Polen willen weer staken
Spaanse officieren
voorlopig in de cel
Bemiddeling
El Salvador
onmogelijk
Britse liberalen moeten kiezen
Weer Turkse diplomaat
door Armeniërs vermoord
Wederzijds vertrouwen na top gesprek in Kremlin
Lab our-afvalligen dringen aan op gezamenlijke strategie
Griekenland
opgeschrikt
door
zware
aardbeving
DONDERDAG 5 MAART 1981
BUITENLAND
PAGINA 9
MADRID (DPA/AFP) - De 23 offi
cieren die na de mislukte staats
greep van 23 februari waren gear
resteerd zijn gisteren in voorlopi
ge hechtenis gesteld nadat de ak
te van beschuldiging tegen hen
door de militaire rechters van in
structie waren opgesteld.
Dat geldt niet voor de vier gene
raals die bij de staatsgreep be
trokken waren. Deze worden nog
verhoord.
De officier van justitie, Jose Maria
Gil Albert, heeft voorts meege
deeld dat een gerechtelijke ver
volging is ingesteld tegen de
Spaanse bladen die goedkeurend
over de staatsgreep hébben ge
schreven. Daaronder zijn het dag
blad "El Alcazar", het weekblad
"Heraldo Espanol" (uiterst
rechts) en het tijdschrift "Recon-
quista", dat zich toelegt op mili
taire vraagstukken.
De advocaten van 23 officieren wei
geren de akte van beschuldiging
te aanvaarden en zullen beroep
aantekenen, zo is in Madrid ver-
In de nationale pers nemen de
protesten toe tegen de behande
ling van de bij de coup betrokken
officieren en burgers die onge
hinderd bezoek kunnen ontvan
gen en telefoneren.
De nieuwe regeringsleiders, Leo-
poldo Calvo Sotelo, nam gisteren
contact od met de leider van de
socialistische oppositie, Felipe
Gonzalez, en de premier van het
autonome gewest Catalonië, Jor-
di Pujol, om met hen de toestand
te bespreken die door de misluk
te staatsgreep is ontstaan. Van
daag spreekt de premier met de
Baskische leider Carlos Garai-
coechea.
De Spaanse oppositiepartijen drin
gen met steeds groter klem aan
op de vorming van uit alle partij
en bestaand kabinet, ter
ning van de crisis die de jonge
uittreksel uit een communiqué
dat de samenzweerders op 24 fe
bruari in het rechtsradicale blad
"El Alcazar" wilden laten afdruk
ken. Dit nummer werd echter in
beslag genomen,
volgens het communiqué hadden
het leger en de politie met de op
stand alleen het welzijn van
Spanje op het oog. „Zij erkennen
alleen een regering die een
werkelijke democratie vormt. Zij
staan geen separatische autono
me gebieden toe en wensen een
gedecentraliseerd maar niet een
uiteengevallen Spanje. "Zij ac
cepteren geen straffeloosheid
voor terroristische moordenaars,
die met alle hardheid van de wet
moeten worden bestreden", al
dus het communiqué.
De regerende 'Unie van het Cen
trum' wijst de mogelijkheid van
een uit alle partijen bestaande re
gering van de hand met het argu
ment dat een dergelijke kabinet
op een veto van de strijdkrachten
zou stuiten. Volgens haar zou de
vorming van een dergelijk kabi
net, zonder dat er van een coali
tiekabinet sprake zou zijn, bete
kenen dat de democratische par
tijen nu al hun laatste troefkaar
ten uit handen zouden geven,
democratie bedreigt.
Het gezaghebbende dagblad 'El
Pais' publiceerde gisteren een
WARSCHAU (Reuter/UPI/AFP) - Regionale functionaris
sen van de Poolse onafhankelijke vakbeweging solidari
teit hebben gisteren stakingsparaatheid afgekondigd
voor het belangrijke industriegebied rond de stad Lodsz.
Voor een feitelijke staking is echter nog geen datum vast
gesteld. Het besluit gaat in tegen het stakingsbestand van
90 dagen, waartoe door premier Wojciech Jaruzelski was
opgeroepen.
