Benelux-landen willen
Japanse auto's weren
Actie tegen zwarte vliegtickets
Bonden en Akzo oneens
over sanering van Enka
Haoraia
Profijtbeginsel: het
failliet van bezuinigen
DINSDAG 3 FEBKl/AKl 1981
Bloembollen
De Nederlandse bloembollen-
uitvoer is vorig jaar naar hoe
veelheid met 6,7 naar waarde
met 9,5 procent toegenomen,
tot resp. bijna 126.000 ton en
bijna 652 miljoen gulden.
Het grootste stijgingspercenta
ge en het grootste aandeel in
de totale uitvoer had de ex
port naar de EG: die ging naar
hoeveelheid met 10,1 naar
waarde met 13 procent om
hoog tot resp. ruim 81.000 ton
en ruim 412 miljoen gulden.
Hormonen
Zeven van de negentien koeien,
die vorige week op last van de
Maastrichtse officier van jus
titie mr. J. van Opstal in be
slag genomen waren, blijken
te zijn ingespoten met een
verboden hormoonpreparaat.
Urine monsters hebben dit
uitgewezen.
De zeven koeien zullen worden
afgemaakt. De overige koeien
zullen worden teruggegeven
aan de eigenaar van een parti
culier slachthuis in Hoens-
broek bij wie de koeien, af
komstig uit België, werden
aangetroffen. Tegen deze
man, loopt een justitieel on
derzoek.
Vliegunie
De laatste pogingen van A. Ver-
linden om zijn reisorganisatie
Vliegunie BV in Rotterdam
van de ondergang te redden,
zijn mislukt. Besprekingen
met een eventuele gegadigde
die zou willen deelnemen in
zijn onderneming, zijn op
niets uitgelopen. Dit heeft
Verlinden meegedeeld.
Kanaaltunnel
De aanleg van een treintunnel
met enkel spoor onder het Ka
naal door kost 635 miljoen
pond (ongeveer 3,5 miljard
gulden), zo heeft een groep
bedrijven, waaronder Ko
ninklijke Boskalis Westmin
ster, de Britse regering voor
gerekend. De ondernemin
gen, verenigd in de "Euro
pean Channel Tunnel
Group", hebben ongeveer
een half jaar geleden een plan
voor een spoorverbinding op
tafel gelegd naar ontwerp van
de Britse en de Franse spoor
wegen. Volgens dit plan krijgt
de tunnel een doorsnee van
zes meter.
LEIDEN - Op de Leidse veemarkt wer
den vandaag 4460 dieren aangevoerd. In
totaal werden gisteren en vandaag 6087
dieren naar de veemarkt gebracht. Ge
specificeerd zag het er als volgt uit: 150
slachtrunderen, 240 gebruiksvee, 10
graskalveren, 2226 nuchtere kalveren,
1171 varkens, 19 biggen, 563 schapen/
lammeren, 81 bokken/geiten.
Prijsnoteringen: slachtvee - slachtrun
deren hetzelfde als gisteren. Nuchtere
slachtkalveren van 125 tot 200; slacht-
zeugen van 245 tot 255 (prijzen per kilo
levend gewicht).
Gebruiksvee: melk- en kalfkoeien van
1650 tot 2965; varekoeien van 1050 tot
2200; pinken van 800 tot 1500; graskalve
ren van 250 tot 800; nuchtere kalveren
rood van 250 tot 475; zwart van 185 tot
315; biggen van 85 tot 93; schapen van
190 tot 250; lammeren van 200 tot 240;
geiten van 20 tot 85; le kwaliteit lamme
ren van 250 tot 325 (prijzen per stuk).
Toelichting: slachtrunderen matig, rede
lijk, als maandag. Kalf- en melkkoeien
matig, rustig, stabiel; varekoeien dito;
vaarzen en pinken dito; graskalveren di
to. nuchtere kalveren ruim, rustig, sta
biel; varkens redelijk, rustig, iets hoger;
lopers en biggen matig, stabiel; schapen/
lammeren redelijk, redelijk, stabiel; gei
ten redelijk, rustig, stabiel.
