VS willen geen top gesprek
N oord-Zuid-conferentie
drie maanden uitgesteld
Verdrag mét Gadhaffi:
Zweeds kabinet wankelt
Voorstel Brezjnjev voorlopig afgewezen
Kamerlid: Polisario
heeft ons bedrogen
Reagan zet coalitie
in Bondsrepubliek
onder zware druk
IH
Wi
]M
jarino rekreafe
ZATERDAG 14 MAART 1981
BUITENLAND
PAGINA 9
(Van onze correspondent Paul
Ruyssenaars)
STOCKHOLM - De Zweedse rege
ring hangt een motie van wan
trouwen boven het hoofd nu zij
de verantwoordelijkheid voor
een onduidelijk verdrag met Li
bië over het opleiden van raket-
specialist en probeert te ontlo
pen. Het gaat hier om een over
eenkomst tussen de radicale Li
bische regering van kolonel
Moammer Gadhaffi en de Zweed
se staatsonderneming Telub om
in Zweden een honderdtal Libi
sche militairen een militair-
technische opleiding te geven in
geavanceerde robot-
rakettentechniek. Die opleiding
is niet. zoals aanvankelijk in het
parlemen. werd gezegd, voor'
burgertechnici bedoeld, maar
zelfs zo gespecialiseerd militair,
dat ze te vergelijken is met wa
penexport.
Wapenexport naar Libië is volledig
verboden in Zweden omdat men
kolonel Gadhaffi en zijn regering
als oorlogszuchtig beschouwt en
zelfs in de Verenigde Naties als
internationale terroristen om
schrijft. De bij deze zaak betrok
ken ministers uit het huidige en
het vorige Zweedse coalitiekabi
net blijken volgens gepubliceer
de geheime documenten sinds ja
nuari 1978 dank zij een brief van
de Zweedse ambassadeur in Tri
poli op de hoogte te zijn geweest
van het militaire karakter van de
ze opleiding. Maar zoals nu is ko
men vast te staan, hebben ze stuk
voor stuk al die jaren gelogen,
zelfs in hun antwoorden op vra
gen in het parlement. En nu lij
den ze ineens allemaal aan geheu
genverlies. de vroegere ministers
van buitenlandse zaken, defensie
en handel plus de leiding van het
militair-technische instituut Te-
lub. waarvan de eerste directeur
alvast zijn ontslag heeft gekrege-
De affaire is aan het rollen gebracht
door berichten van officiële Ma
rokkaanse bronnen dat Libië in
1978 een overeenkomst heeft ge
sloten met het opmerkelijke
Westduitse OTRAG-
rakettenconcer n. dat tot dat jaar
in Zaire met draagraketten expe
rimenteerde. Toen OTRAG on
der internationale druk Zaïre
moest verlaten, vestigde het zich
in Libië en ontwikkelde daar ra
ketten die van atoomkopppen
kunnen worden voorzien. Met de
ze middenafstand sraketten kan
Gadhaffi doelen in het Midden-
Oosten en Zuid-Europa bestrij
ken. zo menen experts van het'
Zweedse vredesinstituut in
Stockholm. De technisch direc
teur van OTRAG. Kurt Wukasch,
heeft de berichten over het mili
taire karakter van de overeen
komst met Libië tegengespro
ken. Volgens Wukasch maakt
OTRAG alleen raketten voor
commercieel en wetenschappe
lijk gebruik.
Voor Zweden staan er inmiddels
grote bedragen op het spel nu Li
bië heeft laten doorschemeren al
le handelsbetrekkingen, dus ook
het leveren van olie. te stoppen
als Zweden niet doorgaat met de
ze opleiding waarvoor Libië 75
miljoen dollar heeft betaald.
Zweedse bedrijven hebben voor
ongeveer 220 miljoen gulden aan
lopende contracten met de Libi
sche regering, maar importeren
nauwelijks olie uit het land
Op scherpe vragen in het parlement
verklaarde minister van industrie
Aasling gisteren alleen maar dat
de zaak in onderzoek is. Een com
missie van onderzoek is sinds en
kele dagen bezig om deze neteli
ge kwestie uit te benen, maar
daar hoeft niet veel van te worden
verwacht. Dat verzekerde ten
minste ex-premier Olof Palme,
die zeer kritisch is ten opzichte
van de houding van de huidige
regering.
