Stankoverlast 'Bron'
is niet gevaarlijk
Produktschap PYS jubileert
"Ook centrum
Ridderveld
stuk duurder
Katwijk bouwt dit jaar
nieuwe rijnmond-sluis
Wij buiten monopolie in bloembollen niet uit
Meer kennis van bloem
kan verkoop vergroten
DINSDAG 27 JANUARI 1981
OLMiUm-
Ministerie over klachten Valkenburgers
VALKENBURG - "Wij zijn best bereid wat geld
te steken in het oplossen van het stankprobleem
waarmee onze buren te kampen hebben".
Dit is de eerste reactie van Valkenburg op de klach-
de heer Hoekstra van ten van de bewoners van
Bron's Plastificeerbedrijf het wijkje aan de Rijn.
aan de Voorschoterweg in De bewoners zeggen al vele jaren
bij een noordelijke wind last te
hebben van de stank die het be
drijf veroorzaakt. Bron glanst pa
per (ansichtkaarten, boekomsla
gen. grammofoonplatenhoezen,
bloembollenfolders etc.) en ge
bruikt daarbij een samenstelling
van ethyl-acataat en alcohol en
dat wordt na het elanzen weeee-
zogen uit de fabriek en de lucht
ingeblazen.
Eén van de bewoonsters zegt over
de overlast die men heeft: "Wij
leven er al een aantal iaren mee.
Maar nu je op de tv en in de kran
ten dingen ziet en leest over gif-
wijken hier en afvalproblemen
daar, word je wel eens bang. In de
zomer zitten we als het mooi weer
is buiten, maar soms is de stank
zo erg dat we naar binnen moeten
vluchten, het is dan niet te har
den. En dan denk je wel eens:
misschien is het wel slecht voor je
gezondheid. Tenslotte hebben
wij geen enkel idee wat er bij
Bron naar buiten komt".
Hoofdpijn
99
alphen aan den rijn - niet alleen de
Kom, maar ook het nog te bou
wen cultureel wijkcentrum nabij
het winkelcomplex "De Ridder-
hof' zal heel wat duurder uitval
len dan oorspronkelijk werd be
rekend. Dat vrezen burgemees
ter en wethouders van Alphen.
die de uitvoering van de plannen
voor de Kom voorlopig willen
stilzetten.
Zoals bekend vrezen B en W dat de
exploitatie van het theater de
Kom, dat een plaats zou moeten
krijgen op het Thorbeckeplein,
tenminste acht ton per jaar duur
der zal uitvallen dan waarmee re
kening is gehouden. Ten aanzien
van het cultureel centrum dat in
Ridderveld moet komen hebben
zij "de indruk dat zich, weliswaar
in mindere mate, daar een soort
gelijke situatie voordoet".
Het gemeentebestuur ziet daarin
een reden te meer "zeer kritisch"
te bezien welke plannen in elk
geval door moeten gaan. Volgens
burgemeester en wethouders
moet de bouw van het wijkcen
trum in Ridderveld zeker door
gaan. Anders ligt dat dus voor de
Kom, hoewel de plannen daar
voor al zover zijn gevorderd dat
vandaag of morgen de eerste
paal de grond in zou kunnen
gaan.
Eerst gaat het gemeentebestuur
echter nog na of dat tekort van
800.000 gulden juist is berekend,
alvorens de gemeenteraad voor
te stellen maar definitief van de
Kom af te zien. Er wordt op dit
moment bekeken of de cijfers
van met de Kom vergelijkbare
culturele centra in andere ge
meenten de sombere verwach
tingen staven of niet. In maart
zullen de resultaten bekend zijn
en zal de gemeenteraad een defi
nitief besluit moeten nemen. In
tussen zal ook worden bekeken
in hoeverre en op welke wijze het
voor de Kom bestemde geld be
nut kan worden voor andere cul
turele doeleinden, zoals uitbrei
ding en verbetering van bestaan
de gebouwen met een culturele
functie, indien van de Kom zal
worden afgezien. Vooruitlopend
op het moment dat een definitie
ve beslissing genomen moet
worden, vragen B en W de raad
nu al om'de verdere voorberei
ding van de Kom voorlopig stil te
leggen.
