Ergste crisis
sinds 1930"
China kwaad over uitblijven antwoord
J
Eilanden naar zelfstandigheid
"Geen doodstraf meer"
Kamer wil eind aan
niet-Israëlverklarin^
Vreugde over beslissing
Amsterdamse scheepswerf
DEN HAAG (GPD) - De Tweede Kamer heefl gisteren met een
krappe meerderheid een voorstel van Roethof (PvdA) aanvaard
om in de herziene grondwet op te nemen dat in Nederland nooit
de doodstraf kan worden opgelegd (68 voor en 62 tegen). De
PvdA en de kleine linkse partijen stemden evenals een aantal
D'66- en VVD-leden voor, CDA en de rechtse partijtjes stemden
tegen.
Volgens minister Wiegel (binnenlandse zaken) is er geen verschil
van mening over de fundamentele vraag of doodstraf uit het
Nederlandse recht moet verdwijnen. De minister heeft al toege
zegd dat de regering daartoe voor het eind van 1981 wijzigingen
van het militair- en oorlogsrecht bij de Tweede Kamer zullen
indienen.
Het amendement-Roethof roept volgens Wiegel echter veel vragen
op die tijdens het kamerdebat onbeantwoord zijn gebleven.
Vooral over de plaats waar een artikel over de doodstraf moet
staan en de wijze waarop het artikel geformuleerd moet worden,
bestaat onenigheid. De minister sloot zich hiermee aan bij de
bezwaren van de CDA-fractie. „Zo maakt men geen grondwet",
aldus CDA-woordvoerdster Korte-Van Hemel.
Taiwan-order
DEN HAAG (GPD) - China
heeft Nederland beschul
digd van het „opzettelijk
verslechteren" van de on
derlinge betrekkingen.
China voelt zich onder de
ze omstandigheden „ver
plicht de komende dagen
tot nieuwe stappen te be
sluiten". Dat staat in een
nota van het Chinese mi
nisterie van buitenlandse
zaken, waarin China zich
verbolgen toont over het
lange uitblijven van een
antwoord op een eerdere
Chinese nota van 19 janua
ri over de omstreden le
verantie van twee onder
zeeboten aan Taiwan. In
politiek Den Haag wordt
druk gespeculeerd, dat
het terugschroeven van de
Chinees-Nederlandse be
trekkingen nu niet lang
meer op zich zal laten
wachten.
Het ministerie van buiten
landse zaken in Den Haag
heeft gistermiddag de ont
vangst van de Chinese
verklaring bevestigd. In
de Chinese nota van ruim
een maand geleden wordt
het onderwerp aangesne
den van het terugschroe
ven van de diplomatieke
betrekkingen tussen Ne
derland en China tot op
het laagste niveau: dat van
zaakgelastigden. Neder
land heeft tot nog toe niet
gereageerd op deze nota,
omdat de kwestie hier nog
volop speelt. Maar. zo ver
klaarde een woordvoerder
van het minsterie van bui
tenlandse zaken gisteren,
er zal nu geprobeerd wor
den sneller tot een ant
woord te komen, al kon hij
niet zeggen wanneer de
beantwoording rond zal
zijn.
China noemde het lange uit
blijven van een antwoord
ook „abnormaal" en „bui
tengewoon onbeleefd".
De Nederlandse ambassa
deur in Peking. J. Knep-
pelhout, nam de nota gis
terochtend in ontvangst.
Op zijn vertrek wordt nu
in de Chinese pers al ge
zinspeeld door middel van
het publiceren van brie
ven van lezers, die vragen
om een „vastberaden"
reactie op het Nederland
se besluit een exportver
gunning aan RSV toe te
zeggen voor de levering
van twee onderzeeboten.
China beschouwt dit als
een inbreuk op de Neder-
lands-Chinese verklaring
van 1972. Toch is de alge
mene verwachting dat
China pas tot definitieve
stappen zal overgaan,
wanneer de discussie in
Nederland zelf helemaal
afgerond is.