WASHINGTON (AP) - De Ameri
kaanse minister van buitenland
se zaken, Alexander Haig, heeft
gisteren bekend gemaakt dat de
Verenigde Staten en de Sowjet
Unie zeer binnenkort besprekin
gen op laag niveau zullen begin
nen. Een topconferentie tussen
president Ronalb Reagan en zijn
Russische ambtgenoot Leonid
Brezjnjev zit er op korte termijn
echter niet in, aldus Haig.
De Amerikaanse bewindsman zei
dat de komende Amerikaans-
Russische besprekingen "duide
lijk niet op topniveau zullen
zijn". Brezjnjev heeft kort gele
den voorgesteld een topconfe
rentie met Reagan te beleggen,
maar de Amerikaanse regering is
niet zonder meer bereid hierop
in te gaan. De Russen dienen vol
gens Washington eerst maatrege-
Amerikaanse
vakbonden
deels onder
controle
van 'misdaad'
NEW YORK (UPI) - Vier nationa
le Amerikaanse vakbonden wor
den beheerst en bestuurd door
de georganiseerde misdaad, ter
wijl één op de acht Amerikaanse
vakbondsleden lid is van een
door de maffia gecontroleerde
vakvereniging. Dit staat te lezen
in een vertrouwelijk rapport van
het Amerikaanse ministerie van
justitie waarvan de inhoud don
derdag door de Amerikaanse te
levisiemaatschappij NBC is ont
huld.
De vier genoemde vakbonden zijn
de internationale bond van
vrachtwagenchauffeurs, de in
ternationale vakbond van land
arbeiders, de vakbond voor ho
telpersoneel en barkeepers en de
internationale vereniging van
dokwerkers. "Bij elkaar zijn
meer dan drie miljoen vakbonds
leden - één op elke acht vak
bondsleden in dit land - lid van
vakbonden waarvan werd ge
zegd dat de maffia ze contro
leert". aldus NBC. NBC zei bo
vendien dat een bekende maffia-
leider in Chicago, Jackie Cerone,
erin is geslaagd "een aantal van
zijn mensen in topfuncties bin
nen de vakbond AFL-CIO ge
plaatst te krijgen en in staat is
miljoenen dollars vakbondsgeld
te gebruiken alsof het geroofd
geld is". AFL-CIO is de grootste
federatie van vakbonden in de
Verenigde Staten met een leden
tal van 13,5 miljoen.
Dwaze moeders
len te treffen om de spanning op
verschillende plaatsen ter wereld
te verminderen. Haig zei dat de
Russen het tijdstip van een top
conferentie dichterbij zouden
kunnen brengen door hun 85.000
man troepen uit Afghanistan te
rug te trekken. Hij zei dat er in
ternationaal overeenstemming
bestaat dat de Russen al hun
troepen, en niet slechts een ge
deelte. uit Afghanistan moeten
terugtrekken. Zo lang een derge
lijke terugtrekking, of een ande
re positieve ontwikkeling, niet
plaats vindt, aldus Haig, "zal het
nog wel even duren voor er op
hoger niveau zinvolle besprekin
gen gevoerd kunnen worden"
Hij voegde eraan toe dat ook een
onderhoud tussen hem zelf en
zijn Russische ambtgenoot, And-
rej Gromyko, in de nabije toe
komst uitgesloten moet worden
geacht.
"Waar wij op wachten, is een om
mekeer in het illegale Russische
interventionisme", zo verklaarde
Haig. De besprekingen tussen de
Russen en Amerikanen op laag
niveau zullen volgens Haig in
Washington beginnen en zich op
een breed scala van onderwer
pen richten. Deze besprekingen
zouden bijvoorbeeld gevoerd
kunnen worden tussen de Russi
sche ambassadeur in Washing
ton Anatoly Dobrynin, en hem
zelf, aldus Haig. Eveneens giste
ren werd door een hooggeplaat
ste functionaris van het Ameri
kaanse ministerie van buiten
landse zaken beweerd dat de si
tuatie in Polen "iets meer ge
spannen" was dan enkele weken
geleden.
