Met je eigen bril lees je het best
KERKDIENSTEN
"In feite wordt de gemeenteleden Gods Woord ontnomen
Kerkeveiling
Staalwijk-
Vredeskerk
Een heleboel verschillen en ge
schillen in de kerken zijn terug
te brengen tot de ene vraag hoe
de bijbel waaruit de kerk haar
geloof put moet worden ge
waardeerd en gelezen.
In de antwoorden op die vraag
zijn twee stromingen te onder
kennen, waartussen de afstand
steeds groter lijkt te worden. De
totaal verschillende reactie? bij
voorbeeld op het door de gere
formeerde synode aanvaarde
rapport over het gezag van de
bijbel in deze tijd hebben de
kloof tussen de oude en nieuwe
bijbelopvatting in haar volle
breedte en diepte weer zicht
baar gemaakt.
Het opvallende daarbij is, dat de
felle kritiek op "verlichte" theo
logen is verschoven naar de
kerk waartoe zij behoren en die
open bleek te staan voor hun
"ondermijnende" ideeën. Nu de
gereformeerde synode zélf
woorden heeft gevonden om uit
te leggen hoe de bijbel tegen
woordig anders mag worden ge
lezen, zijn omstreden theologen
als professor Kuitert (Amster
dam) en dr. Wiersinga (Leiden)
voor het behoudende deel van
het kerkvolk ineens niet zo inte
ressant meer. Immers, zo rede
neren de aanhangers van de tra
ditionele bijbelbeschouwing,
het is nu de kerk zélf die, in na
volging van deze individuele
theologen, de wissel met kracht
heeft omgegooid en van het
rechte spoor is afgeweken.
"Met deze uitspraken" bedoeld
wordt dus het rapport van de
"Gereformeerde Kerken in Ne
derland" over het bijbelgezag,
dat over een paar weken, in ver
duidelijkte vorm, alle plaatselij
ke kerken wordt toegestuurd
"kunnen de Gereformeerde
Kerken theologen als Kuitert en
Wiersinga nog slechts sussende
waarschuwingen geven om met
hun opvattingen niet te ver te
gaan". "Van een principieel en
krachtig neen tegen hun dwa
lingen kan geen sprake meer
zijn".
Deze veroordeling van het synode
stuk kwam vorige week van eer
commissie van de "Nederlands
Gereformeerde Kerken" die hel
contact met andere kerken moei
onderhouden.
De 'Nederlands Gereformeerde
Kerken hebben zich aan het eind
van de jaren 60 losgemaakt van
de (strengere) Vrijgemaakt-ge
reformeerden, na een conflict
over een artikel in de Nederland
se Geloofsbelijdenis dat handelt
over "de ene ware kerk". Ze zijn
ook in onze omgeving vertegen
woordigd; er zijn plaatselijke
kerken in Leiden-Oegstgeest
Alphen aan den Rijn, Katwijk en
Lisse.
Op 21 februari houdt dit kerkver
band een "Landelijke Vergade
ring" - het kent geen "synode"
en de commissie voor contact
en samenspreking met andere
kerken zal deze vergadering toe
stemming vragen om de ge
wraakte uitspraken over de bij
bel schriftelijk te weerleggen.
Die uitspraken zijn voor de com
missie zelfs een reden om als Ne
derlands—gereformeerden toe te
treden tot de Gereformeerde Oe
cumenische Synode, waarvan de
Gereformeerde Kerken - de zon
debok dus van de familie - nog
steeds lid zijn, Zij het via een heel
dun draadje. Kennelijk proberen
zij door een lidmaatschap van
deze internationale, rechts-geo-
riënteerde synode ertoe bij te
dragen, dat de bokken zo snel
mogelijk van de schapen worden
gescheiden.
Vloedgolf
Twee onverzoenlijke bijbelvisies
dus.
De Nederlands-gereformeerde com
missie heeft in een nota voor de
Landelijke Vergadering de tia-
dilionele bijbelopvatting bondig
onder woorden gebracht. Zij
houdt vast aan de "onvoorwaar
delijke betrouwbaarheid" van de
bijbel. "De bijbel is de historisch
juiste weergave van de weg die
God met de mensen is gegaan".
Hij is de gezaghebbende norm
voor de leer en het leven van van
daag".
De commissie acht het door de ge
reformeerde synode aangeno
men rapport daarmee in strijd.
Voor de Nederlands-gerefor
meerden is het "een dieptepunt
in de ontwikkelingen". "In een
tijd waarin de moderne bijbelkri
tiek als een vloedgolf over de
kerken slaat breekt dit rapport
de noodzakelijke weerstanden
daartegen af in plaats van die op
te bouwen. De synode had onvol
doende oog voor de onbijbelse
uitgangspunten en werkwijze
van het historisch-kritisch bij
belonderzoek en buigt te veel
voor de vermeende resultaten
daarvan".
