Leidsch Dagblad | 1981 | 21 maart 1981 | pagina 27

Paul van Hal op herhaling

Kruiswoord

m

m

m

"Z v

"t i

m

m

m

m

m

m

-h

Kopenhagens marine-wijk
Nyboder bestaat 350 jaar

9 m M M

j:mrnmj*
f S R 1

flBSEGH

Spel en
tegenspel

au

i

X

i

lü

i m

J3

2

B

LLA

X

a

n a

Oplossing

vorige

week

[!F

ZATERDAG 21 MAART 1981

PAGINA 27

Onder het Meulcnhoff-label
verscheen bij Elsevier het
tweede deel in de serie Spel
en tegenspel, onder de titel
'Blokkerende speelwijzen'.
Per deeltje wordt in deze se
rie steeds een afzonderlijk
spceltQchnisch onderwerp
belicht, gericht op de wat
J gevorderde bridger.

De auteurs, Sint en Schipper-
heyn, baseren zich op de oor
spronkelijke ideeën van Ree-
se en Trézel, maar in tegen
stelling tot de Engelse versie
zijn de spellen eerst in vier
hoofdstukken onderge
bracht, elk met een apart the
ma en voorzien van een uitge
breide inleiding, waarna de
spellen zelf worden gepre
senteerd in de vraag- en ant
woordvorm.

De lezer kan eerst trachten zelf
de oplossing te vinden, waar
na hij op een pagina kan zien
hoe het ispel in de praktijk
dient te verlopen.

In 'Blokkerende speelwijzen'
maakt de lezer kennis met
speelfiguren, waarin vrije sla
gen in een kleur niet kunnen
worden geïncasseerd omdat
'de kleur blokkeert'. Vervol
gens wordt getoond hoe men
deze blokkadeproblemen het
hoofd kan bieden.

De auteurs geven in de eerste
inleiding dit voorbeeld:

62
73

O 7 4 3

A H V 5 3

V7 5 B 984 3

<?H 10 9 2 <?B65

O H V B 10 8 096

2 *B74

A H 10
9 AV!4
O A 5

10 9 8 6

'U speelt als zuid 3 S A, waarte
gen est start met Ru H. U
houdt eenmaal op en neemt
west's Ru V met het aas; oost
bekent tweemaal. U hebt op
het oog 9 slagen, althans als

de uitstaande klavers 2-2
zijn verdeeld, maar zie wat er
gebeurt bij dit zitsel. Omdat
al uw klaverkaarten hoger
zijn dan noord s vijf komt u
aan slag als na KI A H V dc
vierde klaveren wordt ge
speeld. De kleur blokkeert en
noord's vijfde klaveren is ver
volgens onbereikbaar.

In de praktijk realiseerde zuid
zich dit tijdig, waarna hij pro
beerde zijn 9e slag te maken
via de snit op Ha H. Dat mis
lukte en zuid ging roemloos
down in een niet te verliezen
contract.

Zuid moet na KI A H ruiten
van tafel spelen en zelf een
klavertje afgooien. West mag
drie ruitenslagen maken
maar vervolgens komt u aan
slag, waarna u met uw laatste
klaveren oversteekt naar KI
V en 9 slagen maakt!

U mag het zelf eens proberen:

West Oost

AHVB102 5 3

9 AH! 9 654

OV4 OA 10 62

10 5 *9432

Nadat west geopend heeft met
2 Sch zijn O W beland in 4
Sch, waartegen noord start
met Ru 5, van tafel de twee en
zuid wint met de heer. U hebt
pech dat u Ru V en Ru A niet
apart kunt maken, omdat op
tafel een entree ontbreekt,
maar toch bestaat er een ma
nier om het contract te win
nen. Ziet u hoe?

oplossing:

In het beschreven spel moet u
de blokkerende Ru V onder
gooien en vervolgens snijden
op Ru B. Lukt dat, en die
kans is gezien de uitkomst
groot, dan kunt u op Ru A de
verliezende harten kwijt. Dit
was het spel:

96
C> B 8 3
O B 9 8 5
-HB76

A H VB 102 53

9 AH2 6 54

O V 4 A 10 6 2

10 5 +9432

8 7 4
O V 10 9 7
O H 73
A V 8

TON SCHIPPERHEYN

Toen ik dit artikel over het kampioenschap van Ne
derland samenstelde waren er pas vier ronden ach
ter de rug. Er waren toen al aantrekkelijke gevech
ten op het bord verschenen. Wanneer de persoonlij
ke kampioen van ons land bekend is hoop ik nader
op het evenement terug te komen.

