"Alternatief genezen
verschuivend begrip'
Nederland blijft meedoen aan Arabische boycot
Deeltijdarbeid nog geen succes
Bestek-ministers
bereiden nieuwe
ombuiging voor
STAAT DER NEDERLANDEN
iOi LEN6IMG 1SB1
PER 1387/1931
"Passende maatregelen" regering ontberen wetgeving
SATERDAG 24 JANUARI 1981
•EN HAAG (GPD) - Het experi
ment deeltijdarbeid van het mi
nisterie van sociale zaken is nog
geen succes. Vooral mannelijke
werknemers blijken weinig be
reid om vrijwillig korter te gaan
werken in ruil voor meer vrije
tijd. Ook blijkt het ministerie, dat
vooral bij de lagere inkomens die
bereidheid niet bestaat. Een
werkgever is ook niet zomaar be
reid banen te splitsen als bij voor
baat niet vaststaat dat er geschikt
aanbod van personeel is.
'orig jaar heeft het ministerie aan
255 werkgevers subsidies toege
zegd voor het splitsen van banen
in deeltijd en aan 166 werkne
mers voor overbrugging van een
inkomensdaling door het vrijwil
lig aanvaarden van een deeltijd
plaats. Het experiment werd uit
gevoerd bij de arbeidsbureaus
van Almelo, Breda, Gouda, Gro
ningen, Maastricht en Nijmegen.
Jjit de voorlopige conclusies valt
op, dat vooral mannelijke werk-
kommissie: kwakzalverij strenger aanpakken
nemers niet bereid zijn een deel
van het inkomen in te leveren
voor meer vrije tijd. In het be
perkte aantal gevallen dat die be
reidheid er wel was, ging het
vooral om jongeren met een
werkkring in de maatschappelij
ke of de sociaal-culturele sector.
Het denken over veranderde op
vattingen t.a.v. het begrip arbeid
en de taakverdeling tussen man
nen en vrouwen ontwikkelt zich
onder mannelijke werkgevers en
werknemers in de industriële
sector nog maar schoorvoetend,
aldus het ministerie. Met name
bij de oudere werknemers spelen
hier ook praktische en financiële
belemmeringen - bijvoorbeeld de
pensioenopbouw - veelal een rol.
De werkgevers zijn schoorvoetend,
omdat zij eerst verzekerd willen
zijn van een goed personeelsaan-
bod. Het zijn vooral de functies,
die ook in volle tijd moeilijk te
vervullen zijn, die problemen op
leveren. Volgens het ministerie
lijkt invoering van deeltijdarbeid
in functies, beroepen en sectoren
waar dat nu nog niet voorkomt
moeilijk, vooral waar het gaat om
in verhouding lagere inkomens.
Stimulering in functies op hoger
en middelbaar niveau lijkt op den
duur meer kans van slagen te
hebben. Volgens Sociale Zaken
werkt de slechte economische si
tuatie de bevordering van deel
tijdarbeid tegen.
De door het experiment opgesplit
ste banen worden hoofdzakelijk
door vrouwen bezet. Uit de aan
werknemers toegezegde subsi
dies blijkt een oververtegen
woordiging in de maatschappelij-
k-culturele sector. Een algemene
ervaring is volgens het ministe
rie, dat het experiment tijd nodig
heeft om goed tot zijn recht te ko
men. „Werkgevers hebben nogal
eens de neiging om zich passief
op te stellen tot het moment
waarop ze binnen het eigen be
drijf met de ontwikkeling van
deeltijdarbeid worden gecon
fronteerd"
De reacties op het experiment zijn
unaniem positief. Minister Albe-
da ziet deeltijdarbeid, zeker op de
korte termijn, als de belangrijk
ste vorm van herverdeling van ar
beid, waaraan, in vergelijking
met andere vormen van arbeids
duurverkorting, de minste be
zwaren zijn verbonden. Voorts
kan volgens hem deeltijdarbeid
een bijdrage leveren aan een
evenwichtiger verdeling van ta
ken tussen mannen en vrouwen
thuis en buitenshuis.