LEIDEN - Hervormde Gemeente:
Hooglandse kerk 10 ds. Wagenvoor
de, 11.45 oecumenische dienst: Mare-
kerk 10 dr. Meijers. 5 ds. Kooien. IJs-
selstein; Maranathakerk (L.Morsweg)
10 ds. Kramer, 5 dr. Wiersinga, jeugd
dienst; De Regenboog (Merenwijk)
9.30 ds. Hortensius, 11.15 ds. Horten-
sius en pastoor v. Well; Bethlehem-
kerk (Driftstr.) 10 ds. Kret, Sassen-
heim, opendeurdienst; Bevrijdings
kerk (Montgomerystr., Zuid-West) 9
ds. Los, Leimuiden, 10.30 dr. Jonge-
neel; jVredeskerk (Burggravenlaan)
10 ds. Bouhuvs; Waalse kerk (Bree-
straat) 10.30 ds. Ribs; Acad. Zieken
huis 10.15 ds. Bovenberg; Diacones-
senhuis 10.30 ds. v.d. Meer, Sassen-
heim; kapel Endegeest (Oegstgeest)
9.30 ds. Friederich; Petrakerk (Suri-
namestr.) 10.30 dienst voor-doven, hr.
v. Veelen; Geref. Kerk: Zuiderkerk
(Lammenschansweg) 10 ds. v.d. Vel
de, Haarlem; Petrakerk (Surina
mese.) 10 dr. Bade, Koudekerk; Oude
Vest 10 en 5 ds. Koolstra; Maranatha
kerk (L. Morsweg) 10 ds. Kramer. 5
dr. Wiersinga. jeugddienst; Bevrij
dingskerk (Montgomerystr.) 9 ds.
Los, Leimuiden, 10.30 dr. Jongeneel,
5 ds. Sijtsma; Groenhoven (Witte Ro-
zenstr.) 10 ds. Bouma, Noordwijk; Pe
trakerk (Sur.straat): 10.30 dienst voor
doven, hr. v. Veelen. Geref.Kerk (do
lerend) "Groot-Leiden" (Lokhorst-
kerk): 9 en 5 hr. v. Houten. Geref
.Kerk Vrijg. (Herengr. 70): 10 en 5.
Chr.Geref.Kerk (Steenschuur 9): 10
en 5 ds. Den Hertog. Geref.Gemeente
(Nieuwe Rijn): 10 en 4.30 ds. Boog
aard. Geref.Gemeente in Ned. (Bethl-
Kerk Driftstraat): 11.30 en 5.30.
Eva.ig.-Lutherse Gemeente (Hoogl-
.Kerkgracht): 10.15 ds. De Boeft. Re-
monstr.-Doopsgezinde Gemeente
(Lokhorstkerk, Pieterskerkstraat 1):
10.30 ds. Kuipers, gezinsdienst. mmv
simplistische orkest. Baptistenge
meente (Oude Rijn 3): 10 ds. Bosveld,
7.30 in Lusthoflaanschool. ds. Bos
veld over: "Kernoorlog, struisvogel
politiek en vrederijk?, mmv jeugd
koor. Evang.Christen-Gemeenschap
(Middelstegracht 3): 10 hr. Dikkes.
Zendingswerk Middernachtsroep
(Zoeterw.singel 21): 5 nam. hr. Hoo-
gerwaard ("Het wonder in Filippi").
Evangeliecentrum Zijlsingel 2: zo. 10
en di. 8-hr. Zijlstra. Pinkstergemeente
(O. Vest 13): hr. Eikerbout. Leger des
Men heeft zich, volgens de Neder
lands-gereformeerden, laten lei
den door de moderne wijsbe
geerte met haar "relationele"
waarheidsbegrip. "In feite ma
ken daarin menselijke gevoelens
en ervaringen, filosofieën en zo
genaamde wetenschappelijke
vondsten uit, waar en wanneer
de bijbel Gods gezaghebbend en
betrouwbaar Woord is". "De uit
spraken van de synode ontne
men in feite Gods Woord aan de
gemeenteleden en maken van de
bijbel een boek dat alleen nog
door bemiddeling van een theo
logische elite - de moderne cle
rus (geestelijkheid) - kan wor
den gelezen en verstaan".
Onrust
De gereformeerde "verontrusten" -
verenigd in de groep "Schrift en
Getuigenis" gebruiken, om hun
afgrijzen van de nieuwe kijk op
de bijbel lucht te geven, nog heel
wat scherper bewoordingen. Be
schuldigingen als "misleiding"
en "verraad" aan het adres van
de gereformeerde synode zijn
daar niet van de lucht.
Men tastte diep in de beurs om een
lijvig themanummer uit te geven
waarin naast bitse commentaren
het hele synodale geschrift, in
zijn oorspronkelijke vorm. was
afgedrukt, dit omdat men de sy
node ervan verdacht, dat de
kerkleden het niet allemaal on
der ogen zouden krijgen.
"Waarheid en Eenheid", het blad
van "Schrift en Getuigenis", be
richtte deze week, dat de reacties
op dat themanummer "enorm"
en "onvoorstelbaar" zijn. De tele
foon staat roodgloeiend. De eer
ste post bracht al ruim 160 brie
ven met bestellingen van 1 tot
100 of meer exemplaren. Na de
derde dag was het extra nummer
zowaar uitverkocht. Een tweede
.druk is in de maak. "Onze voor
lopige indruk is, dat er grote on
rust in het land is over dit syno
derapport en dat ook niet--
verontrusten niet meer weten
wat zij moeten doen".