John van der Wiel speelde te
gen Jan Timman een zeer
spectaculaire partij die ten
slotte remise werd. nadat de
Leidenaar even verzuimde de
beste afwikkeling te kiezen.

Er werd een oude opening van
stal gehaald, namelijk Twee
paardenspel oftewel Prui
sisch genaamd.

(Uit de 4e ronde)

I.e2-e4 e7-e5 2.Pgl-f3 Pb8-c6
3.Lfl-c4 Pg8-f6 4,Pf3-g5...

Wit neemt de handschoen op,
waardoor een zeer levendige
variant ontstaat. 4...d7-d5
5.e4xd5 Pc6-a5.

Voor de aankomende schakers
onder de lezers wil ik hier
wijzen op de foutieve zet
5...Pd5:l? Er kan volgen 6.P
f7:. maar nog beter is 6.d4!
ed4: 7.0-0! Nu dreigt met veel
meer effect Pf7: en zwart
heeft daartegen geen vol
doende verdediging, b.v.
7...Le7 8.P17: K17: 9.Df3+ Ke6
10.Tel Pe5 ll.LM Lf6 12.P-
c3 dc3: 13.Le5: Le5: 14.Te5:
Ke5: 15.Tel+ Kd4 16.Ld5 en
wint. Deze variant behoort al
meer dan honderd jaar tot de
schaaktheorie! 6.Lc4-b5+ c7-
c6 7.d5xc6 b7xc6 8.Ddl-f3.

Een verrassende zet, maar niet
nieuw. Als ik mij goed herin
ner bracht Bogoljubow deze
zet toe in de jaren dertig in
enkele toernooipartijen.
8...Ta8-b8 9.Lb5-d3 h7-h6
10.Pg5-e4 Pf6-d5.

Na 10...Pe4: ontstaat meestal
een remisestelling. Timman
wil dus strijden en dat wil
Van der Wiel ook! Il.b2-b3

g7-g6 12 Df3-g3 Pd5-f4'? 13 L-
cl-b2 LfB-g7 14 Lb2-a3 Pa5-
b7 15.Pbl-c3 f7-f5.

Geeft wit de gelegenheid rtot
een gevaarlijke aanval, maar
omdat zwart niet rokeren kan
heeft hij praktisch niets an
ders dan de tekstzet. 16.Pc3-
e2! g6-g5 17.Pe2xf4 e5xf4
18.Dg3-ra Dd8-a5
Na 18...fe4: 19.Dh5+ komt
zwart in ernstige moeilijkhe
den. I.p.v. de tekstzet speelt
'men ook wel 18..h5 enz. 19-
.Pe4-d6+ Pb7xd6 20.Df3x-
c6+..

(Zie diagram)
Timman

Van der Wiel

"Nu staat het bord in brand!"
hoor ik de oudgedienden van
het schaakspel mompelen...
20...Ke8-f7 21.La3xd6 Th8-
e8+ 22 Kel-dl Lg7xal 23.L-
d3-c4+..

Vermoedelijk leidt 23.Lb8 tot
winst (2 pionnen meer). Van

i der Wiel. remise tegen Timman.

der Wiel zoekt echter de aan
val verder op wat voor de toe
schouwers natuurlijk aan
trekkelijker is! 23...Lc8-e6 24-
.Thl-el! Le6xc4 25.Dc6xc4
Kf7-g6 26 Ld6xb8 Te8xb8 27-
.c2-c3! Da5xa2 28.Tel-e6+
Waarom geen De6?) Kg6-h5
29.Te6xh6+ Remise.