Wan der Stee wil mes in sociale uitkeringen
DEN HAAG (GPD) Vijf miljard bezuinigen op overheidsuitgaven aan salarissen en
sociale uitkeringen. Dat is het wapen dat minister Van der Stee wil inzetten om de
economische teruggang te lijf te gaan.
Het gaat met de Nederlandse eco
nomie veel slechter dan werd
aangenomen, zo zie de bewinds
man gisteren in de Tweede Ka
mer bijk het werkgelegenheids-
debat dat daar op initiatief van
de PvdA werd gehouden. Vijf
honderdduizend in 1985 en een
tekort op de rijksbegroting van
7,5%. "Het beeld is somber", zo
zei Van der Stee, die alle werkge
legenheidsplannen van de poli
tieke partijen van de hand wees,
omdat ze te duur zijn.
Twee weken geleden schreef hij de
Kamer nog dat het financierings
tekort over 1980 uit zou komen
op ongeveer 6,75 procent. Nu
heeft hij dit percentage bijge
steld tot 7,5. En ook dit cijfer is
nog voorlopig, zodat er een ver
dere tegenvaller binnen enkele
weken verwacht kan worden.
Ter vergelijking: in de Miljoe
nennota 1979 werd het over
heidstekort voor 1980 nog ge
raamd op 5 tot 5,5 procent.
Deze toename van het tekort zal
zich voor een deel ook dit jaar
herhalen. De bewindsman wees
erop dat het tekort ruim uit zal
komen boven de raming van 5>
procent. Naast het 'gat' van vori£
jaar vormt ook de economische
depressie een oorzaak van de
toename, doordat de belasting
opbrengsten teruglopen.
De minister wees erop dat extra
maatregelen ter bestrijding van
de werkloosheid alleen mogelijk
zijn indien door bezuinigingen in
de overheidssector ruimte hier
voor wordt gemaakt.
Tijens het werkloosheidsdebat
sprak minister Albeda (sociale
zaken) van "een economische de
pressie, die 'de ernstigste is sinds
de crisis van de jaren '30". Ook
de vooruitzichten worden er niet
beter oo. zei hij.
De rest van het slechte
minister Van der Stee bevatte
een aankondiging van een nieu
we terugval op de lopende reke
ning van de betalingsbalans. De
bewindsman verwacht dat het
tekort uit zal komen boven de ge
raamde 5,5 miljard gulden.
Naast de noodzakelijke matiging
bij de overheid achten beide be
windslieden een teruggang van
de inkomens gedurende enkele
jaren noodzakelijk. „Wij consu
meren te veel en wij investeren
te weinig", zei Van der Stee. Hij
vindt dan ook een snelle verla
ging van de rentetarieven nood
zakelijk om te komen tot een op
leving van de bedrijvigheid.
Maar daarvoor moet de overheid
een stap terug doen.
De minister van financin wees in
dit verband de alternatieve plan
nen van de PvdA van de hand.
Volgens hem houden de socialis
ten juist te weinig rekening met
de noodzaak de tekorten te ver
minderen. Wel juichte hij toe dat
de PvdA was afgestapt van het
streven banen te scheppen in de
semi-overheids en dienstverle
nende sector.
TTi-I*»!" xrciTi rif1 (rrnnrl Namens minister Van Aardenne,
uirecni \an ae grona die pas woensdagavond het de-
vraagd. „Wij kunnen geen con
crete voorstellen doen. want wij
hebben het beraad nog niet afge
sloten", zei Albeda.
Hij bleek weinig geïnteresseerd in
het CDA-voorstel om zo moge
lijk per 1 juli nog een korting op
de prijscompensatie door te voe
ren. De opbrengst van dit 'afro
men' is bestemd voor het werk-
gelegenheidsfonds van CNV-
voorzitter Van der Meulen. Albe
da achtte een vorm van investe-
ringsloon, zoals FNV-voorzitter
Kok voorstaat, een betere oplos
sing. Daarmee zouden namelijk
de bedrijven direct worden ge
holpen.
