'Taboes worden verlegd' Freek laat de hoop niet varen Ditmaal: toneel, cabaret en Freek V /joordemo Podiumblik toegelicht -ÜQ3EBM33SB Ton van Duinhoven: MAANDAG 26 JANUARI 1981 LEIDEN - Toneel, cabaret en tweemaal Freek de Jonge. Dat vermeldt deze week de agenda van de Leidse Schouwburg. Freek de Jonge komt op dinsdagavond 27 en woensdag 28 januari naar het theater aan de Oude Vest met zijn programma 'De Tra giek'. waarover elders op de ze pagina meer. Speciaal voor scholieren speelt de Stadtische Bühne Nürnberg donderdagavond 29 januari 'Mensch Meier' van de Duitse toneelschrijver Franz Xaver Kroetz. Het stuk gaat over een arbeidersgezin, waarvan vader, moeder en zoon door onderling onbegrip volledig langs elkaar heen leven. Het komt op een gegeven ogenblik tot een uitbarsting, waarna ieder van het drietal zijn ei gen weg kiest. 'Je moet er ge weest zijn' is de titel van het cabaretprogramma, waar mee Frans Halsema vrijdag avond 30 januari de planken van de schouwburg betreedt. Halsema, die dit programma samenstelde met Guus Vleu gel, begeleidt zichzelf aan de vleugel en behandelt thema's als liefde, dood, relaties, mi lieu, agressie en emancipatie. De schowburgweek wordt be sloten met 'Wie z'n leven is het nou eigenlijk?', een door Brian Clark stuk, waarin het vraagstuk van de euthanasie wordt gesteld. In deze ge ruchtmakende produktie, die door sommige schouwburgdi recteuren in het zuiden van het land wordt geweerd, spe len naast Ton van Duinhoven o.a. Marijke Merckens en Ma xim Hamel. De voorstelling is geregisseerd door Karl Gutt in het LAK-theater wordt vrij dagavond 29 januari een op de cartoons en andere teke ningen van de Roemeense Amerikaan Saul Steinberg geïnspireerde voorstelling door het Rotterdamse Penta gegeven. (De avond tevoren is er een openbare repetitie, die gratis toegankelijk wordt ge steld). Voor zaterdagavond 31 januari staat een opvoe ring van Saint-Exupéry's sprookje 'De kleine prins' door het Haagse 'Theatrac- tion' genoteerd. Voor de jeugd is er zondagmiddag 1 februa- Onder redactie P.C. Rosier ri de voorstelling 'Wat weet jij daar nou van' door Willem Wilmink, welke produktie destijds in het kader van de kinderboekenweek tot stand is gekomen. AMSTERDAM "Taboes worden niet zo zeer door broken als wel verlegd. Er zullen altijd mensen zijn die op grond van de bijbel of welk ander richtsnoer dan ook te keer gaan tegen bepaalde onderwerpen, die op het toneel worden aangesneden." Ton van Duinhoven is sinds twaalf jaar uitsluitend in vrije produkties op het toneel te zien. Op het moment speelt hij de hoofdrol in "Wie z'n le ven is het nou eigenlijk?" van de Engelsman Brian Clark, een schrijver die zijn sporen vooral bij de televisie heeft verdiend. Het centrale perso nage in het stuk is een beeld houwer, die door een ongeluk zodanig verlamd is, dat een volwaardig bestaan onmoge lijk is geworden. Hij wenst niet langer met kunstgrepen in leven gehouden te worden, maar wil weg uit het zieken huis om thuis op waardige wijze te kunnen sterven. Ton van Duinhoven: "Toen het stuk, dat oorspronkelijk voor t.v. geschreven was, in Enge land op het scherm werd ver toond heeft het zo'n verplette rende indruk gemaakt, dat Clark het voor het toneel heeft bewerkt. Sindsdien is het in triomf over de wereld gegaan, er zitten dan ook alle elementen in die