Wit forceert eeuwig schaak.

Wit: Grooten
Zwart: Jan Timman
ENGELS

I.c2-c4 e7-e5 2.Pbl-c3 Pg8-f6
3 Pgl-H Pb8-c6 4.e2-e3 LfB-
b4 5 Ddl-c2 Lb4xc3 6 Dc2xc3
Dd8-e7! 7.a2-a3 (Beter Le2,
gevolgd door de korte roka-
de) a7-a5 8.b2-b3 d7-d5 9.c4x-
d5 PP6xd5 10.Dc3-b2'>' 0 0 11

d2-d3 Lc8-g4 12 Lfl-e2 f7-f5
13 h2-h3 Lg4-h5 14.04 15-ffl
(Vrijwel beslissend) 15 P13x-
d5 Lh5xc2 16.Pe5xc6 b7xc6
17.Db2xc2 f4-f3! 18 De2-b2
(Wat doet die witte dame ei
genlijk op b2?) 13xg2 19.K
glxg2 De7g5+ 20 Kg2-h2
TfB-f3 21 Tfl-gl Tf3xh3+!
22 Kh2xh3 Dg5xgl 23T2 f3
(Langer stand houdt De2.
Zwart kan dan echter op vele
manieren de .vinst forceren)
Pd5xc3 24 Db2-e2 Dgl hl
25 Kh3 g3 Pe3-f5+ 26 Kg3-f2
Dhl-h2 27 Kf2-el Dh2-gl
28 Kel-d2 Pf5-d4! 29 De2 dl
Dgl-f2+ Wit gaf op. Er volgt:
30 Kc3 Pb5-f 31.Kc4 Dd4+
mat.

Van der Sterren-Boersma

I.e2-e4 c7-c6 2 d2-d4 d7-d5
3.e4xd5 (De slapste voortze
ting van de vijf beschikbare
zetten!) 3...c6xd5 4.c4-c4 Pg8-
f6 5.Pbl-c3 Pb8-c6 6 Lel g5
Dd8-a5 7.Lg5xf6 e7xf6 8.c4-c5
(Een enkele maal door dr. Eu-
we in praktijk gebracht)
Lf8xc5 9.d4xc5 d5-d4 lO.Tal-
cl (Te overwegen viel 10.L-
b5'"' enz d4xc3 llTclxc3
Da5xa2 12.Lfl-c4 Da2xb2
(Wit heeft nu ook z'n ko
ningsloper in de strijd, maar
dat ging ten koste van 2 pion
nen! Van der Sterren speelde
in dit toernooi ver onder zijn
kunnen. Hij heeft ooit eens
Kortsjnoi in een toernooi ver
slagen! Weet u dat nog9) 13.T-
c3-e3+ Pc6-e5' 14.Te3-b3
Db2-a2 15Lc4-b5+ Pe5-c6
16 Tb3-e3+ Lc8-e6 17.Pgl-e2
Da2-a5+ 18 Pe2-c3 0-0 19 0-0
Tf8-d8 20 Ddl-h5 Pc6-e5 (De
witte stukken kunnen geen
goede velden vinden. De
winst voor zwart is slechts
een kwestie van tijd) 21 f2-f4
g7-g6 22 Dh5-e2 PM 23-
Tc3-g3 f6-f5! 24.h2-h3 Pg4-f6
25De2-e5 Pf6-d5 26.Tfl bl
a7-a6 en wit gaf het op.

Na 27.Lfl Dc5: is er geen aar
digheid meer aan.

BISHOP

DENEMARKEN - Om de

vloot sneller te kunnen be
mannen en een betere sa
menwerking aan boord van
oorlogsschepen te bevorde
ren gaf koning Christian IV
in het voorjaar van 1631 op
dracht Nyboder in Kopenha
gen te bouwen: woningen
voor manschappen en onder
officieren.