Albeda noemde een serie van loon
maatregelen achter elkaar 'on
aanvaardbaar'. Wel is hij bereid
het CDA-plan aan de orde te stel
len bij het komende overleg over
de arbeidsvoorwaarden voor
1982, mits daarbij ook over het
investeringsloon gesproken zal
worden.
HAARLEM (GPD) - Ongeveer
twintig buitenlandse werkne
mers hebben de nacht doorge
bracht in vijf tenten op de Grote
Markt in Haarlem. Samen met de
plaatselijke actiegroep Hamer,
die zich inzet voor de belangen
van de buitenlandse werkne
mers. demonstreren zij tegen het
huisvestingsbeleid van de ge
meente Haarlem.
Op spandoeken en vio. door een me
gafoon geroepen leuzen maakten
zij duidelijk van mening te zijn
dat de gemeente miljoenen spen
deert aan het vullen van de zak
ken van pensionbazen. De bui
tenlanders. die afgelopen nacht
op de Grote Markt bivakkeerden,
zijn volgens de actiegroep Hamer
allen pensionbewoners.
Kankercentrum
utrecht )gpd) - Door de bedprijzen
in de algemene ziekenhuizen van
de regio Utrecht met een paar
dubbeltjes te verhogen, wordt
het Academisch Ziekenhuis in
Utrecht (AZU) in staat gesteld in
de nabije toekomst twee of drie'
extra specialisten aan te trekken
op het gebied van kankerbestrij
ding. Deze specialisten zullen
worden ingezet bij de al bestaan
de voorlichting en begeleiding
over kankerbestrijding vanuit
het AZU aan algemene zieken
huizen in de regio Utrecht.
Het gaat om de algemene zieken
huizen in de stad Utrecht. Zeist.
Bilthovzn, Amersfoort, Tiel, Cu-
lemborg, Woerden, IJssclstein
en waarschijnlijk Harderwijk.
Deze nauwere samenwering is
het gevolg van de oprichting van
het Integraal Kankercentrum
Midden-Nederland.
WEERRAPPORTEN
bat kon bijwonen, toonde Van
der Stee zich huiverig voor het
CDA-voorstel om nu al een be
stemming te zoeken voor nog te
ontvangen extra aardgasbaten.
Ook dat zou leiden tot een nieu
we belasting van de kapitaal
markt.
De bewindsman kwam het CDA
enigszins tegemoet op het punt
van goedkopere leningen ter
bevordering van de export naar
de Derde Wereld. Maar in plaats
AMSTERDAM (ANP) - Het college
van B en W van Amsterdam is
verheugd dat de Tweede Kamer
zich gisteren op het standpunt
heeft gesteld dat er alsnog naar
een oplossing moet worden ge
zocht voor het behoud van de
scheepsr.ieuwbouwwerf NSM in
de hoofdstad. De uitspraak van
minister van Aardenne (economi
sche zaken) dat hij de kameruit
spraak om de steun aan NSM
voorlopig voort te zetten en te on
derzoeken hoe de scheepswerf in
eerste instantie als sectiefabriek
kan blijven voortbestaan, positief
zal bejegenen, biedt volgens het
gemeentebestuur van Amster
dam perspectieven.
middelen ter beschikking te stel
len. Deze motie verkreeg alleen
de steun van links in de kamer.
