Nederland wordt een
(tweede) vakantieland
Beursweek
Bied
ZATERDAG 24 JANUARI 1981
3elgïe, Luxemburg, West-Duits-
land, Finland, IJsland, Noorwe
gen. Zweden. Turkije. Canada.
Verenigde Staten. Nieuw Zee
land, en Japan. Allemaal landen
met een negatieve reisbalans.
Lotgenoten van Nederland, want
ook wij besteden in het buiten
land meer vakantiegeld, dan de
thuisblijvers en de buitenlanders
hier.
Oud-minister van financiën And-
riessen dacht daar twee jaar gele
den iets aan te kunnen doen met
zijn hartekreet "Nederland ga in
eigen land op vakantie" Hilari
teit en cynisme vielen hem ten
deel. Wie gaat er nou op vakantie
in een land, dat per jaar hooguit
vijftien dagen strandweer biedt,
waar voor een week in een een
voudig vakantiehuisje in het
hoogseizoen al gauw duizend
gulden moet worden neergeteld
en waar de plichten van de kam
peerder het al snel moeten afleg
gen tegen de rechten? Boven
dien: waar zouden in het geval
van een massale bekering die
miljoenen extra vakantiegangers
moeten blijven?
Nederland vakantieland? Vergeet
het maar, zo wezen de cijfers ook
nadien uit. In 1978 bedroeg het
tekort op de reisbalans 4,65 mil
jard, in 1979 ging het om 5,2 mil
jard en het afgelopen jaar zette
de stijging door tot zes miljard.
Tegen de achtergrond van die
cijfers moet dan nog het gegeven
worden geplaatst dat het aantal
Nederlandse vakantiegangers
niet is toegenomen (zowel in'79
als in 80 bedroeg dit aantal 8,3
miljoen), maar het aantal vakan
ties wel (van 10,8 miljoen in'79
tot 11. 4 miljoen in'80).
Conclusie: Nederlanders geven
meer geld uit aan meer vakanties
in het buitenland. De anderhalf
jaar geleden uitgebrachte nota
"toeristisch beleid" van staatsse
cretaris Hazekamp heeft daar
weinig aan kunnen veranderen.
Ook de instelling van een advies
commissie met deskundigen als
prof. Van Gent (Nijerodc), Albert
Heijn (Ahold) en Peter Löhr
(Schouwburg Haarlem) heeft
nog geen concreet reusltaat op
geleverd.
Suggestie
Opvallend
Het is januari en het gebruik wil dat Nederlanders in
die periode de zomervakantie gaan boeken. Bij de
reisbureau's is het echter rustiger dan gewoonlijk
in deze tijd van het jaar. Hoe komt dat? Heeft het
spook van de matiging toegeslagen of zijn er ande
re oorzaken. Hoe staat het trouwens met de vakan
tie in eigen land en dus met de werkgelegenheid
van de 200.000 mannen en vrouwen die in het toe
risme hun brood verdienen. Wat brengt de toe
komst hen meer dan vakantiespreiding?
De overheid blaast dan nu ook wat
minder hard van de toren. Het
dictaat om in eigen land op
vakantie te gaan is vervangen
door een vriendelijker suggestie
van de Rijksvoorlichtingsdienst.
Een paar vakantiedagen over? Ver
ken het eigen land eens. Huisje
op de hei, buiten het seizoen te
gen gereduceerd tarief. Of met
de spoorwegen kris-kras door
het land. Bij de bekendste post
bus van Nederland, nummer 51,
weten ze ér alles van en maken ze
er tegenwoordig ook druk recla
me voor op de televisie.
Het idee van het stimuleren van
een kleine vakantie in eigen land
komt niet uit de lucht vallen. De
overheid en het Nationaal Bu
reau voor Toerisme spelen met
die campagne in op recent con
sumentengedrag. Nederlanders
blijken er zelf de voorkeur aan te
geven om korte vakanties niet
meer in het buitenland door te
brengen, maar te benutten voor
een verkenning van het eigen
land. De gedwongen loonmati-
ging en de gestegen kosten van
autorijden en vliegen zijn be
langrijke oorzaken van die ten
dens.
■'W%
De verloren zomer is een bekend begrip i
warmte voor zonnebaden op het strand.