De werkgevers krijgen tijdens de
duur van het experiment een sti
muleringspremie van 2500,-
voor iedere arbeidsplaats die in
deeltijd tot stand komt. Werkloze
werknemers die er door het aan
vaarden van een deeltijdarbeids
plaats vrijwillig in inkomen op
achteruitgaan, krijgen een over
bruggingssubsidie (60 procent
van het gederfde loon gedurende
het eerste half jaar en 30 procent
in het tweede half jaar).
DEN HAAG (GPD) - Het
begrip „alternatieve ge
neeswijze" is betrekkelijk
in die zin dat het voortdu
rend verschuift; wat van
daag alternatief heet, is
morgen geheel aanvaard.
Aldus prof. dr. P.Munten-
dam toen hij gisteren het
rapport presenteerde van
de commissie „Alternatie
ve Geneeswijzen", dat on
der zijn voorzitterschap
binnen vier jaar werd op
gesteld en nu bij staatsse
cretaris Veder-Smit
(volksgezondheid) in stu
die is.
Er werden zes „hoofdstro
mingen" onderzocht: acu
punctuur, homeopathie,
natuurgeneeswijze, para
normale geneeswijze,
anthroposofische genees
wijze en manuele genees
wijze (waaronder manuele
therapie en chiropractie).
Wat de effecten van deze
geneeswijzen betreft, is
geen onderzoek gedaan.
Dat is volgens de commis
sie een taak voor de toe
komst. Evenmin heeft
men de ,nkwaliteit" geme
ten, zoals dat bij de zoge
naamde reguliere genees
kunde gebeurt.
Grenzen vager
De commissie heeft geconstateerd
dat de grenzen tussen reguliere
en alternatieve geneeswijzen
steeds vager worden. Het gaat
niet om een statisch begrip, aldus
Muntendam, die eraan herinner
de dat vroeger de fysiotherapie
door artsen geheel werd afgewe
zen. Men kan zich nu zelfs afvra
gen of acupunctuur, nu die in zo
ruime mate wordt toegepast, nog
wel als alternatief kan worden be
schouwd.
Om het gebied van de alternatieve
geneeswijzen beter te ordenen,
zouden de opleidings- en erken-
ningseisen en andere bepalingen
voor beoefenaars in de komende
wet Beroepsuitoefening Indivi
duele Gezondheidszorg moeten
worden omschreven. Daarin kan
dus duidelijk staan wat wel en
wat niet mag, zodat deze hulpver
leners dan onder het staatstoe
zicht op de volksgezondheid val
len.
Als dit geregeld is, zo meent de
commissie, is het onderscheid
tussen bevoegde genezers en
kwakzalvers duidelijker gewor
den. Tevens zouden op kwakzal
verij strengere straffen moeten
staan. Het rapport spreekt in dit
opzicht van „schadelijke hande
ling door niet-gekwalificeerden"
en stelt dat de juridische beteke
nis van het begrip dat kwakzalve
rij gelijk staat aan het onbevoegd
uitoefenen der geneeskunst, zal
moeten verdwijnen.
Vergoed
Ordenen in de zin van erkenning is
ook nodig om te bevorderen dat
in de toekomst kosten van alter
natieve behandelingen kunnen
worden vergoed. Dat zou al eer
der kunnen gebeuren, meent de
commissie, als het gaat om artsen
die acupunctuur, homeopathie,
anthroposofische en manuele ge
neeswijzen toepassen, mits zij
aan bepaalde opleidingseisen
voldoen. De regering zou, te be
ginnen met de begroting 1982, om
de nodige maatregelen tè kunnen
uitvoeren, een speciale post voor
alternatieve geneeswijzen moe
ten opvoeren. Ook zou zij een na
tionaal informatie- en documen
tatiecentrum op dit gebied moe
ten oprichten, waardoor ook de
voorlichting beter kan worden.
