Iran: 'Vandaag
laatste dag
voor overleg
Laatste begroting Carter
Plutonium
ontsnapt
uit Franse
atoomfabriek
Problemen Italiaanse regering
In gijzelingskwestie
Franse
vloot
paraat
Poolse vakbondsleider
op audiëntie bij paus
Record bedrag defensie VS
Conflict in Bonn om
wapenlevering Chili
Burgemeester W.-Berlijn treedt af
VRIJDAG 16 JANUARI 1981
BUITENLAND
PAGINA 9
CAL LA HAGUE (ANP)- In de nu
cleaire opwerkingsfabriek La Ha
gue bij Cherbourg in Frankrijk is
afgelopen zaterdag drie kilo plu
tonium in vloeibare vorm ont
snapt omdat de leiding waar te
veel druk op stond, ging lekken.
De fabriek is daarop stilgelegd en
pas woensdagochtend zijn de
werkzaamheden hervat. Dat
meldt het Franse dagblad "Libé-
ration". De directie van de fa
briek heeft hierover niets gezegd.
Volgens de krant heeft een werkne
mer zaterdag - op het moment
dat journalisten de fabriek be
zochten na de brand dinsdag er
voor - een plas ontdekt met een
uiterst radio-actieve vloeistof. Bij
onderzoek zou zijn gebleken dat
daar ongeveer drie kubieke me
ter van was ontsnapt. Per liter zou
in die vloeistof 26 gram uranium
en één gram plutonium zitten.
Niemand heeft bij dit incident -
het zevende binnen een jaar - een
overdosis aan straling opgelopen.
De oorzaak van de brand vorige
week in de fabriek is nog niet be
kend. Evenmin is bekend wat er
precies ontsnapt is en wat de ge
volgen ervan zijn. De directie
houdt het erop. dat alléén caesiu-
m-137 is ontsnapt in een mate die
geen gevaar oplevert. De vakbon
den hebben daarentegen het ont
slag van de directie van La Hague
geëist. Ze verwijten de directie
geheimzinnigheid en het achter
houden van informatie. Boven
dien heeft de directie gefaald
door de fabriek bij de brand niet
te ontruimen. De directie op haar
beurt beroept zich erop, dat eerst
een lopend onderzoek moet wor-
den afgerond alvorens ze meer
kan zeggen. Het ministerie van
justitie heeft voorts gewezen op
het militaire geheim, dat rustte
op de beveiliging van de opslag
van radio-actief materiaal.
Woordvoerders van het ministerie
hebben dat maandag tegen de
ecologische presidentskandidaat
Brice Lalonde gezegd, die op het
ministerie inzage vroeg in ambte
lijke stukken. Hij beriep zich op
een wet, die bepaalt dat degelijke
stukken openbaar zijn. Inmid
dels betoogden in Cherbourg
drieduizend mensen. Zij eisten
met de vakbonden opheffing van
geheimhouding en publikatie
van getroffen maatregelen in de
hele streek, die te maken hebben
met plutonium, strontium en cae-
Volgens de vakbonden hebben ze
ker 400 mensen blootgestaan aan
een straling, die hoger was dan
het maximum toelaatbare. De di
rectie ontkent dat. Drie mensen
zouden voorts ernstige radio
actieve besmetting hebben opge
lopen.' 1 v
De socialistische fractie in de Fran
se Tweede Kamer heeft inmid
dels laten weten te zullen aan
dringen op een parlementair on
derzoek naar de oorzaken van de
brand, de gebeurtenissen daar
omheen en de consequenties er-
Sadat spreekt
Europarlement
binnenkort toe
STRAATSBURG (ANP) - De presi
dent van Egypte, Anwar el-Sadat,
zal tijdens een plechtige zitting
het Europees Parlement toespre
ken. Dit heeft de voorzitter van
het parlement, de Frangaise Si-
mone Veil, gisteren in Straats
burg meegedeeld. Zij heeft in
overleg met het dagelijks bestuur
van het parlement de Egyptische
president uitgenodigd. Sadat
heeft deze uitnodiging geaccep
teerd. Het is nog niet bekend op
welke datum de Egyptische pre
sident het parlement zal bezoe
ken.
Na vrijlating D'Urso
ROME - Heel Italië reageerde met
een zucht van verlichting, toen
gisterochtend rechter Giovanni
d'Urso - na een ontvoering van 33
dagen - gekneveld in de koffer
bak van een auto werd terugge
vonden. Maar hoe goed de ont
voeringszaak ook is afgelopen: de
omvang van de gevolgen voor de
Italiaanse staat is niet gering.
