Spanningsveld tussen tekst en emotie het belangrijkst toegelicht \proqramrna1 Belgisch toneelBaal en lichtendedans Han Romer schittert in De Wereldverbeteraar (Jy\vandaaa IN3DAGEN KLAAH Jules Croiset uniek in De Zachtmoedige Wisselend koffieconcert MAANDAG 9 FEBRUARI 1981 i.F.mF.N- In ftp J.PiHspSrhninn- van Heesveldp en AvtipIips "Het jachtgezelschap" in de van de twee bovengenoemden demi LEIDEN- In de Leidse Schouw burg wordt deze week maar één voorstelling gegevendie bovendien een herhaling is. Eén en ander houdt verband met het feit, dat de voorstel lingen, die Wim Kan vrijdag en zaterdag in het theater aan de Oude Vest zou geven, zijn afgelast. Volgens schouwburgdirecteur Hans van Dam heeft Wim Kan door persooiüijke omstandigheden geen kans gezien om zijn nieuwe programma op tijd klaar te krijgen. Daarom dus alleen op woensdagavond 11 februari een opvoering van "Au Bouillon Beige", een blij spel met Jo de Meyere, Willy van Heesvelde en Annelies Vaes, dat in het afgelopen na jaar al in Leiden te zien is ge weest. Het betreft een produc tie van de Vlaamse toneel groep Bent. Verwikkelingen rond de verdeling van een erfenis in een populair café- restaurant vormen de basis van dit Belgisch kluchlwerk. Een notitie zeker waard is de komst van de Amsterdamse toneelgroep Baal. die in één week tijd twee verschillende voorstellingen geeft. De groep brengt op donderdagavond 12 februari MDe wereldverbe teraar" in het LAK-theater en op dinsdagavond 17 februari "Het jachtgezelschap" Leidse Schouwburg. Over bei de door de Oostenrijkse au teur Thomas Bernard ge schreven stukken elders op deze pagina meer. De dansgroep van Krisztina de Chatel verschijnt op vrijdag avond 13 februari met een nieuwe productie, "Light", in het LAK-theater. Krisztina de Chatel bracht in het vorige seizoen de choreografie "Li nes", waarin de samenwerkte met de beeldend kunstenaar Jan van Munster. Lichlobjec- ten maakten een belangrijk onderdeel van deze choreo grafie uit. De samenwerking van de twee bovengenoemden is voortgezet in "Light". Een nieuw aspect is hier de door de choreografe Krisztina de Chatel en de componisten Ton Willems en Warner van Es ontworpen wisselwerking tussen muziek en dans. Vóór "Light" wordt uitgevoerd danst de groep "Integendeel", gemaakt door gast-chorea- grafe Kim van der Boon. De Haarlemse theatergroep 'Perspektis zaterdagavond 14 februari present op de LAK-zolder met een kleine zaal-productie. In "Spin Marty's Chicken Cellar", zo als deze productie heet, geven ?-spelers Mark Kings- ford en Michael Helmerhorst vorm aan een groot aantal er varingen en waarnemingen uit het dagelijks leven. De voorliefde van beiden voor gags en de (oude) film komt volgens een toelichting van het LAK in dit programma sterk naar voren. Voor de kinderen is er zondag middag 15 februari in het LAK-theater een optreden van de Spelgroep met "Wie dit leest is gek". Het stuk gaat over de 9-jarige Paul, die door zijn vader wordt ge straft omdat hij de muur van zijn buurman heeft beklad. 