[n een reactie op de kameruit
spraak zeggen B en W alleen hoop
te hebben op een goed afloop van
de gesprekken van Van Aarden
ne, wanneer de minister alles in
het werk stelt om NSM voor Am
sterdam te behouden. De minis
ter kan daarbij op actieve mede
werking van de gemeente reke-
DEN HAAG (GPD) - De Tweede
Kamer wil regeringsmaatregelen
tegen het verstrekken door
werkgevers aan Arabische lan
den van zogenaamde niet-Israël-
verklaringen. Een gisteren door
de Kamer aangenomen motie
van de CDA'er Van Dijk en de
VVD'er Bolkestein constateert
dat de voor deze verklaring
noodzakelijke persoonlijke gege
vens een inbreuk kunnen bete
kenen op de persoonlijke levens
sfeer van de betrokken werkne-
Zoals gemeld wensen Arabische
landen van Nederlandse bedrij
ven die werknemers naar het
Midden-Oosten sturen verklarin
gen waaruit moet blijken dat de
betrokken werknemer geen poli
tieke en-of economische banden
met Israël onderhoudt. Voor
heen was het zo dat in deze ver
klaring ook de religie van de be
trokkene werd vermeld, waar
door het mogelijk was joodse Ne
derlanders een visum voor Ara
bische landen te weigeren.
Deze niet-joodverklaringen zijn na
Nederlands protest door de Ara
bische landen veranderd in non-
Israëlverklaringen, waarin uit
drukkelijk wordt vastgesteld dat
een werknemer geen politieke
en-of economische betrekkingen
met Israël onderhoudt. Volgens
Engwirda (D'66) zijn deze niet-Is-
raëlverklaringen echter kwets
end en beledigend voor joodse
Nederlanders die relaties met Is
raël hebben. Met Nijhoff (DS'70)
en Van den Bergh (PvdA) wilde
hij daarom niet alleen de niet-
joodverklaringen. maar ook deze
„verkapte vorm" ervan verbie
den.
De motie die zij daarvoor hadden
ingediend werd echter gisteren
door de Kamer verworpen. CDA
en WD meenden dat de voorge
nomen wijziging van een artikel
van het Wetboek van Strafrecht
voldoende waarborgen biedt te
gen zgn. niet-joodverklaringen.
Vorige week had minister De
Ruyter (justitie) in de Tweede
Kamer betoogd dat deze wijzi
ging elk onderscheid naar ras in
het handelsverkeer strafbaar
stelt.
Bedrijven als KLM en Rijn-Schel-
de-Verolme verstrekken niet-Is-
raëlverklaringen. De KLM
meent dat deze niet-discrimine-
rend van aard zijn. omdat geen
relatie wordt gelegd tussen de re
ligie van een werknemer en het
al of niet onderhouden van rela
ties met Israël. De D'66-motie
zou ook deze verklaring onmoge
lijk hebben gemaakt. Minister
De Ruyter had al aangevoerd dat
de non-Israëlverklaring past bin
nen het internationaal aanvaarde
fenomeen economische boycot.
CDA en WD steunden de minis
ter in deze zienswijze en willen
nu alleen dat niet de werkgever,
maar de werknemer zelf beslist
over het verstrekken van per
soonlijke gegevens.
Vragen over
tekort onder
wijsbegroting
DEN HAAG (GPD) - Minister Pais
(onderwijs en wetenschappen)
zal de maatregelen die hij gaat
nemen om het gat van 119 mil
joen gulden in zijn begroting
voor 1981 te dichten, eerst moe
ten voorleggen aan de Tweede
Kamer. Als de minister aan deze
voorwaarde voldoet, zullen WD
en CDA een onderwijsbegroting
met gat accepteren. PvdA en
D'66 zullen daarentegen de be
groting afwijzen als de minister
niet onmiddellijk duidelijkheid
verschaft over de manier waarop
hij dat gat gaat dekken.
De behandeling van de onderwijs
begroting in de Tweede Kamer
werd gisteren beheerst door
twee zaken die in de roerige aan
loop naar de behandeling in het
parlement ook de meeste aan
dacht hadden gekregen: het gat
van 119 miljoen gulden en de
nieuw ingevoerde collegegelden
voor de studenten bij het hoger
beroepsonderwijs. Daarnaast
grepen de meeste fracties de laat
ste begroting van deze regerings
periode aan voor een terugblik
op vier jaar onderwijs onder
Pais.