De afdeling Lodz van Solidariteit
maakte bekend dat ze de sta
kingsparaatheid heeft uitgeroe
pen als een laatste toevlucht, na
dat ze een maand lang tevergeefs
had geprobeerd de autoriteiten
ertoe te brengen 5 ontslagen ar
beiders weer in dienst te nemen.
De 5 ontslagen arbeiders, van wie
er 4 lid zijn van Solidariteit, werk
ten in een ziekenhuis van het mi
nisterie van binnenlandse zaken.
De stakingsparaatheid houdt in
dat arbeiders zijn opgeroepen
zich voor te bereiden op zit-
protesten in hun fabrieken.
Solidariteit zegt nadrukkelijk dat
ze velerlei pogingen heeft onder
nomen om het geschil op vreed
zame wijze te regelen. Zo werden
gesprekken gevoerd met het be
stuur van het ziekenhuis, werden
klachten gedeponeerd bij de ste
delijke autoriteiten in Lodz, werd
onderhandeld met de Poolse mi
nister voor vakbondszaken, werd
vice-premier Rakowski bena
derd en werd een telegram ge
stuurd naar de Poolse premier.
Rakowski, die verantwoordelijk is
voor het contact met Solidariteit,
weigerde de kwestie te bespre-
Dajan met
eigen lijst
bij Israëlische
verkiezingen
(Van onze correspondent Jaap van
Wesel)
JERUZALEM - De Isralische oud
minister van buitenlandse zaken
Dajan zal op 3 april bekendma
ken dat hij met een eigen lijst
deelneemt aan de verkiezingen.
Hij zal zich aansluiten bij de al
bestaande Rafi-partij van zijn
geestverwant Jigal Hurvitz, die
twee maanden geleden aftrad als
minister van. financin. Ook de
huidige minister Katz zal tot die
partij toetreden.
Dajans partij zal volgens recente
opiniepeilingen de tweede partij
in Isral worden, na de Arbeiders
partij, maar nog voor de Likoed
van de huidige premier Begin.
Volgens die opiniepeilingen zal
de Arbeiderspartij 27 procent
van de stemmen krijgen, Dajan
14 procent en de Likoed slechts
12 procent. De rest gaat naar klei
ne partijen of is nog onbeslist. De
Arbeiderspartij verliest het
meest door Dajans besluit. Vol
gens de peilingen zouden de so
cialisten 34 procent van de stem
men hebben gekregen.
Het is Dajans bedoeling om met
een centrumpartij bij het vormen
van een coalitie op de wip te ko
men zitten. Hij moet officieel nog
een maand met het bekendma
ken van zijn besluit wachten,
omdat het bij wet verboden is
om 150 dagen voor de verkiezin
gen televisiepropaganda te ma
ken. Zolang Dajan echter offi
cieel nog geen kandidaat is, kun
nen zijn uitspraken niet als „ver
kiezingspropaganda" worden ge
kwalificeerd en kan hij vrijelijk
op het tv-scherrti verschijnen.
Vandaar dat Dajan wacht tot het
allerlaatste moment van inschrij-
MOSKOU - In het Centraal Co
mité van de communistische par
tij van de Sowjet-Unie, dat begin
deze week opnieuw is gekozen,
zitten niet langer ex-president
Nikolai Podgorny en oud-minis
ter van landbouw Dmitri Poljans-
ki.
De Prawda heeft de volledige sa
menstelling van het centraal co
mité gepubliceerd. De lijst omvat
470 namen. Van de leden hebben
er 319 wel, en 151 geen stemrecht.
ken en premier Jaruzelski liet het
telegram onbeantwoord. Solida
riteit voegt daaraan toe dat een
lokale klachtencommissie in
Lodz had erkend dat het ontslag
van de arbeiders onwettig was.
Schandaal
Een tweede affaire die de spanning
in Warschau kan doen oplopen
werd gisteren onthuld door een
blad in de Poolse hoofdstad, Zy-
cie Warszawy. Het betreft een
nieuw corruptieschandaal waar
bij hooggeplaatste personen be
trokken zijn van het voormalige
bewind van Edward Gierek. Van
hen bekleden enkelen waar
schijnlijk nog officiële functies.
Het gaat dit keer om het smokkelen
van diamant en goud vanuit de
Sowjet-Unie naar West Duits
land door een bekende Poolse ju
welier.