Directeur Engelen van het bureau
toerisme van de ANWB kan
daarover meepraten: "Het
vakantiepatroon heeft zich het
afgelopen jaar nogal opvallend
gewijzigd", zo zegt hij. "Mensen
zoeken het inderdaad dichter bij
huis. Spanje levert in. Frankrijk
en Duitsland groeien en er blijkt
een niet onbelangrijk aantal
mensen geneigd om een tweede
of derde vakantie in eigen land
door te brengen. Ik denk dat die
tendens zich zal voortzetten. Ik
heb nooit zo sterk de indruk ge
had dat het weer een grote ro)
speelde. Er zijn genoeg voorbeel
den te noemen van landen waai
het klimaat onaantrekkelijk is,
maar die het toch als vakantie
land redelijk tot goed doen. Bui
ten het hoogseizoen zijn de prij
zen lager, is de service beter, om
dat minder met onwetende inval
krachten gewerkt hoeft te wor
den. Volgens mij zijn dat wel
overwegingen die tellen".
Een man die dat allemaal al enige
tijd geleden heeft zien aankomen
is drs. P. van Houten, directeur
van Wagons Lits. Hij zei vorig
jaar mei, toen de toestand aan
zienlijk minder rooskleurig leek,
bij de opening van het uitgebrei
de Euromotel in Groningen, dat
er in de sector toerisme in Neder
land zeker 23.000 arbeidsplaat
sen bij zouden kunnen komen,
als een wat realistischer beleid
zou worden gevoerd. "Ons land
wordt nu vooral gepresenteerd
als bestemming voor de hoofd
vakantie. Dat moeten we niet
doen. Nederland moet juist naar
voren worden gebracht als hèt
land voor de tweede of de derde
vakantie". Volgens Van Houten
zijn die "bij-vakanties" niet al
leen in Nederland, maar ook ip
het buitenland sterk in opkomst.
Slecht weer, aldus Van Houten
speelt voor een paar dagen geen
rol.
Van Houten zou het land graag op
gedeeld zien in wat hij noemt
speerpuntregio's. "Een speer
puntregio krijgt ook z'n eigen
marktgebied in de ons omrin
gende landen, zo zegt hij. "Gro
ningen zou kunnen mikken op
Sleeswijk Holstein en de regio
Bremen- Hamburg. Andere re
gio's kunnen zich richten op
Zuid— en Midden—Duitsland,
België en Noord-Frankrijk en
Zuidoost-Engeland. Onze erva
ring is dat met scherp gerichte
promotie-acties ten minste één
procent van de vakantiegangers
in zo'n gebied kan worden over
gehaald om te komen"
vruchten gaat afwerpen.Blijft de
geldontwaarding in Nederland,
zoals nu, aan de lage kant, dan is
er ook een verhoogde belangstel
ling van het buitenland te ver
wachten, aldus Cornelissen in
zijn rede.
Verandering
Bij van Houten speelt toch ook
weer de gedachte, dat een deel
van de buitenlanders die hier een
korte vakantie heeft doorge
bracht, onder de indruk raakt
van het land en zal besluiten nog
eens een keer wat langer terug te
komen. Gebeurt dat. dan zet dat
natuurlijk extra zoden aan de
dijk voor het saldo op de reisba
lans.
Voorlopig zit een echte verbetering
van dat saldo er nog niet in. Mr.
Cornelissen, directeur van het
Nationaal Bureau voor Toerisme
wees er vorige week in zijn ope
ningsrede bij de Vakantiebeurs
'81 op dat de komende twee jaar
nog een verslechtering aan de or
de zal zijn. Pas na '83 zal het ge
leidelijk beter gaan, als het be
leid dat nu gevoerd wordt zijn
Cornelissen verwacht grote veran
deringen in de reiswereld. Varië
teit en kwaliteit zullen naar zijn
gevoel in de toekomst verkozen
worden boven een "confectie-
vakantie". Dat maakt de zaak er
voor de reiswereld niet eenvou
diger op. Cornelissen verwijst
daarbij naar landen als de Ver
enigde Staten waar soortgelijke
veranderingen zijn opgetreden
en grote concentratties in de reis
wereld tot gevolg hebben gehad.
In de VS, aldus Cornelissen is
het aantal reisagenten de laatste
vijf jaar van 18.000 tot 12.000 te
ruggelopen.
Ook de vakntiespreiding, die dit
jaar op bescheiden schaal van de
grond gaat komen door het ver
vallen van een verplichte bouw
vakvakantie. zorgt voor verande
ringen.
Die spreiding heeft een streep ge
trokken door het Nederlandse
gebruik om in de maanden de
cember en januari de bestem
ming van de zomerse vakantie
vast te leggen. Touroperators,
hoewel zeer optimisch over het
seizoen dat komen gaat, signale
ren wat aarzelingen bij het boe
ken. Reisgidsen worden wel op
gehaald, maar op de korte ter
mijn levert dat dit jaar minder
boekingen op. Consumenten ne
men kennelijk rustig de tijd om
te bepalen welke periode het
meest geschikt is voor vakantie.