appelleren aan een groot publiek. Dat sommige mensen huiverig zijn voor het thema begrijp ik best, maar ze vergeten dat het succes van het stuk aantoont dat dit onderwerp leeft bij het publiek. Elke avond weer voel ik die betrokkenheid vanuit de zaal, veel mensen zijn aan het eind van de voor stelling kapot. Daarom is het ook onbelangrijk dat het stuk technisch gezien hier en daar tekort schiet. De structuur is heel simpel: er wordt een pro bleem gesteld en de maat schappij buigt zich erover. De rollen zijn meer functies dan uitgewogen karakters, maar dat doet er niet toe; Clark laat heel knap de verschillende kanten van de zaak zien, de twijfels, het medische en juri dische gehakketak. Waar het om gaat is: heb je als mens de vrijheid om te kiezen? Er wordt zo veel over onze hoofden heen geregeld, zeker in een ziekenhuis, want je bent afhankelijk van het me disch vernuft. En een dokter is voor veel mensen nog een autoriteit. Het publiek her kent die situatie, de manier waarop er met patiënten wordt omgesprongen. Je voelt af en toe gewoon een rimpeling door de zaal gaan. En ik lig daar dan als iemand, die zijn mond opendoet en niet langer met zich laat sol len. Die man wenst zijn waar digheid te behouden. Daar wordt door het publiek enorm op gereageerd, je bent hun kampioen, hun voor-, vechter." Hoewel het onderwerp ernstig is, bevat het stuk ook veel hu mor. Die mengeling spreekt hem aan: "Je kunt natuurlijk van zo'n gegeven een lood zwaar stuk maken, maar dan had ik 't niet willen spelen. Als er geen humor in zit, ben ik vertrokken. Ik ben inge steld op de moderne proble matiek, op datgene wat er in onze samenleving omgaat, maar ik voel niets voor bele rende stukken. Hoewel het meer toeval dan opzet is dat ik weer een Engels stuk doe, moet ik toegeven dat ik ge charmeerd ben door de ma nier waarop de Engelsen ern stige onderwerpen met hu mor behandelen. Dat reper toire ligt mij goed. Het is te vergelijken met Joodse hu mor; je kunt erom lachen, maar de ellende wordt tegelij kertijd scherp ontleed." Tijdens het gesprek verandert Ton van Duinhoven voortdu rend van houding en praat met veel gebaren. Toch moet hij gedurende de voorstelling twee uur lang onbeweeglijk onder de dekens liggen. Om dit te bereiken heeft hij vanaf het begin in bed gerepeteerd, zich zelf steeds meer dwin gend tot roerloosheid. "Zoals iedere artiest heb ik bepaalde vermogens in huis, waardoor ik deze rol technisch aankan. Maar toneelspelen is niet als het omdraaien van een knop, je moet betrokken zijn. De voorbereiding van een rol is vooral een psychische kwes tie, te complex om uit te leg gen. Toneelspelen is voor mij sowieso niet alleen iets watje doet, maar een manier van le ven. Je bent als acteur bezig met gevoelens, daar komt veel zelfonderzoek bij kijken. Wil toneel boeien, dan moet er een overdracht van gevoelens plaats vinden. Als ik merk, dat mensen in de zaal zich ver zetten, ga ik vechten om ze toch mee te krijgen. Dat lukt niet altijd, wantje blijft men- Sen houden die niet willen mepgaan in de uitvergrote verbeelding van de werkelijk heid die je op het toneel biedt. Maar als het wel lukt, zoals bij dit stuk, dan maken publiek en spelers een gezamenlijk proces door: We geven de mensen iets mee, maar we hebben er zelf ook iets aan." Wie z'n Leven is het nou eigen lijk? is op