Zoals de zaken er nu voorstaan is
het bouwen van de Kom minder
belangrijk dan een aantal plan
nen voor de periode 1982—1986,
menen B en W. Zij noemen de
bouw van een nieuw raadhuis en
het vinden van kantoorruimte
voor de sociale dienst, de aanleg
van voetbalvelden, een handbal-
veld en een honkbalveld, het
bouwen van een nieuwe biblio
theek en het bouwen van een
wijkcentrum in Ridderveld. Ook
hechten zij meer gewicht aan de
aanpassing van de stationsomge
ving (het "parkeer en reisplan"),
uitbreiding van de parkeermoge-
lijkheden in het centrum en ze
kerstelling van de woningbouw
in Aarlanderveen {in verband
met verwachte tekorten) en het
bouwen van een nieuwe muziek
school. De gemeenteraad verga
dert volgende week donderdag
de plannen en voorstellen
Een collega-wijkbewoonster zegt
juist vorige week weer last van
hoofdpijn te hebben gehad. Op
dat moment stonk het weer vre
selijk. "En dan komt bij mij de
gedachte naar boven: wel volop
stank, maar kabel-tv kunnen we
hier wel vergeten. En dat is een
hard gelag".
Een andere bewoner van de wijk,
die grenst aan Leiden, zegt er
geen problemen mee te hebben.
"Ik hoor wel eens wat van de bu
ren, maar ja, er zijn mensen die
alles ruiken".
De heer Hoekstra, van het bedrijf
dat tien jaar in Valkenburg is ge
vestigd: "Wij kunnen ons voor
stellen dat onze "buren" last heb
ben. Zelf ruik ik het niet, maar dat
zal wel komen omdat ik dagelijks
in de fabriek kom. Overigens
moet ik voorop stellen dat we er
ook liever een goede verhouding
met de bewoners in de buurt. Er
is overleg over de problemen met
de gemeente Valkenburg, de Ar
beidsinspectie en het ministerie
van volksgezondheid, maar wat
dat gaat worden weten we nog
niet".
"Overigens", vervolgt Hoekstra, "is
er een idee om een schoorsteen
van een meter of dertig op de fa
briek te zetten. Daar hebben we
het geld voor, de tekeningen zijn
ook in huis. Maar aan dat plan zit
één maar: we weten niet of dat
afdoende al zijn. Je loopt de kans
om veel geld uit te geven en dan
blijkt het niets te helpen. Dit plan
wordt nog bekeken door deskun
digen".
Vermindering
Hoekstra vertelt verder dat er op
het ogenblik onderzoekingen
gaande zijn om te komen tot een
vermindering of het helemaal uit
sluiten van chemische middelen
bij het glanzen van het papier.
"Maar dat is helaas nog in een ex
perimenteel stadium. Als dat er
zou komen is het probleem voor
ons bedrijf, dat 35 werknemers
telt, in één keer van de baan".
Bij de gemeente Valkenburg is men
op de hoogte van het stankpro
bleem. Burgemeester Van 't
Wout: "Men is er druk mee bezig.
Er is een procedure aan de gang.
Maar die is wat vertraagd, omdat
ze is veranderd. Daar moest even
op worden ingespeeld. We heb
ben goede hoop dat het tot een
redelijke oplossing zal komen",
aldus' Valkenburgs burgemees
ter.
Niet gevaarlijk
Bij het ministerie van volksgezond
heid was men van mening dat het
gebruikte middel ethyl-acetaat
niet gevaarlijk is voor de gezond
heid van de mensen. Ir. v.d. Kolk:
"Het goedje heeft de vervelende ei
genschap dat het een nogal pene
trante geur verspreid. Het is zeer
brandbaar, maar het is beslist
niet schadelijk voor de gezond
heid. Ik kan me dus best voorstel
len dat de mensen last hebben
van het spul, en dat sommigen er
een hoofdpijn van krijgen. Dat is
enorm vervelend", aldus ir. v.d.
Kolk.