GROENTEVEILING KATWIJK AAN
DEN RIJN: 2 FEBRUARI 1981:
Boerekool per kg. 1,34-1,60, Waspeen AI
per kist 19,50-21,70, Waspeen All per
kist 6,- -16,-, Waspeen BI per kist 21,- -
25,60, waspeen Bil per kist 8,- -11,60,
Waspeen Cl per kist 11,40-14,10, Was
peen CII per kist 5,40-9,70, Aanvoer:
136 ton. Breekpeen BI per kist 5,50-
7,40, Breekpeen Cl per kist 11,40-.?,-
FRANKFORT - Luf
thansa heeft in het afgelopen
jaar meer dan dertig miljoen
mark schade geleden van de
zwarte handel in vliegbewij
zen en vindt het nu welletjes.
De Westduitse Luchtvaart
maatschappij maakte giste
ren bekend dat zij de zwendel
met tickets harder gaat aan
pakken. De afgelopen dagen
zijn bij drie reisbureaus de
voorraden blanco tickets op
gehaald. Eind vorig jaar ge
beurde dat al bij een bureau in
Hamburg.
In luchtvaartkringen in West-
Duitsland wordt de omvang
van de illegale handel in vlieg
bewijzen op zeventig tot hon-
aeru miljoen mam per jaar ge
raamd. Verleden jaar heeft de
raad van tegenwoordigers
van luchtvaartmaatschappij
en in West-Duitsland beslo
ten krachtig de strijd tegen de
zwendel aan te binden. Er zijn
bij die instelling 73 maat
schappijen aangesloten.
Sr is een werkgroep gevormd
die probeert greep op de
zwarte markt te krijgen door
bij wijze van steekproef vlieg
bewijzen te kopen bij allerlei
reisbureaus. Vastgesteld is al
dat er vooral wordt gezwen
deld met tickets voor verzorg
de reizen. De reisbureaus zijn
verplicht met de vliegreis op
zijn minst een verblijf in een
hotel te verkopen. In veel ge
vallen werden echter gefin
geerde tegoedbonnenvoor
een verblijf in een hotel afge
geven. Ook met kortingen
voor groepen wordt gezwen
deld.
De actie die Lufthansa tegen de
zwarte handel in vliegbewij
zen voert heeft volgens een
woordvoerder de steun van
een groot aantal luchtvaart
maatschappijen.
Twee maatschappijen hebben
tegen de maatregelen van de
raad geprotesteerd.
KLM
lang voorkomend verschijn
sel. Het steekt dan hier, dan
daar weer eens de kop op. Een
bepaald deel van de reiswe
reld probeert door dit soort
aanbiedingen mensen goed
kopere tickets te verkopen".
Als voorbeeld noemt de woord
voerder een groepsvlucht van
zeelieden naar hun schip in
het buitenland. Als zich een
bejaard echtpaar met twee
van die tickets bij de balie
meldt is duidelijk iets niet in
orde. Hoeveel schade de KLM
jaarlijks ondervindt door de
handel in zwarte tickets is
niet bekend. Speciale maatre
gelen zijn in Nederland niet te
verwachten.
BRUSSEL (ANP/GPD) - De Benelux-landen maken zich
gereed om zodra daar de mogelijkheid toe bestaat de im
port van Japanse auto's te beperken.
Dat is gisteren in Brussel duidelijk geworden na besprekin
gen die de Nederlandse minister van economische zaken,
Van Aardenne, voerde met zijn Belgische collega Claes.
Na het bezoek van Van Aardenne
werd in Benelux-kringen in
Brussel bevestigd dat op Benelu-
x-niveau administratieve voor
bereidingen zijn getroffen om tot
een eventuele importbeperking
over te gaan.
