Het frisdrankje heeft weinig
of niets
geholpen
KERKDIENSTEN
De Bruin uit
kerkvoogdij
GS5BH3S3BSS
Brief gereformeerd "Jeugd- en
jongerenpastoraatToestand
serieus onder ogen zien99
ZATERDAG 24 JANUARI 1(
De werkgroep "Jeugd- en jon
gerenpastoraat" in de regio
(classis) Leiden van de Gere
formeerde Kerken probeert
in een lange brief aan de
jeugdouderlingen, kerkera
den en predikanten de zaken
niet rooskleuriger voor te
stellen dan ze zijn. Het is een
eerlijk en openhartig stuk,
dat zonder verdoezelingen
registreert wat de werk
groep op haar tournee door
stad en land heeft gehoord
en gezien, maar dat ook een
nieuwe koers aangeeft. "We
hoeven waarachtig niet vast
te lopen".
Die hoop versluiert echter ner
gens in de brief het harde
feit dat de band tussen de
kerk - in dit geval dus de ge
reformeerde - en zeer vele
jongeren slecht is.
Twee jaar geleden heeft de
classis Leiden (regionaal
verband van plaatselijke ge
reformeerde kerken) een
werkgroep ingesteld voor
jeugd- en jongerenpastoraat.
Ie Wassenaarse predikant
G. C. van de Kamp is er
voorzitter van. De groep or
ganiseert regelmatig bijeen
komsten voor jeugdouder
lingen en begeleiders van
kindernevendiensten, maar
ging ook in alle gemeenten
van de classis "rustig en
diepgaand" praten met men
sen die voor het jeugd- en
jongerenwerk verantwoor
delijk zijn.
Uit al die gesprekken en het
overleg in de vijf "man"
sterke werkgroep zelf is een
uitvoerige brief voortgeko
men, aan de hand waarvan
de groep verder wil praten
met ieder die hierbij betrok
ken is. "De brief is nog maar
een begin", zegt voorzitter
Gerrit van de Kamp. "Hoe
meer mensen met ons willen
meedenken, hoe beter het
"In veel gemeenten gaan meer jongeren niét dan wèl
naar de kerk. En als er contact is, dan weten kerk en
jongeren daar soms maar slecht inhoud aan te geven.
Het is waarschijnlijk niet te veel gezegd, dat het jeugd-
pastoraat zich diep ongelukkig voelt, uitzonderingen
daargelaten".
De bezoeken die de werkgroep in
de regio aflegde waren boeiend.
Ook wel bemoedigend, omdat
men allerwegen met jeugdpas-
toraat bezig is. Maar veel zaken
werden toch "in mineur" be
sproken.
"De vragen, twijfels, verschillen
van inzicht, ontnuchterende er
varingen en ontmoedigende re
sultaten overtroffen in aantal
en sterkte de zekerheden, het
vaste geloof, de eensgezindheid
en het besef deel uit te maken
van een hechte en bloeiende ge
loofsgemeenschap".
De problemen doen zich trouwens
over de hele linie voor. "Onder
kerkleden van alle leeftijden
zijn er die de kerk vaarwel zeg
gen. Er zijn veel randkerkeiij-
ken. En onder degenen die zich
nauw bij de kerk betrokken
voelen leeft veel twijfel, kritiek
en verschil van inzicht".
Inhoud
Als je in zo'n moeilijke situatie
naar oplossingen zoekt, ligt het
voor de hand dat je de methode
van werken eens kritisch gaat be
kijken. Zo van: als dit niet helpt,
doet dat het misschien wel. De
aanpak van het werk krijgt dan
ook meer aandacht dan de in
houd, terwijl, zo schrijft de werk
groep in haar brief, de eigenlijke
problemen juist op het inhoude
lijke vlak liggen. "Ze betreffen de
geloofsbelevitig, de religieuze
overtuiging, de spanning tussen
"Gods koninkrijk" en het dage
lijkse leven".
„Eéns is alles duidelijk geweest.
We wisten precies wat we geloof
den en wat we moesten doorge
ven aan de nieuwe generaties.
Dat is veranderd. De vanzelf
sprekendheid in de overdracht is
verdwenen. We ontwikkelden
andere methodes om onze waren
aan de man te brengen. Lokalen
werden gezellige ontmoetings
ruimten, sfeerverlichting ver
ving het kille tl-licht, frisdrank
vulde de koffie aan en dia's, film
en video deden hun intrede"
"De moeilijkheid is nu, dat het niet
of weinig heeft geholpen. Mis
schien hebben we het allerbe
langrijkste niet geraakt. De
werkelijke vragen hadden veel
meer te maken met de inhoud
van het pastoraat dan met de ma
nier waarop"
Jasje
Wat de "evangelische boodschap"
betreft meent de gereformeerde
werkgroep "Jeugd- en jongeren
pastoraat", dat deze altijd is ge
stoken in een jasje dat de kleur
heeft van de cultuur en de tijd
waarin de mensen leven die het
verhaal horen.