Van een strijdblad als "Waarheid
en Eenheid" kan men moeilijk
verwachten, dat het op zo'n prin
cipieel synodegeschrift mild en
begrijpend reageert. Maar het
moet nu niet z'n handen in on
schuld willen wassen. De "on
rust" van de laatste weken is wel
degelijk ontstaan door de manier
waarop "Schrift en Getuigenis"
met het zwaard van "Waarheid
en Eenheid" en opgewonden ad
vertenties in een aantal bladen
deze kwestie bij het kerkvolk
aanhangig heeft gemaakt.
En als dan met onverhuld genoet
gen wordt meegedeeld, dat de
actie veel nieuwe abonnees ople
vert, dan wekt men, misschien
onbedoeld, wel de indruk, uit de
verwarring over geloofspunten
Heils (Hooigracht): 10 en 7.30. Nieuw-
Apostolische Kerk (Hoge Rijndijk
24): 9.30 en 4. wo. 8. Zevendedagad
ventisten (Lokhorstkerk): elke zater
dag 9.45 bijbelstudie. 10.45 predik
dienst. Kerk van Jezus Christus van
de Heiligen der Laatste Dagen (Mor
monen): 9.30: 10.30 en 11.20. Oud-Ka
tholieke Kerk (Zoeterw.singel-hoek
Cronesteinkade): 10. Rooms-Katho-
lieke kerken: Haagvveg zat. 7: zond. 9
en 10.45; Herensingel zat. 7, zond. 9.30
en 11; Rijndijk (Leiden-Voorschoten)
zat. 7, zond. 9.30 en 11.30; Steen-
schuur zat. 10 en 7, zond. 8.30: 10,
11.30, 6 en 7; Boshuizerkade: zat. 7,
zond. 9 en 11Lammenschansweg zat.
7, zond. 9, 10.30 en 12; Haarlemmer
straat zat. 7, zond. 9.30,10.45 en 12.15;
Zoeterwoude-Hoge Rijndijk: zat. 7,
Zond. 10 en 11.30.
ABBENES - Herv.Gemeente: 9.30 hr. v.
Harten, Noorden.
AARLANDERVEEN - Herv. Gemeen
te: 10 ds. Westera, 7 ds. De Mey, Lei
den. Geref.Kerk: 10 ds. v.d. Bos: Gou
da. 6 30 ds. Stolk. Chr.Geref.Kerk:
9.30 dienst. 2.30 ds. Kok, Damwoude.
Rooms-Kath.parochie: zat. 7, zond.
10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN - Herv.Ge
meente: Adventskerk 10 prof.dr.
Berkhof. 5 ds. v.d. Heiden; Kruiskerk
10 ds. De Jonge; Opst.kerk 10 ds. v.d.
Heiden; Nabij 10 ds. Bogers: Rijn
stroom 8 nam. pastoor Wust. oecum.
viering; G. Herderkerk 10 ds. Oost
hoek. 6.30 ds. Verheul; De Bron 10.30
ds. Verheul, 6.30 ds. Oosthoek; Ash
ram 9.30 prof. Wessels; Albanianae
(Diamantstr.) 10 ds. v.d. Ree; Onder
weg (Lijsterlaan) 10 ds. Oort; Sions-
kerk 9.30 en 6.30 ds. Ouwendijk. Ge
ref. Kerk: Mar kerk 10 ds. Stolk. 6.30
ds. v.d. Bos. Gouda: Salv. kerk 10 ds.
Lamme, Delft met gehoorgestoorden,
6.30 ds. Spilker, Leusden. opendeur
dienst. Zie verder herv.gemeente.
Ned.Geref.Kerk (Chr.nijv.school Wil-
lemstr 9.30 br. Kleingeld. 4.30 ids.
De Lange. Chr.Geref.Kerk: 9.30 en
4.30 ds. Hamstra. avondmaal. Oud-
Geref.Gemeente: 9.30 en 4. Baptisten
gemeente (Molenwerfstr.l): 10 ds. v.d.
Wetering. 6.30 ds. Koekkoek. Baptis-
tengemeenle Alphen-Noord (aula
chr.agr.school Kalkovenweg): 10 hr.
Schussenbach. Volle-Evangeliege
meente (school Westpreludeweg): 10
hr. Bulthuis. Leger des Heils (Corn.de
graag nog een zakelijk slaatje te
willen slaan. Waar principes aan
zulke buitenkansjes worden ge
koppeld, krijgt de "echtheid"
wel een deuk.
Hulpmiddel
Maar nu nog iets over de "kriti
sche" bijbelbeschouwing, die
met name in rechts-orthodoxe
kringen begrijpelijk zoveel ver
zet ontmoet.
Een man die van deze visie zojuist
een duidelijke uiteenzetting
heeft gegeven is dr. C. J. Labu-
schagne, lector aan de theologi
sche faculteit van Groningen in
de oud-Israelitische letterkunde
en de uitlegging van het Oude
Testament. Hij sprak daarover
vorige week op een hervormd--
gereformeerde wij ka vond in
Leeuwarden.