De zaak van de collegegelden voor
het hoger beroepsonderwijs
kreeg in de loop van gisteravond
een wonderlijke, voorlopige ont
knoping. In hun beschouwingen
wezen vrijwel alle fracties deze
maatregel van Pais af. PvdA,
CDA en WD maakten de minis
ter elk op hun eigen manier dui
delijk dat een dergelijke maatre
gel alleen maar geaccepteerd
kon worden als onderdeel van
een nieuw stelsel van studiefi
nanciering.
Dat stelsel van studiefinanciering
was overigens al geruime tijd ge
leden aangekondigd, maar nog
steeds niet naar buiten gebracht.
Tot veler verassing kwam minis
ter Pais gisteravond persoonlijk
met veertig enveloppen onder de
arm aan bij het gebouw van de
Tweede Kamer. De kamerleden
werden verblijd met een uitge
breide brief over het nieuwe stel
sel van studiefinanciering.
Voornaamste kenmerk van het
nieuwe stelsel is dat elke stude
rende in het volledig dagonder
wijs van 18 jaar en ouder een zelf
standig recht heeft op studiefi
nanciering. Dat wil zeggen dat de
student financieel onafhankelijk
wordt van ouders of partner (ge
huwd of ongehuwd). Naar de me
ning van de minister kan deze
onafhankelijkheid het beste ge
stalte krijgen wanneer de ver
schillende geldstromen die nu
bestaan (waaronder de kinderbij
slag), worden gebundeld en ge
heel aan de studerenden zelf
worden uitgekeerd.
de gevraagde 150 miljoen wil Deze opvatting, neergelegd
hij slechts 50 miljoen
doel beschikbaar stellen.
Minister Albeda ging in de clinch
met de socialist Kombrink, die
het onvoldoende vond dat het
kabinet alle voorstellen alleen
maar in de ministerraad wilde
bespreken. Hij had nu reeds
maatregelen verwacht. Albeda
wees Kombrink er echter op dat
niet het kabinet, maar juist de
PvdA om het debat had ge-
WD-CDA-motie, verkreeg gis
termiddag algehele instemming.
Minister Van Aardenne zei de ka
mer-uitspraak positief te willen
bejegenen.
Een motie van de oppositie-partij
en (PvdA, D'66. PPR en CPN)
verkreeg in de kamer geen vol
doende steun. In deze motie, door
minister Van Aardenne ontra
den. werd de regering gevraagd
de NSM voldoende financiële
"jRonde Tafelconferentie meegevallen
(ADVERTENTIE)
Amsterdam
De Bilt
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Twente
Vlissingen
Zd. Limburg
Aberdeen
Barcelona
Berlijn
Bordeaux
Brussel
Helsinki
Innsbruck
Klagenfurt
Kopenhagen
Lissabon
Locarno
Mallorca
München
Oslo
la E
geheel bew. 3 -1
geheel bew. 3 -2
geheel bew. 0 -1
ijzel 1 -1
geheel bew. 3 -2
motregen 1 -1
geheel bew. 3 -2
motregen 1 -1
geheel bew 4 -2
licht bew. 2 -2
geheel bew. 4 2
half bew. 13 3
onbewolkt 1 -5
onbewolkt 8 -2
geheel bew. 5 -2
onbewolkt 3 -3
geheel bew. 5 -3
zwaar bew. -3 -8
geheel bew. 3 -6
zwaar bew. 4 -8
licht bew.
geheel bew
geheel bew
half bew. 3 -2
4
12 1
onbewolkt 13 1
onbewolkt 1 -10
onbewolkt 10 3
geheel bew. -0
16 11
I Hl TAALCHKQLl- F.N DKGROI M BITA
onbewolkt
geheel bew.