"Telkens en overval in de geschie
denis zien we, dat er met hetzelf
de evangelie steeds anders is ge
werkt. We zien het nooit ten voe
ten uit. Het verhaal is altijd gro
ter dan wijzelf zijn en wijder dan
de tijd en de ruimte die wij be
slaan. Daarom is het niet arro
gant, als je het evangelie op een
andere manier ter sprake wilt
brengen. Je zult vandaag in staat
moeten zijn, aan iedereen duide
lijk te maken waar het in het
evangelie over gaat. Dat is ook de
enige mogelijkheid om te laten
zien, hoezeer het evangelie
vraagt om een keuze. Die moet in
herkenbare woorden vertaald
worden naar onze situatie toe.
Het wordt dan weer zichtbaar,
dat het evangelie een appèl op
ons doet".
"Je kunt niet doen alsof één tijd
dat evangelie voor alle eeuwen
heeft vastgelegd. De uitingen
van een bepaalde tijd moeten we
niet voor altijd bincund verkla
ren. Sommigen doen zo met de
belijdenisgeschriften uit de da
gen van de Reformatie. We hoe
ven geen belijdenis te maken
waarmee onze achterkleinkinde
ren het ook nog kunnen doen.
Dat kan niet, want het leven ver
andert, en nogal snel. De vraag
is, wat het evangelie vandaag aan
boodschap inhoudt voor ons en
onze wereld. Dat mag met zich
brengen, dat we gaan werken
met een beperkt model. Beperkt
door de horizon waarbinnen wij
leven, beperkt door de mensen
die ermee werken"
Gesprek
Joop van der Horst, Gerrit van de
{Camp, Tom bodewijk. Susan
.1 eerburg en José Spiering - zij
vormen de werkgroep - willen de
traditie van de kerk zeker met
verwaarlozen - "je bent niet de
eerste die zo aan het werk gaat" -,
maar zij vragen minstens zoveel
openheid voor de eigen tijd.
"Je kunt ook niet doen alsof je al
léén voor die gigantische taak
staat. Het vraagt een gesprek met
tijdgenoten in kerk en wereld.
Denkers en dichters, kunste
naars en geleerden dragen bouw
stenen aan die ons helpen om de
ze tijd te verstaan. Het evangelie
laat zich niet binden aan onze
voorstellingen. Het is juist altijd
weer in staat, die kritisch te door
lichten en te zuiveren"..
"De vijf' geloven, dat een intense
aandacht voor de Schriften de
kerk verder kan helpen. "De be
vrijdende daad van God in Chris
tus is door de Geest van God pre
sente werkelijkheid. Die Geest is
de bruggebouwer van het verle
den naar heden en toekomst"
Vol
De drukte van ons volle bestaan
ziet de werkgroep als een van de
oorzaken die de band tussen in
dividu en kerk aantasten. "Het
honderdvoudige appèl op onze
aandacht is overrompelend. Bij
jongeren komt dat nog harder
aan. Hun hoofd loopt om".
Jongeren verwachten ook, dat de
kerk in concrete zaken partij
kiest en tegemoet komt aan de
honger naar vastheid, inspiratie,
warmte en bevestiging. "Zelfs
waar de kerk daarop naar vermo
gen inspeelt, blijft er vaak een
grote kloof tussen verwachting
en werkelijkheid".
"Niet alleen grijze koppen"
Een plaatje uit de oude doos: de gereformeerde jongelingsvereniging "Dient den Heere met blijdschap" te
Assen, geschaard rond het vaandel. We haalden deze foto uit het "familie-album van driekwart eeuw protestants
leven in Nederland", dat Ben van Kaam en Anne van der Meiden enige jaren geleden samenstelden onder de titel
"De dominee gaat voorbij"
Niet vergeten mag wordendat jon
geren nu in veel opzichten eerder
tot een eigen oordeel en handel
wijze komen dan vroeger. Als ze
bij de kerk horen, dan wèl op
grond van eigen keuze. "In de
kaartenbak van de jeugdouder
lingen zit je omdat je ouders ge
reformeerd. zijn". Dat kan knel
lend zijn. Het aantrekkelijke van
organisaties als "Youth for
Christ" is, dat men daar lid is
krachtens eigen beslissing.
Anderen
"Gereformeerd-zijn is niet
erfelijk", schrijft de werkgroep
in de brief. Bij jeugdpastoraat
gaat het in de eerste plaats om de
jongeren zelf, niet om hel voort
bestaan van de kerk. "Wie niet
wil, hoeft niet. Je mag aandrin
gen, maar daar is een eind aan.
Liever dan je uitputten in toe
gankelijkheid en aantrekkelijk
heid moet je je dan op anderen
gaan richten".
De vijf van de werkgroep hebben
er geen behoefte aan, iets of ie
mand aansprakelijk te stellen
voor de moeilijkheden.