De Sowjet-Unie wil dat een "ur
gent en energiek" antwoord
wordt gegeven op de pogingen
het socialisme in Polen te onder
mijnen. Dit blijkt uit een verkla
ring die gisteren in Moskou is uit
gegeven na afloop van een Russi-
sch-Pools topgesprek in het
Kremlin. De verklaring, waarin
nog eens wordt herhaald dat de
Sowjet-Unie vertrouwen heeft in
de huidige Poolse leiding, lijkt
niet van politiek belang ontbloot
gezien het niveau waarop het ge
sprek plaatsvond.
Sinds het begin van de crisis in Po
len hadden de leiders van de twee
landen elkaar nog niet zo rijk in
aantal en op zo hoog niveau ont
moet. De Russische partijleider
Leonid Brezjnjew, nauwelijks
herkozen in zijn functie, was om
ringd door de invloedrijkste le-'
den uit Het Kremlin. Premier Ni
kolai Tichonow was er, de partij
ideoloog Michael Soeslow, minis
ter van defensie Dmitri Oesti-
now, minister van buitenlandse
zaken Andrej Gromyko en zelfs
het hoofd van de KGB, Yoeri An-
dropow. Van Poolse zijde werd
een uiteenzetting gegeven van de
ontwikkelingen in het land door
partijleider Stanislaw Kania en
door premier Wojciech Jaruzels
ki.
Ongeveer twintig familieleden van gevangen leden van de terreurorganisatie Rote Armee Fraktion hebben
gisteren de cafetaria bezet van het Westduitse opinieweekblad Der Spiegel Ze probeerden met de bezetting de
aandacht te vestigen op de volgens hen "Zorgwekkende toestandwaarin politieke gevangenen in de Bondsrepu
bliek zich bevinden.
(Van onze correspondent Frans
van Hasselt)
ISTANBOEL - De gisteren in Pa
rijs vermoorde Turkse diplomaat
Resat Morali is het zestiende
slachtoffer sinds 1975 van Ar
meense moodaanslagen op Turk
se diplomaten en hun familiele
den, en de derde Turkse diplo
maat die Parijs is vermoord. Vo
rig jaar waren ook aanslagen op
de Turkse consulaten in Lyon en
Straatsburg. Daders werden
nooit gepakt. In de reactie van de
Turkse waarnemend minister
van buitenlandse zaken Oztrak
klinkt verontwaardiging door
dat „speciaal in Frankrijk de di
plomaten aan zulke gevaren
bloot staan en de moordenaars
vrij blijven rondlopen.
De aanslag komt drie weken nadat
het bezoek van de Turkse minis
ter van buitenlandse zaken Turk-
men aan Parijs een belangrijke
opklaring had gebracht in de
Turks-Franse betrekkingen. De
ze waren gestaag verslechterd
sinds 1969, en ook daar had de
Armeense kwestie toe bijgedra
gen.
Franse hoogwaardigheidsbekle
ders, onder wie burgemeester
Deferre, waren dat jaar aanwezig
bij de inwijding van een gedenk
teken voor het bloedbad van
1915 in Oost-Turkije waarbij -
naar overigens van Turkse zijde
nog altijd wordt ontkend - ander-
halfmiljoen Armenirs om het le
ven kwamen. De Turkse ambas
sadeur in Parijs werd terugge
roepen en pas na twee jaar kwam
er een opvolger.
De uiterst vriendschappelijke be
trekkingen dien ontstonden tus
sen de Franse president Giscard
d'Estaing en zijn Griekse collega
Karamanlis maakten de verhou
ding Parijs-Ankara er niet beter
op. Een recente Turkse frustra
tie, ditmaal over de Westduitse
visa-invoering, leidde echter tot
Turkmen's onverwachte bezoek
aan Parijs, dat werd gezien als
een positieve mijlpaal in de
Turks-Franse betrekkingen.
Afgewacht moet worden of de
vooruitzichten op Franse leve
ring van een atoomreactor - Sie
mens ligt op de loer - nu ook in
verdrukking komen.
Ambassade VS beschoten
SAN SALVADOR (UPI) - Gewa
pende mannen hebben gisteren
het gebouw van de Amerikaanse
ambassade in San Salvador be
schoten, maar er is niemand ge-
1 wond en er is slechts geringe
schade aangericht.
