Algemene staking
Baskenland na
dood gevangene
Uitleg plannen El Salvador
De échte
Zware van
de Weduwe.
Carter vóór invoering
N-bom
Aardschok in
Italië: doden
door paniek
Doden bij
brand in
Sao Paulo
Sadat wil Palestijnse
regering-in-ballingschap
MAANDAG 16 FEBRUARI 1981
BUITENLAND
PAGINA 9
SAO PAULO (Reuter) - Minstens
zeventien mensen zijn zaterdag
omgekomen door een brand in
een kantoorgebouw in het Brazi
liaanse Sao Paulo. Dertig perso
nen raakten gewond. De meeste
slachtoffers waren schoonmaak
sters die op zaterdag werkten.
De brand brak even voor het mid
daguur uit op de lagere verdie
pingen. Zeven uur later lekten de
vlammen nog steeds uit de twin
tigste verdieping van het 23 eta
ges tellende gebouw. Brandweer
lieden slaagden erin een aantal
mensen te redden met behulp
van een touwverbinding tussen
het brandende gebouw en een ge
bouw er tegenover. Een poging
met helikopters op het dak van
het brandende gebouw te landen
mislukte. Toeschouwers op de
grond zagen hoe op de hogere
verdiepingen door het vuur inge
sloten mensen om hulp zwaai
den. Foto: hulpverleners dragen
een slachtoffer weg.
Vlak voor aftreden:
(Van onze correspondent
Henk Kolb)
WASHINGTON - In de laatste da
gen van zijn presidentschap heeft
president Carter aan het Ameri
kaanse congres een verslag gezon
den, waarin hij niet alleen pleit
voor de nieuwe strategisch MX-ra-
ketten, maar ook aandringt op het
aanleggen van voorraden chemi
sche wapens en de plaatsing in Eu
ropa van neutronenwapens en an
dere kernwapens.
Het rapport, afkomstig van het mi
nisterie van buitenlandse zaken, is
in sterk gecensureerde vorm in
Washington vrijgegeven. Het da
teert van 15 januari, vijf dagen vóór
Carters aftreden. De invoering van
de MX-raket wordt daarin noodza
kelijk genoemd, zelfs als toekom
stige onderhandelingen over wa
penbeheersing er door in gevaar
zouden komen. De MX-raketten
moeten volgens plan via een sys
teem van onderaardse gangen
ctporic naar andere plaatsen wor
den vervoerd, om ze onkwetsbaar
der te maken voor Russische
atoomaanvallen.
Verder bepleit het rapport van bui
tenlandse zaken voor Europa niet
alleen invoering van de kernwa
pens voor de middellange afstand
(de kruisraket en de Pershing-II,
waarvan de NAVO december 1979
tot produktie besloot), maar ook
van chemisch oorlogstuig en van
de omstreden neutronenwapens.
Als Washington dat niet doet, zou
deze aarzeling om de Europese
kernbewapening te moderniseren
kunnen leiden tot twijfel aan de
Amerikaanse bereidheid kernwa
pens in te zetten voor de Europese
verdediging in geval van een Sow-
jet-aanval op West-Europa.
„Als de afschrikking faalt", aldus
vervolgt het rapport, zouden deze
wapens de mogelijkheden van de
NAVO vergroten om kernwapens
effectief en met terughouding te
gebruiken'. Dit past geheel binnen
het scenario van een „beperkte
atoomoorlog waar tegenstanders
van het neutronenwapen juist zo
bang voor zijn, omdat het in hun
visie de drempel voor een algehele
atoomoorlog onaanvaardbaar ver
laagt. Voorstanders menen dat zij
juist de atoomdrcmpel verhoogt,
omdat het een sterk afschrikkende
werking heeft op een mogelijke
massale Sowjet-inva! met behulp
van een groot overwicht aan tanks.
Voorstanders betogen dat het het
enige haalbare antwoord is op dit
Russischetankoverwicht.
President Carter had eerder het be
sluit om neutronen-granaten te
produceren onverwachts ingetrok
ken, zeer tot ongenoegen van
bondskanselier Helmut Schmidt,
die zijn politieke nek ver had uitge
stoken om het wapen in West-
Duitsland geaccepteerd te krijgen.