Bijna 600 eenvoudige rijtjes
huizen verrezen en elk huis
telde twee woningen met
twee kleine kamers en een
gemeenschappelijke keuken.

Later werden nog meer huizen
gebouwd, ook voor officieren
en in 1795, toen Nyboder op
zijn grootst was, woonden er
15.000 mensen, eenvijfde van
de gehele bevolking van Ko
penhagen. Nyboder bestaat
nu 350 jaar en in de Sankt
Pauls Gade 20, waar Nybo-
ders Mindestuer, het mu
seum van Nyboder, is geves
tigd, kan men nog precies
zien hoe het in 1631 was.

Op twee Deense herdenkings
zegels van 1,30 er. 1,60 kroon,
die op 19 maart verschenen,
wordt het Nybodei van vroe
ger verbeeld.

FRANKRIJK - Evenals het
vorige jaar staat de Franse ze
gel ter gelegenheid van de
"dag van de postzegel" in het
teken van de kunst.

Deze keer wordt een detail van
Goya's beroemde schilderij
"De liefdesbrief' (museum
van Lille) afgebeeld. De zegel
heeft een waarde van 1,40
0,30 franc (oplage 4,5 miljoen)
er. is vanaf 9 maart te koop.
De verkoop eindigt op 6 no
vember.

HONGARIJE - De eerste Hon
gaarse zegel van dit jaar, die
op 31 januari aan de loketten
kwam laat het portret zien
van Bela Szanto (1881-1951),
vooraanstaand strijder in de
Hongaarse arbeidersbewe

ging. De zegel heeft een waar
de van 1 forint; oplagen:
4.001.300 getande en 5.100 on
getande exemplaren.

Dan werd op 14 februari met
een 1 forint-zegel (oplagen
3.894.300 getande en 5.000 on
getande exemplaren) graaf
Lajos Batthyany (1806-1849)
herdacht. Na een militaire en
politieke carrière werd Bat
thyany op 17 maart 1848 door
Ferdinand V tot president
van het eerste Hongaarse on
afhankelijke ministerie be
noemd. Op 2 januari 1849
werd hij evenwel op beschul
diging van majesteitsschen
nis gearresteerd en na in tal
van gevangenissen te hebben
gezeten op 5 oktober ter dood
veroordeeld. Een dag later
werd - onder protesten uit
de gehele wereld - het von
nis voltrokken.

IERLAND Met als thema
"wetenschap en techniek"
heeft Ierland op 12 maart de

y <$r
li F «K
V

isle cflnosi 18p

zgn. tweede Ierland-serie, be
staande uit vier zegels uitge
geven. Een zegel van 12 pen
ce (oplage 3 miljoen) vraagt
aandacht voor Robert Boyle
(1627-1691). die er in 1659 in
slaagde de eerste bruikbare
luchtpomp te construeren.
Een zegel van 15p (oplage 4
miljoen) roept Harry Fergu
son (1884-1960) in herinne
ring, die in 1936 het prototy
pe bouwde van de later naar
hem genoemde en wereldbe
roemd geworden Ferguson-
trekker. Het Ferguson-sys-
teem bestaat uit een lichte

trekker, die hydraulisch aan
een ploeg is gekoppeld. De
constructeur van de Parsons
turbine, Charles Parsons
(1854-1931) staat op een zegel
van 16 pence (oplage 1 mil
joen) en de laatste zegel uit de
serie (25p, oplage 1 miljoen)
is gewijd aan John Holland
(1841-1914), de bouwer van de
eerste onderzeeboot, die in
1878 in de Paissac-rivier
(New Jersey) werd beproefd.

Het zegelbeeld is als volgt inge
deeld: in een bovenste, ver
schillende gekleurde strook,
de waarde-aanduiding; in een
tweede grijze baan de vin
ding en de onderste (bruine)
strook toont de uitvinder.