De belichting van de maatschap
pelijke betekenis der geneeswij
zen in dit rapport zou moeten
worden gevolgd door (meer) we
tenschappelijk onferzoek.
Aanbevolen wordt te bevorderen
dat, hangende de besluitvorming
over deze kwestie, geen straf
rechtelijke vervolging tegen al
ternatieve genezers wordt inge
steld anders dan in gevallen
„waarin doorhun behandelingen
aan de gezondheid van de hulp
behoevende merkelijke schade is
toegebracht, dan wel kennelijk
bedrog heeft plaatsgehad". Dit
betekent in grote lijnen handha
ving van de huidige situatie.
MEDEMBLIK - Met maar liefst
225 tractoren hebben boze
bloembollenkwekers gisteren
het verkeer in het Noordhol
landse Medemblik lamgelegd.
De actie was bedoeld als pro
test tegen het besluit van Ge
deputeerde Staten van Noord-
Holland om deze voertuigen
niet toe te laten op de Marker
vaarweg, de nieuwe verbin
ding tussen Medemblik en het
dorp Zwaagdijk.
bedrag open bedrag
koers de koers wordt na de inschrijving op 27 januari 1981
vastgesteld volgens het tendersysteem
rente jaarlijks op 1 maart
aflossing in 5 jaarlijkse termijnen van 1 maart 1987 af
Inschrijving 27 januari a.s. van 9 tot 15 uur via banken en commissionairs
storting 2 maart 1981
prospectus kosteloos bij banken en commissionairs
DEN HAAG - De groep van „beste
k-minister" is deze week bespre
kingen begonnen die over ruim
een maand moeten leiden tot
nieuwe bezuinigingen op de
rijksbegroting. De betrokken mi
nisters zijn allereerst begonnen
met een onderzoek naar de oor
zaak van de tegenvallende belas
tingopbrengsten over 1980 en de
doorwerking hiervan in 1981.
Premier Van Agt deelde dit gister
middag na afloop van het kabi
netsberaad mee. Hij weigerde
commentaar te leveren op de
nieuwste cijfers van het Centraal
Planbureau, waaruit een daling
van het nationaal inkomen met 1
procent over 1981 blijkt.
Met de term „bestek-ministers"
worden de vier bewindslieden
van binnenlandse zaken (Wiegel),
sociale zaken (Albeda), Van Aar-
denne (economische zaken) en fi
nanciën (Van der Stee) bedoeld.
De ministerraad heeft indertijd
deze bewindslieden aangewezen
om de sociaal-economische
maatregelen van het kabinet voor
te bereiden. Later moet de voltal-_
lige ministerraad de voorstellen
nog goedkeuren.
Naast het onderzoek naar de oor
zaak van de tegenvallende belas
tingen beraden de vier ministers
zich ook over de reactie van het
kabinet op de brief die dr. Zijl
stra, de president van De Neder-
landsche Bank, aan het kabinet
stuurde.
Premier Van Agt verwacht dat de
Tweede Kamer begin februari de
nota zal ontvangen waarin het ka
binet de oorzaken van de lagere
opbrengsten analyseert. Later
die maand willen de ministers be
sluiten nemen over het aanvul
lende bezuinigingspakke t. De
verwachting is dat er opnieuw
zo'n drie totivier miljard moet
worden omgebogen.
De ministerraad is verder akkoord
gegaan met een wetsvoorstel van
de ministers Albeda en Van Aar-
denne ter regeling van de inko
mens van de vrije beroepen. De
nieuwe wet beoogt een tijdelijke
regeling in het leven te roepen om
een aanvaardbaar inkomensni
veau te kunnen vaststellen.
