"Prins heeft
blijkbaar toch
ook nog iets
goed gedaan...'
Veel belangstelling voor defilee op \nt6rVt6W
70ste verjaardag van prins Bernhard
Generaal b.d.
jhr. Beelaerts
van Blokland:
DONDERDAG 26 FEBRUARI 198i
PAGINA 17
Door Pieter v.d. Vliet
„Lockheed? Ach. Ouwe koek", zegt de generaal b.d.
jhr. J.J.G. Beelaerts van Blokland. Bij het peilen in
militaire kringen is hem gebleken dat de belang
stelling voor een défilé op de zeventigste verjaar
dag van prins Bernhard „verheugend groot" is. „De
prins heeft blijkbaar ook iets goed gedaan", consta
teert de gepensioneerde generaal een tikkeltje iro
nisch.
De Stichting Eerbetoon Z.K.H.
Prins Bernhard is een initia
tief van de generaal. Aan de
oprichting ging twee jaar pei
len en denken vooraf. Thans
wordt bestudeerd hoe ..de
dankbaarheid voor de arbeid
die de prins heeft verricht
voor onze bevrijding en voor
de wederopbouw der strijd
krachten" krachtig en toch
gepast gestalte kan worden
gegeven. Een probleempje is:
hoe hou je een défilé met mi
litairen zonder dat het een
militaire parade wordt. Want
de prins is als straf het uni
form uitgetrokken; daar
komt men niet omheen. Een
andere moeilijkheid is: hoe
hou je een défilé zonder ge-
heimzinnighe id en toch
strikt privé.
„Met de toenmalige minister
van defensie Scholten heb ik
besproken hoe een défilé op
het tankplatform achter de
Prins Bernhard-kazerne in
Amersfoort zou vallen. Daar
schrok hij enigszins van. Hij
was bang dat bepaalde kna
pen dat verkeerd zouden
kunnen uitleggen. Het zou
kunnen lijken alsof het ge
heim werd gehuden. Dat zou
groepen als Onkruit in de
kaart spelen. Persoonlijk ben
ik daar niet zo bang voor.
Want als je voor dergelijke
extremisten op de loop gaat
is het eind zoek. Of liever,
dan is het eind nabij".
„De generaal Gerritse, adju
dant van de prins, kwam met
een lumineus idee. .Zoek
hem op. Dat is veel aardiger",
zei hij. Op Soestdijk. Het uni
form kunnen we daar omzei
len. Met de reünie-outfit. Bla
zer, grijze broek. Model deco
raties, het blikwerk dus. Ba
ret".
Hoe zal dat gaan op Soestdijk?
Velen willen dat weten. Van
daar dat de generaal b.d. veel
vuldig wordt gebeld. Wij vol
gen zo'n gesprek even op ae
voet: „Ik had gedacht de kna
pen in blokken op te stellen.
Afmarcheren tot voor het
bordes. Op de plaats rust stel
len. Dan kan de prins er puur
genoegelijk langs heen wan
delen, babbelen met deze of
gene. Nee. Alles mót binnen
het hek blijven. De regering
moet kunnen zeggen dat het
volkomen privé was, op vol
strekt privé-terrein. De mari
ne? Ja. Vreemd. Een beetje
vreemde club is dat. Heeft
wat last van Lockheed. Boer
de altijd al slecht wat betreft
traditiehandhaving. Geheel
anders dan de mariniers.
Daar is het enthousiasme
groot, verheugend groot-
In dat gedistingeerde dorp bij
Arnhem woont zijn familie al
generaties. De villa van de ge--
neraal biedt een breed uit
zicht op de Rijn. „Zwaar his
torische grond", mompelt de
generaal, gedachtig aan de
Slag bij Arnhem.
Lockheed.
„Ach. Lockheed. In de ouwe
tijd was dat heel gewoon.
Prins Maurits deed iets aar
digs. Kreeg ie een paar mil
joen. Daar praatte men niet
over. Goed. Prins Bernhard
dus. Die knaap zet je tussen
het spek in. En je geeft hem
nooit een duitje. Terwijl hij
zoveel voor dat zaakje heeft
gedaan. Functies afgenomen.
Uniform uit. Die functies? De
regering kon niet anders. Dat
uniform? Dat vind ik te ver
gaan".
Is de prins zelf gepeild?
„Natuurlijk. De prins vond het
een heel aardig plan. Ik ken
de prins al vrij lang. Ik weet
dat hij blij is met het défi
lé".