De functionaris, die anoniem wen
ste te blijven, zei dat de Russen
zich ten aanzien van Polen "har
der" opstellen. Hij zei dat de Ver
enigde Staten onder meer be
zorgd zijn over de komende mili
taire manoeuvres van het War-
schaupakt, die langs de Poolse
grens gehouden zullen worden
en waaraan, naar zich laat aan
zien, een groot aantal troepen
zullen deelnemen.
Mensenhandel
in Indonesië
JAKARTA (AFP) - Voor 125 Ame
rikaanse dollars (ongeveer
350,-) kon men tot voor kort te
Tanjung Karang in Zuid-Suma-
tra een man of een vrouw kopen,
zo heeft gisteren het Indonesi
sche persbureau Antara in Jakar
ta bekend gemaakt. Twee man
nen en een vrouw zijn aangehou
den. Deze mensenhandel kwam
aan het licht toen een der slacht
offers kans zag te ontsnappen en
de politie te waarschuwen. De
politie vond in een huis 23 jonge
mannen en 3 vrouwen, afkom
stig van Java, die zouden worden
verhandeld.
Geld voor
opsporen
moordenaar
Washington )reuter) - Presi
dent Reagan heeft gisteren be
kendgemaakt dat Atlanta an
derhalf miljoen dollar (ruim
3,5 min) uit de federale kas
krijgt voor het opsporen van de
moordenaar of moordenaars
van 20 zwarte kinderen. Rea
gan sprak van "één van de
meest tragische situaties waar
voor een Amerikaanse gemeen
schap zich ooit heeft geplaatst
gezien". Eerder deze maand
stelde de regering in Washing
ton 979.000 dollar (circa ƒ2,3
min) beschikbaar om de open
bare diensten in Atlanta, de
hoofdplaats van de staat Geor
gia, draaiende tz houden. Sinds
in juli 1979 de moorden op
zwarte kinderen begonnen,
heeft de jacht op de moorde
naars) meer dan een miljoen
dollar (ongeveer 2,35 min) ge
kost.
(ADVERTENTIE)
(ÖimatlcpftllmiMtm 1
Michel Verheij b.v.j
HILVERSUM (ANP) - We zijn
door de Westsaharaanse bevrij
dingsbeweging het Polisario
front "bedrogen en bedonderd",
zo concludeert het PvdA Tweede
Kamerlid Harry van den Bergh
na een hachelijk avontuur met
enkele Polisariojeeps op Marok
kaans grondgebied. Van den
Bergh keerde gisteren terug van
een bezoek aan enkele vluchte
lingenkampen van het Polisario
in Algerije. Het bezoek waaraan
ook de kamerleden Waltmans
(PPR), Brinkhorst (D'66), Gual-
therie van Wcezel (CDA) en me
vrouw Krijnen (WD) deelna
men, vond plaats op uitnodiging
van het Polisariofront. Voor het
NOS-journaal toonde het socia
listische kamerlid zich bijzonder
verontwaardigd over het feit dat
de groep parlementariërs buiten
hun weten tot diep op Marok
kaans grondgebied was binnen
geleid. Dit was tegen de afspra
ken die van te voren waren ge
maakt, aldus Van den Bergh. Pas
toen wij de grens met Marokko al
lang waren gepasseerd, werden
wij door het Polisario erop gewe
zen dat we op Marokkaans
grondgebied zaten.
Tijdens de terugkeer naar Algerije
reed een begeleidende jeep van
het front op een mijn. Geen van
de kamerleden raakte gewond,
maar Van den Bergh zegt er ze
ker van te zijn dat twee leden van
het Polisario bij het incident zijn
omgekomen. Gevraagd naar zijn
opvattingen over de bevrijdings
beweging na het gebeurde zei
Van den Bergh er wel van over
tuigd te zijn dat het front een au
thentieke bevrijdingsbeweging
is. Hij zette echter grote vraagte
kens achter de omvang van het
gebied dat volgens het Polisario
"bevrijd" zou zijn. Naar zijn me
ning hééft de beweging de ka
merleden met opzet willen mis
leiden over die omvang door een
tocht over Marokkaans grondge
bied te maken. Het PvdA-kamer-
lid keerde eerder terug dan zijn
collega's die ook nog een bezoek
zullen brengen aan Marokko. Zij
zullen zondag terugkeren naar
Nederland.