Sinds vorige week vrijdag bijvoor
beeld verstrekken de Benelux-
landen alleen nog maar importli
centies voor Japanse auto's met
een geldigheid van drie maan
den. Daarvoor was de geldig
heidsduur van die automatisch
verstrekte vergunningen zes
maanden. Bovendien vragen de
Benelux-landen nu ook veel
meer gegevens op van de Japan
ners, zoals bijvoorbeeld de prij
zen van de wagens en technische
gegevens zoals cilinderinhoud,
motorvermogen enzovoort. Don
derdag zal er, op ambtelijk ni
veau, opnieuw overleg over deze
zaak zijn.
Van Aardenne en Claes zijn over
eengekomen dat een speciale
werkgroep van de Benelux voor
bereidend werk zal doen om na te
gaan of de vrijwaringsclausule
kan worden toegepast die vervat
is in het handelsverdrag dat de
Bepelux op dertig april 1963 met
Japan heeft gesloten. Op die clau
sule is nooit een beroep gedaan,
maar het alleen al overwegen van
de toepassing ervan heeft bij-
Belgische
bakkers boos
BRUSSEL (ANP) - De Belgi
sche warme bakkers zijn boos
en overwegen acties als de re
gering niet snel iets onder
neemt ter verbetering van
hun positie. De brood- en ban
ketbakkers hebben er be
zwaar tegen dat warenhuizen
zijn gaan stunten met brood
en dat nu voor éénderde goed
koper in de winkel brengen
dan de gewone bakker kan
doen.
Een andere grief heeft te maken
met de verkoop van Neder
lands brood in België. Jaar
lijks worden daar tachtig mil
joen broden ingevoerd, waar
van zeker 80% uit Nederland
komt. Dat kost vijfhonderd
arbeidsplaatsen, aldus de
bakkers. De Belgische minis
ter voor de middenstand,
Desmarets, gaat morgen met
een delegatie van de bakkers
praten.
voorbeeld in de jaren zeventig de
Japanners ertoe gebracht vrijwil
lig hun exporten van TV-toestel-
len naar de Benelux-landen te
beperken. Dat gebeurde in de ja
ren '72 tot '76.
In België bestaat een belangrijke
auto-assemblage-industrie, met
in totaal rond 100.000 werkne
mers. Het Franse staatsconcern
Renault heeft onlangs gedreigd
niet meer in de Belgische fabriek
in Vilvoorde (4000 werknemers)
te zullen investeren als de Japan
se auto-import in België niet
wordt beperkt. Citroën heeft on
langs een assemblagebedrijf bij
Brussel gesloten. Een fabriek van
British Leyland in het Waalse 9e-
neffe gaat dicht. Ford Genk, het
grootste assemblagebedrijf,
werkt op halve kracht. Om deze
reden kan volgens minister Claes
van een noodsituatie worden ge
sproken.
In Nederland weegt het belang van
de assemblagebedrijven minder
zwaar dan in België. Ford Am
sterdam gaat waarschijnlijk dicht
en de Volvo-fabriek in Bom is
dan het enige assemblagebedrijf
dat overblijft. Minister van Aar
denne voelt om die reden weinig
voor een protectionistisch beleid
tegenover de Japanse auto-in
dustrie. Anderzijds hebben ande
re EEG-landen zoals Frankrijk,
Italië en Engeland al eerder be
perkingen opgelegd aan de im
port van Japanse auto's. Alleen in Op de "vloer" van de Amsterdamse effectenbeurs trad gistermiddag eer
Duitsland is de Japanse auto-im- politiekapel aan. Dit ter viering van de honderdste verjaardag van hei
port nog geheel vrij. makelaarskantoor in effecten Theodoor Gilissen.