zaterdag 31 januari te zien in de Leidse Schouw burg. HANNY VAN DER HARST LEIDEN/SCHEVENIN- GEN - In het program mablad staat een foto van een konijn dat een kip bespringt. Het is een bizar beeld, ko misch omdat dit samen gaan tot mislukken ge doemd is, maar ook meelijwekkend vanwe ge de poging het onbe reikbare tot stand te brengen. Deze twee elementen, de humor en het verlangen naar iets dat buiten be reik ligt, vormen teza men de rode draad die door 'De Tragiek' loopt, het nieuwe solo programma van Freek de Jonge. De keuze van die titel na 'De Komiek', zijn eerste programma, geeft al aan hoe speels De Jon ge de taal hanteert, waarbij hij ongelijke begrippen onder één noemer brengt en ver wachtingen onder graaft. Het naar vermaak gretige pu bliek staan enkele verrassin gen te wachten, want het krij gt van De Jonge geen pret tig verteerbare kost voorge zet, er wordt niet ingespeeld op de luiheid van de toe schouwer en zijn bereidwil ligheid om te lachen om flau witeiten. De Jonge doet in zijn programma een scherpe uitval naar die consumptieve houding van het publiek ("zo lang er maar niet gedacht hoeft te worden, is het leuk"), overigens zonder zich zelf te sparen. Hij is artiest, iemand die, zoals hij cynisch stelt, "zijn kunstje kwijt moet". De vraag is ech ter hoe, en aan wie. Al vra gend geeft hij zelf het ant woord: het kunstenaarschap (en in zijn geval het humorist zijn) is geen vrijblijvende be zigheid, maar een middel om mensen te prikkelen, aan het denken te zetten. Zowel ar tiest als publiek moeten af van hun cynische gemak zucht en terug naar de onbe vangenheid, de onschuld. "U moet zich niet steeds op mij fixeren" roept hij, hiermee de nar-functie van de kunste naar afwijzend en het publiek dwingend bij zich zelf te rade te gaan. TelkenS wanneer de zaal dreigt terug te zakken in de gecondi tioneerde houding van ver maakt willen worden, ge bruikt De Jonge dit soort te gendraadse middelen om te voorkomen dat zijn bood schap verloren gaat in het ge lach. Want gelachen wordt er, heel veel zelfs, maar door voortdu rend het mechanisme van die reactie genadeloos bloot te leggen zet hij de lachers voor schut. Dit alles zou arrogant zijn, ware het niet dat De Jon ge zijn pleidooi houdt meteen grote gedrevenheid en zich door zijn emotionele betrok kenheid kwetsbaar opstelt. In 'De Tragiek' speelt hij vijf verschillende personages, waarvan het eerste de beken-! de van de hak op de tak sprin gende grappenmaker is, die het publiek opwarmt. Dan slaat de gezellige stemming om en richt De Jonge zich, ge huld in een oranje pij, als nieuwe gelovige tot de zaal. Hij vindt het niet langer nodig per se grappig te zijn, het is voldoende te weten dat hij is. Het gaat hem niet langer om de antwoorden, maar om de vragen, en hij spoort het pu bliek dan ook aan deze te.stel- len. De zaal reageert slechts aarzelend, men weet zich dui delijk geen raad met de terug gespeelde bal. Na veel stiltes, die de Jonge gedurfd laat uit groeien totdat ze pijnlijk wor den (voor het publiek wel te verstaan), constateert deze monnik verbitterd dat het ons aan geloof ontbreekt en hangt zich op. Het derde personage is een dan- dy-achtige verschijning, ge kleed in een woest streepjes pak, een sjaal losjes om de hals geknoopt, de voeten ge stoken in waanzinnige, glim mend blauwe schoenen. Deze