Het Valkenburgse bedrijf Bron dat met middelen werkt die e
schadelijk voor de gezondheid zijn.
i sterke reuk verspreiden,
KATWIJK/LEIDEN - Hal
verwege dit jaar wordt be
gonnen met de aanleg van
een nieuwe sluis bij de
Rijnmond in Katwijk.
Dijkgraaf en hoogheemraden stel-
len morgenochtend de verenigde
vergadering van het Hoogheem
raadschap van Rijnland voor met
de werkzaamheden te beginnen.
De verwachting is dat in de loop
van 1984 een gedeelte van de
nieuwe sluis, die ten noorden
van de huidige sluizen wordt
aangelegd, wordt opgeleverd.
Al dertig jaar geleden werden plan
nen voor de aanleg van een nieu
we sluis besproken. De oude
sluizen van de Rijnmond zijn te
laag en onvoldoende in staat een
eventuele stormvloed te keren.
Tijdens de watersnoodramp in
Zeeland in 1953 kregen ook de
sluizen van Katwijk het zwaar te
verduren. De aanleg past in de
zogenaamde Deltawet,
een verbetering van de Neder
landse kustverdediging is gere
geld.
Al in 1978 wilde het Hoogheem
raadschap beginnen met de
werkzaamheden. De kosten wer
den toen becijferd op 33,5 mil
joen gulden. Rijkswaterstaat
heeft de definitieve vergunning
zo'n anderhalf jaar opgehouden,
waardoor ook de aanleg van
nieuwe sluizen met eenzelfde pe
riode is vertraagd.
De kosten van het karwei komen
grotendeels voor rekening van
de rijksoverheid. Van de ver
wachte subsidie van zo'n 29 mil
joen gulden krijgt het hoog
heemraadschap er slechts ruim
20. Aanvankelijk had het schap
rekening gehouden met eventue
le prijsstijging, verhoging van
loonkosten en vertraging van het
werk door strenge winterperio
den. Met een bedrag voor on
voorziene kosten had het Hoog
heemraadschap die post ge
raamd op 7,7 miljoen. De over
heid wil daar echter nu geen geld
voor geven. Mocht blijken dat
daadwerkelijk sprake is van die
genoemde meerkosten, kan het
schap altijd nog voor meer subsi
die aankloppen.
Het rijk wil ook geen geld beschik
baar stellen voor de aanleg van
een zogenaamd damwand-
scherm om te voorkomen dat
door de graaf- en bouwwerk
zaamheden grote verschillen in
het grondwaterpeil ontstaan,
hetgeen schadelijk kan zijn voor
de teelt op nabij gelegen tuin
bouwgebieden. Als er toch scha
de van enig omvang optreedt
dan kunnen volgens de rijks
overheid alsnog maatregelen
worden genomen. De kosten
daarvan kunnen ook voor subsi
diëring worden voorgedragen.
Het hoogheemraadschap vreest
met landbouworganisaties dat
toch verandering in het grond
waterpeil zal optreden. Daarom
wil het schap onderzoeken of
problemen kunnen worden voor
komen door dagelijks 1000 ku
bieke meter zoet water naar het
bedreigde gebied te pompen.
iBt
W.
Overigens hadden B en W liever
gewacht met het presenteren van
hun plannen totdat de. opvolging
van wethouder Donker een feit
is. Zij hebben daartoe echer "niet
kunnen besluiten, omd^t dit de
noodzakelijke voortgang van een
aantal activiteiten al te zeer zou
hebben vertraagd". Over de op
volging van Donker, die als wet
houder verantwoordelijk was
voor culturele aangelegenheden,
wordt eveneens donderdag ver
gadert. Kandidaat staat PvdA-
raadslid Kleingeld.
Bollenmensen hebben het altijd zelf voor het zeggen gehad
NOORDWIJK - De kennis van
bloemen en planten in buiten
landse bloemenwinkels moet
worden verbeterd. Hierdoor kan
de afzet van Nederlandse bloe
men in het buitenland worden
vergroot.
Dit was de kern van een betoog
van N. Hemmes, bestuurslid van
de veiling Flora in Rijnsburg,
gisteravond in Noordwijk gehou
den tijdens een bijeenkomst van
de Land- en Tuinbouw Bond
(LTB) afdeling Duinstreek.
