aristocats", za. en
woe. 14.30 uur, zo. ook 16.45 uur.
TRIANON: "Te gek om los te lopen",
da. 14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo. 14.15,
16.30, 19.00 en 2L15 uur. al
REX: "Sweet surrender", da. 14.30.
19.00 en 21.15 uur, zo. 14.15, 16.30, 19.00
en 21.15 uur. 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Sex in de klas", vr.
en za. 23.30 uur. 16 jr.
Kunst
"De Oude Rijn, grafiek van o.a Karei Ap
pel. Corneille; keramiek van Johanna
Warmenhoven en Marry Algra, Stille
Mare 4. van 7 feb t/m 28 maart, di tm za
van 10 tot 18 uur. do van 19 tot 21 uur. zo
ym 11 tot 17 uur. ma van 13 tot 18 uur
Rijkmuseum van geologie en Mineralo
gie, Hooglandse Kerkgracht 17. tm
april, 'Planten van vroeger en nu', i.s.m.
de Hortus Botanicus der Rijksuniversi
teit. ma t/m vrvan 10 tot 12 uur, 14 tot 17
uur, zo 14 tot 17 uur.
Museum Boerhaave, 'Dr. Auzoux', ten
toonstelling van anatomische modellen
uit 1900, gemaakt van papier-mache.
Steenstraat la, t/m 11 mei, ma lm vrvan
*ot 16 uur en zo van 13 tot 16 uur
Galerie Denise Slephan. tentoonstelling
Hermanus Berserik, t/m 12 april, pr.,
za., zo. van 14 00 tot 18 00 uur.
Auberge de Kieviet - expositie van Zoe-
termeerse dier- en landschapsschilder
t/m 30 april.
Kunstcentrum Lange Mare - Lange
Mare 37, tentoonstelling schilderijen, et
sen en houtdrukken van Kees Verhoe
ven, tot 18 april, do van 19-21 uur. za
van 12-17 uur
Lak-Galene. Levendaal 150, maart, ma
t/m vr van 10 tot 18 uur, Arie de Groot
tekeningen.
Rijksmuseum van Volkenkunde. Steen-
straat 1, mini-expositie van Japanse
schilderkunst uit Eigen Bezit, tot 31
maart, dagelijks van 10 - 17 uur zo van
13 - 17 uur.
Bioscopen Alphen
EURO 1: 'Te gek om los te lopen", da
18 45 en 21.15 uur. do., vr., ma en di. ook
13.45 uur,al. za. nachtvoorstelling 00.15
uur, 16 jr.
Kindermatinèe: "Asterix verovert Ro
me". za., zo. en woe. 13.45 uur.
EURO 2: "The jazz-singer", da. 13.30,
18.30 en 21.00 uur. zo. ook 16.00 uur, al.,
za.nachtvoorstelling 00.15 uur. 16 jr.
EURO 3: "Een vlucht regenwulpen"
da 14.00, 19.00 en 21.30 uur. zo. ook
16.30 uur. 12 jr.
Nachtvoorstelling: 'Julia" za. 00 15
16 jr.
Bioscoop Voorschoten
ir. al.
16.00 en 18.15 i
16.00
Kindermatinee: "De avonturen van
Hammetje" xa. en zo. 14.00 uur, woe.
14.15 uur
Ook in Greenway een Italiaanse filmcy-
clus: "I nuovi mostri", za. 2045 uur.
"Guilietta della spirtti", zo. 20 45 uur,
"Conversation Piece", ma. 20.45 uur.
"Permette? Rocco Papaleo", di. 20 45
uur en "De klompenboom", woensdag
20.45 uur, 16 jr.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur Elisabeth-ziekenhuis.)
Bezoekuren
ziekenhuizen
Dlaconessenhuts:
Middagbezoekuur 13.45-14.30 uur.
Avondbezoekuur 18.30-19 30 uur
Kraamafdeling vaders extra van
18.00-18.30 uur. Kinderafdeling dage-
lyks van 14.00-19.00 uur. (Niet meer dan
2 bezoekers per patiënt).
Sportmedisch Advies Centrum; blessu
respreekuur Elisabethziekenhuis. Lei
derdorp, 's maandags van 19.30-20.30
Kraamafdeling: dag van 11 15-12 00 uur
(alleen voor echtgenoot) en van
18.30-19.30 uur. Babyshow laatste kwar
tier van avondbezoek.
Kinderafdeling: dag. van 1500-18.30
C.C.U- (hartbewaking), dag.
14.15-14.45 en 19 00-19.30 t
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten 'bchnhc kinderen)
zijn d< bezoekurrn als volgt
Elke dag
14.15-15 00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou
ders)
Maandag tfm vrijdag
1830 18 45 uur
Zaterdag en zondag
14-.4S-15XK) uur.
zoek wordt toegestaan kan de hoofdver
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken.
Bezoektijden Kinderkltniek
Dagelü kr
15 00-15 45 uur
18.30-19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdeling
Elke dag
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11-1130;
13 30-14.15 en 18 30-19.30 uur 3e klas
13 30-14.15 en 18 30-19.30 uur Kraamaf
deling 13.30-14 45 alleen voor echtgeno-
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bg het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip-
iol (020-175000).
<^udcYlieuws
27 maart 1981
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
Engelsche bladen melden uit
Zuid-Afrika een vreeseltjk
voorval, dal een afdeel ing En
gelsche troepen, éie zich naar
het oorlogsterrein begaven, is
overkomen. Onderweg werden
zij door een zeer hevig on weder
overvallen en zeventien ruiters
werden door den bliksem ge
troffen. Tien van hen waren da
delijk dood, terwijl de zeven an
deren gevaarlijk gewond wer
den. De stijgbeugels en het staal
aan hunne tuigen was hun on
geluk geweest, daar deze den
bliksem hadden aangetrokken
De gouden en zilveren tafel
serviezen in het koninklijk pa
leis te Windsor zijn onlangs ge
laxeerd op eene waarde van
3 000 000 pond sterling, d.i.
36.000.000 Hollandsche gul
dens
- Gebleken is, dat van de 4888
hulppredikers in Engeland en
Wales meer dan 2000 slechts 110
of 150 pond sterling jaarlijks
verdienen. 242 slechts Hebben
meer dan 200 pond sterling per
jaar. Een paar krijgen niet
meer dan 20 of 30 pond (zoals
uit hel voorgaande bericht
reeds bleek moet 1 pond sterling
in die jaren gelijk gesteld wor
den met ongeveer twaalf gul
den. red.)
Vij/l«g jaar gelden
- De Fransehman Branly, een
der Europeesche pioniers der
radio-techniek, staat zeer pessi
mistisch tegenover de ontwikke
ling der televisie Kortgeleden
moet hij zelfs beweerd hebben,
'tol in, ii ut li n ii cc, I toekomst
voor de televisie gelooft. Vol
gens hem zal men aan het einde
van deze eeuw in d* dan aller
nieuwste encyr' »«»-i deze
regels vinden "Omstreeks het
jaar 1930 hielden een puar in
genieurs zich bezig met de ont
wikkeling uan apparaten die
de overbrenging pan levende
beelden mogelijk zouden moe
ten maken Na t'ruchfelooze po
gingen echter heeft men dit
denkbeeld weer opgegeven" De
grijze norscher, die binnenkort
oner een geheel nieuu» en mo
dem ingericht laboratorium
zal kunnen beschikken, heeft
hier woorden gesproken, die ge
tuigen van jammerlijke onbe
kendheid met de nieuwste ont
wikkeling op het gebied der te
levisie.