"Het komt niet allemaal door de
fouten van de betrokkenen. Het
zit 'm ook in de toestand waarin
wij leven. En dié kunnen we niet
genoeg onder ogen zien"
S. J. DE GROOT
LEIDEN Als de heer J. de Bruin
(68) volgende week afscheid
neemt als secretaris van de her
vormde kerkvoogdij in Leiden,
doet hij dat niet met twijfel aan
de toekomst van de hervormde
gemeente.
Er zijn ten tijde van zijn secreta
riaat zeker ogenblikken geweest
waarop het afbrokkelende ge
bouw van hervormd Leiden
eens duidelijk dominerend in de
ze stad op zijn grondvesten
schudde. Maar De Bruin kan
zonder mooipraterij zeggen,
nooit door pessimisme te zijn
overmand. En dat is toch wel op
merkelijk, want geen kerkvoogd
laat het afstoten van gebouwen -
in Leiden maar liefst drie kerken
en nog een paar wijkgebouwen -
onberoerd.
Als je echter bij verlopend getij het
schip drijvende kunt houden,
dan blijk je met zulke op zichzelf
"kromme" maatregelen toch een
rechte slag te slaan, en dat geeft
de kerkvoogd dan weer moed.
De Bruin, die ook deel uitmaakt
van de financiële commissie van
de kerkvoogdij, heeft nooit ge
dacht, dat de hervormden in Lei
den het financieel zouden laten
afweten. Natuurlijk waren er die
dat wèl deden - en ze zijn er nóg -,
maar het appèl op de meeleven-
den om de zaak naar behoren
draaiende te houden is vooral de
laatste jaren steeds op verrassen
de wijze beantwoord.
Actief-passief
"In mijn beginperiode hadden we
aanhoudend te maken met nade
lige saldi, die soms opliepen tot
wel f90.000, maar toen we in
1979 de alarmklok luidden, heeft
de gemeente daarop uitstekend
gereageerd. Het drong toen tot
de mensen door, dat het vol
strekt de verkeerde kant op zou
gaan als de vrijwillige bijdragen
op dat peil zouden blijven. Ten
minste twee predikantsplaatsen
zouden moeten worden opgehe-
'Het is allemaal anders uitgepakt.
Al in 1979 steeg dit deel van onze
inkomsten tot f 865.000, een ver
hoging van 20 procent vergele
ken met 1978. Als de voorteke
nen niet bedriegen, geeft ook
1980 een sluitende rekening - op
31 december was er precies
f875.000 ontvangen - en Kerk
balans '81 verloopt, naar het zich
nu laat aandien, ook gunstig. Er
is alweer méér toegezegd dan vo
rig jaar"
Het mag wel eens gezegd, dat maar
een vrij bescheiden deel van de
Leidse hervormden dat bedrag
opbrengt. Ongeveer de helft van
het ledenbestand staat te boek
als "passief'. Van het actieve
deel 50 procent dus - geeft on
geveer 40 procent een "symboli
sche" bijdrage. Zestig procent
van de actieve helft draagt naar
vermogen bij.
Klap
De Bruin springt voorwaar niet op
van vreugde als hij nog denkt
aan de sluiting van de Pieters
kerk, eens een bolwerk van ker
kelijk leven. Dat verlies zit. som
migen nog steeds heel hoog.
'Het was nodig. Er stond wee
restauratie voor de deur, terwj
de functie van de kerk steedj
minder werd. De restauratie va
de Hooglandse kerk heeft o
les bij elkaar, een miljoen gekos
Een klap in ons vermogen. En m
is de Marekerk weer aan d<
beurt. In afwachting van de com
plete restauratie - Monumenten
zorg rekent over vier a vijfjaar -
zullen wij nu toch al de nodig<
conserverende maatregeler
moeten nemen"
Kerkvoogd De Bruin heeft vertrouj
wen in de toekomst. "Maar toil
zullen de vinger voortdurend,
aan de pols moeten houden. AU
de hervormde gemeente bereid
de financiële lijn van de laatste
jaren door te trekken, is er een
goede kans dat onheilen, zoali
het verminderen van predikants]
plaatsen, worden afgewend. Wé
kunnen langzamerhand wel zeg
gen, dat het aantal kerken en ge- H
bouwen tot een minimum is te-i
ruggebracht".
Het samengebruik van gebouwer}
door hervormden en gerefor-l
meerden, zoals dat de laatste ja-,
ren is gegroeid, kan De Bruin al-,
leen maar toejuichen. De ge-)
meenschappelijke regeling voor
het gebruik van de Maranatha-'
kerk in de Mors en de Bevrij
dingskerk in Zuid-west scheelt
de kerkvoogdij jaarlijks onge
veer f 100.000.