Het noodwetje is een reactie op de
Eegje Schoo
voorzitter
j 1 van raad
emancipatie
DEN HAAG (ANP) - Staatssecreta
ris Kraaijeveld-Wouers (CRM)
heeft met instemming van de mi
nisterraad mevrouw Eegje Schoo
(38) uit Amsterdam voorgedra
gen als voorzitter van de binnen
kort in te stellen Emancipatie-
raad. Het ministerie van CRM
heeft dit gisteren meegedeeld.
Mevrouw Schoo, die lid is van de
WD, is momenteel vice-
voorzitter van de emancipatie
commissie. Zij is getrouwd met
minister Pais van onderwijs, en is
lid van de voorlopige begelei
dingsgroep emancipatieonder
zoek en van de harrnonisatieraad
welzijnsbeleid. Zij is voorts lid
van de gemeenteraad van Am
sterdam.
Het wetsontwerp op de instelling
van de emancipatieraad wordt
dinsdag in de Eerste Kamer be
handeld. Binnen de nu nog werk
zame emancipatiecommissie
heeft de 'onwerkbare situatie'
met name het afgelopen jaar tot
moeilijkheden geleid. Voorzitter
Paula Wassen diende in septem
ber haar ontslag in. Een van haar
overwegingen was, dat veel rege
ringsplannen die ingrijpende ge
volgen hebben voor vrouwen en
emancipatie-ontwikkeling, nau
welijks binnen de commissie aan
behandeling toekwamen.
Einde impasse
ambtsopleiding
ROME - Kardinaal Willebrands en
de Bossche bisschop Bluyssen
zijn ervan overtuigd, dat zy op de
aanstaande vergadering van de
Nederlandse bisschoppenconfe
rentie in Oosterhout een voorstel
kunnen doen dat de synodecom
missie voor de ambtsopleidingen
uit haar impasse zal halen. De
werkzaamheden van deze com
missie werden enige tijd geleden
gestaakt na onenigheid met de
Roermondse bisschop Gijssen.
Willebrands en Bluyssen zijn deze
week in Rome geweest om de re
sultaten van de Nederlandse bis
schoppensynode van vorig jaar te
bespreken. Mgr. Gijsen woonde
een deel van de besprekingen bij
omdat hij is betrokken bij de
commissie voor de ambtsoplei
dingen die uit de bijzondere sy
node is voortgevloeid.
lr. A. Stikker liet vorige maand niets aan duidelijkheid te
wensen over toen hij het afgeven van niet-
joodverklaringen door zijn concern Rijn-Schelde-
Verolme trachtte te rechtvaardigen. De president
directeur van RS V zei in een brief aan het PvdA-kamerlid
Harry van den Bergh letterlijk: "Ons concern ziet dit niet
als een ongeoorloofde zaak, mede vanwege de eerste zorg
die het heeft voor de werkgelegenheid".
Discriminatie bij de gratie van be
houd van werk. Want RSV is
sterk afhankelijk van Arabische
orders en zal dus - kennelijk ge
dreven door het werkgelegen-
j heidsmotief - niet aarzelen de
j Arabische boycot van Israël des-
I noods te ondersteunen.
In het onderhavige geval ging het
om het afgeven van een niet-
joodverklaring voor een werkne-
mer van RSV, die naar één van de
j Arabische landen zou worden
uitgezonden. In een aantal staten
van de Arabische Liga wordt een
dergelijke verklaring nog steeds
van binnenkomers verlangd, om-
i dat zij een effectief middel zou
I zijn om Israël (en de joden) te
boycotten.
De Nederlandse overheid be
schouwt de niet-joodverklaring
evenwel als discriminerend en
ongewenst. Minister De Ruiter
(justitie) liet dat ook daags na de
uitlatingen van RSV-directeur
Stikker blijken. Hij deed een
klemmend beroep op het con
cern om voortaan af te zien van
het afgeven van dergelijke ver
klaringen. Bovendien kondigde
hij aan dat de niet-joodverklaring
binnenkort als een strafbaar feit
zal worden aangemerkt via het
wetboek van strafrecht.