Aarzeling
Nederland. Hoogstens vijftien dagen per jaar biedt de zon voldoende
Engelen van de ANWB heeft daar
nog een andere verklaring voor:
"Die aarzeling is ook heel goed
verklaarbaar tegen de achter
grond van de loonmatiging. Er is
wel gesuggereerd dat mensen
sterk op vakanties zouden bezui
nigen. Ik geloof dat dat niet over
schat moet worden. Maar vergeet
niet dat veel mensen in onzeker
heid zijn over het inkomen dat ze
dit jaar verdienen. Pas eind van
deze maand krijgt iedereen voor
het eerst het nieuwe loonstrook-
je onder ogen en zal duidelijk
worden wat er te besteden valt.
Dat is belangrijk, omdat in ieder
geval vaststaat dat op vakantie
geld gekort wordt. Mensen zul
len wat meer moeten gaan reke
nen, voordat het budget duide
lijk wordt en er ook geboekt kan
worden. Dat die touroperators
optimistisch zijn, verbaast mij
niet, dat zijn ze in deze tijd van
het jaar altijd"
Engelen lijkt met zijn uitlatingen
te verwijzen naar een bekende
grap in de reiswereld: als de door
reisorganisatoren verstrekte cij
fers over het aantal verrichte
boekingen bij elkaar worden op
geteld en werkelijk zoudgn klop
pen, dan zou zo'n beetje iedere
Nederlander per jaar twee keer
voor een vakantie het vliegtuig
pakken.
Dat nu is zeker niet zo, zo blijkt uit
de cijfers van het Centraal Bu
reau voor Statistiek.Van de Ne
derlanders gaat 61,1 op vakan
tie. Alleen in de zomer gaat 47,6
alleen in de winter 2,6%. Zo
wel zomers als 's winters gaat
10.8 op stap.
Engelen is er van overtuigd dat de
vakantiespreiding een goede
zaak is voor het eigen land: "De
pieken vallen weg, de prijzen
gaan omlaag, dat maakt het al
leen maar aantrekkelijker", zo
redeneert hij.
Tenslotte: de suggestie dat de ma
tiging die niet alleen in Neder
land, maar in de hele Westerse
wereld moet worden betracht, de
doodsklap zou betekenen voor
de groei van de toeristische in
dustrie, lijkt voorlopig niet te
worden bewaarheid. Verschui
vingen in de aard van de vakan
ties zijn wel aan de orde. Minder
ver weg. minder met het vlieg
tuig en vaker met de auto of met
de touringcar bijvoorbeeld Maar
het totaal van de bestedingen
loopt nog niet terug. De magi
sche grens van honderd miljard
gulden, die in de Westerse lan
den in totaal aan vakanties zijn
uitgegeven, werd twee jaar gele
den al doorbroken en zo blijkt
uit berekeningen van de OESO,
van stagnatie is nog geen sprake.
So'n twintig jaar gele- jes. of zoals ze in Bel
den werd er nog gelét gie zo aardig zeggen:
op het zedelijk gedrag op de moraliteit van
van jongens en meis- de jeugd.
Dat maakte vakanties voor jonge mensen die met elkaar verkeer
den (wat een woord!) ook zo ontzettend duur Ik zal u dit uit de
doeken doen aan de hand van een persoonlijke blessure die
nooit helemaal genezen is.
In die ver vervlogen tijd "liep" ik met een meisje, met wie ik me
later in de echt zou storten, maar zo ver was het nog lang niet
Wij begeerden samen op vakantie naar Bied te gaan. omdat het
Maar ja. kón dat nou wel.
Libelle en Margriet werden elk voorjaar weer bestormd met deze
vraag door moeders met opgroeiende dochters. Want enerzijds
werd wel beseft dat men niet meer in 1910 leefde, anderzijds de
wereld zat vol laaghartige kerels en "zo licht viel de kroon van
het meisje heur hoofd".
Enfin, na een paar ongemakkelijke dagen zei mijn latere schoon
moeder: vooruit dan maar.
Wij opgewekt naar een reisbureau (nee, ik zeg niet welk, er is al
genoeg gedonder in de wereld) om een hotel te bespreken. Er
was toen nog niet zo'n verscheidenheid aan vakantiemogelijk
heden.
De man die ons te woord stond, zei streng: "Is u getróuwd''" Nee.
zeiden we schuchter. De zonde moet ons van het gezicht af te
lezen zijn geweest.