18.25 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS) 18.30 - Jeugdjournaal (NOS) 18.36 - Sesamstraat (NOS) 18.50 - Klem (NOS) 19.00 - Heidi (AVRO) 19.25 - Hier Parijs, hier Jan Brusse (AVRO) 19.35 - Wie van de drie? (AVRO) 20.10 - De fanfare van Shillingbury, tv-film (AVRO) 21.37 - Journaal (NOS) 21.55 - Een kijkje in de Studio (AVRO) 22.02 - Music gallery (AVRO) 23.00 - Film van de Stichting Nederlandse Vrijwilligers (SOCU- TERA) 23.15 - Journaal (NOS) 23.20 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS) TV NEDERLAND 2 MAANDAG 9 FEBRUARI 18.57 - Journaal (NOS) 18.59 - De Vijf (TROS) 19.25 - Angie, tv-serie (TROS) 20.00 - Journaal (NOS) 20.27 - Dubbelspel (TROS) 21.25 - De Levkas, tv-serie (TROS) 22.15 - Aktua TV (TROS) 22.50 - TROS Sport extra (TROS) 23.45 - Journaal (NOS) 23.50 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS) DUITSE TV DUITSLAND I 20.00 Journ. 20.15 Unter derTrikolo- re, tv-film. 21.15 Kontraste. 22.00 Liebe ist doof, tv-serie. 22.30 Aktual. 23.00 Amer. speelfilm. 0.45 Journ. (Reg. progr.: NDR: 18.00 Sport- progr. 18.30 Aktual. 18.45 Kleuterse rie. 18.55 Achtung Zoll, tvdserie. 19.25 Inform, mag. 19.59 Progr.- overz. WDR: 18 00 St. Pauli Lan- dungsbrucken. tv-serie. 18.30 Licht progr. 18.40 Achtung Zoll, tv-serie. 19.15 Aktual. 19.45 Licht p DUITSLAND II DUITSLAND III WDR 18.00 Kleuterprogr. 18.30 Cursus Duits. 19.00 Cultuur en wetenschap. 19.45 Journal 3.20.00 Journ. 20.15 In form. progr. 22.00 Hande weg von meinem Kind! (Don't steal my ba by), speelfilm. 23.30 Journ. BELGISCHE TV BELGIË VLAAMS 18.00 Tekenfilmserie. 18.05 Teken filmserie. 18.30 Open School. 19.00 Reg. uitz. 19.30 Verkeerstips. 19.35 18.20 I.O.B. - Spezialaufirag, tv- serie. 19.00 Joum. 19.30 Popmuziek. 20.15 Inform, progr. 21.00 Actual. The Shillingbury blowers is de titel van een Engelse film, die de AVRO vanavond op Nederland 1 uitzendt. Shillingbury isde(gefingeerde) naam van een rustig Engels dorps- je. Door de komst van popmusicus Peter Higgins, gespeeld door de acteur Robin Redwell, raakt het dorp in grote opschudding. Hij wordt namelijk door de gemeenteraad gevraagd de populariteit en muzikaliteit van de plaatselijke fanfare-band te verhogen. Dit wekt hevige verontaardiging bij de leden van het fanfare orkest, vooral bij de dirigent Old Salty (Trevor Howard). Na lang aandringen van Peter Higgins neemt Old Salty genoegen met een bescheiden rol als trompettist in de fanfare. De nieuwe leiding werpt al snel z'n vruchten af. Er wordt zelfs een concours gewonnen Maar de leden van het orkest zijn toch eigenlijk niet tevreden met de koerswijziging. Nederland 1, 20.10 tot 21.40 uur. •k Pim Jacobs presenteert een nieuwe aflevering van Music Galle ry, die ditmaal "regen" als thema heeft. In zijn programma ont vangt hij onder meer Maxine Brown, John Clauton, Scott Hamilton en Ann Burton. Zij brengen liedjes die op een of andere manier met de regen te maken hebben zoals Into each life soms rain must fall en Over the rainbow. Het geheel wordt muzikaal begeleid door het Metropole Orkest onder leiding van Rogier van Otterloo. Het pro gramma wordt gelijktijdig uitgezonden via de televisie op Neder land 1 en op de radio in stereo via Hilversum 3, tussen 22.00 en 23.00 Radio De literaire radiorubriek van de NCRV, Literama, zendt van avond via Hilversum 2 een collage uit van 'De koele meren des doods', naar het boek van Frederik van Eeden. Het verhaal wordt verteld door de actrice Anne-WillBlankers. Hilversum 2,21.15-22.40 MAANDAG 9 FEBRUARI HILVERSUM I Ieder heel uur nieuws. TROS: 18.11 Aktua. 18.25 Kinderprogr. 18.30 De kinderplatenbak. 18.45 Het zesde continent, hoorspel. 19.02 Tros- country. 