Volgens Hemmes wordt er geld en
goede woorden besteed om de
mensen tot kopen van bloemen
en planten te brengén, maar be
hoort er ook aandacht te worden
geschonken aan een juiste be
handeling thuis. De levensduur
wordt daardoor verlengd.
Tijdens de bijeenkomst kwamen
jongeren met de vraag om hen
meer bij het beleid van de veiling
Flora te betrekken. Hemmes zeg
de toe dit met het bestuur van
Flora te bespreken.
Voorzitter M. Zandwijk van de
LTB ging tijdens zijn openings
toespraak in op de jongste nota
van het Landbouwschap die on
der de titel "Landbouw in gewij
zigde omstandigheden" is ver
schenen. Als rode draad door dit
stuk loopt de vraag naar vrijheid
in de bedrijfsvoering van agra-
Over de vraag of men de techni
sche ontwikkelingen in de land
en tuinbouw moet stimuleren,
gewoon laten gaan of tegengaan,
zei Zandwijk: "De beoordeling
van deze vraag dient plaats te
vinden tegen dc achtergrond van
de christelijke levensvisie".
Met name legde Zandwijk tijdens
zijn toespraak de nadruk op het
belang van het investeren, het re-
het consumeren van
het inkomen. Zandwijk: "Zon
der het in acht nemen van deze
doelstellingen zal men als zelf
standige ondernemer geen enke
le tegenslag meer kunnen opvan
gen".
Het produktschap voor
Siergewassen, kortweg
PVS, heeft zich door de ja
ren heen moeten vechten
alvorens het in de behou
den haven van een zilve
ren jubileum kon aanleg
gen.
De bollenmensen hebben al hun or
ganisaties en instellingen zelf op
gericht en het daarin altijd voor
het zeggen gehad. Daarin kwam
met de Wet op de Publiekrechte
lijke Bedrijfsorganisaties veran
dering. Op grond van die wet wer
den bedrijfs- en produktschap-
pen opgericht en het $>ollenvak
voelde zich daardoor mm of meer
overvallen. Het "vak" had zich
nooit met de politiek bemoeid en
als hoogste wijsheid werd ver
kondigd dat agrariërs zich daar
mee nooit zouden inlaten. Maar
25 jaar geleden ging de politiek
zich met de bollenkwekers be
moeien.
ral van individualistische bollen-
ondernemers kwamen in op
stand tegen de van bovenaf opge
richte produktschappen. Zij
Het Produktschap voor Sierge
wassen bestaat eind deze
maand 25 jaar. Ter gelegenheid
daarvan wordt donderdag 29 ja
nuari een bijeenkomst gehou
den in de Sweelinckzaal van het
Congresgebouw in Den Haag.
Ir. G.J. Braks, minister van land- NieUW
bouw en visserij, en ir. J.E.C.
Spithoven, voorzitter van de
produktschappen voor gewas
sen en groenten en fruit, zullen
tijdens die bijeenkomst het
woord voeren. Daarna wordt
een receptie gehouden. De bij
eenkomst begint om 14.30 uur.
spraken overeen "dwangjuk" dat
de ondernemer werd opgelegd.
Inmiddels moesten de bestuurs
functies in de produkt- en be-
drijfsschappen worden ingeno
men, waarbij de levenbeschou-
welijke organisaties voorrang
hadden. Die levensbeschouwe
lijkheid speelde in het bollenvak
toebedeeld ondanks het feit dat
vrijwel alle bloembollenkwekers
in deze vereniging zijn georgani
seerd.
Publicist Tom Lodewijk, een in
gewijde in het bollenvak,
schreef een beschouwing van 25
jaar PVS.
Een nieuw verschijnsel in het bol
lenvak was dat ook werknemers
zitting namen in het bestuur en
het hoofdbestuur van het PVS en
dat werknemers samen met
werkgevers een beleid moesten
uitstippelen. Maar ondanks de
kritiek daarop van de werkge
vers, moesten ze al snel toegeven
dat werknemersvertegenwoordi
gers een positieve bijdrage lever
den.