Veel te luid zei de man vervolgens: Dat worden dan twee één
persoons kamers". En dat maakte het nou zo verrekte duur.
Maar er zat niets anders op.
Na een lange, lange treinreis (vliegen was veel te duur; auto s wa
ren nog voor de Welgestelden) kwamen we met enkele tientallen
Nederlanders in het hotel in Bied aan. Als laatsten kregen we de
sleutels van onze kamers. Uit de nummers bleek dat we op de
zelfde etage zaten. Dat viel mee. Ja, waratje, we hadden kamers
naast elkaar. Op enkele meters van elkaar staken wij de sleutel in
het slot om even later te ontdekkendat we in éen en dezelfde
kamer stonden: een kamer met twee deuren en twee één-per-
soons bedden, zo ver mogelijk van elkaar verwijderd, dat wel.
Lóchen, léchen.
Hadden ze in Nederland élles gedaan om de kuisheid te dienen,
komt me daar zo'n Joegoslavische flip die zich nergens wat van
aantrekt en je mooi in één ruimte parkeert. Als daar de hand van
de duivel niet in zichtbaar was, dan weet ik Het niet meer.
We waren niet ongelukkig met de situatie, om het eens in diploma
tieke termen te zeggen, maar het was tussen de bedrijven door
wel een dure kamer geworden.
Een jaar of wat terug schreef Margriet een vakantie-verhalenwed-
stnjd uit met aardige geldprijzen. Op een druilerige zondagmid
dag zette ik het Bled-verhaal, veel uitvoeriger dan hier, op pa
pier. Zou die lajelichterij van jóren terug op een markante ma
nier dan toch nog wat opleveren?
Nee, ik viel niet in de prijzen.
Een jaar daarna werd ik door een redactrice van het damesblad
gebeld. Dat verhaal was toch wel erg leuk geweest, als ze het nou
zouden inkorten, mocht het dan worden gepubliceerd in de ru
briek "Goud voor uw brief'?
Nou, dat was best.
De ingekorte versie werd mij voor publikatie toegezonden, lk naa
alleen bezwaar tegen de ondertekening. "Hr. R.P., Leiden"
stond er onder. Zet u mijn volledige naam er maar bij. zei ik
tegen de redactrice, dan hebben mijn vrienden en kennissen er
ook nog wat aan. Maar nee, dat mocht voor geen prijs.
"U bent beroepsjournalist, een aantal mensen Kent u, enne, ja, net
zou door de lezeressen als oneerlijke concurrentie worden be
schouwd"
"Maar er staat toch nergens dat journalisten niet mogen mee
doen?" riep ik verbaasd uit.
"Nee, nee, maar toch...."
En heel even golfde er iets door me heen wat ik jaren daarvoor ook
bij dat reisbureau had gevoeld. Ik had kennelijk wéér wat ge
daan dat niet helemaal door de beugel kon.
Bied -- ik moet er toch weer eens gaan kijken.
RUUD PAAUW
Kiekje van het Park Hotel in het Bled i
Het hotel is inmiddels afgebroken.
AMSTERDAM - In deze voor
de Verenigde Staten zeer
emotionele weelc stelde Wall
Street de buitenwacht hevig te
leur. De beurs maakte een flinke
val en sleepte daarbij ook andere
beurzen mee, zoals die van Am
sterdam. De belangstelling om
zaken te doen, was overal vrij ge
ring en ook in Wall Street bleven
de dagomzetten op een laag ni
veau hangen.
In deze week, waarin de gijzelaars
vrijkwamen en de nieuwe Ameri
kaanse president Reagan'werd
ingezworen, gold voor de de
Newyorkse effectenbeurs het ou
de gezegde „het bezit van de zaak
is het eind van het vermaak".
Twee maanden geleden ontwik
kelde Wall Street een forse haus
se met snel oplopende koersen
tot over de Dow Jones-stand dui
zend uit vreugde dat er een repu
blikeinse regering zou komen.
Nu deze regering haar intrede
heeft gedaan, zakte dezelfde
beurs op de dag van de inzwering
van de nieuwe president twintig
punten. Ook de daarop volgende
paar dagen liet de index nog ne
gen punten vallen. Het meest op
vallende daarbij was dat gezien
de geringe dagomzet zo weinig
beleggers zich tot beurszaken lie
ten verleiden en er de voorkeur
aan gaven rustig thuis te blijven.