Kort geleden kondigde de nieuwe
Amerikaanse minister van defen
sie Weinberger aan dat zijn rege-
ring opnieuw invoering van de N-
bom overweegt, maar deze stelling
werd door zijn collega van buiten
landse zaken Haig meteen weer
verzacht. Eerst moet er, aldus ge
neraal Haig, die lange tijd in Euro
pa heeft gewerkt als opperbevel
hebber van de NAVO, overleg
plaatsvinden met de Europese
bondgenoten, die niet allemaal
even enthousiast zijn over de neu
tronenbom.
Volgens het genoemde rapport
vormen chemische wapens een on
losmakelijk deel van de Sowjet-
strategie en hebben de Russen gro
te voorraden van gevechtsklare
chemische wapens aangelegd. Wel
iswaar constateert het werkstuk
niet direct dat de Sowjet-Unie ge
neigd zou zijn die wapens in Euro
pa te gebruiken, maar het onder
streept wel de waarschijnlijkheid
dat de Russen die wapens hebben
gebruikt in Afghanistan en dat zij
in Laos tot de dood van 1000 men
sen hebben geleid.
(Van onze correspondent)
MADRID - De vier grootste politieke partijen in het Baskenland hebben voor vandaag
een algemene staking afgekondigd uit protest tegen de dood van de 30-jarige Jose
Arregui, lid van de Baskische radicale afscheidingsbeweging ETA-militar, die vrijdag
ten gevolge van martelingen door de politie overleed in de Carabanchel-gevangenis van
Madrid. Tevens hebben deze politieke partijen protestdemonstraties aangekondigd in
alle belangrijke Baskische steden.
Naar aanleiding van de mysterieu
ze dood van Jose Arregui, die
overleed na een verhoor van ne
gen dagen op het centrale politie
bureau te Madrid, heeft Juan .Tos
Roson, de Spaanse minister van
binnenlandse zaken, zaterdag de
chef van de regionale inlichtin
gendienst en het hoofd van de
medische staf van het ministerie
ontslagen. Vijf van de twaalf po
litieagenten die het slachtoffer
hebben verhoord, worden voor
de rechter geleid. Hoewel geen
enkele officile instantie heeft
toegegeven dat Jose Arregui ten
gevolge van marteling is overle
den, heeft de minister van bin-
Rouwdag
in Ierland
DUBLIN (AFP/UPI) - De Ierse re
gering heeft 17 februari tot natio
nale rouwdag uitgeroepen na de
brand in het danslokaal "Star
dust", afgelopen vrijdag. Volgens
de jongste cijfers zijn bij de brand
48 personen om het leven geko
men. De regering in Dublin heeft
de politie opgedragen, een onder
zoek in te stellen naar de toe
dracht van de ramp in de dancing
in een noordelijke buitenwijk
van de Ierse hoofdstad. De politie
zei, vooralsnog brandstichting
niet waarschijnlijk te achten.
Men kan echter geen definitieve
uitspraken doen zolang het on
derzoek nog loopt.
nenlandse zaken verklaard dat
deze zaak tot op de bodem wordt
uitgezocht en dat niemand zal
worden gespaard.
Kneuzingen
Welingelichte bronnen hebben be
vestigd dat volgens de lijkschou
wing Jose Arregui is overleden
aan vocht in de longen als gevolg
van een longontsteking. Het rap
port van de sectie op het lijk ver
meldt niet of de opeenhoping
van vocht in de longen het ge
volg was van een verwaarloosde
longontsteking of van andere
oorzaken, zoals langdurig slaan.
Zo constateerden de medici, die
zaterdag de lijkschouwing ver
richtten. bloeduitstortingen aan
het hoofd en op beide ogen, tal
rijke bloeduitstortingen over het
gehele lichaam, vooral aan de
binnenkant van de dijen, twee
degraads brandwonden op de
voetzolen en een groot aantal in
wendige kneuzingen en bloed
uitstortingen.
Uit protest tegen de dood van Arre
gui zijn zondag 112 gedetineer
den, allen lid van ETA-militar., in
de Carabanchel-gevangenis te
Madrid, waar Arregui zelf ook
gevangen zat, in hongerstaking
gegaan. Drie van deze gevange
nen hebben verklaard dat zij tij
dens politieverhoren zijn mis
handeld.
Amnesty
Amnesty International bracht in
december vorig jaar een rapport
uit, waarin werd vermeld dat er
vanaf 1979 tijdens politieverho
ren in het Baskenland en in Cata-
loni sytematisch verdachten
werden mishandeld. Deze orga
nisatie constateerde veertien
duidelijke gevallen van marte
ling, onder meer een geval waar
in een verdachte merkwaardige
brandwonden had opgelopen
aan de binnenkant van z'n dijen.