Sfeer
De heer De Bruin verlaat met zijn1
vertrek uit de kerkvoogdij niet
alleen een zakelijk college, maar
ook een "uitstekend team van
vrinden". Dié sfeer en de span
kracht van de hervormde ge
meente hebben hem, ook bij te
leurstellingen, overeind gehou
den.
Hij vindt overigens wel, dat de
kerk méér dan tot nu toe kan H
proberen, ook jongeren bij het
bestuurlijke werk te betrekken.:
"Wat er in de besturen zit, hoe-j
ven echt niet alleen maar grijze
koppen te zijn".
LEIDEN - Hervormde Gemeente:
Hooglandse kerk 10 mevr. ds. De Mey,
11.45 oecumenische dienst; Marekerk 10
dr. Meijers. 5 ds. De Jong; Maranatha-
kerk (L. Morsweg) 10 bevestiging en in
trede ds. Kramer; 5 ds. Koolstra; De Re
genboog (Merenwijk) 9.30 ds. v. Leeu
wen, 11.15. ds. v. Leeuwen en pastor Van
Well; Bethlehemkerk (Driftstr.) 10 ds.
Broekma; Bevrijdingskerk (Montgome-
rystr., Zuid-West) 9 dr Vlijm. 10.30 dr.
Jongeneel; Vredeskerk (Bruggraven-
laan) 10 mevr. ds. Van Everdingen; Waal
se kerk (Breestraat) 10.30 ds. Ribs; Acad.
Ziekenhuis 10.15 ds. Bovenberg; Diaco-
nessenhuis 10.15 ds. Boer, Katwijk; Ka
pel Endegeest (Oegstgeest) 9.30 ds. Fne-
derich; Petrakerk (Surinamestr.): 10.30
dienst voor doven, hr. Terpstra, Geref.
Kerk: Zuiderkerk (Lammenschansweg)
10 ds. Sijtsma; Petrakerk (Suriname-
stra.) 10 hr. Brouwer, Katwijk; Oude
Vest 10 ds. Veenstra, 5 ds. Sijtsma; Mara-
nathakerk (L. Morsweg) 10 bevestiging
en intrede ds. Kramer, 5 ds. Koolstra;
Bevrijdingskerk (Montgomerystr.) 9 dr.
Vlijm, 10.30 dr. Jongeneel, 5 oecumeni
sche gebedsdienst. Groenhoven (Witte
Rozenstr.) 10 ds. Rietveld; Petrakerk
(Sur. straat) 10.30 dienst voor doven, hr.
Terpstra. Geref. Kerk (dolerend) "Groot-
Leiden" (Lokhorstkerk): 9 hr. Visser, 5
hr. De Waard. Geref. Kerk Vrijg. (He-
rengr. 70): 10 dienst, 3 ds. Van Dooren.
Chr. Geref. Kerk (Steenschuur9): 10 en 5
ds. Den Hartog. Geref. Gemeente (Nieu
we Rijn): 10 leesdienst, 7 hr. Burggraaf,
Rotterdam. Geref. Gemeente in Ned.
(Bethl. kerk Driftstraat): 11.30 en 5.30.
Evang.-Lutherse Gemeente (Hoogl.
Kerkgracht): 10.15 ds. De Boeft, Voor
schoten. Remonstr.-Doopsgezinde Ge
meente (Lokhorstkerk, Pieterskerk-
straat 1); 10.30 ds. Kuipers. Baptistenge
meente (Oude Rijn 3): 10 ds. Bosveld.
Evang.-Christen-Gemeenschap (Mid
delstegracht 3): 10 hr. Dikkes. Zendings
werk Middernachtsroep (Zoeterw. sin
gel 21): 5 nam. Evangehecentrum Zijl
singel 2: 10 br. Richard, di. 8 hr Zijlstra.
Pinkstergemeente (Oude Vest 13): 10 hr.
v.d. Bergh. Leger des Heils (Hooi
gracht): 10 en 7.30. Nieuw-Apostolische
Kerk (Hoge Rijndijk 24): 9.30 en 4, wo. 8.
Zevendedagadventisten Lokhorst
kerk): elke zaterdag 9.45 bijbelstudie.
10.45 predikdienst Kerk van Jezus
Christus van de Heiligen der laatste Da
gen (Mormonen). 9.30, 10.30 en 11.20.
Soefiebeweging: 11 mej. Mayer (onder
werp: "De Koningsweg"), in zaal Pie
terskerk. Oud-Katholieke kerk (Zoe
terw. singel-hoek Cronesteinkade): 10.
Rooms-Katholieke kerken: Haagweg
zat. 7, zond. 9 en 10.45; Herensingel zat. 7,
zond. 9.30 en 11; Rijndijk (Leiden Voor
schoten) zat. 7, zond. 9.30 en 11.30; Steen-
schuur zat. 10 en 7, zond. 8.30,10,11.30,6
en 7; Lammenschansweg zat. 7, zond. 9,
10.30 en 12; Haarlemmerstraat zat. 7,
zond. 9.30, 10.45 en 12.15; Meerburgkerk
Zoeterwoude-Rijndijk: zat. 7, zond. 10
en 11.30.