ARNHEM (GPD) - De raad van be
stuur van multinational Akzo en
kunstvezeldochter Enka en de
vakbonden zijn gisteren over de
aangekondigde sanering bij En
ka in Nederland geen stap dichter
tot elkaar gekomen. De Akzo-
Enka-leiding heeft volgens de
bonden zelfs olie op de golven ge
gooid door een volstrekt vage
aanduiding over de mogelijke
bouw van een verfproduktiefa-
briek van dochter 9ikkens als
compensatie voor het verlies van
arbeidsplaatsen in Breda aan te
kondigen.
In maart vorig jaar al gaf de Akzo-
leiding zicht op de bouw van een
verffabriek in Breda, een uitbrei
ding van de activiteiten van Sik-
kens. De directie van Akzo-
Coatings heeft hierover onlangs
een adviesaanvrage naar de be
trokken ondernemingsraad ge
stuurd. Deze week wordt die aan
vraag behandeld.
De bondn hebben, aldus FNV-
bondsbestuurder J. 9chermer,
geen enkel vertrouwen in realise
ring van dit plan. Zij baseren dat
op de vage termen waarin de lei
ding van Akzo de bouw van deze
verffabriek heeft gepresenteerd.
Realisering van dit plan gebeurt
pas „zodra de vraag naar relevan
te produkten zulks vereist. Het
tijdstip van realisering is afhan
kelijk van de reële ontwikkeling
van de afzet", aldus de adviesaan
vraag.
Dit aanbod om in het geval de En-
ka-vestiging in Breda overeen
komstig het saneringsplan weg
gaat, voor vervangende arbeids
plaatsen te zorgen, is gisteren
door de bonden honend van de
hand gewezen. „Het is zo vaag,
dat onze conclusie is dat er defini
tief geen vestiging van deze
verffabriek in Breda komt", al
dus FNV-bestuurder 9chermer.
Het kabinet heeft het paard van het 'profijtbeginsel' weer van stal
gehaald. Een werkgroep moet voor de volgende regering de over
heidsuitgaven heroverwegen en dat kan, zoals premier Van Agt
het vrijdagavond voor de televnsie plastisch wist uit te drukken,
in de komende jaren leiden tot een 'interessante herleving van
het profijtbeginsel'. Het is maar wat je interessant noemt. Het
betekent in ieder geval een lastenverzwaring.
Maar laten we eerst even nagaan waar we het over hebben. Het
profijtbeginsel wil zeggen dat wie van een bepaalde voorziening
gebruikt maakt er ook voor betaalt. In het particuliere leven is dat
vanzelfsprekend. Wie een brood koopt, betaalt ervoor. Voor goe
deren en diensten die de overheid, beter gezegd de gemeenschap
levert, is dat niet zo vanzelfsprekend. Voor werkelijk collectieve
voorzieningen, denk maar aan de politie, is het trouwens onmo
gelijk. Van deze voorzieningen profiteren de burgers allen in
gelijke mate en ze betalen er allen - naar draagkracht - voor via de
belastingen. Tegenover het profijtbeginsel staat dus het draag
krachtprincipe.
Het profijtbeginsel kan alleen worden toegepast voor de zogenaam
de individuele goederen en diensten, dit wil zeggen goederen en
diensten die kunnen worden gesplitst in eenheden die elk afzon
derlijk worden geleverd: gas, water, opderdak (woongenot) en
vervoer zijn er voorbeelden van. Voor de meeste van deze goede
ren wordt het profijtbeginsel inderdaad toegepast, maar niet vol
ledig. Wie van het openbaar vervoer gebruik maakt, betaalt zijn
spoorkaartje of strippenkaart, maar de staat- de belastingbetaler
- past het tekort van N9 en de busmaatschappijen bij.
Een complicatie is dat er een aantal algemene voorzieningen is
waarvan de staatsburgers niet allen in gelijke mate profiteren.