MAN - Honderd jaar missie
onder vissers die "verre"
zeeën bevaren (Royal Natio
nal Mission to Deep Sea Fis
hermen) is door het eiland
Man op 24 februari gememo
reerd met de uitgifte van vijf
zegels: 8p, loggers passeren
de pier van Douglas; 9p, de
logger Wanderer redt opva
renden van de zinkende Lusi-
tania; 18p, schepen verlaten
de haven,van Port St. Mary;
20p, een "Nobby" vaart de
haven van Ramsey binnen en
22p, de "Nickey's" Sunbeam
en Zebra in Port Erin.

HERO WIT

Tijdens het eind vorig jaar en
begin dit jaar verspeelde
jeugdkampioenschap van
Leiden kwam in de partij
Chiel Hamers en Paul van
Hal, de uiteindelijke kam
pioen, een belangwekkende
en historische stelling voor.
Deze ontstond na de volgen
de openingszettenreeks: 1.32-
28 18-23 2.33-29 23x32 3.37x28
20-25 4.41-37 12-18 5.46-41 7-
12 6.37-32 1-7 7.41-37 17-21
8.29-24 19x30 9.35x24 21-26
10.39-33 16-21 11.44-39 11-16
12.50-44 7-11 13.31-27 14-20.
zie diagram 1.

Op eventuele zetverwisselm-
gen na culmineerde boven
staande opening stelling van
het eerste diagram in de
reeds aangehaalde partij. Dat
de stand belangwekkend is
zal niemand willen tegen

spreken, maar het historische
aspect vermag nog enige ver
klaring. Wat is namelijk het
geval? Dezelfde stelling
kwam voor in de partij Van
der Sluis-Sjtsjégoljew in 1967
tijdens het Europees dam
kampioenschap te Livorno.

Daarin volgde: 14.37-31 20x29
15.34x23 18x29 16.33x24 26-
x37 17.42x31 12-18 18.47-42
etc. met spannende verwik
kelingen die uiteindelijk in
remises uitmondden. Op de
vijftiende zet slaat wit eerst
34x23 omdat na 33x24 (26x37)
42x31 het gambiet (18-23)!!
28x19 (21-26)!! zwart winst
geeft omdat wit het verlies
van twee schijven niet kan te
gengaan. Op de zeventiende
zet dreigde zwart met (12-18)
hetzelfde gambiet te plaat-

Hoe anders ging het in de partij
Hamers-Van Hal. De witspe-
ler meende dat het sluiten
van 29 geen gevaar oplever
de: 14.34-29?!. en komt onver
mijdelijk in een netwerk van
combinatieve dreigingen te
recht. Misschien is hsluiten
van 29 via 14.33-29 een moge
lijkheid. Op 14....12-17 kan
wit dan 29-23 spelen en op an
dere zetten krijgt wit vroeg of
laat de gelegenheid 37-31 te
spelen.

1412-17!. op 15.37-31 26x37

16.42x31 volgt nu het ons be
kende gambiet 16...18-23

17.28x19 21-26 met winst,
vandaar dat Chiel 15.28-23
probeerde.

Partijverloop: 15...8 -12 16.33-
28. omdat zwart nog een
schijf op 5 heeft mag wit niet
veld 34 betreden Qn moet hij
de dreiging 9-14-19x30 met de
een-om-twee 29-23 bestrij
den. 16....9-14 17.39-33 2-7?.
hier gaat Paul in de fout want

na 173-8. en zelfs 17 .2-8

geeft nog betere kansen dan
de tekstzet, krijgt wit het
zwaar te verduren
Er kan bijvoorbeeld volgen:

173-8 18.44-39 17-22! en

schijf 27 is niet rnecr te verde
digen omdat ook 24 dreigt te
vallen na bijvoorbeeld 33-28.