20.02 Voorzichtig breek baar. 20.30 Pekkel: ongezouten. 21.02 Muzikaal portret. 22.02 Sport- progr. NOS: 23.02 Met het oog op morgen. AVRO: 00.02 Platenscala. 1.02 In the still of the night. 2.02 AVRO's Service Station. 6 02 Auto in? AVRO aan. (6.03 AVRO's Radio- journ.). HILVERSUM II NCRV: 18.00 Muziek in vrije tijd PP 18.50 Uitz. van DS'70 NCRV 19.00 Steen in de vijver. 20 00 Mu ziek in NCRV Studio. 20.45 Verklar- te Nacht - Arnold Schonberg m m.v. Radio Kamer Orkest. 21.15 Litera- ma-maandag. 22.25 Bond zonder naam. NOS: 22 30 Open School. NCRV 23.25 Muziek van deze tijd. 23.55 Nws. HILVERSUM III Ieder heel uur nieuws. NOS 18.03 De Avondspits met de Nationale Hitparade. AVRO 19 02 Praatpaal 15. 20.02 Het Steenen tijdperk 21.02 Blues, Ballads en Beat. 22.02 Music Gallerv. 23.02 Candlelight DINSDAG 10 FEBRUARI HILVERSUM I Ieder heel uur nieuws. AVRO Ver volg Auto in? AVRO aan (7.03, 7.30, 8.03 en 8.30 AVRO's Radiojournaal). 9 03 Steunpunt. 9.08 (S en M) Ar beidsvitaminen (10.02-10.10 De zandbakshow). 11.02 Desiree, hoor spelsene. 11.30 (S) Uit is in. .45 (S) Rondom twaalf. 13.03 AVRO's Ra diojournaal. 13.20 (S) De AVRO Dili- gence. 13.55 Beursplein 5. 14.02 (S) De vergulde middenweg. 1 fi 02 13- Speciaal. 16.30 (S) Kom 'ns langs op Slot Zeist. HILVERSUM II KRO 7.00 Nws. 7.10 Ochtendgymn. 7.20 Het levende Woord. 7.30 Nws. 7.36 Echo. (8.00-8.10 Nws.) 8.30 Nws. 8.36 Sociale en consumenten in form. 8.50 Postbus 900. 9 00 Gymn. v.d. vrouw. 9.10 Waterstanden. 9.15 Scheepspraat. 9.20 De letter M. 10 30 Ouder worden we allemaal 1100 Schoolradio. 11.30 Ratel. OVER HEIDSVOORLICHTING 12 16 Uitz. voor de landbouw KRO 12.26 Meded. voor land- en tuinbouw. 12.30 Nws. 12.36 Echo. 13 00 Nws. 13.11 Goal. 13.30 Schoolradio. NOS 14.30 Open School. KRO 15.15 Van generatie tot generatie 15.30 Geen verboden toegang 16.30 Babylon 17.24 Meded. 17.30 Nws. 17.36 Echo. HILVERSUM III Ieder heel uur nieuws VARA 7.02 (S) Gesodemeurders 8 30 (S) Hol land -e zeggen. 10 30 (S) Typisch Jansen. 11.30 (S) VARA's Zoek- plaatje. 13.30 (S)Spitsbeeld. 15.30 (S) Popkrant. 16.30 (S) Beton. HILVERSUM IV TROS:02 (S) Car n *io 00 Nws 9.02 (S) Er staat een orgel in Maars- sen. 9.30 (S) Van heinde en verre 10.00 (S) Opus tien tot twaalf. 12.00 Nws. 12.02 (S) Intermezzo. 13 00 (S) De Meest verkochte klassieke tien. 13 30 (S) Koren-Korpsen 14 00 Nws. 14 02(S) De Hoge 'C' 14 30(S)Guita- riteiten. 15.00 (S) Belcantorium. TE- LEAC 17.00 Welzijnsplan, les 4 17.30 Nws 17.36-18.00 Moderne Sterrenkunde amsterdam toneelgroep Baal brengt dit seizoen drie stukken van de Oos tenrijkse schrijver Tho mas Bernhard. Het Jacht gezelschap en de Wereld verbeteraar worden op dit moment om en om ge speeld en zullen binnen kort gevolgd worden door Vor dem Ruhestand. De grote vloed artikelen en het onlangs door de VPRO uitgezonden t.v.-in- terview onderstrepen de plotselinge belangstelling voor deze auteur. In de ar tikelen wordt op een al dan niet wetenschappelij ke manier gepoogd Bern- hard's werk te verklaren, waarbij de enz interpreta tor zich afzet tegen de an dere. Han Römer, die de titelrol vervult in de Wereldverbeteraar, kan zich opwinden over de eenzijdig, heid waarmee men vanuit de ei- gen interpretatie naar de voor- stellingen kijkt, "ledereen pro- beert een rond beeld van hem af te leveren, maar dat is volgens mij niet mogelijk zolang hij nog bezig is met schrijven. Hel