ABBENES - Herv. Gemeente: 9.30 ds.
AARLANDERVFEN - Herv. Gemeen
te: 10 ds. Westera, avondmaal, 7 zang-
dienst. Geref. Kerk: 10 ds. Stolk, 6.30 ds.
Verheul. Chr. Geref. Kerk: 9.30 dienst,
3.30 ds. v.d. Weerd. Rooms-Kath. paro
chie: zat. 7, zond. 10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN - Herv. Ge
meente: Adventskerk 10 ds. De Jonge, 5
ds. Bogers; Opst. kerk lOds. v.d. Heiden,
6.30 ds. Droogers, Werkendam; Nabij 10
jeugdkapel; G. Herderkerk 10 dr. v. San
ten. 6.30 ds. Moll; De Bron 9 ds. Verheul,
6.30 ds. Hoogendijk, zangdienst (mmv
Leger des Heils): Ashram 9.30 ds. Mul
der; Albanianae 10 ds. Moll; Onderweg
(Lijsterlaan) 10 ds. Roos. Leiden; Sions-
kerk 9.30 kand. Borsje, 6.30 ds. Ouwen-
dijk, Geref. Kerk; Mar. kerk 10 ds. v.d.
Berg, Bodegraven, 6.30 ds. Vree; Salv.
kerk 10 ds. Vree, 6.30 ds. Stolk. Zie ver
der herv. gemeente. Geref. Kerk Vrijg.
(Rijnstroom): 8.45 ds. Lameris, 6.30
dienst. Ned. Geref. Kerk (chr. nijv.
school Willemstr.): 9.30 ds. Rietkerk,
Utrecht, 4.30 BR. Woensdrecht. Chr. Ge
ref. Kerk: 9.30 en 4.30 ds. Hamstra. Oud-
Geref. Gemeente: 9.30 en 4. Baptistenge
meente (Molenwerfstr. 1): 10 ds. Koek
koek, 6.30 ds. Bosveld. Baptistenge
meente Alphen-Noord (Sportlaan): 10
hr Keijzer. Volle-Evangeliegemeente
(school Westpreludeweg): 10 hr. v.d.
Hoorn. Volle-Evangeliegemeente
(school Westpreludeweg): 10 hr. v.d.
Hoorn. Leger des Heils (Co^n. de Vla-
mingstr.): 10 en 6.30. Pinkstergemeente
Bethel (Rode-Kruisgebouw): 4 nam.
Pinkstergemeente Alphen (Rode-
Kruisgebouw): lOvoorm. Remonstrant
se Kring (Van Mandersloostraat 36): 10
dr. Cramer. Rooms-Kath. parochies: Bo-
nifaciuskerk zat. 7, zond. 9.45 en 11.30;
Piuskerk zat. 7, zond. 9 en 10.30; De Bron
zat. 7. zond. 9.30 en 11.30.
BENTHUIZEN - Herv. Gemeente: 9.30
ds. Voets, Waarder, 6 ds. Exalto. Geref.
Gemeente: 9.30 en 6.
BODEGRAVEN - Herv. Gemeente:
Dorpskerk 10 hr. De Groot. 6.30 ds.
Schipper, Dordrecht; Salvatorkerk 10
ds. 6.30 &.ij* hr. Kortenoeven, Schoon
hoven; Bethlehemkerk 10 ds. De
Vreugd, 6.30 ds. Sirag, Leusden. Geref.
Kerk: 10 ds. Elderman, 6.30 ds. De
Raadt, Valkenburg. Geref. Kerk Vrijg.:
9.30 ds. Mostert, 2.30 ds. v.d. Leest.
BOSKOOP - Hervormde Gemeente:
Dorpskerk 9.30 dr. Haitsma, 6.30 ds.
Stelwagen; De Stek 9.30 ds. Stelwagen.
Geref. Kerk: 9.30 en 5 ds. Bolwijn, Den
Haag. Chr. Geref. Kerk: 9.30 leesdienst, 5
ds. v. Langevelde. Rooms-Kath. paro
chie: zat. 5.30 (De Stek) en 7, zond. 9.30
en 11.
HAZERSWOUDE - Herv. Gemeente:
9.30 ds. Ouwendijk, 6.30 ds. De Jonge,
beiden Alphen. Geref. Kerk: 9.30 en 5 ds.
v. Wijk, Vledder. Rooms-Kath. paro
chies: Dorp zat. 7, zond. 9.30 en 11.30;
Rijndijk (Bernardus) zond. 10; Het An
ker zat. 7, zond. 8.45 en 11.15.
HILLEGOM - Herv. Gemeente: 10.30
ds. Rothfusz, 5 oecumenische dienst.