Zijn uitgangspunt is heel eenvou
dig: "Wie de bijbel verantwoord
wil gebruiken, moet hem eigen
tijds verstaan. Kritisch bijbelle
zen kan mensen helpen om beter
en échter in God te geloven. Wij
moeten de bijbel niet lezen door
de bril van vorige generaties
maar met onze eigen bril. want
daarmee lezen we het best". Zegt
dr. Labuschagne. een geboren
Zuidafrikaan, die sinds 1967 als
politiek vluchteling in ons land
verblijft. Bijbelwetenschap ziet
hij als een gave van God. een
hulpmiddel, dat piet is bedoeld
om zekerheden te slopen maar om
door te dringen tot de kern van
de waarheid.
Veel theologen, meent deze do
cent, zijn het gewoon ééns met
de kritische bijbelbeschouwing,
maar ze komen er niet voor uit.
De schuld ligt ook bij de bijbel
wetenschap zelf, die zich te lang
van het kerkvolk heeft afgeslo
ten, en bij de kerkmensen,
geestelijk lui als ze vaak zijn, en
verknocht aan tradities. "Velen
in de Reformatie hebben hun
vermogen tot kritisch denken
uitgeschakeld en zich verscholen
achter dogmatische schijnzeker
heden".
Een aanduiding voor de bijbel bij
voorbeeld als "het Woord van
God" doet, volgens dr. Labu
schagne, geen recht aan de ty
pisch menselijke achtergronden.
"Gods Woord" is méér dan de
bijbel. "Er mag nooit een is—ge
lijk—teken worden gezet tussen
de bijbel en het Woord van God.
De geloofsgetuigenissen van de
bijbel zijn als een schat in een
aarden vat; de inhoud moet wor
den onderscheiden van de ver
pakking".
"De bijbel bevat uitspraken over
en namens God die cultuur- en
tijdgebonden zijn. Het wereld
beeld van de schrijvers was dik
wijls naief. hun ethiek wreed.
Luther had al door, dat het gezag
van de bijbel betrekkelijk is. Niet
Vlamingstr.): 10 en 6.30. Pinksterge
meente Bethel (Rodc-Kruisgebouw):
4 nam. Pinkstergemeente Alphen
(Rode-Kruisgebouw): 10 voorm. Re
monstrantse Kring (Van Mandersloo-
straat 36): zie Nieuwkoop. Rooms-
Kath. parochies: Bonifaciuskerk zat.
7, zond. 9.45 en 11,30; Piuskerk zat. 7,
zond. 9, 10.30 en 11.45; De Bron zat. 7.
zond. 9.30 en 11.30.
BENTHUIZEN - Herv.Gemeente: 9.30
ds. Den Dikken, Oldebrock, 6 ds. Van
Eijk, Gouda. Geref.Gemeente: 9.30
leesdienst, 7 ds. Boogaard.
BODEGRAVEN - Herv.Gemeente:
Dorpskerk 10 ds. Zaal, Moordrecht,
6.30 ds. v.d. Linde, Oudewater; Salva-
torkerk 10 en 6.30 ds. Richter; Bethle-
hemkerk 10 en 6.30 ds. De Vreugd.
Avondmaal. Geref.Kerk: 10 ds. v.d.
Berg, 7 hr. v.d. Wel. Geref.Kerk Vrijg.:
9.30 ds. Kooij, 3 ds. Hidding.
BOSKOOP - Hervormde Gemeente:
Dorpskerk 9.30 dr. Haitsma, 6.30 hr.
v.d. Land, Wassenaar, jeugddienst;
De Stek 9.30 ds. Omta. Geref.Kerk
9.30 ds. Leene, Breda, 6.30 zie herv.ge-
meente. Chr.Geref.Kerk: 9.30 en 5 ds.
v. Langevelde. Rooms-Kath. paro
chie: zat. 5.30 (De Stek) en 7, zond.
9.30 en 11.
HAZERSWOUDE - Herv.Gemeente
9.30 hr. Goedhart. Nieuwkoop. 6.30
ds. Bogers, Alphen. Geref.Kerk: 9.30
en 5 ds. Welbedacht, avondmaal.
Rooms-Kath. parochies: Dorp zat. 7,
zond. 9.30 en 11.30; Rijndijk (Bernar-
dus) zond. 10; Het Anker zat. 7, zond.
8.45 en 1115.
HILLEGOM - Herv.Gemeente: 9.30 ds.
Rothfusz, avondmaal: 5 ds. v.d. Meer,
avondmaal; Parkwijk 3 nam., avond
maal. Geref.Kerk: 11 ds. v.d. Wal. in
herv.kerk. Chr.Geref.Kerk: 10 en 5 ds.
Biesma. Rooms-Kath.parochies Mar-
tinuskerk zat. 7, zond. 8.30, 10 en
11.30; Jozefkerk zat. 7, zond. 10 en
11.30.
HOOGMADE - Herv Gemeente: 10 ds.
v.d. Hoek. Rooms-Kath.parochie: zat.
7.30, zond. 10.
DE KAAG - Herv.Gemeente: 10 ds.
Kolkman, avondmaal. Rooms-Kath-
parochie: zat. 7: zond. 10.
de bijbel maar God zelfheeft het
laatste woord. Zijn Geest is een
belangrijker norm. Een letterlij
ke bijbelopvatting kan een blok
aan het been zijn".