vrijgelaten
BUENOS AIRES (Reuter) - De
Argentijnse politie heeft 68 ver
wanten van mensen die in het
midden van de jaren '70 zijn ver
dwenen, donderdagavond na een
korte gevangenschap vrijgela
ten. Dit werd gisteren van poli-
tie-zijde meegedeeld. De meeste
arrestanten waren vrouwen. Zij
behoorden tot de ongeveer 200
personen die sinds verscheidene
jaren elke donderdag voor het re
geringsgebouw in Buenos Aires
een zwijgende protestdemon
stratie houden. Zij worden wel
de "dwaze moeders van de Plaza
del Mayo" genoemd. Het doel
van hun manifestaties is inlich
tingen te verkrijgen over hun
verdwenen verwanten. De aan
gehoudenen werden beschul
digd van overtreding van de wet
op de veiligheid en van het aan
zetten van mensen tot deelne-
neming aan een demonstratie op
23 maart, die verfilmd zou wor
den voor vertoning in het buiten
land. Krachtens de staat van be
leg die de militaire machtheb
bers na hun staatsgreep in 1976
hebben ingesteld, mogen er in
Argentinië geen betogingen wor
den gehouden.
(Van onze correspondent Anton
Koene)
WENEN - De Noord-Zuid-
topconfercntie van regeringslei
ders van geïndustrialiseerde en
ontwikkelingslanden, die vol
gens de oorspronkelijke plannen
in juni in de Mexicaanse hoofd
stad Mexico City zou worden ge
houden, is verschoven naar okto
ber van dit jaar. Dit is gisteren
besloten tijdens een voorberei
dende vergadering in Wenen. De
topconferentie vindt nu plaats op
22 en 23 oktober op het Mexicaan
se eiland Cancun. Doel van de
conferentie is het verbeteren van
de marktsituatie van produkten
uit Derde-Wereldlanden en ver
hoging van de ontwikkelimgs-
Met het verschuiven van het tijd
stip waarop de conferentie wordt
gehouden, hebben de andere elf
initiatiefnemers een concessie
gedaan aan de Verenigde Staten
De Amerikaanse regering heeft
officieel laten weten dat het meer
tijd nodig heeft om zich op de
conferentie voor te bereiden en
dat zij niet bereid is de conferen
tie in juni bij tc wonen.
In wezen geven de Verenigde Sta
ten en de andere geïndustriali
seerde landen er de voorkeur aan
de conferentie te houden na de
bijeenkomst van de zeven be
langrijkste geindustrialiseerse
landen die in juli in Ottawa
plaatsvindt. Hier zouden de rijke
landen hun standpunten kunnen
coördineren.
De internationale bijeenkomst op
het gebied van samenwerking en
ontwikkeling, wat populair be
kend is als de Noord -
Zuidconlërentie. zal worden bij
gewoond door afgevaardigden
uit 21 landen: uit acht geïndus
trialiseerde landen, twaalf ont
wikkelingslanden en het nict-
gebonden Joegoslavië. Aan de
staatshoofden van de Sowjet-
Unie en communistisch China
zijn uitnodigingen verstuurd cm
aan de conferentie deel te neme-
De beslissing is gisteren in Wenen
genomen door de ministers van
buitenlandse zaken van de initia
tiefnemers voor de conferentie,
Mexico, Oostenrijk, Algerije,
Frankrijk. India. Joegoslavië. Ca
nada. Nigeria. Zweden. Tanzania
en West-Duitsland
Officieel is er nog geen lijst van de
uitgenodigde landen gcpubli
ceerd. maar het is bekend dat de
elf initiatiefnemers in ieder geval
present zijn en dat de andere
deelnemende staten onder meer
zullen zijn: de Verenigde Staten
Japan. Groot-Brittannie, Saoedi-
Arabie. de Filippijnen, Bangla-
desj. Ivoorkust, Brazilië en Guya-
Tijdens een persconferentie na de
vergadering benadrukte de gast
heer. de Oostenrijkse bondskan
selier Bruno Kreisky, dat de Sow
jet-Unie tot nu toe geen enkele
belangstelling voor de Noord
Zuidtopconferentie heelt getoon d
Op de laatste dag van hun bezoek aan Luxemburg brachten koningin Beatrix en prins Claus gisteren
bezoek aan de bekende porceleinfabriek Villeroy Boch. Geheel rechts groothertog Jan van Luxemburg.