Dat kan liggen aan verschillen in positie, inkomen en vermogen,
maar ook aan verschillen in belangstelling, aanleg en ambitie. Er
zijn mensen die liever naar een voetbalwedstr ijd gaan dan naar
de schouwburg - beide gesubsidieerd - en er zijn er ook die beide
gelegenheden niet bezoeken. Het toepassen van het profijtbegin
sel - in beide voorbeelden het geval - corrigeert het feit dat door
algemene werkende overheidsmaatregelen (de subsidies en het
verschaffen van accommodaties) de 'welzijnspositie' van de indi
viduele burger in ongelijke mate wordt beinvloed. Door het toe
passen van het profijtbeginsel worden de lasten rechtvaardiger
verdeeld.
Tien jaar geleden al wilde het kabinet-Biesheuvel het profijtbegin
sel meer toepassen. Dat was toen vooral het stokpaardje van dr.
Willem Drees jr. Op deze wijze zou, zo was de redenering, de
burger meer een bewuste keuze doen bij het gebruikmaken van
overheidsvoorzieningen. De ook toen al niet florissante over
heidsfinanciën vormden de achtergrond van deze profijtgedach
te. De huidige Commissaris van de Koningin in Groningen, Von-
hoff, ten tijde van de regering-Biesheuvel staatssecretaris van
CRM, knoopte er een filosofie aan vast die niet iedereen zal aan-
spreken, nochtans tenminste een kern van waarheid bevat. In het
meer toepassen van het profijtbeginsel, zo legde hij uit, schuilt
een stuk gêluksbeleving. Wie al te gemakkelijk van de overheid
bijvoorbeeld buurt- en jeugdhuizen los krijgt, hecht er minder
waarde aan dan wanneer hij er zelf in redelijkheid aan meebe
taalt. Hij zal er dan dus minder aan beleven.
In de herfst van 1978 liet de minister van sociale zaken, Albeda, ook
het woord profijtbeginsel vallen. Zijn motivering om het principe
meer te gaan toepassen was een andere en zeer actuele. Van de
overheid wordt gevraagd meer arbeidsplaatsen te scheppen, met
name bij het onderwijs, de gezondheidszorg en in het algemeen
de welzijnszorg, zo constateerde hij. Hij stelde ook vast dat het
uitbreiden van de collectieve sector en dezelver lasten zijn gren
zen heeft, al wordt over die grenzen, dit wil zeggen waar ze liggen,
verschillend gedacht. Welnu, aldus het proefballonnetje van Al
beda, de gewenste nieuwe arbeidsplaatsen zouden kunnen wor
den gefinancierd door een eigen bijdrage van de gebruikers. Het
moet volgens deze bewindsman mogelijk zijn de mensen (op
nieuw) te laten betalen voor dingen die nu 'gratis' zijn.
De minister-president komt in feite terug op de motivering uit de
tijd van Biesheuvel. Hem, of zijn kabinet, lijkt een (verdere) 'pri
vatisering' van overheidsdiensten onvermijdelijk. Dat biedt de
overheid de mogelijkheid tot bezuinigen. Tot nu toe heeft de
regering de noodzakelijk geachte besparingen op de overheids
uitgaven bereikt door te werken met een ingewikkelde verdeel
sleutel tussen de ministeries. Dat is, aldus Van Agt, „een politiek
weinig te waarderen instrument, waarover elke keer disputen
ontstaan".
Van Agt c.s. willen het beslissen over de bezuinigingen kennelijk
aan de burgers zelf opdragen. Ze betalen bij privatisering echt
zelf voor de betreffende goederen en diensten en springen er dan
wel zuinig(er) mee om, of niet, maar dat moeten ze dan zelf wete-
Een gedachte die op zichzelf niet verwerpelijk is. Er passen niette
min enkele kanttekeningen bij. Als de overheid taken afstoot,
dan is het logisch dat ze ook de belastingen verlaagt met het
bedrag dat zij - de belastingbetaler - in deze taken stak. Maar u en
ik zien dat er natuurlijk niet van komen. Dus is de maatregel niet
anders dan een lastenverzwaring (belastingverhoging) via een
omweg. We betalen de overheid hetzelfde, maar krijgen er min
der voor terug. En wat we nu privé moeten gaan kopen, wordt
duurder (al zouden er op die regel uitzonderingen kunnen zijn:
wat zou een 'geprivatiseerde' telefoondienst kosten?)