Belediging
De wetenschap dat het boek Deu-
teronomium niet door Mozes kan
zijn geschreven en dat het boek
Jona geen geschiedenis is maar
een leerverhaal, hoeft aan ie
mands geloof niets af te doen,
meent Labuschagne. Dat is wèl
het geval als we doorgaan met
bijbelbeschouwingen die op ge
spannen voet staan met de waar
heid. "Een beter verstaan van de
bijbel en een relativering van
achterhaalde voorstellingen kun
nen ons ervan weerhouden, vroe
gere godsbeelden klakkeloos op
volgende generaties en op niet-
christenen over te .dragen".
De bijbel is doorspekt van beeld
spraak. Velen doorzien dat niet.
Dat maakt christenen ongeloof
waardig". Labuschagne noemt
het juist een belediging van God
om met de kennis die wij om
trent de bijbel hebben verwor
ven tóen vast te houden aan tra
ditionele opvattingen.
KATWIJK AAN DEN RIJN - Herv.Ge
meente: Dorpskerk 10 ds. Gall, Den
Haag, 6 ds. Van Roon, Katwijk; Ont-
moetingskerk 10 ds. Aarents, 6.30 ds.
v. Niel. Geref.Kerk: 9.30 ds. De Raadt.
5 ds. Snoey. Rooms-Kath.parochie:
zat. 7: zond. 9.30 en 11.15.
KATWIJK AAN ZEE - Herv.Gemeente:
Nieuwe Kerk 10 ds. Vink, 6 ds. Arke-
raats; Oude Kerk 10 ds. Visser, 6 ds.
Schuurman; Ichthuskerk 10 ds. Vroe-
gindewey, 5 ds. Driebergen; Pniël-
kerk 9.30 ds. Van Roon, 6 ds. Visser;
Groen van Pr.school 10 ds. Arkeraats;
ziekenhuis Overduin 2 ds. Baas. Ge
ref.Kerk: Vredeskerk 10 ds. Kersten,
5 ds. v.d. Horst; Triumfatorkerk 10
kand. Pater, A.dam, 5 ds. v. Melle,
vlootpred., opendeurdienst. Geref
.Kerk Vrijg. 10.15 en 3 30. Ned.Geref
.Kerk: 8.45 en 7 ds. Waagmeester.
Chr.Geref.Kerk: 10 en 5 ds. Slag
boom. Vrije Chr.Geref.Gemeente
(Uni-zaal): 10 en 5 ds. v.d. Belt. Geref
.Gemeente (Remisestr.): 10 en 5.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN - Herv
.Gemeente: 10 ds. Moll. Alphen. 7 dr.
Bade. Geref.Kerk: 10 ds. Sijtsma, Lei
den. zie herv. gem.
LEIDERDORP - Hervormde Gemeente
en Geref.Kerk: ds. Knorth. 10 ds. Van
Loenen, 3 ds. Bovenberg, met geestelijk
gehandicapten. 6.30 ds. Geursen, jonge-
rendienst: kerk Hoofdstraat 10 ds.
Knorth; Scheppingskerk 9 en 10.30
prof.mr. Reugebrink; Verpleeghuis
Leythenrode: 10 ds. Lutmers; St. Elis-
ziekenhuis: 9.30 rector Vijftigschild.
Baptistengemeente (wijkgeb.Zijlkwar-
tier): 10 br. De Vries. Rooms-Kath.paro
chie: zat. 7: zond. 9: 10.30 en 12.
LEIMUIDEN - Herv. Gemeen te: 9.30 en
7 ds. Schalk. Geref.Kerk: 9.30 ds. War-
mink, Noordwijk: 7 kand. v. Wallinga.
Rooms-Kath.parochie: zat. 7: zond. 7.30,
9.30 en 11.15.
LISSE - Herv.Gemeente: Dorpskerk 10
ds. 't Hooft. 7 ds. De Gelder: Pauluskerk
10 ds. De Gelder, avondmaal. Geref
.Kerk: 10 dr. Vlijm. Leiden, 7 ds. De
Zwart. Voorschoten. Geref.Kerk Vrijg.:
10.30 ds. Zomer. 3 ds. Smit. Ned.Geref
.Kerk (Salvatori): 10.45 ds. Schuurman,
4.30 zie chr.geref.kerk. Chr.Geref.Kerk:
Voor deze oud—testamenticus is
ook het Nieuwe Testament meer
geloofsgetuigenis dan geschied
schrijving. Als voorbeeld noem
de hij tijdens de discussie in
Leeuwarden het verhaal van Je
zus' "wandeling over het water".
"Water en zee', zei hij, "zijn in de
bijbel mensvijandige machten.
Dit verhaal beweert niét, dat Je
zus zich. onttrok' aan de wet van
de zwaartekracht, maar wel dat
hij een bijzondere relatie tot God
had en de kwade machten aan
kon".
De Groninger docent, die met na
druk Jezus beleed als de Chris
tus, de Messias en de zoon van de
levende God, plaatste Jezus als
mens onder de mensen maar ook
als de door God gezonden heil
brenger, "die de weg wijst die
God wil dat wij gaan".