Toch bleef het schap in veler ogen
een ondergeschoven kind. Het
kon bij velen geen goed doen.
Zelfs het feit dat het PVS in Den
Haag zetelde was voor agrariërs
een punt van kritiek. Maatrege
len en heffingen van het schap
werden per definitie scherp be
kritiseerd. Toen de PVS-
verordeningen werden getoetst
aan de EG-voorschriften leidde
dat tot een dieptepunt in het be
staan van het Produktschap voor
Siergewassen waarbij het er even
op leek dat het schap het 25-jarig
bestaan nooit zou halen.
Bij de stichting van de Europese
Economische Gemeenschap mis
liep er zoveel worden geregeld
dat maar weinig aandacht werd
geschonken aan de kleine bloem
bollensector van het kleine Ne
derland. Maar verschillende
PVS-verordeningen konden de
toets der Europese kritiek niet
doorstaan.
Bezwaren
Dat dit tenslotte mislipe was niet te
danken aan de Brusselse am Die
naren. Het waren de eigen vakge
noten, onder aanvoering van nie
mand minder dan de toenmalige
secretaris van het PVS, die met
juridische bezwaren kwamen.
Als zij in het gelijk zouden wor
den gesteld zou het PVS een mil
joen aan geïnde heffingen moe
ten terugbetalen. Een faillisse
ment was niet denkbeeldig. Een
aantal vakgenoten spande een ge
rechtelijke procedure aan tegen
het PVS. Zij werden na lange en
kostbare procedures in het gelijk
gesteld en het schap moest mil
joenen terugbetalen uit de ge
kweekte reserves. Die zaak is
voorbij en opgelost.
Dat wil niet zeggen dat alles nu ro
zengeur en maneschijn is. In het
bollenvak zal altijd kritiek wor
den gehoord over maatregelen
die van "bovenaf' worden opge
legd, en moeten worden opge
legd omdat niet te verwachten is
dat er ooit eenheid van gevoelen
in het bollenvak zal bestaan.
TOM LODEWIJK
5?
99
Het aanbod van bloembollen
moet worden gebundeld en ge
registreerd. Nederland heeft op
het gebied van de bloembollen
een monopolie-positie, maar
buit die niet genoeg uit.
Er is teveel onderlinge concurrentie en
daardoor kan de koper vaak bloembol
len kopen tegen prijzen die te laag zijn
en het rendement van bloembollenbe-
drijven nadelig beïnvloeden. Door bun
deling van het aanbod kan daarin veran
dering worden gebracht.
Dat is de strekking van een door J.P.M. de
Jonge, voorzitter van de Koninklijke Al-
gemeene Vereeniging voor Bloembol
lencultuur, ontwikkelde beleidsvisie
die is neergelegd en het rapport
"Bloembollencultuur in de jaren tach
tig", dat onlangs openbaar is gemaakt.
Het gaat om een ambitieus vijf-jarenplan.
Met de uitvoering ervan wordt dit jaar
een begin gemaakt. In 1985 zal het wor
den afgesloten, als het goed is met een
nieuw vijf-jaren-plan.
Overlapping
Alle organisaties en instellingen in het
bloembollenvak zijn op initiatief van de
vakgenoten in de loop van vele jaren
totstandgekomen. Een proces dat be
paald niet altijd bevorderlijk was voor
het efficiënt werken. Er was nogal wat
overlapping en tijdverspilling door te
veel versplintering.
Het streven om allereerst de Koninklijke
Algemeene Vereeniging voor Bloem
bollencultuur te stroomlijnen en te ma
ken tot dé vakorganisatie, leidde ertoe
dat de zogenaamde levensbeschouwelij
ke vakorganisaties ophielden zelfstan
dig te functioneren en gingen meedraai
en in één bestuur, dat van de "Konink
lijke".
Ook ir^ andere opzichten werden plooien
gladgestreken. De KAVB (Koninklijke
Algemeene Vereeniging voor Bloem
bollencultuur) werd een zuivere produ
centen-organisatie met als doel de be
hartiging van de kwekersbelangen.