Jhr. Beelaerts van Blokland,
een jaar ouder dan de prins,
kwam al voor de obrlog op
Soestdijk".
Kind aan huis?
„Ach", zegt de generaal. Hij
wappert wat met de handen.
Hij bedoelt daarmee dat er
toch altijd wat afstand be
staat ten opzichte van hoog
heden.
„Toen de prins in ons land
kwam zat ik in Deventer. Bij
het regiment Huzaren van
Boreel. Een boerenregiment
met wat adel er bij. Den Haag
was ver en dat was erg pret
tig. Bij het huwelijk van de
prins heb ik aan de kop van
een peloton vossen gereden.
Daarna ben ik overgeplaatst
naar Amersfoort. Als instruc
teur bij de rijschool. Onder
commando van ritmeester
Pahud de Mortanges, een be
kend Olympisch ruiter. De
prins heeft daar een aantal
lessen gevolgd. En meege
daan aan een klein manoeu-
vretje. In '39 hebben wij sa
men een tweedaagse presta
tietocht gedaan. Veertig kilo
meter te paard. Vijfentwintig
kilometer lopen. Zestig kilo
meter op de fiets. Ik was
slecht in lopen. De prins kon
niet zo overweg met het rij
wiel. Wij hadden afgesproken
dat wij elkaar een beetje zou
den meetrekken. De eerste
dag hebben we een hapje ge
geten bij een neef van mij in
Driebergen. De volgende dag
zaten we op Soestdijk. Wij
met de voeten boven op een
stoel, prinses Juliana in het
midden".
De oorlog breekt uit. Kort daar
op zien de twee elkaar weer.
In Engeland. Hoe dat ging
staat in „Niet schieten.... We
are dutch!" van Jan Hof. De
ondertitel luidt: „Ontsnap
ping aan de Nazi's in een wa
tervliegtuig". het heeft iets
weg van een spannend jon
gensboek. Zonder diepgang,
maar wel echt gebeurd. Op 6
mei 1941 jat een aantal ver
zetsmensen onder de ogen
van de bezetters een TW uit
de Amsterdamse haven. Ze
vliegen met het van Duitse
kentekens voorziene toestel
naar Engeland waar het door
zeefd door kogels nog net
landt.
„Ik heb dat ding daar in de ha
ven gevonden", meldt Bee
laerts van Blokland, alsof het
om een portemonnee ging.
En wat spijtig: „Het boek is
goed. Maar 't heeft niet gelo
pen. Slecht mee geadverteer-
d".
Een heldendaad?
,Ach. Welnee. Als je 't goed
dee.... Wij Nederlanders zijn
toch veel intelligenter dan de
moffen".
Hij herinnert zich nog de koffie
met cognac die een meisje op
zijn schuiladres toendertijd
in Amsterdam voor de „ope
ratie watervliegtuig" had
meegegeven. „Magnifieke
meid die Maryvonne".
Citaat uit het boek: „Jonkheer
Jan Jacob Gerard Beelaerts
van Blokland (geb. 13-12
1910) kwam in Engeland aan
met belangrijke informatie
over de Ordedienst, de illega
le organisatie, die zich onder
meer bezighield met het for
muleren van de gezagsver
houdingen, zoals die na de
nederlaag van Duitsland in
Nederland zou moeten func
tioneren. Deze semi-militaire
organisatie onderhield ook
contacten met de regering in
Londen".
„Na voor verschillende func
ties te zijn gepolst besloot hij
als cavalerie-officier zijn mili
taire loopbaan voort te zet
ten. Hij kwam als plaatsver
vangend commandant van
een eskadron pantserwagens
bij de pas opgerichte Brigade
Irene. Hij werd in 1942 bevor
derd tot ritmeester en in de
herfst van 1943 tot stafmajoor
van de brigade".
De generaal: „Ik ben altijd
meer een man voor het veld
geweest. Beetje slappe boel
ook, die regering daar. Geen
De zeventigste verjaardag
van prins Bernhard mag
niet ongemerkt voorbij
gaan, vindt generaal b.d.
jhr. J. J. G. Beelaerts van
Blokland. Rustig en
waardig eerbetoon is op
z'n plaats. De jonkheer
kent de prins al van voor
de oorlog. In de oorlog
zag hij hem terug. In En
geland. Nadat hij in een
Duits vliegtuig was ge
vlucht. Onze verslagge
ver Pieter van de Vliet
sprak met de bejaarde
krijger.
oog voor jonge actieve kerels.