Ontevreden
Het is één van de maatregelen die
het kabinet in het vooruitzicht
heeft gesteld om de discriminatie
naar ras en overtuiging in het in
ternationale handelsverkeer te
beteugelen. Maar niet iedereen is
daarover tevreden. De oppositie
in de Tweede Kamer en een aan
tal organisaties (waaronder de
Raad van Kerken) vindt dat het
kabinet niet ver genoeg gaat. Zij
vrezen dat de zg. negatieve goe
derenverklaring en de niet-
Israëlverklaring ongemoeid zul
len blijven en dat er dus nog te
veel ruimte zal blijven om discri
minerende boycotclausules van
Arabische zijde door het Neder
landse bedrijfsleven te laten be
krachtigen.
De KLM bijvoorbeeld geeft nog
steeds niet-Israëlverklaringen af
voor functionarissen die naar de
Arabische wereld afreizen. Maar
de luchtvaartmaatschappij ver
telt er nadrukkelijk niet bij, dat
een dergelijke verklaring louter
en alleen betrekking heeft op po
litieke en economische banden
die (niet) met Israël worden on
derhouden. Er blijft dus alle
ruimte om zo'n verklaring uit te
leggen als een raciaal document.
Van Dijk (CDA): niet verboden.
En dat gebeurt dan ook.
De niet-Israëlverklaring zal dan
ook ongetwijfeld ter discussie ko
men te staan als de Tweede Ka
mer - zeer binnenkort - over de
Arabische boycot gaat debatte
ren. Bij die gelegenheid zal de op
positie wettelijke maatregelen
gaan bepleiten. Maar zij zal daar
bij de steun van de regeringspar
tijen (VVD en CDA) waarschijn
lijk moeten ontberen.
Marktmechanisme
De VVD heeft in elk geval sterk de
neiging het kabinet te volgen in
zijn opvatting dat wettelijke
sancties ten opzichte van het be
drijfsleven zoveel mogelijk moe
ten worden vermeden. Het vrije
marktmechanisme heeft bij de li
beralen als vanouds een leidende
functie. En bovendien zijn er nog
genoeg vette buitenlandse orders
binnen te slepen. Wettelijke
maatregelen (die de VVD overi
gens wel wil tegen de niet-
joodverklaring) zouden een en
ander kunnen doorkruisen.
Ook de CD A-fractie lijkt die koers
te willen volgen als het gaat om
de negatieve goederenverklaring
en de niet-Israëlverklaring. Of
schoon de traditionele verdeeld
heid bij de christen-democraten
ook op dit gebied wel eens voor
een verrassende ontknoping zou
kunnen zorgen.
Volgens CDA-woordvoerder Van
Dijk moet er in eerste instantie
worden geprobeerd - zoals ook
het kabinet wil - in overleg met
het bedrijfsleven de negatieve
goederenverklaring om te zetten
in een positieve goederenverkla
ring. Op zo'n verklaring zou dan
komen te staan uit welk land de te
leveren goederen (aan een Ara
bisch land) afkomstig zijn en dat
zou tactisch gezien beter zijn dan
de vermelding dat ze in elk geval
niet uit Israël komen, zoals bij
een negatieve goederenverkla
ring gebeurt. Bovendien, aldus
Van Dijk, is zo'n verklaring in het
internationale handelsverkeer
ook niet ongebruikelijk.
Dat daarbij de oorspronkelijke be
doeling van de verklaring - na
melijk Israël boycotten - over
eind blijft, vindt het kamerlid
geen bezwaar. "Discriminatie",
zegt hij, "zal er in het handelsver
keer altijd wel blijven. Maar het
gaat in dit geval niet om persoon
lijke maar om zakelijke discrimi
natie en dat is in het licht van de
internationale wetgeving niet
verboden".