Geref. Kerk: in herv. kerk 9 ds. Ferwer-
da; zie ook herv. gem. Chr. Geref. Kerk:
10 en 5 ds. Biesma. Rooms-Kath. paro
chies: Martinuskerk zat. 7, zond. 8.30,10
en 11.30. Jozefkerk zat. 7, zond. 10 en
11.30.
HOOGMADE - Herv. Gemeente: 10 hr.
Bakker, Katwijk. Rooms-Kath. paro
chie: zat. 7, zond. 10.
DE KAAG - Herv. Gemeente: 10 ds.
Kolkman. Rooms-Kath. parochie: zat. 7.
zond. 10.
KATWIJK AAN DEN RIJN - Herv Ge
meente: Dorpskerk 10 ds. Hanemaayer,
Alphen, 6 ds. Gebraad; Ontmoetings-
kerk 10 ds. Gebraad. 6.30 dr Meijers,
Leiden. Geref. Kerk: 10 ds. v.d Linde.
Den Haag. 5 ds. v.d. Horst Rooms-Kath.
parochie: zat. 7, zond. 9.30 en 11.15.
KATWIJK AAN ZEE - Herv. Gemeente:
Nieuwe Kerk 10 ds. Van Roon, 6 ds. Vis
ser; Oude Kerk 10 ds. De Jong, 6 ds.
Schuurman; Ichthuskerk 10 ds. Arke-
raats, 5 ds. Vink; Pniëlkerk 9.30 ds.
Schuurman, 6 ds. De Jong; Groen van
Pr. school 10 ds. Vroegindewey; Zieken
huis Overduin 2 ds. Baas. Geref. Kerk:
Vredeskerk 10 ds. Vrolijk, 5 ds. Kersten;
Triumfatorkerk 10 ds. v.d. Horst. Geref.
Kerk Vryg.: 10.15 kand. Heida, 3.30
kand. Havinga. Ned. Geref. Kerk: 8.45 en
7 ds. Waagmeester. Chr. Geref. Kerk: 10
en 5 ds. Slagboom. Vrije Chr. Geref. Ge
meente (Uni-zaal): 10 en 5 ds. v.d. Belt.
Geref. Gemeente (Remisestr): 10 en 4
stud. Burggraaf.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN - Herv
Gemeente: 10 dr. v. Vliet, Alphen, 5 ds.
Jonkers, Utrecht, opendeurdienst in ge
ref. Kerk. Geref. Kerk: 10 dr. Bade, 5 ds.
Jonkers, Utrecht.
LEIDERDORP - Hervormde Gemeente
en Geref. Kerk: Dorpskerk 10 en 6.30 ds.
Geursen; Kerk Hoofdstraat 10 ds. Does
burg; Scheppingskerk 9 en 10.30 ds.
Knorth; Verpleeghuis Leythenrode: 10
ds. Lutmers; St. Elis. ziekenhuis: 9.30
rector Vijftigschild. Baptistengemeente
(Wijkgeb. Zijlkwartier): 10 br. De Vries.
Rooms-Kath. parochie: zat. 7, zond. 9.
10.30 en 12.
LEIMUIDEN - Herv. Gemeente: 9 30 ds.
Schalk, avondmaal, 5 zie geref. kerk. Ge
ref. Kerk: 9.30 ds. Los, 5 ds. Los, gez.
jeugddienst. Rooms-Kath. parochie: zat.
7. zond. 7.30, 9.30 en 11.15.
LISSE- Herv. Gemeente: Dorpskerk 10
ds. 't Hooft; Pauluskerk 10 ds. De Gel
der, 7 oecumenische dienst. Geref. Kerk:
10 en 7 ds. De Wit. Geref. Kerk Vrijg.
10.30 ds. De Putter, 2.30 ds. Kamphuis
Ned. Geref Kerk (Salvatori): 9 ds.
Schuurman, 5 dienst. Chr. Geref. Kerk:
9.30 en 7 ds. v. Dijken. Geref. Gemeente:
10 en 4 ds. Hakkenberg. Rooms-Kath.
parochies: Agathakerk zat. 7, zond. 10 en
11 30; Poelpolder zat. 7, zond. 9 en 11.30;
Mariakerk zat. 7, zond. 8.30,10 en 11.15,
Engelbewaarders zat. 7, zond. 8, 9.30 en
5.45.
NIEUWKOOP - Herv. Gemeente: 9.30
en 6.30 ds. Bronsgeest, avondmaal. Ge
ref. Kerk: 9.30 en 6.30 ds. Nooteboom,
avondmaal. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en
6.30 ds. v.d. Weerd. Remonstr. Gemeen
te: 10 ds. Bosman, Oegstgeest. Rooms-
Kath. parochie: zat. 7, zond. 9 en 10.45.
NIEUWVEEN - Herv. Gemeente: 9.30
en 6.30 ds. Molenaar, avondmaal. Geref.