Met een elan dat doet denken aan de witte broods-
weken van de Britse premier Thatcher, heeft Ro
nald Reagan zich de afge
lopen week door een niet
misselijke agenda heen-
gewerkt. Hij stuurde zijn
begroting naar het con
gres, ontving de West
duitse minister van bui
tenlandse zaken Hans
Dietrich Genscher, reisde
voor een eerste buiten
lands bezoek naar Cana
da, bereikte een akkoord
over de vestiging van een
Amerikaanse militaire
basis op Australië, onder
nam nieuwe pogingen om
de Amerkaanse poot op
Salvadoriaanse grond
veilig te stellen, kondig
de steun aan voor de op
standelingen in Angola
en haalde tussen de be
drijven door de banden
aan met het dictatoriale
bewind van Augusto Pi
nochet in Chili.
Het zal de Verenigde Staten en niet in het minst de rest van de
wereld, onmogelijk zijn ontgaan: voor onevenwichtigheid, twij
fel of aarzeling biedt het Witte Huis geen plaats meer Reagan is
vast van plan de wereld weer overzichtelijk te maken en dat
betekent dat er alle reden is voor ongerustheid Amerika moet
weer een land worden waar rekening mee wordt gehouden, een
natie die de wereld als voorbeeld kan dienen, zei hij fijdens zijn
verkiezingscampagne. Alle maatregelen die hij in zijn nog korte
loopbaan als president heeft genomen, staan dan ook in het te
ken van "het herstel van het machtsoverwicht" van het Westen.
Iedere dreiging van een vermindering van de Amerikaanse in
vloedssfeer wil hij in de kiem smoren. Dat vergt een behoorlijke
krachtsinspanning, te meer omdat Reagan niet alleen geneigd is
het communisme als zo'n dreiging te ervaren, maar gemakshal
ve ook het socialisme als zodanig benadert
Het ideaal van de vrije wereld geldt als het hoogste, ook al moet
dat betaald worden met de steun aan dictatoriale regimes Nog
afgezien van alle kosten die de financiering van zo'n beleid met
zich meebrengt (Reagan wil zijn defensie en de steun aan zijn
vrienden bekostigen uit drastische besparingen op ontwikke
lingshulp. "Geen voedsel, maar wapens", heet het dan ook), nog
los daarvan, zijn er de politieke gevolgen van zo'n aanpak, voor
zowel de verhouding Amerika-Europa als die tussen Oost en
West.
Voorwaarde voor Reagan is in dit licht een sterk en eensgezind
bondgenootschap. Om die reden is het van belang om nader in
te gaan op één van de agenda-punten van de Amerikaanse presi
dent. het bezoek van Genscher aan Washington. Dat bezoek is
niet gevolgen voor de positie van sommige Europese NAVO-
partners. Het gaat daarbij om de reserve waarmee het NAVO-
besluit voor de plaatsing van 572 kernrakketten op Europees
grondgebied tegemoet is getreden.
Genscher en zijn Amerikaanse ambtgenoot Haig werden het zoals
bekend afgelopen week eens over een snelle hervatting van het
ontwapeningsoverleg in Genève. Minder bekend is dat Reagan
aan die hervatting een niet onbelangrijke voorwaarde heeft ver
bonden. Binnen de NAVO moet eerst volledige eensgezindheid
bestaan over gerezen geschilpunten, zo heeft Reagan laten we
ten. Het belangrijkste geschilpunt is de veelbesproken plaatsing
van die raketten.
De voorwaarde van Reagan is onbesproken gebleven in de slot
verklaringen van zowel Haig als Genscher, maar er bestaat in de
Amerikaanse pers geen twijfel over dat het Reagan ernst is.