Het (veel) meer toepassen van het profijtbeginsel zal de befaamde
pressuregroepen voorzichtiger maken om lukraak voorzienin
gen te eisen. Dat is een winstpunt. Maar het meer laten betalen
voor voorzieningen mag natuurlijk geen rem zijn om wensen te
uiten voor werkelijk nuttige voorzieningen.
Het meer toepassen van het profijtbeginsel betekent dat ook het
subsidiebeleid meer moet worden toegepast. Er moet immers
worden voorkomen dat mensen door de prijs verstoken blijven
van voorzieningen die ook de overheid zelf voor wenselijk of
noodzakelijk houdt. De ongelijkheid van inkomens kan namelijk
bij het meer toepassen van het 'echt betalen' tot onrechtvaardig
heden leiden. Dus dwingt het verder toepassen van hfet profijtbe
ginsel ook tot een bezien van de inkomensverdeling
Er is ooit geprobeerd - en die gedachte leeft nu weer - het profijtbe
ginsel meer te laten gelden bij het vaststellen van de collegegel
den. De ervaring daarmee was niet bemoedigend. De jongste
oplossing van het kabinet-Van Agt heeft veel weg van een nood
sprong in het failliet van het werkelijk bezuinigen.
63.50
63.10
130.50
130.50
10,10
16,00
283,00
68,80
44,00
DINSDAG 3 FEBRUARI 1981
ACTIEVE
AANDELEN
BINNENLANDSE
AANDELEN
AllDET
Balifel-
St. R dar
r
d Rt.
122,00
180,00b
175,50
350.00a
48,50
92,40
288.00
30.00b
220.00
103,00
55.00
224.00
165,50
165,50
214,50
215.00
93,00
23,10
10,60
46,50
82,50b
70,00
Gel. Delf! c
Gelder cerl.
Ged. Tram
190,50b
795,00e
120,00
52,00
189,50
43,70
59,50
43,00
228,30f
12CL50
91,70
34,50
54 .oor
50.50
Technology
Vance. Sand.
27,30
19,00
GOUD EN ZILVEK
t 36.300 - 37.000
BELEGGINGS
INSTITUTEN
BUITENLANDS
GELD
210,50
211,00
58.00
29.90
185.00
1290,00
180,00b
15,00
212,50
295,00
284.00
58,00
290.00b
117.00
2,24 2,34
33,50 36.50
AMSTERDAM (ANP) - Twee fac>
toren hielden de beurs vandaag
bezig. Aan de ene kant zat men
aan te kijken tegen de flauwe
stemming in Wall Street, waar het
toonaangevende Dow Jones-gé-
middelde voor industriële waar
den vijftien punten kelderde, an
derzijds speelde de zeer vaste dol
lar een grote rol. Rond het midda
guur was de dollar ongeveer vier
cent meer waard dan gisteren op
f 2,34. Deze twee factoren hielden
elkaar in evenwicht en dat bleek
duidelijk uit de rustige stemming
in Amsterdam, waar veel koersen
nauwelijks afweken van de vori
ge slotprijzen.
Bij de internationals gaf KLM nog
het grootste verschil te zien en
wel van vijftig cent op f 62,50 te
gen gisteren f 63, De bankaande
len waren nauwelijks prijshou
dend, waarbij ABN even onder
de f270 dook. Van de bouwfond
sen moest Volker-Stevin f 1,50
achteruit tot f 24. HBG was twee
kwartjes beter op f70. Boskalis,
die grote orders heeft binnenge-
- sleept, trok dertig cent aan tot
f 84. Van de uitgevers verbeterde
Elsevier-NDU f 1,50 op f 137.