De Amerikaanse zaakgelastigde,
Frederick Chapin, zei dat de be
schieting het werk van Rechtse
extremisten was geweest, die
door intimidatie probeerden
Washington te dwingen tot steun
aan een militaire staatsgreep te
gen het burgerlijk-militaire be
wind van president Jose Napo
leon Duarte, dat door Amerika
gesteund wordt.
(Van onze correspondent Rob Sprenkels)
MEXICO-STAD - Is er op korte termijn een politieke uitweg te
vinden voor de bloedige burgeroorlog in de Middenamerikaanse
staat El Salvador? Het lijkt van niet. De Amerikaanse president
Ronald Reagan heeft El Salvador tot een soort van testcase ge
promoveerd in zijn confrontatie met de Sowjet-Unie en weigert
voorlopig mee te werken aan een dergelijke oplossing. Verder
kan moeiljk worden verwacht dat de in meer dan 50 jaar steeds
scherpere tegenstellingen tussen links en rechts in El Salvador
plotseling kunnen worden overbrugd.
Het brede Salvadoriaanse oppositiefront FDR ging dit weekeinde
in Panama akkoord met een voorstel van de Latijnsamerikaanse
afdeling van de Socialistische Internationale om te bemiddelen
tussen de strijdende partijen, waaronder door de socialisten ook
Washington wordt gerekend. Op de slotzitting van de spoedbij-
eenkomst inzake El Salvador van de Socialistische Internationa
le werd ex-bondskanslier en Nobelprijswinnaar Willy Brandt
opgedragen maar eens in Washington te gaan praten.
William Dyess, woordvoerder van het ministerie van buitenlandse
zaken in Washington, liet echter dinsdag weten dat de VS geen
enkel nut zien in onderhandelingen met Willy Brandt. „El Salva
dor", zo betoogde Dyess, „is geen dependance van de VS maar
een soevereine staat. Wij kunnen niet zeggen wat daar moet ge
beuren". Dyess stelde dat Brandt maar tussen de junta onder
leiding van president Duarte en het FDR moet gaan bemidde-
Compromis
De afwijzing van de VS betekent in feit dat de bemiddelingspo
ging in de zin die de Socialistische Internationale in Panama
voor ogen stond onmogelijk is geworden. Brandt had in Was
hington moeten onderhandelen over punten die stuk voor stuk
niet bespreekbaar zijn met de Salvadoriaanse junta: een stop op
de militaire hulp van de VS aan El Salvador; een compromis
waarin Washington belooft niet in het conflict tussenbeide te
zullen komen; het respecteren van het recht op zelfbeschikking
van het Salvadoriaanse volk; en uitsluiting van de junta bij het
overleg.
Naar het heet zou de leider van het verzetsfront, Guillermo Ungo,
in Panama hebben beloofd dat derglijke toezeggingen van de
VS een wapenstilstand zouden opleveren en directe onderhan
delingen tussen Washington en het FDR over een soort van
machtsoverdrachtprogramma.
Enigszins onverwacht en wellicht onder druk van Washington,
heeft de Salvadoriaanse president Jos Napoleon Duarte aange
kondigd dat hij wel geinteresseerd is om via de Socialistische
Internationale tot een vergelijk met de oppositie te komen. On
verwacht, want het is eigenlijk de eerste keer dat een vertegen
woordiger van de rechtse machten in El Salvador werkelijk con
tact lijkt te zoeken met de Oppositie. Niettemin is Duartes plots-
linge geste moeilijk op werkelijke waarde in te schatten, wel
licht is hij alleen maar uit op enige positieve publiciteit.
Oplossing
Mocht Duartes gebaar werkelijk serieus zijn, dan nog lijkt het zeer
onwaarschijnlijk dat de Socialistische Internationale een poli
tieke oplossing voor de burgeroorlog op tafel kan toveren..
Rechts en links in El Salvador staan lijnrecht tegenover elkaar
en dat is eigenlijk zeer logisch na meer dan 50 jaar van brutale
onderdrukking van de grote meerderheid van het yolk en onge
limiteerde verrijking ten gunste van de zogenoemde „veertien
families". Het is eigenlijk uitgesloten dat de radicale guerrillalei
ders het op een akkoordje zullen willen gooien met Duarte.