aardi ge is juist dat zijn werk polyin terpretabel is en zich niet laat in kapselen. Bovendien vind ik een voorstelling autonoom, die moet je op z'n eigen waarden beoorde len. Toen ik me voorbereidde op de rol van de wereldverbeteraar, heb ik van tevoren veel over Bernhard gelezen, maar op het moment dat we begonnen te repeteren ver dween dat. Ik had toen niets meer met de schrijver te maken. UW KLEURENFOTO alleen met het stuk en cie regis- Vind jij Bernhard persoonlijk een moeilijke schrijver? "Kijk, hij vertelt geen verhaal, in dat opzicht maakt hij 't de men sen niet gemakkelijk. Er is geen exposé, geen pointe, maar een aaneenschakeling van gedach ten. Je zou 't variaties op een the ma kunnen noemen. Dat is dus wel moeilijk. Zijn filosofie is ech ter vrij eenvoudig: het leven is niets dan een aanloop tot de dood en dus zinloos. Die gedach te is niet nieuw, wel de dramme rige manier waarop Bernhard hem vorm geeft". In de Wereldverbeteraar wordt de stelling geponeerd dat men de wereld alleen kan verbeteren door haar af te schaffen. "Bernhard's werk zit vol met dit soort paradoxen. Wat we in het stuk laten zien is de poging van die man het leven af te schaffen zonder zelfmoord te plegen. Hij praat en praat, maar blijft onder tussen aan zijn stoel vastgekluis- terd en doet niets. Die tegenstrij digheid vind je terug in de relatie met de vrouw; hij probeert via woorden contact met haar te krij gen, maar gruwt ervan op het moment dat het tot stand komt. Ofschoon zijn gedag een pose is, denk ik dat het voor veel mensen herkenbaar is. Iedereen wil graag z'n individualiteit bewa ren, uniek zijn. Toch heb je ande re mensen nodig. Voor mij gaat het stuk over menselijke een zaamheid, maar dat is heel per soonlijk. Er wordt je geen be paalde interpretatie opgedron gen, je kunt het stuk naar jezelf of naar een algemeen niveau toe vertalen". Bernhard wordt wel een moralist genoemd. Is de Wereldverbete raar een moralistisch stuk? "Dat geloof ik niet, althans niet in de zin dat Bernhard een bestraf fende vinger opheft. Hij laat zien dat 't mis is met de wereld, en het aardige is dat hij dat met humor doet, maar hij veroordeelt niet. Han Römer: eindelijk gerechtigheid. Hij beschrijft hoe hij de wereld om zich heen ervaart, zonder een uitspraak te doen over goed of slecht. De ironie waarmee hij het leven beziet tref je bij al zijn figu ren aan; hoewel ze constateren dat alles verrot is, heb je het ge voel dat ze de boel af en toe in de maling nemen". Kun je het proces van tekst naar spel beschrijven? "Ik heb eerst de tekst helemaal uit m'n hoofd geleerd, daardoor had ik veel materiaal om mee aan de slag te gaan. Ik heb de relatie tus sen de man en de vrouw als uit gangspunt genomen en tijdens het repeteren onderzocht wat mijn teksten zeggen over die re latie. Het ging mij om het bloot leggen van de onderliggende be doelingen, het spanningsveld tussen tekst en emotie. Tenslotte hoeven die twee niet synchroon te lopen. Ook wilde ik dc emoties zo goed mogelijk spreiden. Je zit tijdens de repetities te rommelen in een emotioneel reservoir, het is aan de regisseur om orde in die chaos te scheppen. Dit stuk kan dodelijk ernstig gespeeld, m ik heb er voor gekozen mijn rol een zekere dubbelzinnigheid mee te geven. Dat heeft veel met mijzelf te maken, ik heb de nei ging ernstige zaken tussen aan halingstekens