De Spaanse overheid reageerde
op het rapport van Amnesty In
ternational met een poging om
deze organisatie in diskrediet te
brengen.
Zaterdag en gisteren braken op
verschillende plaatsen in het
Baskenland incidenten uit naar
aanleiding van de dood van Jose
Arregui. In San Sebastian koel
den 5000 pro-ETA-betogers za
terdag hun woede op de politie
door politie-auto's met molotov
cocktails te bekogelen. In Pam
plona kwam het zaterdag tot een
handgemeen tussen pro-ETA-de-
monstranten en de politie, die de
betogers met het afschieten van
rubberen kogels uiteendreef.
Woedende manifestanten staken
gisteren twee autobussen in Bil
bao met behulp van molotov
cocktails in brand. In Baracaldo
en Portugalete werden gisteren
protestdemonstraties gehouden.
In Zizurquil. het geboortedorp
van het slachtoffer, brak zater
dag een algemene staking uit en
hangt de Baskische vlag sinds
dien halfstok.
Waarnemers menen dat de dood
van Arregui de wet op bestrij
ding van de terreur, op grond
waarvan iemand tien dagen kan
worden verhoord op een politie
bureau zonder dat er een advo
caat aan te pas komt, op de hel
ling heeft gezet.
Amerikaan deze week naar Europa
WASHINGTON (GPD/ANP) - De
ze week komt een speciale mis
sie van de Verenigde Staten, on
der leiding van onderminister
van buitenlandse zaken Lawren
ce S. Eagleburger, naar Europa
om in Frankrijk, West-Duitsland,
Nederland en Belgi uitleg te ver
schaffen omtrent de Amerikaan
se plannen om de hulp aan El
Salvador op te voeren. Deze
voornemens zullen in Europa en
elders zeker op groot verzet stui
ten. Reagan heeft naar andere
landen nog twee afvaardigingen
onderweg.
De Amerikaanse regering is van
plan meer economische en mili
taire hulp te geven aan de rege
ring van El Salvador, omdat Rea
gan en zijn minister van buiten
landse zaken Haig ervan over
tuigd zijn dat Cuba steun ver
leent aan de linkse guerillero's
die proberen in het land de
macht met geweld over te ne
men. De grotere Amerikaanse
bemoeienis met El Salvador
wordt de eerste beproeving van
het nieuwe buitenlandse beleid
dat sedert Carters vertrek werd
ontworpen en waarin hulpverle
ning sterk afhankelijk wordt ge
maakt van politieke en strategi
sche overwegingen, die passen
bij Reagans' definitie van 'het
Amerikaans belang'.
Deze week vermoedelijk zal Ale
xander Haig de stappen onthul
len die de VS willen nemen ten
einde de Cubaanse bemoeienis
met de linkse machtsgreep in El
Salvador te dwarsbomen. Dat al
les past in Ronald Reagans re
cente verzekering dat de VS zich
voortaan nadrukkelijk en actief
te weer zullen stellen tegen Mos
kous pogingen politiek profijt te
trekken uit revolutionaire situa
ties in de wereld.
Al tijdens de laatste weken van de
regering-Carter heeft Amerika
de beschikking gekregen over
inlichtingen die de omvang van
Russisch-Cubaanse hulp aan de
linkse strijdgroepen illustreren.
Ook Carter was ervan overtuigd
geraakt dat in de door enorm
bloedvergieten geteisterde 'ba
nanen-republiek' van Ccntraal-
Amerika een machtsgreep aan
de gang was, beraamd door Ca
stro met Russische hulp.
Volgens de meest recente inlich
tingen voorziet Cuba de guerilla-
strijdkrachten in El Salvador van
wapens via Nicaragua. Dit zou
onder meer blijken uit documen
ten die regeringstroepen op de
guerillero's hebben buitgemaakt
en waarin beloften voor wapen
hulp waren vastgelegd van com
munistische regeringen. De VS
twijfelen wél aan de echtheid
van deze documenten, maar uit
andere gegevens zijn de Ameri
kanen tot dezelfde conclusies ge
komen.
CAÏRO (Reuter) - President Anwar Sadat van Egypte heeft gisteren de
Palestijnen opgeroepen een regering-in-ballingschap te vormen. Deze
zou moeten proberen de vijandelijkheden met Israël te stoppen om
vervolgens te komen tot een "wederzijdse erkenning".