Hoewel zeker niet kan worden ge
zegd, dat het gereformeerde rap
port over het bijbelgezag waar
voor de hervormde theoloog Berk
hof diep de pet afneemt - de visie
van dr. Labuschagne dekt, zijn
bepaalde lijnen van zijn bijbel
benadering daarin wel terug te
vinden. Het staat in zijn algem
eenheid daar dichter bij dan bij
10 ds. v. Dijken. 4.30 ds. Schuurman.
Geref.Gemeente: 10 en 4 ds. Hakken
berg.' Rooms-Kath.parochies: Agatha-
kerk zat. 7, zond. 10 e 11.30; Poelpolder
zat. 7, zond. 9 en 11.30; Mariakerk zat. 7,
zond. 8.30,10 en 11.15; Engelbewaarders
zat. 7, zond. 8, 9.30 en 5.45.
NIEUWKOOP - Herv.Gemeente: 9.30 en
6.30 ds. Bronsgeest. Geref.Kerk: 9.30 en
6.30 ds. Nooteboom. Chr.Geref.Kerk:
9.30 en 6.30. Remonstr.Gemeente: 10
streekdienst. Rooms-Kath.parochie:
zat. 7, zond. 9 en 10.45.
NIEUWVEEN - Herv.Gemeente: 9.30 en
6.30 ds. Molenaar. Geref.Kerk: 9.30 ds.
Jaspers Focks, 7 hr. v. Leeuwen.
Rooms-Kath.parochie: zat. 7, zond. 9 en
11.
NIEUW-VENNEP - Herv.Gemeente:
9.30 ds. Goverts, 7 hr. Drijver. Geref
.Kerk: 9.30 ds. v. Arkel, Haarlem, 4.30
ds. Bol, Vijfhuizen. Chr.Geref.Kerk:
9.30 en 3 ds. Oosterbroek, Opperdoes.
Rooms-Kath.parochie: zat. 7, zond. 9.30
en 11.
NOORDEN - Herv.Gemeente: 9.30 ds.
Kleiberg, Vinkeveen, 7 ds. Zoutendijk.
Geref.Kerk (Woerdense Verlaat): 10 r.
Koenes, 7 ds. Fernhout. Rooms-Kath.
parochie: zat. 7, zond. 9 en 10.30.
NOORDWIJK - Herv.Gemeente: kerk
Voorstraat 5 nam. ds. Jongkind, Brand
wijk, 7 hr. Bakker. Katwijk; geref.kerk
Vinkenlaan 9.30 ds. Den Tonkelaar,
Warmond; Hoofdstr. 10 hr. v.d. Land,
jeugddienst. 5 ds. Warnink; geref.kerk
Hoofdstr. 10 ds. Ferwerda; De Rank 10
ds. Jongkind. Geref.Kerk: Vinkenlaan 5
ds. Elgersma; stichtingskerk 11 ds. Slof-
stra; Sole Mio 9 hr. v. Duin. Zie ook
herv.gemeente. Rooms-Kath.parochies:
Zee zat. 7, zond. 9.30 en 11; Binnen zat.
7: zond. 8, 10 en 11.30.
NOORDWIJKERHOUT - Herv.Ge
meente: Dorpskerk 10 ds. Elgersma.
Rooms-Kath.parochies: Victorkerk zat.
7, zond. 9.30 en 11; Jozefkerk zat. 7,
zond. 10 en 11.30.
OEGSTGEEST - Herv.Gemeente: Groe
ne of Will.Kerk 11 dr. Cramer, avond
maal: Gemeentecentrum 10.30 prof.dr.
Heering, Leiden, 7 ds. Vegter. Geref
.kerk (Mauritslaan): 10 ds. Vegter. Ge
ref Kerk Vrijg. 8 45 en 4.30 ds. De Put
ter. Ned.Geref.Kerk (Gemeentecen
een bijbelbeschouwing die de
Schrift van kaft tot kaft als Gods
eigen letterlijke woorden inter
preteert.
Geloof
Dr. Labuschagne vertelde in de
Friese hoofdstad, dat hij in lezin
gen en publikaties probeert, de
kloof tussen de traditie en de re
sultaten van de 'bijbelweten
schap te overbruggen. Een moei
zaam proces, zo is zijn ervaring.
Maar dat is niet alleen een kwestie
van "schuld". Schuld van ver
stoppertje-spelende theologen
en predikanten en van een
geestelijk luie en aan tradities
verknochte gemeente.
Het gelóóf van de kerk der eeuwen
is hier evenzeer in het geding. En
dat is nu eenmaal van een ande
re orde dan alle wetenschap bij
elkaar. Het is al vaker in de ge
schiedenis op de proef gesteld en
laat zich niet zo gemakkelijk óm-
redeneren.
Dat heeft bij alle verandering toch
ook z'n goede kant.
S. J. DE GROOT
ZATERDAG 7 FEBRUARI 1981
LEIDEN— Op vrijdag 3 april zul
len de deuren van de Vredeskerk
niet opengaan voor een geestelijk
maar voor zakelijk doel, zij het
met een geestelijk tintje. Voor het
eerst zal daar dan een grote ker
keveiling worden gehouden ten
bate van het hervormde kerke-
werk in Leiden.