Dat Genscher dat weet mag aangenomen worden. Na afloop van
zijn bezoek aan Washington leverde Genscher kritiek op het
Nederlandse voorbehoud tegenover de plaatsing van de raket
ten op Nederlands grondgebied. Hij sprak in dit verband van
"provincialisme". Een even plotselinge als felle uitval, die ver
klaard kan worden in het licht van het voorbehoud van Reagan.
Een uitval overigens, die op gespannen voet staat met uitlatin
gen van bondskanseler Schmidt. Deze had immers eerder de
suggestie geopperd dat het plaatsingsbesluit van de NAVO wel
licht niet uitgevoerd hoeft te worden als het tot een hervatting,
zou kunnen komen van de dialoog in Genève
Genscher en Schmidt hebben dus het nodige met elkaar te bespre
ken en voor het geval de ernst van Reagan s voorwaarde
Schmidt nog zou ontgaan, is er ex-president Ford, die als bood
schapper van Reagan deze week in Bonn arriveerde
In de media is de afgelopen week nogal juichend melding ge
maakt van de overeenstemming tussen Genscher en Haig. al
dan niet als reactie op het rondschrijven van Sowjet-leider
Brezjnjev. Zoals de kaarten nu geschud liggen, is het in elk geval
zeker dat een hervatting van het ontwapeningsoverleg in Genee-
ve pas op zijn vroegst in 1982 aan de orde kan zijn. Het plaat-
singsbesuit komt binnen de NAVO immers niet eerder ter spra
ke dan eind van dit jaar.
Voor Helmuth Schmidt is dat een prettige gedachte Het geeft
hem de tijd om nuanceringen aan te brengen, waar Reagan deze
achterwege laat. Het geeft hem ook de tijd om zijn recentelijk
verzwakte positie te versterken.
Schmidts' leidersschap staat binnen zijn partij, de SPD, nog im
mer ter discussie. Zijn autoriteit wordt niet meer zonder slag of
stoot geaccepteerd. Dat bleek al tijdens zijn verkiezingscampag
ne, waar vooral zijn opstelling op het gebied van kernenergie en
kernwapens bij een deel van zijn achterban weerstand ontmoet
te. Een voor de SPD nogal gematigde opstelling, die bij Schmidt
zeker werd bepaald door zijn wens om de coalitie van zijn partij
met met de liberale FDP van Genscher voort t«- Batten
Die coalitie is niet alleen door de uitspraken van Genscher onder
druk komen te staan. Deze week was de oppositievoerendc
CDU in congres bijeen. De christen-democraten onder leiding
van Helmuth Kohl schaarden zich tijdens die bijeenkomst ach
ter Reagan's confrontatie-politiek. De herkozen leider Kohl
maakte ook duidelijk geen kans voorbij te laten gaan om een
wig te drijven in de regerende coalitie van SPD en FDP.
Mochten de marges van het politiek denken van Genscher uitein
delijk toch zo versmald blijken, dat ook hij voor een ongewijzig-
de uitvoering van het plaatsingsbesluit blijft, dan brengt dat
Schmidt in zowel zijn kabinet als zijn partij in een isolement
Een isolement overigens, dat tevens voor Nederland zal gelden,
want het is nog maar zeer de vraag of hier tegen het eind van het
jaar een kamermeerderheid voor plaatsing van de 48 kruisraket
ten op Nederlands grondgebied te vinden is
TON VAN BRUSSEL
i!
1
1
-SóéTnu VOOH Ub
BOr^* T.p,1.25APR]b_
BUNGALOW
PARKEN
Oosterse ne
MOTELS
De Koog Teiel en 6
Appartementen mei
01*1
M^vo* pen*o
REKREATIE
Te
el. Bergen NH. O
- -} .n voor- en naseuoen voor 60-p!uVserS en WAO-er»
Vraag het gratis Vakantie-ideeënboek aan
- - - i a
ronald Reagan
Antwoordnummer 3, 9300 XA Roden (geen postiegel)
Tel. 05908-16866. Ne kantoortijd 05908-19598