De niet-Israëlverklaring, die vol
gens kabinet en KLM uitsluitend
betrekking heeft op eventuele
politieke en economische ban
den met Israël, vindt Van Dijk
"op het randje". Toch vindt hij
wettelijke maatregelen tegen
zo'n verklaring niet nodig. Ook
hierbij, zegt hij, zal overleg met
het bedrijfsleven uitkomst moe
ten bieden. En Van Dijk is in dit
opzicht hoopvol gestemd.
"Passief'
Anderhalfjaar geleden vielen VVD
en CDA met de rest van de Twee
de Kamer nog over het kabinet
heen. Het kabinet werd een "pas
sieve, lauwe, laffe" houding ver
weten in zijn "strijd" tegen de
Arabische boycot. Het optreden
van de vérantwoordelijke be
windslieden blonk toen trou
wens over het algemeen niet uit
door daadkracht.
Toen het Nederlandse Centrum
voor Informatie en Documenta
tie Israël (CIDI) driejaar geleden
een zwartboek over de Neder
landse betrokkenheid bij de Ara
bische boycot van Israël publi
ceerde, kwamen er prompt ka
mervragen en lieten de bewinds
lieden vrijwel onmiddellijk van
hun zorg blijken. Minister Van
der Klaauw (buitenlandse zaken)
verklaarde "diep geschokt" te
zijn. En ook staatssecretaris
Beyen (exportbevordering) vatte
de onderhavige problematiek
"zeer ernstig" op. Maar niets
duidde erop dat het kabinet zou
ingrijpen.
Van der Klaauw had daarvoor ook
wel z'n redenen. Het kabinet, ver
klaarde hij in maart 1978, zou
Van den Bergh (PvdA): wettelij
ke maatregelen
geen onderzoek instellen naar de
door het CIDI vermelde (onthut
sende) feiten, omdat zo'n onder
zoek zou neerkomen op een er
kenning van de Arabische boy
cot, die de regering overigens wel
onaanvaardbaar vond.
Met een dergelijke redenering zou
zelfs het niet instellen van een on
derzoek naar een misdrijf ge
rechtvaardigd kunnen worden.
De kamer nam dan ook geen ge
noegen met de verklaring van de
bewindsman en stelde op initia
tief van het kamerlid Van den
Bergh een bijzondere commissie
samen, die een voorbereidend
onderzoek instelde naar "De Ara
bische boycot en Nederland".
Dat resulteerde uiteindelijk in een
drietal moties die - op één stem
na (van de PSP) - unaniem door
de kamer werden aangenomen.
Eén motie had betrekking op de
negatieve goederenverklaring,
een tweede op de polisvoorwaar
den van de Nederlandse Crediet-
verzekering Maatschappij en de
derde op het legaliseren van
handtekeningen onder negatieve
goederenverklaringen door de
kamers van koophandel. De
NCM, die o.m. exportkredieten
verzekert, zou geen polisvoor
waarden meer mogen hebben die
strijdig zijn met de anti-
boycotwetgeving. Bedrijven zou
den anders via de NCM alsnog de
Arabische boycot een steuntje in
de rug kunnen geven.
Met "passende maatregelen" zou
het kabinet een en ander dus
moeten bestrijden, vond de ka
mer. En het kabinet deed dat ook.
Het kwam met plannen om de
niet-joodverklaring via het wet
boek van strafrecht tegen te gaan,
en verder zouden de drie moties
worden uitgevoerd door middel
van overleg met de betrokken in
stanties.
De oppositie is daarover, zoals ge
zegd, niet tevreden. "Passende
maatregelen", dat zijn wettelijke
maatregelen, meent Van den
Bergh. Het CDA en de WD den
ken daar echter anders over.
"Passende maatregelen", dat zijn
maatregelen zoals het kabinet die
nu heeft voorgesteld, zegt Van
Dijk.
En zo ziet het er nu al naar uit dat
het kabinet ook in deze kwestie
zonder noemenswaardige kleer
scheuren uit de strijd te voor
schijn zal komen.
WIM WIRTZ