In het bloembollenvak bestaan echter ook
andere groeperingen. De belangrijkste
is wel de (export)handel en daarnaast
zijn er de veiling en CNB en Hobaho in
Lisse met hun zeer actieve door het hele
bollengebied verspreide in- en verkoop
apparaat. De exporteurs zijn verenigd in
de Bond van Bloembollcnhandelaren,
zij het niet allen. Enigen menen het wel
zonder de bond te kunnen stellen omdat
zij ook lid zijn van de KAVB, al zijn niet
langer in het hoofdbestuur vertegen
woordigd, en kunnen gebruik maken
van de service die deze organisatie
biedt: de beurs, het handelsreglement
en het scheidsgerecht voor de bloem-
bollenhandel.
Belangen
De kwekers vormen een hechte en sterk
georganiseerde groep, die in aantal wel
tien keer groter is dan het aantal expor
teurs. De veilingen werken op eigen
houtje en beconcurreren elkaar heftig.
Vanouds hebben de exporteurs het stand
punt ingenomen "De bollen moeten
worden verkocht", met andere woor
den: wanneer wij handelaren de bollen
van de kwekers niet verkopen verdwij
nen ze naar de "porriehoop". Daardoor
had de handel aanvankelijk de over
hand en moesten de kwekers min of
meer naar hun pijpen dansen.
De kwekers hadden met een ondoorzich
tige markt te maken die sterk wisselde,
en de prijsnoteringen door de veilingen
gepubliceerd konden niet worden ver
geleken met beursnoteringen in andere
sectoren.
Bundelen
Een van de streefdoelen van het vijf-jaren-,
plan is hierin verandering te brengen en
te komen tot een gebundeld en geregi
streerd aanbod. Maar ook dan blijft het
adagium: "De bollen moeten worden
verkocht" en ook op dit terrein heeft
men de volmaaktheid nog bij lange na
niet bereikt. Nu krijgen de kwekers in
elk geval niet die prijs die zij wel zouden
krijgen als het aanbod zou worden ge
bundeld en de onderlinge concurrentie
zou verminderen.
Ook de export is zich van haar verant
woordelijkheid bewust en streeft naar
verbetering. Een voorbeeld van die ver
betering is vooral de "Amerikaanse
groep", die de export naar de Verenigde
Staten en Canada verzorgt, en van haar
afzetgebied een soort proefpolder heeft
gemaakt met medewerking van Ameri
kaanse verkoop- en marketingdeskun
digen.
Het vijf-jarenplan van voorzitter De Jonge
is geen plan voor heel het bloembollen
vak. Het loopt, om het motorjargon te
gebruiken, op drie pitten.
Bedreiging
In het plan is zo op het eerste gezicht, het
heeft zoveel facetten dat men er niet
één, twee drie mee klaar is, de nadruk
vooral gelegd op de gevaren die kwe
kers bedreigen bij hun streven de cul
tuur te handhaven, renderend te maken
en op een hoger peil te brengen. Die ge
varen zijn volgens J.P.M. de Jonge de
nog steeds overheersende rol van de
handel en de sleutelposities van de twee
veilingen CNB en Hobaho. Men zou
kunnen zeggen de vijand binnen de mu
ren.
Wat er ook aan de handel (export) i
keert, zonder deze tak heeft de bloem
bollencultuur geen poot om op te staan
De veilingen en de in- en verkoopbu
reaus hebben hun sleutelpositie verkre
gen door steeds in te haken op de actue
le behoeften van het vak, dat wil zeggen
de producent. Zij hebben vaak een zeer
positieve rol gespeeld. De bureaus zijn
geboren uit de behoefte van de kwekers
zich tegen de willekeur van de handel te
beschermen. Gezien hun omvang en
diepgang zullen zy niet zo gemakkelijk
terzijde kunnen worden geschoven.
Het tracé van het vijf-jarenplan is uitge
stippeld en bepaalt dan ook de weg die
de bloembollencultuur in de toekomst
zal moeten gaan. En dat is begrijpelijk,
want het ontwerp is van de Koninklijke
Algemeene Vereeniging voor Bloem
bollencultuur. Vanzelfsprekend veegt
men eerst het eigen paadje schoon.
TOM LODEWIJK