Kerk: 9.30 ds. Schouten, Kockengen, 7
hr. v. Leeuwen. Rk. parochie: zat. 7,
zond. 9 en 11.
NIEUW-VENNEP - Herv. Gemeente:
9.30 dr. Snijders, Haarlem, 7 ds. Goverts.
Geref. Kerk: 9.30 ds. Wijngaarden, 6.30
hr. Valenkamp. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en
3 ds. Visser. Rooms-Kath. parochie: zat.
7. zond. 9.30 en 11
NOORDEN - Herv. Gemeente: 9.30 ds.
Zoutendijk. 7 ds. Schrijvers, Woerden.
Geref. Kerk (Woerdense Verlaat): 10 hr.
Schreurder. Tienhoven, 7 hr. Christ, Lei
den. Rooms-Kath. parochie: zat. 7, zond.
9 en 10.30.
NOORDWIJK - Herv. Gemeente: kerk
Voorstraat 10 ds. Keuning, 5 ds. Bult
man. Schoonhoven, 7 ds. Bakker,. Am
sterdam; Kerk Hoofdstraat 10 kand. v.d.
Boon, Sole Mio 9 ds. Keuning; Geref.
Buurtkerk 5 ds. Elgersma; De Rank
(Golfbaan) 10 hr. De Man. Geref Kerk:
kerk Hoofdstraat (Buurtkerk) 10 ds.
Warnink. 5 ds. Elgersma; Vinkenlaan-
kerk 9.30 ds. Elgersma. 5 ds. Warnink;
Stichtingskerk 11 ds. Bouma. Rooms-
Kath. parochies: Zee zat. 7, zond. 9.30 en
11; Binnen zat. 7, zond. 8, 10 en 11.30.
NOORDWIJKERHOUT - Herv Ge
meente: Dorpskerk 10 ds. Van 't Hoff
Rooms-Kath. parochies: Victorkerk zat.
7, zond. 9.30en 11; Jozefkerk zat. 7, zond.
10 en 11.30.
OEGSTGEEST Herv Gemeente
Groene of Wil).kerk 11 ds Ter Linden,
Pauluskerk 9.30 ds. Ter Linden; Ge
meentecentrum 10.30 ds. Stenfert Kroe-
se, Bilthoven, 7 ds. Heemskerk. Gerei.
Kerk (Mauritslaan): 10 ds. Vegter. Ned.
Geref Kerk (Gemeentecentrum): 8.45
br. Vonk, 4 ds. De Lange, Avondmaal.
Van Wyckerslooth: 4.15 ds. Vegter Ka
pel Endegeest: 9.30 ds. Friederich. Volle-
Evangeliegemeente (Gemeentecen-
trum): 4 nam. Rooms-Kath. parochies:
Will, kerk zat. 7, zond. 9 en 11; Bonaven-
turakapel zat. 6.45, zond. 9 en 11.
OUD-ADE - Rooms-Kath. parochie:
zat. 7, zond. 8.30 en 10.
OUDE EN NIEUWE WETERING -
Herv. Gemeente: 9.30 dienst, avond
maal, 7 ds. Hanemaayer, Alphen. Geref.
Kerk: 9.30 ds. Jaspers Focks, 5 ds. Bol.
Vijfhuizen. Remonstr. Gemeente: 10 ds.
Knoppers. Rooms-Kath. parochie: zat. 7,
zond. 9.30 en 11.30.
ROELOFARENDSVEEN - Rooms-
Kath. parochies: Maria Presentatie zat.
7, zond- 9 en 11; Petrus-Banden zat. 7,
zond. 9.30 en 11.30.
RIJNSATERWOUDE - Herv. Gemeen
te: 9.30 en 7 ds. De Kruijf. Chr. Geref
Kerk: 9.30 dienst. 2.15 ds. Bouw.
RIJNSBURG - Herv.Gemeente: Voor
hof 10 ds. v. Niel, avondmaal; Bethel-
kerk 8.45 en 10 ds. Romein. 5 ds. v. Niel;
Avondzon 3 ds. v. Niel. avondmaal. Ge-
ref.kerk; Petrakerk 9.30 dr. van Oeveren,
5 ds. Baayen; Immanuelkerk 9 en 10.30
ds. Baayen, 5 ds. Damsma; Maranatha-
kerk 9.30 ds. Damsma, 5 ds. Vrolijk,
Avondzon 3 ds. van Niel. avondmaal.
Geref. kerk Vrijg.: 10 en 5.15 ds. Zomer
Chr.Geref Kerk: 9.30 en 5 ds de Joode.
Evang. Christengemeente (aula mavo):
10 ds. Visser. Rooms-Kath.parochie: zat.
7, zond. 10.30.
RIJPWETERING 8 Rooms-
Kath.parochie: zat. 7, zond. 7, 9 en 10.30.