snob, uit wiens mond literaire absurditeiten rollen die kant noch wal raken, wentelt zich verlekkerd in de goedkeuring van het publiek (de kunst als vorm van prostitutie), maar ook hij is niet de nieuwe heils- brenger, ofschoon hij zich verbaal wel als de gekruisigde Jezus manifesteert. Dit beeld maakt eens te meer duidelijk hoe zeer De Jonge bezig is met het geloof in de ruimste zin van het woord, los van christendom en bijbel. Aan het begin van de voor stelling wordt hij uit doeken gewikkeld, wat verwijst naar het kind in de kribbe. Die Je zus bestaat niet meer, maar dat weerhoudt De Jonge er niet van te blijven zoeken naar een manier om zijn le ven, zijn werk, zijn relatie tot het publiek zinvoller te ma ken. Hij verwacht geen heil van de kupst zoals die door de snob wordt uitgedragen; "Ik ben de Messias niet" roept de ze en wordt opgehangen. Het vierde personage is een zich van volkse humor bedienen de vrouwelijke artiest, zo een die wordt ingehuurd voor bruiloften en partijen. Zoals De Jonge met zijn piekhaar ep bijziende blik onelegant over het toneel rondsjokt in tulle en glitter levert hij een schitterende parodie op de geijkte travestie-act. Deze vrouw krijgt de zaal plat met banaliteiten en meezingers, maar omdat ze zich niet bezig houdt met datgene waar het volgens De Jonge om gaat, vindt ook zij de dood. Aan het slot verschijnt hy als boerenknecht en volgt er een lang verhaal, waarin kolonia lisme, kunst en levensangs op onnavolgbare wijze met el kaar in verband worden ge bracht. Met een soort verbaas de woede vreet en zuipt (er zijn geen andere termem De Jonge zich door de vertel ling vol rampspoed heen tenslotte uit te komen bij he beginpunt van de voorstel ling: we zijn onze onschuld kwijt geraakt, en de pogingen die terug te winnen lijken stuk te lopen. Voor zelfmedelijden is hier ech ter geen plaats; de voorstel ling eindigt op een noot van kalme vastberadenheid, De Jonge laat de hoop voorlopig nog niet varen. De op het achterdoek geprojec teerde weg lost zich halverwe ge op in het niets. Waar hij uit eindelijk heen zal leiden is niet zeker, maar het is te ho pen dat een groot publiek be reid zal zijn De Jonge op deze weg te blijven volgen. 'De Tragiek' is op dinsdag avond 27 en woensdagavond 28 januari te zien in de Leidse Schouwburg. HANNY VAN DER HARST. David Frost trouwt weduwe Peter Sellers THEBERTON (AP) - De Britse tv- presentator David Frost (41) is za terdag in het huwelijk getreden met de weduwe van de acteur Pe ter Sellers, Lynne Frederick (26). Het huwelijk werd in het geheim voltrokken in het dorpje Theber- ton in het graafschap Suffolk. De drie kinderen van Sellers, Mi chael (26), Sarah (23) en Victoria (16), hebben inmiddels doen we ten geschokt en vernederd te zijn door het feit dat Lynne Frederick zo spoedig na de dood van hun vader is hertrouwd. DE GOEDKOOPSTE WA-VERZEKERING VOOREEN BMW 316 KOST 635,- P/J (met top no-claim zelfs f381,-!) Sjaardema is de grootste specialist in autoverzekeringen. Daarom kan hij altijd de laagste premies berekenen en schadegevallen snel en soepel afwikkelen. Ook voor üw auto! Bel (071)-171121 (4 lijnen), dan weet u binnen 1 minuut hoeveel premie u nu teveel betaalt! laagste premies, altijd en uoor iederee WRijrtsburgerweg 135, Leiden. (f^vandaag^ NEDERLAND 1 18.25 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS) 