De reden behoeft geen uitvoerige
verklaring.
Toen enkele jaren geleden her
vormd Leiden werd geconfron
teerd met een aanhoudend finan
cieel tekort, kwam er een realis
tisch rapport op tafel, dat de op
heffing van een paar predikants
plaatsen als middel noemde om
de financiën weer gezond te ma
ken. Tenzijde offervaardig
heid flink zou toenemen en de
voorgestelde maatregelen het ge
wenste effect zouden hebben.
Dat is gebeurd, en het onheil van
minder predikanten en minder
kerkgebouwen kon dus worden
afgewend.
Een van de afspraken was dat de
wijkgemeenten waaruit de her
vormde gemeente is opgebouwd
naast de gewone vrijwillige bij
drage jaarlijks een extra ton (f.
100.000) opbrengen. Voor de
wijkgemeente Staalwijk-Vre-
deskerk betekent dat een last
van rond f. 30.000. Er is een uitge
breid comité opgericht om die
verplichting waar te maken, en
dat heeft nu de voorbereiding
van een kerkeveiling ter hand ge-
Alle kerkleden en belangstellen
den hebbgn hierover een papier
in de bus gekregen, met het ver
zoek de nodige goederen voor
deze veiling af te staan. Volgende
week gaan de zestig medewer
kers de deuren in de wijk langs
om die bijdragen in ontvangst te
nemen of als ze te veel of te
groot zijn - alvast te noteren.
Alles komt 'in een catalogus te
staan. Die wordt straks op grote
schaal verspreid, zodat iedereen
precies weet wat de veiling heeft
te bieden. Bovendien zal de kerk
op de bewuste vrijdag al om 2
uur open zijn om belangstellen
den de gelegenheid te geven het
complete aanbod te bekijken.
Aan de heer N. van Dee, lid van het
comité, de vraag hoeveel zo'n vei
ling nou kan opbrengen. Zijn
antwoord: "Werkelijk geen idee.
We doen het voor het eerst. Maar
we zullen voor een bekwame vei
lingmeester zorgen en mikken
natuurlijk ten minste op het be
drag dat wij als wijkgemeente
moeten opbrengen. En dat is f.
30.000. En liefst nog wat meer,
want er zijn ook wijkgemeenten
die misschien méér moeite zullen
hebben om hun aandeel bij el
kaar te krijgen dan wij".
Hervormde Kerk: beroepen te
Bergambacht A.W. v.d. Plas Rijs-
sen; aangenomen de benoeming
tot predikant-directeur van de
Herv. Bond Inwendige Zending
(op geref. grondslag) J. Vroegin-
dewey Emmeloord, de benoe
ming tot bijstand in het pastoraat
te Bussum C. Korevaar Rotter
dam; bedankt voor Den Haag-
Loosduinen (voor Valeriuskli-
niek) A.W. Vlieger Amsterdam,
voor Willemstad B. Weegink
Beerzerveld.
Geref. Kerken: aangenomen naar
De Bilt (voor zendingsdienst in
Indonesië) J. van Es Heemstede.
Chr. Geref. Kerken: beroepen te
Elburg G. Hamstra Alphen aan
den Rijn.
Morgenavond half 8 spreekt ds.
G. Bosveld in een dienst van de
Leidse baptistengemeente in de
LusthoflaanschooJ over: "Kern
oorlog, struisvogelpolitiek, vre
derijk"? Dr. H. Wiersinga preekt
morgenavond om 5 uur tijdens
een jeugddienst in de Marana
thakerk (Lage Morsweg) te Lei
den over: "worden we het ooit
eens"? In beide diensten is er
muzikale medewerking.
trum): 8.45 ds. De Lange, 4 br. Goud
swaard. Van Wyckerslooth: 4.15 ds. v.
Achterberg. Kapel Endegeest: 9.30 ds.
Friederich. V olle-Evangeliegemeente
(Gemeentecentrum): 4 nam. Rooms-
Kath.parochies: Will.kerk zat. 7, zond. 9
en 11. Bonaventurakapel zat. 6.45, zond.
9 en 11.
OUDE ADE - Rooms-Kath.parochie:
zat. 7, zond. 8.30 en 10.
OUDE EN NIEUWE WETERING -
Herv.Gemeente: 9.30 dienst, 5 oecum-
dienst in geref.kerk. Geref.Kerk: 9.30
kand. v. Wallinga: 5 oecum.dienst.
Rooms-Kath.parochie: zat. 7, zond. 9.30
en 11.30.
ROELOFARENDSVEEN - Rooms-
Kath.parochies: Maria Presentatie zat.
7. zond. 9 en 11. Petrus-Banden zat. 7,
zond. 9.30 en 11.30.
RIJNSATERWOUDE - Herv.Gemeen
te: 9.30 ds. Oostenbrug, 7 hr. Stam,
Nieuwkoop. Chr.Geref.Kerk: 9.30
dienst, 2.15 ds. Bouw.