Een andere variant is: 173-8

18.37-31 26x37 19 42x31. want
na 32x41 (21x32) 28x37 (18-22)
kan wit nog enkele zetten
spelen maar daarna valt on
herroepelijk een schijf,
19....21-26 20.47-42. op 44-39
(26x37) 32x41 kan (17-21)
waarna wit met 28x37 terug
moet waarna 18-22 een schijf
wint, 20... 26x37 21.42x31. nu
kan op 32x41 ook nog (17-22)
28x17(12x32) 23x3 (13 18)38-
x27 (18-23) 29x18 (20x47) met

winst. 2117-21 22.48-42.

moet wel daar anders (21-26)
en (11-17) g)17-21) voor wit
moeilijkheden op gaat leve-

3x21 (26x50) om nu na 49-44
(50x39) 33x44 de schijfwinst
(25-30) 24x35 (2-8) 21x3 (20-25)
3x20 (15x31) 36x27 volgt,
maar wit maakt een tempo
met de dam naar 12 of 26 en
dan levert hetzelfde zetje
voorafgegaan door (50-39)
slechts materieel gezien ge
lijkspel op.

Dat is jammer, want dat bete
kent dat wit na 22 .21-26 he
lemaal niet minder staat, hoe
wel zwart na 23.42-37 11-17,
ook kan 14-19 24.27-21! op 27
22 (18x27) 31x11 (6x17)! en
wit moet rekening houden
met (26-31) 36x27 (16-21) 27
xl6 (17-22) 28x17 (12x21) 16-
x27 (13-19) met dam en te
vens met eenvoudig (14-19)
zodat verlies al onvermijde
lijk lijkt. 2416x27 31x11

6x17 en als wit nu 26.32-279
ontwijkt staat hij prima.

Na dit voer voor theoretici een
kostje voor probleemliefheb
bers. Ik heb nog enige onge
publiceerde meesterwerkjes
van Derk Vuurboom liggen
en daar moet ik maar eens
doorheen. Voor de fervente
oplosser maar liefst drie dia
grammen. Voor alledrie
geldt: wit speelt en wint.

t 2

s s

□OT

.m '3j

a

1

9 WTl

"«if

1 r2

m

8

l a m

p

8

m u

o n

s

m jo

t

l J3L

«k a s s r
p a m

B lij.

öj. O
Q

RONALD VAN EGMONI

Horizontaal

2. ijzerhoudende grond
5. sneeuwschaats
8. slotwoord

10. klein kind

11. vernis

12. smal weefsel

13. liefdesuiting

15. verstopt talgklierfje

huid
17. verkoophuisje

A P M I t> E

khouahe^ti

E R Tfjc 6 L 0 oT\

mou

AK L U NMK R 0 P A A R
s T 0 R I N CU5 TREVEN

0 R A p WhM

E G C?lVA R ENlp 'J 2

Ji -• nL m^m B

LM A NI

"IK A L I u MQÏ> olm A Np
Ji>Ba|jBi
Tp 0 5 T Z E C E

De prijs van f25,- werd toege
kend aan J, C A. Knijnen-
burg, Vliststraat 11, 2314 XK

Leiden.

De prijs wordt de winnaar toe
gezonden
Oplossingen met vermelding
"Kruiswoordraadsel" op
briefkaart of enveloppe voor
donderdag zenden aan
Redactie Lcidseh Dagblad.
Witte Singel 1, 2311 BG Lei
den.

plaats in N-Brabant
hard geluid
grote byl
boom

toegankelijk
zitplaats
smalle strook
deel v.d. USA
heerser over Venetie
familielid

oud-Germaans schriftteken

deel v.d. hals

vochtdoorlatend

middag

onderricht

vertering

deel v. Frankrijk

deel v.e. boom

beest

slaapplaats
leuk

meer in Amerika

behoeftig

vlaktemaat

Verticaal

1. rustig - stil

2. plaats m Gelderland

3. eenjarig dier

4. royaal

5. wijnsoort

6. zitplaats

7. betaalplaats
9. insect

10. kansel
14. baardje
16. harde slag

18. ongeval

19. ratel

21. onverwachts - opeens

23. stand

24. handgreep
28. waterkering

31. raampje in muur of deur

38. wal

39. vochtig

41. appelwijn

42. groente

44. goed gekookt

46. Ierland

47. oorlogsgod

49. toiletartikel

50. lofzang