18.30 - Jeugdjournaal (NOS) 18.36 - Sesamstraat (NOS) 18.50 - Klem (NOS) 18.59 - De KRO komt langs in Dordrecht (KRO) 19.55 - Voor een briefkaart op de eerste rang (KRO) 20.40 - Gunsmoke, tv-serie (KRO) 21.37 - Journaal (NOS) 21.55 - Thomas en Sarah, tv-serie (KRO) 22.45 - Portret van een theoloog: Marie-Dominique Chenu (KRO) 23.40 - Journaal (NOS) 23.45 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS) NEDERLAND 2 18.42 - Voorlichtingsprogramma Wiskundige Modellen (TE- LEAC) 18.57 - Journaal (NOS) 18.59 - Star Club Muzikaal jeugdprogramma (TROS) 20.00 - Journaal (NOS) 20.27 - Dodelijke kennis, tv-serie (TROS) 21.20 - Wordt u al geholpen? tv-serie (TROS) 21.50 - Aktua TV (TROS) 22.50 - TROS Sport Extra (TROS) 23.15 - Film van de Nederlandse Stichting voor Leprabestrij ding (SOCUTERA) 23.30 - Journaal (NOS) 23.35 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS). DUITSE TV DUITSLAND I (Region, progr.: NDR: 18.00 Sport. 18.30 Aktual. 18.45 Kleuterserie. 18.55 Achtung Zoll, tv-serie. 19.25 Region, magaz. 19.59 Progr.overz. WDR: 18.00 St. Pauli Landungs- bruecken, tvdserie. 18.30 Sprookje. 18.40 Achtung Zoll, tv-serie. 19.15 Aktual. 19.45 Inform, progr). 20.00 Journ. 20.15 Unter der Trokolore, tvdserie. 21.15 Report. 22.00 Liebe ist doof, tv-serie. 22.30 Aktual. 23.00 Das Schloss im Spinnwebwald, Ja panse speelfilm. 0.45-0.50 Journ. 18.00 Kleuterprogr. 18.30 Inform, progr. 19.00 Inform, progr. 19.15 Re port. 20.00 Journ. 20.15 Amus.progr. DUITSLAND III WDR 18.00 Kleuterprogr. 18.30 Cursus Duits. 19.00 Inform, serie. 19.45 Journal 3. 20.00 Journaal. 20.15 Ge- var. progr. 21.45 Das Leben geht wei ter, Amerikaanse speelfilm. 23.25 Soort. 23.55 Joum. BELGISCHE TV BELGIË VLAAMS 18.00 Kinderserie. 18.05 Tekenfilm serie. 18.30 Open School. 19.00 Ge- zondheidsmagaz. 19.30 Verkeers- tips. 19.35 Meded. en Morgen. 19.45 Journ. 20.10 Weerber. 20.15 Het ge slacht Rïus, tv-serie. 21.15 Sport- show. 22.00 Consumenten-magaz. 22.40-22.55 Journ. STARCLUB heet het nieuwe programma, dat de TROS-televisie éénmaal per vier weken op haar vaste maandagavond vóór het NOS-journaal gaat uitzenden. STARCLUB is in zekere zin de op volger van de TROS TOP 50, maar wil de popliefhebbers op meer gebieden "bedienen", dan binnen de formule van de TROS TOP 50 mogelijk was. Het nieuwe programma is niet meer gebonden aan de eigen hitlijst, maar wil wel de muziektrends op de voet volgen en daarbij zoveel mogelijk alle stijlen de ruimte geven. Naast informa tie en vooral muziek van het popfront is er ruimte gemaakt voor andere zaken. Zo zullen nieuwe (muziek)- films aan bod kunnen komen. Ook zullen er interviews met popartiesten worden afgeno men. Nederland 2, 18.59 uur). TROS SPORT gaat gedurende de komende maanden ruim schoots aandacht besteden aan het grote World Championship of Tennis, een internationaal tennis-evenement, waaraan de belang rijkste proftennissers van dit moment deelnemen. De reeks uitzen-, dingen begint vanavond met een samenvatting van het toernooi in de Amerikaanse stad Monterey. De beelden hebben betrekking op de halve finales en de finales. Volgende uitzendingen zijn te verwach ten op 2 februari (Philadelphia), 16 maart (Brussel), 20, 21 en 22 maart (het ABN-toernooi in Rotterdam), 30 maart (Milaan), 6 april (Frankfurt), 13 april (Houston) en 