Niet voor niets heeft de regenng-
Forlani dan ook de vertrouwens
kwestie gesteld.
In het communiqué waarin zij
woensdagmiddag de vrijlating
van hun gevangene aankondig
den, verklaarden de terroristen
zich overwinnaars in dit jongste
gevecht „tegen de imperialisti
sche staat".
„De publikatie van de documenten
uit de gevangenissen van Palmi
en Trani was voor ons niet de
prijs voor de bevrijding van D'Ur
so." zo schreven zij, „want dat
was van onze kant geen verzoek.
maar een bevel, dat mogelijk ge
maakt werd door de huidige
machtsverhoudingen".
In hun eigen ogen hebben zij over
de hele linie gewonnen: de spe
ciale gevangenis van Asinara is
gesloten, de regering is diep ver
deeld. een deel van de Italiaanse
pers heeft hun 'bevel' opgevolgd,
zijzelf hebben weer eens de kans
gekregen te laten zien hoe mach
tig en efficiënt ze zijn.
Hun laatste machtsvertoon was dat
van gistermorgen toen ze in het
hartje van een door duizenden
politiemannen bewaakt Rome
ongemerkt hun dooriedereen ge
zochte gevangene wisten af te le-
Hun oordeel over de afloop van de
affaire wordt ook gedeeld door de
republikeinse regeringspartij,
die zich zeer verontrust heef ge
toond over wat zij ziet als een
halfslachtige houding van het ka
binet tegenover de terroristische
dreiging. De versnelde sluiting
van de Asinara-gevangenis, het
stilzwijgen van de regering over
het al of niet publiceren van de
proclamaties uit de gevangenis
sen, beschouwen zij wel degelijk
als een toegeven aan de terroristi
sche eisen.
De voortdurend herhaalde verzeke
ring dat er geen sprake kan zijn
van onderhandelingen of toege
ven is in hun ogen niet veel meer
dan een alibi. Het voorzichtig ma
noeuvreren van premier Forlani
tussen tegengestelde opvattin
gen om vooral de socialisten niet
voor het hoofd te stoten en tot
iedere prijs de regeringscoalitie
te redden, kan hun goedkeuring
niet wegdragen.
Zij dienden in het parlement een
motie in, waarin de houding van
die dagbladen die niet gezwicht
zijn voor het ultimatum van de
Rode Brigades uitdrukkelijk
wordt geprezen. Het kabinet be
sloot gistermiddag een vertrou
wensvotum te vragen over zijn
beleid inzake de affaire-D'Urso.
Hierover zal na afloop van het ka
merdebat vandaag worden ge
stemd. Na alle opwinding van de
afgelopen dagen zal de regering
naar alle waarschijnlijkheid het
vertrouwen van de Kamer krijge-
Intussen is Giovanni d'Urso naar
huis teruggekeerd, na een lang*
verhoor dat hem is afgenomen'
door Domenico Sica. de Romein
se rechter die het onderzoek in de
ontvoeringszaak heeft geleid.
Aan zijn carrière op het ministe
rie van justitie is waarschijnlijk
een einde gekomen. Zoals een
van zjjn collega's in een interview
aan het dagblad 'La Republica'
zei: „Als hij inderdaad alles ver
teld heeft, kunnen sommigen van
ons maar beter een andere baan
zoekenDe algemene voldoe
ning over D'Urso's vrijlating
wordt getemperd door de weten
schap. dat een gevaarlijke terro
ristenbende nog steeds op vrije
voeten is en al openlijk heeft aan
gekondigd. dat het bij deze ene
succesvolle actie zeker niet zal
blijven.
TEHERAN (AP) - De voornaamste Iraanse onderhandelaar in de gijzelingskwestie, Beh-
zad Nabavi, heeft gisteren verklaard dat vandaag de laatste dag is waarop de Verenigde
Staten en Iran tot overeenstemming kunnen komen over de voorwaarden voor vrijlating
van de 52 gegijzelden.
Nabavi zei dat zijn regering niet van
plan was 'de eisen aan de aftre
dende regering-Carter nog meer
te verzachten'.
'Wanneer er vandaag van de zijde
van de Verenigde Staten geen po
sitieve reactie komt, zullen de
omstandigheden zich wat Iran
betreft grondig wijzigen', zo zei
de Iraanse onderhandelaar.