Het teleurstellende gedrag van Wall
Street werd toegeschreven aan
het uitblijven van opzienbarende
besluiten in de inauguratierede
van de nieuwe president. De be
kende republikeinse verkie
zingsslogans kwamen daarin wel
om de hoek kijken, maar werden
niet in concrete maatregelen ver
taald. Men had onmiddellijke
stappen verwacht inzake de af
schaffing van de prijsbeheersing
voor energieverbruik en een for
se verhoging van de defensie-uit
gaven. President Reagan had
zelfs voor het herstel van de con
junctuur en het wegwerken van
de inflatie alleen maar het voor
uitzicht van een lange, moeizame
weg.
In Europa is altijd al de draak gesto
ken met de dwaze verwachtingen
van het Amerikaanse publiek dat
met de komst van de nieuwe re
gering alle problemen meteen
zouden zijn opgelost. Nu steekt
echter precies als onder Carter de
vrees weer de kop op dat juist
door het versneld wegwerken
van de recessie de inflatie weer
gestimuleerd kan worden.
Financieel veranderde er deze
week ook weinig. Achteraf blijkt
nu dat het vrijkomen van de gijze
laars maar een klein deel van de
door Amerika bevroren Iraanse
tegoeden heeft losgeweekt. De
rest is gestort bij de Bank of Eng-
door
C. Wagenaar
land en zal gebruikt worden om
de schulden van Iran aan buiten
landse instellingen te delgen.
Van veel invloed op het in het
buitenland roulerende Ameri
kaanse dollarbestand zullen deze
financiële transacties niet zijn.
En de dollar liet deze week dan
ook een licht dalende tendens
zien. Maar doordat de bankrente
in de Verenigde Staten nog
steeds op 20 procent ligt, bleef
een forse reactie uit. Ook hierte
gen werd door de nieuwe presi
dent geen duidelijke stelling ge
nomen, hetgeen Wall Street even
eens teleurstelde.
Geen financiële ontspanning dus
en in Zweden werd het disconto
zelfs nog flink verhoogd. Ook
geen financiële ontspanning in
ons land. De brandbrief van Ne-
derlandsche-Bankpresident Zijl
stra met als dreigement dat in
dien de regering niet op korte ter
mijn tot een nieuwe bezuiniging
van enige miljarden komt de ren
te weieens aanzienlijk kon gaan
stijgen, maakte zo'n indruk dat
de obligatiemarkt vrijwel dage
lijks terugliep. De hypotheek
banken, die vorige week de afgif-
teprijs voor de 11 procent
pandbrieven al hadden terugge
bracht van 101 op 100,5 procent,
waren nu genoodzaakt verder tot
100 procent terug te gaan. De 10,5
procent-pandbrieven verdwenen
geheel van het toneel.
Minister Van der Stee bracht per
soonlijk middels een werkbezoek
het nieuws van een nieuwe 10.75
procent-staatslening naar de
beurs, waarop volgende week
dinsdag de inschrijving volgens
het tendersysteem zal worden
beëindigd. Dit wordt de eerste
staatslening van dit jaar die kor
ter loopt dan de vorig jaar ge
plaatste 10,75 procent
staatsleningen, welke thans rond
101 procent noteren.
Zoals reeds opgemerkt, trokken de
dalingen van Wall Street Amster
dam mee naar beneden. Er be
stond aanvankelijk nog enige nei
ging tot herstel, maar onder lei
ding van Koninklijke Petroleum
liet men al spoedig het hoofd han
gen. Later in de week boekte Ko
ninklijke echter een herstel, maar
per saldo ging er toch terrein ver
loren van f214 tot f210. Unilever
kon flink aantrekken en van f 124
tot f129.
Het binnenkomende bedrijfs
nieuws was gemengd van aard.
Reesink boekte als handelson
derneming vorig jaar een iets ho
gere winst, hetgeen ook leidde tot
een hoger dividend Dit deed de
koers oplopen van f203 tot f210
Daarentegen zakte Houthandel
Pont diep in het rood door de
slecht lopende bouwmarkt. Het
aandeel waarin de moeilijke gang
van zaken al behoorlijk was ver
disconteerd, kon toch de koers
van f 60 niet behouden.
Verder was er deze weck sprake
van een verdeelde stemming zon
der richting. Audet sprong tussen
1' 82 en f 88 heen en weer. Giessen-
de Noord herstelde zich met een
koersverbetering van f 145 op
f 165, maar Kiene moest van f 275
op f255 terug. De prijsslag van
Ahold kostte het aandeel een ver
der verlies van f 4 en ook Smit
Internationale was f 4 in reactie
KBB en Ceteco daarentegen
boekten een herstel van f 4