Sadat zei dit tegen journalisten na een onderhoud van twee uur met de
Oostenrijkse kanselier Bruno Kreisky. Volgens het Egyptische staats
hoofd moeten alle Palestijnse groeperingen ook de Palestijnse bevrij
dingsorganisatie PLO bijeenkomen om een "verantwoordelijke rege
ring" te vormen.
In Amsterdam hebben zaterdag
ongeveer tweeduizend mensen
deelgenomen aan een landelijke
demonstratie voor El Salvador.
Onder het motto "handen af van
El Salvador, steun aan de geza-
melijke volksbeweging" trokken
demonstranten vanuit de bin
nenstad naar het Amerikaans
consulaat, waar een petitie werd
aangeboden. Hierin werd gepro
testeerd tegen de schending van
het zelfbeschikkingsrecht van
het Salvadoriaanse volk en de.
bemoeienissen van de VS met
dit land. „In El Salvador strijdt
het volk tegen een junta die in
stand gehouden wordt door de
VS. Nu het verzet van het volk
zijn hoogtepunt bereikt, voeren
de VS haar politieke en militaire
steun aan de junta op. De Rea-
gan-regering gebruikt alle mid
delen om dit regime staande te
houden", aldus de pamfletten
die tijdens de demonstratie uit
gereikt werden.
LUXEMBURG - Prins Henri van Luxemburg loopt met zijn bruid, Maria Teresa Mestre, door de erewacht. Het
paar trouwde zaterdag in de kathedraal van Luxemburg.
Problemen
met evacuatie
in Zimbabwe
SALISBURY (UPI) - De strijd
tussen rivaliserende guerril
lagroepen in en om de stad
Bulawayo heeft aan meer dan
300 mensen het leven gekost,
zo berichtte het nationale ra
diostation van Zimbabwe gis
teren. Er vielen 400 gewon
den, en een duizendtal men
sen is dakloos geworden.
Afgelopen vrijdag stemden ex-
guerrillastrijders van Nko-
mo's partij en hun tegenstan
ders, de aanhangers van pre
mier Mugabe, erin toe dat ze
van elkaar gescheiden onder
gebracht zouden worden in
kampen buiten Bulawayo.
Maar gisteren weigerden
Nkomo's mannen hun wa
pens in te leveren, voor ze op
de plaats van bestemming
aangekomen zouden zijn.
Daarop weigerden de bu
schauffeurs met de gewapen
de guerrillos te vertrekken.
(Van onze correspondent
Hein ten Kortenaar)
ROME - Een nieuwe aardschok
stortte zaterdagavond het aard-
bevingsgcbied van Zuid-Italië
opnieuw in paniek. Er vielen dit
maal geen directe slachtoffers,
maar acht personen zijn van de
schrik omgekomen en een pa
tiënt in de psychiatrische inrich
ting van Frullone heeft zich uit
angst opgehangen. In de gevan
genis van Poggioreale werden de
cellen ontruimd en in de ontsta
ne verwarring werden drie gede
tineerden door hun mede-gevan
genen vermoord.
Twaalf personen werden door val
lende stenen gewond. Overal in
het getroffen gebied viel het licht
uit, raakten de telefoonverbin
dingen geblokkeerd en werd het
spoorwegverkeer voor vele uren
lamgelegd. Hoe weinig men van
de ramp van 23 november heeft
geleerd, bleek wel uit het feit dat
het seismologisch observato
rium van de Vesuvius ook dit
maal onbemand was.
Pas een uur na de schok, die om
18.27 uur werd waargenomen en
18 seconden duurde, kon worden
vastgesteld dat de sterkte en de
duur van het verschijnsel bedui
dend minder waren dan bij de
aardbeving van drie maanden
geleden en dat het epicentrum
hetzelfde was als toen. De seis
mologen verklaarden dat er spra
ke was van „de normale nasleep"
van de aardbeving.
Intussen was met name in de stad
Napels een groot deel van de be
volking de straat opgevlucht en
brachten duizenden mensen een
bitter koude nacht in de open
lucht door. In het getroffen ge
bied werd verdere schade aange
richt aan woonhuizen en gebou
wen en enkele tientallen gezin
nen, die na de vorige ramp naar
hun woningen konden terugke
ren. zijn nu ook dakloos gewor
den. In het dorp San Martino
werd een vergadering van 100
burgemeesters uit het rampge
bied, die beraadslaagden over de
wederopbouw, door de nieuwe
schok voortijdig afgebroken.
(ADVERTENTIE)