te zetten. Die in stelling sloot goed aan bij de re gie-opvatting van Leonard Frank. Met een andere acteur was het een andere voorstelling geworden. Dat is het plezierige van het werken bij Baal; je helpt als acteur richting te geven een voorstelling, jouw inbreng voegt er iets persoonlijks aan toe. Ik speel ook mee in Het Jachtge zelschap, dat door Lodewijk de Boer is geregisseerd. Die voor stelling is veel eenduidiger, je ziet als het ware drie evenwijdige lijnen die elkaar nergens raken. Er zit niets relativerends in, niet in het spel en niet in de regie-op- vatting. Het is macaber, een was senbeeldenmuseum. De perso nages anti-chambreren op de dood. Persoonlijk denk ik dat het mogelijk is een luchthartiger interpretatie te geven die toch scherp overkomt. Daarom be schouw ik Bernhard's stukken ook niet als eendags vliegen; over een paar jaar kan er iemand komen met een totaal andere sie, dat levert dan een heel ander soort voorstelling op". Je bent voor je rol in de Wereld verbeteraar zo'n beetje de hemel in geprezen. Hoe heb je dat e "Dat was erg bevredigend. Ik had ook iets van: eindelijk gerechtig heid. Tenslotte heb ik de afgelo pen drie jaar bij Baal niet stil ge zeten, en dan is het prettig te constateren dat met het proces van ontwikkeling, dat aan deze rol vooraf is gegaan, onderkent. Maar het werken met de materie blijft voor mij belangrijker dan de persoonlijke prestatie. In t ste instantie geldt: wat heb je te vertellen en op welke manier doe je dat". De Wereldverbeteraar is op 12 fe bruari te zien in het LAK-theater, Het Jachtgezelschap op 17 fe bruari in de Leidse Schouwburg. HANNY VAN DER HARST ZEILEN - De Nederlanders van Walt Meijer en Huizing zijn tij dens de ski-zeilwedstrijden bij Cannes als derde geëindigd in de starklasse. Eerste werden de Spanjaarden Gorostegui en Pa- zos. In de zesde en laatste race van de Finnjollenklasse eindigde Martin van Leeuwen als derde, achter de Zweed Paalson en de Spanjaard Blanco, die eerste werd in het eindklassement. TENNIS - De niet geplaatste Leslie Allen heeft het damestoernooi van Detroit gewonnen. In de fina le versloeg zij Hana Mandlikova met 6-4 en 6-4. Leslie Allen ver diende met haar toernooi- overwinning 50.000 gulden, meer dan de helft van het bedrag dat zij het hele jaar 1980 met wedstrijd- tennis binnen sleepte. TENNIS - De Tsjechoslowaak Ivan Lendl en de Fransman Yannick Noah bereikten de finale here nenkelspel van het internationale tennistoernooi in Richmond. De resultaten van de halve finales waren: Ivan Lendl (Tsj)-Terry Moor (Vst) 4-6 6-3 7-6 (9-7): Yan nick Noah (Fra>-Roscoe Tanner (Vst) 6-4 6-7 (5-7) 6-4. Het 25-jarig toneeljubileum van Ju les Croiset en de honderdjarige herdenking van de sterfdag van Fjodor Michajlovitsj Dostojevski op 28 januari j.l. vielen dit jaar samen. Een reden voor de acteur Jules Croiset om 'De Zachtmoe dige' te bewerken. Hij deed dit onder begeleiding van Ton Lutz (artistiek) en Bob van Leeuwen (techniek), terwijl Lou Steenber gen het toneel verzorgde. Wie in het verleden kennismaakte met o.a. 