SASSENHEIM - Herv Gemeente 9 en
10.30 ds. v.d. Meer, 7 ds. Ferwerda. Ge-
ref.Kerk: 10 ds. Baas. 7 zie herv. gemeen
te. Chr.GerefèKerk 10 en 5 ds. Slofstra.
Ned.Prot.Bond (Jul.laan 17): 10.30 hr.
Klijnsma. Rooms-Kath.parochie: zat. 7,
zond. 9.30 en 11.
TER AAR - Herv. Gemeente: 9.30 en 6.30
ds. Klein Kranenburg, avondmaal. Ge-
ref.Kerk: 10 en 6.30 ds. v.d. Ree. Rooms-
Kath.parochies: Aardam zond. 9 en 12
Langeraar zat. 7, zond. 8.30, 10 en 11.30
VALKENBURG - Herv gemeente 10
ds. Veldkamp, Den Haag, 6.30 ds. Vei
meulen. jeugddienst. Geref.Kerk: 9 30
ds. de Raadt. 6.30 ds. Jaspers Focks Ge
ref Kerk Vrijg.: 9.30 kand. Heida, 5 kand
Havinga.
VOORHOUT - Herv.Gemeente: 10 ds.
Brokerhof. Rooms-Kath. parochie: zat,
7, zond 9. 10.30 en 11.45.
VOORSCHOTEN - Herv.Gemeente:
Dorpskerk 10 ds. Lentz, 7 ds. van Leus
den, Leidschendam, jeugddienst; aula
Noord-Hofland 9.30 ds. de Zwart. Kapel
Rijndijk 10ds. v.d. Schoot, Kerk Hulpen
Heil 10 ds. Meijering. Geref.Kerk 10 ds.
de Zeeuw, 7 zie herv.gemeente. Geref
.Kerk Vrijg.: 10.15 en 4.30 ds. Boxman.
Rooms-Kath.kerken: Laurentiuskerk
zat 7, zond. 10 en 11.30. Aula Noord-
Hofland zond.ll. Moeder-Godskerk zat.
7, zond. 8.30 en 10.30.
WADDINXVEEN - Herv.gemeente:
Brugkerk 9.30 en 5 ds. Maasland. De
Hoeksteen 9.30 en 6.30 ds. Roetman, Be-
thelkerk 9.30 en 5 ds. Verboom, Imma
nuelkerk 10 en 5 ds. Hulst. Geref.Kerk:
Kruiskerk 9 ds. v.d. Berg. 5 ds. Ver
doorn. Ontmoetingskerk 10.15 ds. v.d.
Berg. Remonstr.Gemeente: 10 ds. Hooy-
kaas. Rooms-Kath.parochie: Victorkerk
zond. 10. Ontmoetingskerk zond. 8.30 en
11.45
WARMOND - Herv.Gemeente: 10 ds.
den Tonkelaar, jeugddienst, 5 ds. den
Tonkelaar. Rooms-Kath.parochie: zat. 7,
zond. 8.30, 10 en 11.30.
WASSENAAR - Herv.Gemeente;
Dorpskerk 10 ds. v.Heerden. 4.30 ds.
Wolters, 7 zie Zijllaankerk. Kievietkerk
10 ds. v. Bruggen. Messiaskerk 10 ds. v.
Twist, Oegstgeest. Dorpscentrum 9.30
ds. Van Eijk. Gouda. Geref.Kerk: Zijl
laan oecumenische dienst: 10 en 5 ds.
v.d. Meulen, avondmaal 7 nam. Wasse
naar-zuid 10 dr. Wiersinga, Leiden. Ned
.Prot.Bond (L.Kerkdam): 10.30 ds. Wer-
WOUBRUGGE - Herv.Gemeente: 9.30
en 6.30 ds. Köelewijn, avondmaal, (peref-
.Kerk 9 30 en 6.30 dr. v.d. Zwaan. Ned
.Prot.Bond (gebouw De Wijk): 7 nam. ds.
Knoppers. Rooms-Kath.parochie: zat. 7,
zond. 10.
ZEVENHOVEN - Herv.Gemeente: 9.30
ds. Kielder, 7 zie geref.kerk. Geref.Kerk:
9.30 hr. v. Leeuwen, 7 ds. Kielder. Room
s-Kath.parochie: zat. 7, zond. 9 en 10.15.
ZOETERWOUDE - Herv.Gemeente; 10
ds Wolthaus Rooms-Kath.parochies:
St.Jan zond. 9.30 en 11. Chr Dienaar-!
kerk: zat. 7, zond. 10. Meerburgkerk (Ho-I
ge Rijndijk) zat. 7, zond. 10 en 11.30.
ZWAMMERDAM - Herv. gemeente: lOi
ds. Pettinga, Utrecht. 6.30 ds. Oosterom J
Tienhoven. Geref.Kerk: 10 en 6.30 hr.
v.d Kraan. R'dam. Remonstr.Gemeen-l
te: 10 dr. Meijering. Leiden.