Ik heb Vos van de Fokker-fa
brieken nog voorgesteld als
minister van defensie. Nee
hoor. Te jong. Prachtkerel
die Vos. Vluchtte samen met
invlieger Leegstra in een G1
(je weet wel, met die dubbele
staart) naar Engeland. Gepikt
op Schiphol".
„Het was een vreemde zaak de
Brigade. Wel geld. Geen men
sen. 't Lukte gewoon niet die
knullen bii elkaar te krijgen.
De recrutering is te laat opge
zet; we schreven het ene re
quest na het andere, allemaal
mis. De brigade had uit drie
bataljons moeten bestaan,
maar we kwamen niet verder
dan één. De prins had veel
begrip. Die wilde wel anders.
Hij zei nog tegen Van Boeij-
en. minister van oorlog a i.:
praat eens met die Beelaerts
van Blokland. Maar mis. Niks",
,,'t Was ook een merkwaardige
club. Troepen zonder officie
ren. En officieren zonder
troepen. Daar zag je een blau
we, van de marechaussee. En
daar een witte, een politie
man. Of een knul met cavale-
rie-patjes. Ik heb die troep in
het veld gebracht. Moreel op
gevoerd door ze op tijd te
eten te geven. Geoefenheid
opgevoerd met bajonetge
vechten. Dat soort gevechten
lag ons Nederlanders niet zo
daverend; de Engelsen waren
er gek op. Ook gewerkt aan
de physical fitness door na
het ontbijt een half uur gym
te doen".
„Op een gegeven moment kre
gen we een heel moeilijk ge
val. Indië. De brigade zou
naar Indië. Maar de soldaten
wilden naar huis. Er dreigde
muiterij. De prins heeft dit
gestild. De soldaten gingen,
toen de prins zei dat het de
wil van hare majesteit konin
gin Wilhelmina was".
„Nog zo'n verdienste van de
prins. Hij zorgde dat een aan
tal lieden, dat uit het vreem
delingenlegioen was ont
snapt en zich bij de Brigade
had gevoegd, het Nederlan
derschap herkreeg. Hoewel
de regering danig tegenstrib
belde".
„Met de hakken over de sloot
zijn we in Normandië geland.
Met 1200 man in plaats van
4000. Bijzonder weinig. Te
weinig ook om enige invloed
uit te oefenen. Voorbeeld: de
prins waarschuwt Montgo
mery voor bepaalde terrein
moeilijkheden bij de opmars
in Nederland. Weke grond.
Maar mis, niks. Onvoldoende
invloed. Jammer".
„Onze brigadecommandant
was De Ruijter van Steve-
nink (Ja. Stamt nog van De
Ruijter af). Hij zei mij eens
eerlijk dat hij meer voor het
groene laken, de krijgsraad,
dan voor het terrein voelde.
Gelukkig had de door de
moffen krijgsgevangen ge
maakte ritmeester Pahud de
Mortagnes, m'n ouwe chef uit
Nederland, zich inmiddels
uit een treinwagon gezaagd,
was over de Pyreneeën ge
trokken en naar Engeland ge
komen. We hebben Pahud
tussen De Ruijter van Steve-
nink en mij ingeschoven. Het
is altijd prettig om een extra
te hebben. Wantje weet nooit
hoe het zit met het sneuvelen
aan het front. Bovendien was
m'n gezondheid niet dave
rend. Ongelukje met een
handgranaat. Shock opgelo
pen. In Nederland moest je
de pin er uittrekken. Bij die
Engelse granaat moest je dat
juist niet doen. Slachtoffer
van domme routine".
„De grote verdienste van de
prins is dat hij het bevelheb
berschap op zich heeft geno
men. Hoewel het verzoek
daartoe te laat kwam en door
de regering onvoldoende was
voorbereid. Wij kunnen rus
tig stellen dat de prins de
eenheid heeft bewaard; on
danks zware tegenstellingen
is de ondergrondse niet on-
ADVERTENTIE)
„w..-
"„re,. \yeie° ^,n petefN
petet
.ede?1**
,\\iaO
to\
.Uitwassen bij de ondergrond
se in bevrijd gebied heeft hij
voorkomen. Zo heeft hij een
compagniescommandant,
die boeren hun vee afnam, op
het matje besteld. Een beetje
angstige zaak eigenlijk. Want
al die knullen van die com
pagnie stonden met hun wa
pens rond dat gebouw. „Onze
commandant zit binnen en
wij zorgen dat hij er weer uit
komt". Allemaal heel gemoe
delijk. maar toch...".