RIJNSBURG - Herv.Gemeente: Voor
hof 10 ds. v. Niel; Bethelkerk 8.45 en 10
ds. Batelaan, 5 ds. De Jong, Leiden. Ge
ref.Kerk: Petrakerk 9.30 ds. Baayen, 5
dr. Van Oeveren; Immanuelkerk 9 en
10.30 dr. v. Oeveren, 5 ds. Bovenberg,
chie: zat. 7: zond. 7, 9 en 10.30.
SASSENHEIM - Herv.Gemeente: 9 en
10.30 ds. Hemmes, 7 ds. Los, Leimui
den, opendeurdienst. Geref.Kerk: 10 ds.
Baas, 7 zie herv.gemeente. Chr.Geref
.Kerk: 10 ds. Rebel. 5 ds. Slofstra. Ned-
.Prot.Bond (Jul.laan 17): 10.30 ds.
Blaauw. Rooms-Kath.parochie: zat. 7,
zond. 9.30 en 11.
TER AAR - Herv.Gemeente: 9.30 ds.
Quak, Vianen, 6.30 ds. Klem Kranen
burg. Geref.Kerk: 10 hr. Volker, Amstel
veen, 6.30 ds. v.d. Ree. Rooms-Kath.pa
rochies: Aardam zond. 9 en 12: Lange-
raar zat. 7. zond. 8.30. 10 en 11.30.
VALKENBURG Herv.Gemeente 10
en 6.30 ds. Vermeulen, avondmaal. Ge
ref.Kerk: 9.30 ds. v.d. Horst, 6.30 ds. De
Raadt, jeugddienst
zond. 9. 10.30 en 11.45.
VOORSCHOTEN - Herv.Gemeente:
Dorpskerk 10 ds. v.d. Schoot. 5 ds. De
Zeeuw; aula Noord-Hofland 9.30 ds. De
Zwart; kerk Hulp en Heil 10 ds. Verheu-
le. Geref.Kerk: 10 ds. De Zeeuw. Geref
.Kerk Vrijg.: 10 en 5 ds. De Wolf.
Rooms-Kath.kerken. Laurentiuskerk
zat. 7, zond. 10 en 11.30; aula Noord-Hof
land zond. 11; Moeder-Godskerk zat. 7,
zond. 8.30 en 10.30.
WADDINXVEEN - Herv.Gemeente:
Brugkerk 9.30 ds. Verboom, 5 ds. Maas
land; De Hoeksteen 9.30 ds. Maasland,
6.30 ds. Roetman; Bethelkerk 9.30 ds.
Roetman, 5 ds. Verboom; Immanuel
kerk 10 ds. Hulst, 5 ds. v.d. Geer. Geref
.Kerk: Kruiskerk 9 en 5 ds. Verdoorn;
Ontmoetingskerk 10.15 ds. Verdoorn.
Chr.Afgescheiden Gemeente: 9.30 en 5.
Volle-Evangeliegemeente "Sion" (Lin-
degaarde 17a): 9.30. Remonstr.Gemeen
te: streekdienst in Nieuwkoop. Rooms-
Kath.parochie: Victorkerk zond. 10;
Ontmoetingskerk zond. 8.30 en 11.45.
WARMOND - Herv.Gemeente: 10 dr.
Locher, 5 ds. Den Tonkelaar. Rooms-
Kath.parochie: zat. 7, zond. 8.30, 10 en
11.30
WASSENAAR - Herv.Gemeente:
Dorpskerk 10 ds. Steenstra, 4.30 ds.
Bultman, Schoonhoven, 7 ds. v. Brug
gen: Kievietkerk 10 ds. v. Bruggen;
Messiaskerk 10 kand. Smeets; Dorps
centrum 9.30 ds. Romein, Rijnsburg.
Geref.Kerk: Zijllaan 10 en 5 ds. v.d.
Meulen; Wassenaar-Zuid 10 ds. v.d.
Kamp. Ned.Prot.Bond (L. Kerkdam):
10.30 ds. Werner.
WOUBRUGGE - Herv.Gemeente: 9.30
ds. Koelewijn, 6.30 hr. Christ, Leiden.
Geref.Kerk: 9.30 en 6.30 dr. v.d. Zwaan.
Ned.Prot.Bond (gebouw De Wijk): 7
nam. ds. Blaauw. Rooms-Kath.paro
chie: zat. 7, zond. 10.
ZEVENHOVEN - Herv.Gemeente: 9.30
en 7 ds. Kielder. Geref.Kerk: 9.30 hr. v.
Leeuwen, 7 ds. Bijleveld, Woerden.
Rooms-Kath.parochie: zat. 7, zonl 9 en
10.15.
ZOETERWOUDE - Herv Gemeente: 10
ds. Baart. Rooms-Kath.parochies: St.
Jan zond. 9.30 en 11; Chr.Dienaarkerk
zat. 7. zond. 10; Meerburgkerk (Hoge
Rijndijk) zat. 7, zond. 10 en 11.30.
ZWAMMERDAM - Herv.Gemeente 10
ds. Haakman, 6.15 zang. 6.30 dr. Haits
ma. Boskoop, gez. jeugddienst in geref
.kerk. Geref.Kerk: 10 ds. Flinterrnan,
Den Haag, 6.30 dr. Hailsma, Boskoop,
gez. jeugddienst.