Ruim een jaar geleden immers lieten ze de progressief-liberale
en niet aan rechts gebonden kolonel Majano in zijn officiers
broek staan.
Vooralsnog gaat het FDR een rechtstreekse politieke confrontatie
met Duarte uit de weg onder het mom dat Duarte zonder de
Amerikaanse militair hulp allang was gewipt en dat er dus met
de verantwoordelijken voor de voortgang van het rechtse regi
me moet worden onderhandeld: de VS: Dergelijke bokkespron-
gen en ook de punten die reeds voor Brandt's onderhandelingen
in Washington waren opgesteld, wijzen erop dat de oppositie
geen genoegen wil nemen met slechts een deel van de macht in
El Salvador.
„Geen enkele oorlog is met slechts militaire middelen te winnen",
zo verklaarde twee maanden geleden Ferman Cienfucgos, een
van de guerrillaleiders. Cienfuegos legde toen uit dat de militai
re overmacht in feite niet meer is dan een uiterst zwaarwegende
factor op politiek niveau.
Patstelling
Wat dat betreft lijkt de situatie in El Salvador nog altijd niet rijp
voor een politiek compromis. Militair gesproken staan de strij
dende partijen min of meer pat: de guerrilla is niet bij machte
om het leger te verslaan en het leger vangt vrijwel continu bot
bij de heksenjacht op guerrillero's.
De politiek van Reagan lijkt er nu op gericht om de werkwijze van
het Salvadoriaanse leger effectiever te maken middels een ver
dubbeling van het aantal militaire adviseurs en de wapenhulp.
Dan komen ze vanzelf wel om onderhandelingen met Duarte
smeken, denkt Reagan blijkbaar. De guerrilla daarentegen is er
van overtuigd vroeg of laat vanuit een zekere machtspositie aan
de onderhandelingstafel plaats te kunnen nemen, hetzij met
Duarte, hetzij met de VS.
LONDEN - De twaalf Britse parle
mentsleden die deze week uit de
Labourpartij stapten hebben
vandaag hun eerste gezamenlij
ke vergadering met de Liberale
fractie. De Labour-dissidenten,
die geleid door oud-minister Da
vid Owen een sociaal-democrati
sche fractie vormen, zullen voor
taan wekelijks met de Liberalen
de strategie doornemen tegen zo
wel de Thatcher-regering als de
Labouroppositie. De gezamenlij
ke vergaderingen zullen beurte
lings worden geleid door Owen
en de Liberale partijleider David
Steel.,
Steel heeft de sociaal-democraten
duidelijk gemaakt voor juli een
gemeenschappelijk beleidsdocu
ment te willen publiceren. Hij
heeft zo'n tastbaar bewijs van
parlementaire samenwerking
met de sociaal-democraten hard
nodig voordat de liberale partij
conferentie in september begint.
Verwacht wordt dat voor een
aantal libefalen parlementaire
samenwerking met welke partij
dan ook moeilijk te slikken zal
zijn.
De sociaal-democraten zijn inmid
dels druk bezig eigen kantoren te
vinden in het Lagerhuis voor de
nieuwe groep, liefst zo ver moge
lijk van die van de Labourparle-
mentariërs vandaan. Sinds de
twaalf zich van de Labourpartij
hebben afgescheiden is het ge
daan met de beleefde verzoeken
en de hoffelijke gebaren in het
Britse Lagerhuis. De Labourpar
tij zal haar best doen om de afval
ligen de socialistische voet
dwars te zetten. Ze zal proberen
om alle privileges voor de nieu
we groep te dwarsbomen op
grond van het feit dat de sociaal
democraten als Labourafgevaar-
digden in het Lagerhuis zijn ge
kozen.
De sociaal-democraten, van wie
sommigen het tot woede van La
bour nog steeds wagen zich so
cialist te noemen, hebben ook de
mouwen opgestroopt. Zij zijn
van mening dat een frisse ruzie
met Labour het aanzien van de
sociaal-democraten in het land
alleen maar kan vergroten. De
sociaal-democraten werken hard
aan hun identiteit waarvan de
contouren nu zichtbaar zijn. Ze
zullen vanaf Pasen als Sociaal-
Democratische Partij het leven
ingaan en hopen lid te worden
van de Socialistische Internatio
nale.