,De prins heeft een deel van de
bevolking in bevrijd gebied
aan zooileder geholpen. Een
vrindje van hem had een leer
looierij. Met zo'n zestig sto
ters (Limburgse stoottroe
pen) trek ik op die fabriek af
en laat die vellen uit de kui
pen rukken. Ik kan u zeggen:
dat is een rotwerk hoor. Ik
ben niet bepaald de vent om
dergelijk werk te doen. Maar
goed. de bevolking kreeg le
der voor schoeisel
.Begrijp mij goed. Niet alles
lukte de prins. Er waren te
leurstellingen. Zo slaagde
zelfs hij er niet in dat het
vaandel van de brigade mee
ging naar Normandië. Het
bleef achter in het basiskamp
in Engeland. Zo maar in een
kast. Want onze commandant
was een artillerist. Die voelde
helemaal niets voor het vaan
del. Artilleristen hebben
geen vaandel, die hebben het
kanon".
„Dan had je dat van die SS'ers.
Dat is helaas in het boek van
De Jong slecht toegelicht.
Daar staat helaas een volko
men foute uitleg bij. Ben nog
met mijn vrouw bij De Jong
geweest om het veranderd te
krijgen. Maar dat mocht niet
baten. Daarom zal ik het nu
even uit de doeken doen: Het
betrof drie gevallen. De eer
ste SS'er die wij bij de op
mars toegeschoven kregen
van de Canadezen was een
Groningse veenarbeider. Ie
mand die zich met de wapens
in de hand tegen zijn wettige
koningin heeft verzet. Dus
stelde ik voor. krijgsraadndo-
minee of aalmoezenier, vuur
peloton. Maar zijn bewaker
schoot hem neer voor hij be
recht kon worden. Later heb
ik zelf nog een SS'er onder
handen genomen. Even een
spelletje met hem gespeeld.
Ik heb hem een schop gege
ven en gezegd dat hij ook
maar eens z'n eigen graf
moest graven. Dat had hij im
mers zelf gedaan, bij goeie
mensen. Ik heb hem natuur
lijk niet doodgeschoten".
„Nog later kregen we tweehon
derd Nederlandse SS'ers van
de Amerikanen. De prins
vond dat we die maar mee
moesten nemen om te laten
berechten. Maar hij had he
laas geen zeggenschap over
de brigade. De brigadecom
mandant vond dat de Ameri
kanen ze zelf maar voor hun
rekening moesten nemen.
Want wij hadden geen trans
port, geen eten voor hen. Ik
zei tegen De Ruijter van Ste-
venink: dan lopen ze maar en
dan eten ze maar aardappel
schillen. Heeft een deel van
onze bevolking in de honger
winter ook moeten doen, niet
waar. En weet je nou wat er
met die SS'ers gebeurd is?
Die zijn naar Amerika ge
gaan. Eerst te werk gesteld.
Vervolgens een boerendoch
ter getrouwd. En geëindigd
met een farm. Is dat gerech
tigheid? Is het niet doodzon
de dat we die lieden niet aan
de rechter hebben kunnen
overhandigen? En De Jong
beweert dat wij te streng op
traden tegen de SS'ers. Ge
lukkig heeft de prins daar
een andere mening over-
Dankzij prins Bernhard heeft
jhr. Beelaerts van Blokland
ook na de oorlog aan het
werk kunnen blijven. De
prins ritselde bij de Canade
zen wat pantserwagens. En
Beelaerts kon in Apeldoorn
vlot starten met de hero
prichting van het pantserwa
pen.
Over de huidige stand van za
ken bij dat wapen is hij niet
zo te spreken. „De Leopard is
een prima tank. Maar boorde
vol zeer fijn luisterende appa
ratuur. Die knullen krijgen
veel te weinig tijd om te leren
daarmee om te gaan. Dat
komt door de voortdurende
verkorting van de diensttijd.
Uitstekend materiaal en on
voldoende opgeleide knapen.
Een droeve zaak".
Er stoort hem meer hier te lan
de. Het stenen gooien bij
voorbeeld. Zijn door krijgs
verrichtingen geoefende oog
bespeurt daarin techniek,
tactiek. „Ze gooien allemaal
eender. Die zijn getraind in|
Jemen en Oost-Duitsland"
constateert de bejaarde krij
ger
Niettemenin vertrouwt de ge
neraal b.d dat het défilé op
27 juni een rustig en waardig
karakter zal dragen. ..Dat zijn
wij aan de prins verplicht"