10
Gegarandeerd tot f 100,- per cheque. Zonder kosten
verkrijgbaar bij alle banken en spaarbanken van Nederland.
DEN HAAG (GPD) - Met een eind- Het eerste deel
resultaat „dat per saldo toch nog
is meegevallen" is gisteren in
Den Haag de eerste zitting van
de Ronde Tafel Conferentie
(RTC) over de toekomst van de
Nederlandse Antillen beindigd.
Instemming van alle deelnemen
de partijen (en dat waren er acht)
is aan het slot van die conferentie
bereikt en in een politiek docu
ment vastgelegd: elk van de zes
eilanden van het rijksdeel heeft
het recht zijn politieke toekomst
zelf te bepalen.
In dat bewuste stuk, dat de Antil
liaanse premier Don Martina be
stempelde als de neerslag „van
voorlopige overeenstemming op
basis van een voorbespreking"
hebben alle partijen neergelegd
hoe zij voorlopig over het ge
bruik van dat zelfbeschikkings
recht denken. Betico Croes, de
voorvechter van een onafhanke
lijk Aruba, kreeg gedaan dat in
een voetnoot werd vermeld dat
zi jn eiland in 1991 zo ver wenst te
zijn.
Over de uiteindelijke vorm waarin
de Antillen hun eigen weg, los
van Nederland, zullen gaan - de
eindfase - is op deze achtdaagse
conferentie in Den Haag niet on
derhandeld. aDe besprekingen
splitsen zich vooral toe op een
overgangsperiode op weg naar
de onafhankelijkheid. Afgespro
ken is dat geen van de eilanden
in die tussentijd het samenwer
kmgsverband zal verlaten
overbrug
gingsperiode zal vooral worden
benut om de eilanden binnen het
huidige koninkrijksverband te
verzelfstandigen en knelpunten
in de onderlinge verhoudingen
en die met de landsregeringen op
De tweede fase van
die overgangsperiode is dan be
doeld om met een nieuw samen-
werkingsverband te gaan „oefe
nen". Hoe lang die overgangspe
riode moet duren, is niet in het
slotdocument genoemd. Er zijn
volgens conferenticvoorzitter
Van der Stee, de Nederlandse
DEN HAAG - Aan het eind van de Ronde Tafelconferentie is gister
avond een persconferentie gegeven. Op de foto de premier van de Neder
landse Antillen Don Marline samen met minister van financien Van der
Stee.
minister met Antilliaanse aange
legenheden in zijn portefeuille,
wel verschillende lengtes ge
noemd. die variren van bij elkaar
acht tot ruim vijftien jaar.
Tot de belangrijkste punten van
het onderling voorlopig akkoord,
in Den Haag bereikt, behoren:
- er zal een nieuwe overeenkomst
van ontwikkelingssamenwer
king tussen Nederland en de An
tillen worden uitgewerkt, waar
bij de hulp meer en meer zal wor
den gericht op programma's per
eiland;
- er komt een grondwettelijk hof
als afzonderlijke rechterlijke in
stantie (in de plaats van het hui
dige hoger administratief toe
zicht van de Antilliaanse landsre
gering) bedoeld om geschillen
tussen het land en de eilanden
onderling te beslechten.
- Nederland is bereid om in de toe
komst de schulden van de Antil
len „langs wegen van geleidelijk
heid" kwijt te schelden;
- de verkiezingen voor de Staten
(het parlement) en voor de ei
landbesturen zullen in de toe
komst op hetzelfde tijdstip wor
den gehouden, ook de kleine Bo
venwindse Eilanden Saba en
Sint Eustatius zullen afzonder
lijk in de Staten zijn vertegen
woordigd. alleen is men het er nu
nog niet over eens geworden hoe
dan de stemverhouding in dat
parlement per eiland moet wor
den geregeld.