4 mei. Die laatste datum is gere serveerd voor de grote "superfinale" in het Amerikaanse Dallas. Koen Verhoeff zal de beelden van het WCT-toemooi van commen taar voorzien. (Nederland 2, 22.25 uur). Op 28 januari 1881 stierf de schrijver Fjodor Michailovitsj Dosto- jevski. Naar aanleiding van het feit dat dat nu honderd jaar gele den is, wijdt het NCRV-radioprogramma "Literama" twee uitzen dingen aan deze veelzijdige en belangrijke Russische schrijver. Vorige week maandag zond de NCRV-radio rechtstreeks de opening uit van de Dostojevski-tentoonstelling in de Universiteitsbiblio theek van Amsterdam en vanavond komt de "Literama "-redactie met eem twee en half uur durend programma over Dostojevski en zijn werk (20.00-22.25 uur, Hilversum 2). MAANDAG 26 JANUARI HILVERSUM I TROS: 18.11 (S) Aktua. 18.25 (S) De verhalen van Virgilius van Tuil. 18.30 (S) De kinderplatenbak. 18.45 Het zesde continent, hoorspelserie. 19.02 (S) TROS-country. 20.02 (S) Voorzichtig breekbaar. 20.30 (S) Peekei: ongezouten. 21.02 (S) Neder landse artiesten parade. 22.02 (S) Ak- tua-sportcafe. NOS: 23.02-24.00 (S) Met het oog op morgen. AVRO: 0.02 (S) Pim Jacobs' Platenscala. 1.02 (S) In the still of the night. 2.02 (S) AVRO's Service Station. 6.02 (S) Au to in? AVRO aan. (6.30 Radiojour- HILVERSUMII NCRV: 18.00 Muziek in vrije tijd. P.P.; 18.50 Uitz. van DS'70. NCRV: 19.00 Steen in de vijver. 20.00 Litera ma. 22.25 De Bond Zonder Naam. NOS: 22.30 Nws. 22.40 Open School. NCRV: 23.25 Muziek van eigen tijd. Rondom twaalf. 13.03 "Radiojourn. 13.20 De AVRO Diligence. 13 55 Beursplein 5. 14.02 (S) De vergulde HILVERSUM II KRO 7.00 Nws. 7.10 Ochtendgymn. 7.20 Het levende woord. 7.30 Nws. 7.36 Echo. 8.30 Nws. 8.36 Sociale en consumenten informatie 8.50 Post bus 900. 9.00 Gymn. v.d. huisvrouw. 9.10 Waterst. 9.20 De letter M. 10 30 Ouder worden we allemaal. 11.00 Schoolradio. 11.30 Ratel. OVER- HEIDSVOORL12.16 Uitz. v.d. landbouw. KRO; 12.26 Meded. t b.v. land- en tuinbouw. 12.30 Nws. 12.36 Echo. 13.00 Nws. 13.11 Goal. 13 30 Schoolradio. NOS: 14.30 Open School. KRO: 15.15 God hoe heet je ook al weer? 15.30 Geen verboden toegang. 16.30 Babyion. 17.24 Me ded. 17.30 Nws. 17.36 Echo HILVERSUM III VARA: 7.02 (S) Gesodemeurders 8.30 (S) Holland ze zeggen10.30 (S) Tupisch Jansen. 11.30 <S) VA- RA's zoek plaatje. 13.30 (S) Spits- HILVERSUM III NOS: 18.03 (S)De Avondspits met de Nationale Hitparade. AVRO; 19 02 beeld. 15.30 (S) Popkrant 16.30 (S) (S) Praatpaal 15 20 20 (S) Het Stee Beton, nen Tijdperk. 21 02 (S) Blues, bal lads en beat. 22 02 (S) AVRO Swing- time. 23.02-24.00 Candlelight. DINSDAG 27 JANUARI HILVERSUM I AVRO: 7.03 Radiojourn. en vervolg: Auto in' AVRO aan. <7.30. 8.03 en 8.30 Radiojourn 9.03 Steunpunt. 9.08 (S) Arbeidsvitaminen. (10 02 De Zandbakshow). 11.02 Hoorspel Des iree. 11.30 (S) UIT is IN 11 45 <S) HILVERSUM IV TROS: 7.02 (S) Capriccio. 9.00 Nws. 9.02 (S) Er staat een orgel in Hattem. 9 30 (S) Van heinde en verre 10.00 (S) Opus tien tot twaalf. 12.00 Nws. 12.02 (S) Intermezzo. 13.05 (S) De meest verkochte klassieke tien. 13.30 (S) Koren en korpsen. 14.00 Nws. 14 02 (S) De hoge 'C". 14.30 (S) Guitariteiten. 15.00 (S) Belcanto- rium. TELEAC: 17.00 Welzunsplan. les 2. 17.30 Nws. 17.36 Moderne ster renkunde, les 4. I

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1981 | | pagina 5