Het is met hun Labourpartijverle-
den onvermijdelijk dat ze een en
ander van socialistische waarde
in hun beleid zullen opnemen. Of
k David Owen.
ze zover zullen gaan als opricht
ster Shirley Williams, die het par
ticulier onderwijs in Engeland
uit wil bannen, is nog de vraag.
Zeker is dat ze hun economisch
beleid willen afstemmen op een
middenkoers tussen Labours
hang naar nationalisaties en
In het defensiedebat dat enkele da
gen geleden in het Lagerhuis ge
houden werd en waarbij de so
ciaal-democraten voor het eerst
als onafhankelijke groep optra
den, werd duidelijk dat ze de am
bitieuze aanschaf van de Triden-
traket ongedaan willen maken,
maar tegen eepzijdige ontwape
ning zijn en voor een vaste plek
in de NAVO. De hoeksteen van
hun beleid zal echter de hervor
ming van het Britse kiesstelsel
zijn. De sociaal-democraten ijve
ren met de Liberalen voor het
systeem van evenredige verte
genwoordiging.
Het huidige kiesstelsel is gestoeld
op het twee-partijensysteem en
volgens pessimisten kan een der
de sociaal-democratische partij
zich daar nooit tussen wringen.
Voor de Liberale Partij gaat die
vlieger zeker op. Ondanks haar
relatief grote populariteit is ze al
lang geen politieke partij van be
tekenis meer. Kiezers stemmen
nou eenmaal niet op een partij
die in het conventionele kiessys
teem geen schijn van kans maakt
om te winnen. Een alliantie met
de sociaal-democraten maakt
meer kans van slagen.
Zes opiniepeilingen hebben het af
gelopen jaar zo'n alliantie zelfs
boven de andere twee politieke
partijen geplaatst. Als het de kie
zers kan overtuigen dat een stem
op hen geen verloren stem is
kunnen de sociaal-democraten
en de Liberalen beginnen aan
een ongehoorde schoonmaak
van het Britse kiesstelsel. Deze
kwestie die al jarenlang door de
Liberalen gepropagandeerd
wordt, begint nu ook haar weer
slag te vinden bij een aantal Brit
se kiezers tot wie het doorge
drongen is dat evenredige verte
genwoordiging democratischer
is dan het huidige districtenstel
sel.
Het grote pluspunt voor de sociaal
democraten in combinatie met
de liberalen is dat de Britten
Thatcher en haar conservatisme
beu zijn en de buik vol hebben
van het jgeharrewar in de La
bourpartij. De laatste heeft zich
het afgelopen jaar steeds meer
vervreemd van de arbeidersklas
se. De sociaal-democraten hopen
hier voordeel uit te slaan maar
worden in het industriële Noor
den nog beschouwd als trendma
tige elitaire, hoofdstedelijke poli
tici. Een duidelijk beleidsplan
kan het imago van de groep los
weken. In combinatie met een
heleboel geluk kan het zelfs vol
doende blijken om twijfelaars
over de haalbaarheid van de so-
ciaal-democratische-Liberale
alliantie voorgoed de mond te
ATHENE (DPA/AFP) - Grote
delen van Griekenland zijn
gisteravond opgeschrikt door
een aardbeving die op de
schaalverdeling van richter
6.2 (van- 9) graden aanwees.
Dit heeft het observatorium
van Athene bekendgemaakt.
Tussen Athene en Corinthe
werden de verkeerswegen af
gesneden en enorme rots
blokken vielen op het weg
dek.
Ook de spoorwegverbinding is
niet meer begaanbaar. Hon
derden mensen verlieten ij
lings hun woning, restaurants
of andere openbare gelegen
heden.
Pet epicentrum van de aardbe-
i ving lag in de Golf van Corin
the, zoals bij de zw^trc aardbe
ving van 24 februari, die aan
19 mensen het leven kostte en
grote materiele schade aan
richtte.
In een voorstad van Athene, An-
thoupolis, kreeg een 52-jarige
man een hartverlamming van
schrik en overleed.
In buitenwijken van de hoofd
stad liepen vijf mensen ver
wondingen op toen zij uit ven
sters sprongen.