'Een Zekere Vincent' en 'Over Tsjechov gesproken' wist welk magistraal toneelspel hem of haar te wachten stond. Met de zwart-wit-registratie van 'Mensch Durf te Leven' van Ger- ben Hellinga onder regie van Ton Lutz, waarin Jules Croiset de rol van "Pisuisse" op onnavolgbare wijze vertolkte, nog in het hoofd, zullen velen zaterdagavond de Leidse Schouwburg hebben be treden. En geen van de vele toeschouwers, die na afloop van 'De Zachtmoe dige' van Dostojevski een minu tenlang staand applaus schonken aan Croiset, heeft maar één mo ment de aandacht van het toneel afkunnen houden. Hoewel Jules in het programma stelt, dat hij 'de Zachtmoedige' op het repertoire heeft genomen, omdat hij enerzijds nog verplich tingen had jegens zijn impressa- riaat Lumen BV en anderzijds graag één van de lievelingsvoor drachten van z'n vader Max Croi set wilde spelen, moet ons toch van het hart, dat Jules Croiset zelf ook grote affiniteit met dit gees teskind van F.M. Dostojevski on dervindt. Het lijkt wel, of hij, met Van Ulsen, tot een uitstervend ras van ac teurs behoort, dat nog in staat is op verantwoorde wijze solo toneel te plegen. De weinige ac trices, die zich daar in Nederland mee bezighouden plegen immers ook niets anders te doen dan vlakke rollen neer te zetten. 'De Zachtmoedige, wordt tegen die achtergrond helemaal een opti male acteerprestatie. Croiset be paalt z'n eigen pauzes, rustpun ten en emoties. Hij is heer en meester op het kleine aantal vier kante meters, dat het "toneel" heet. In de zaal weet hij een aan dachtig luisterend publiek, dat gefluisterde waardering venti leert, wanneer hij er weer eens in slaagt feilloos een aantal moeilij ke Russische namen op dicteer- snelheid uit te spreken. Kortom: een toneelavond, waarbij de recensent brodeloos wordt ge maakt, omdat zijn functie bij dit niveau als volstrekt overbodig wordt ervaren. BERT KOEKEBAKKER Jules Croiset: affiniteit met Dostojevski. Laatste plaat John Lennon NEW YORK - Deze week komt de laatste plaat uit waaraan de ex-Beatle John Lennon heeft meegewerkt voor zijn moord op 8 december van het vorig jaar. Het gaat om een liedje van zijn vrouw, Yoko Ono, dat als titel heeft "Walking on thin ice" (Lopend op dus ijs). Op de hoes van de plaat schrijft Yoko Ono: "Ik hoop datje het (liedje) goed vindt. John, ik heb mijn best ge daan". LEIDEN - Koos Verheul (fluit) en Jan van der Meer (piano) gaven gisteren een koffieconcert onder auspiciën van K&O in de volle foyer van de Stadsgehoorzaal. Dit zeker niet onbekende duo bood een gevarieerd programma Het opvallendste werk was na de koffie te horen, n.l. Tre pezzi bre- vi van de Canadese componiste N. Beecroft. In deze zeer korte compositie (2 minuten en 40 se conden) wordt op een niet tradi tionele wijze van de piano ge bruik gemaakt. De pianist liet hier o.a. een pizzicato op de sna ren van de vleugel en het afdem pen van de toon op de snaren eveneens met de hand horen. Duiv-tt_njrv was te horen, dat dit duo hier meer kwaliteiten naar voren bracht dan in de Sonate in D grote terts, opus 50 van J.N. Hummel en in de Introduction und Variatonen aus den Muller- liedern, opus 25 van F. Schubert. Deze werken werden door de pia nist erg zakelijk en hard ge speeld, terwijl Koos Verheul ook hier en daar wat slordig speelde. De kwaliteiten van Koos Verheul kwamen pas goed tot hun recht bij Stéle funëraire voor fluiten (fluitsolo voor altfluit, piccolo en fluit) van C. Koechlin. Deze solo werd boeiend en virtuoos ge speeld. Evenals de Sonate van E. Schulhoff waarin het samenspel was heel soepel verliep CAEC1LE HOUTMAN

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1981 | | pagina 5