Nabavi's waarschuwing was een
herhaling van een eerdere verkla-
ring van de regering-Carter dat
het vandaag de laatste dag is
waarop kan worden overgegaan
op het vrijmaken van de Iraanse
tegoeden in de V.S.
Geestelijken
Als de gegijzelden nu vrijgelaten
worden zonder veroordeling "zal
de geschiedenis zich herinneren
dat Iran is bedrogen". Dit heeft
ajatollah Jahya Nouri verklaard,
die een belangrijke rol heeft ge
speeld in de revolutie tegen de
overleden sjah.
Ajatollah Nouri wijst elke haast die
gemaakt wordt voor een oplos
sing van de gijzelingszaak af.
want "dat zou tegen de belangen
van Iran kunnen zijn". De geeste
lijke spreekt zich in een interview
met de Tehran Times uit voor een
proces tegen "de spionnen" om
de wereld "de Amerikaanse mis
daden" te bewijzen. Dit proces
zou toch een symbolisch karakter
hebben, aldus Nouri omdat er
niet noodzakerlijkwijs gestraft
zou hoeven worden.
Het Iraanse persbureau Pars maak
te gisteren bekend dat premier
Rajai en de voornaamste onder
handelaar in de gijzelingszaak,
Nabavi, een bezoek hebben ge
bracht aan ajatollah Chomcini.
De reden van het bezoek is niet
bekend.
In Washington zei de Amerikaanse
minister van buitenlandse zaken
Muskie tijdens een persconferen
tie dat president Carter tot op het
laatste moment zijn best zal doen
de gegijzelden vrij te krijgen. Zo
Ardanta's
persoonlijke uitvaartpolis.
Vroeg of laat
hééft je gezin er
wat aan.
nodig zullen de onderhandelin
gen doorgaan tot op 20 januari, de
dag dat Reagan als president
wordt geïnaugureerd. "De enige
limiet die ik ken, is 20 januari en
dat staat vast in de grondwet. De
16e (januari) is geen nauwkeurige
omschrijving van een limiet,
maar een idee hoe lang het duurt
een akkoord uit te voeren" aldus
Muskie.
Bankiers
President Carter heeft gisteravond
nog met internationale bankiers
gesproken over de Iraanse tegoe
den die in de Verenigde Staten
zijn geblokkeerd, verklaarde de
Amerikaanse televisiemaat
schappij ABC.
Volgens ABC sprak de president
over tegoeden die onderwerp zijn
van geschillen tussen Ameri
kaanse firma's en de staat Iran en
waarvan Washington zou willen
dat zij zouden worden voorge
legd aan internationale arbitrage.
Steeds volgens de maatschappij
heeft Iran alle Amerikaanse te
genvoorstellen ter invrijheidstel
ling van de gegijzelden aanvaard
op één na - de geblokkeerde te
goeden. Alleen dit zou de vrijla
ting nog in de weg staan.
VATICAANSTAD (Reuter/AFP
DPA) - Paus Johannes Paulus II
heeft gisteren tot Lech Walesa en
andere leiders van de onafhanke
lijke Poolse vakbond gezegd te
hopen dat zij in staat zouden zijn
hun werk voort te zetten met
moed. voorzichtigheid en gema-
tigheid.
Voor de openbare audiëntie had de
paus een onderhoud van 25 minu
ten met Walesa in de bibliotheek
van het Vaticaan. De Poolse ar-
bcidcrslcider knielde voor de
paus en bleef nog even knielen
ofschoon de paus hem uitnodig
de weer te gaan staan. Na het ge
sprek voegden de vrouw en de
stiefvader van Walesa zich bij het
gezelschap.
Daarna ontving de paus alle leden
van de Poolse delegatie in de zaal
van de consistorie waar ook de
voorzitter van de Poolse rege
ringscommissie voor de contac
ten met het Vaticaan. Kazimierz
Szablcwski. leden van de Poolse
gemeenschap in Rome en een
paar honderd journalisten aan
wezig waren.
Paus Johannes Paulus II prees in
zijn toespraak de rijpheid waar
van de Polen blijk hadden gege
ven bij de moeilijke problemen in
hun land.
TOULON (Reuter) - De Franse Mid-
dellandse-Zeevloot is in staat van
paraatheid gebracht, zo hebben
marine-officieren in Toulon gis
teren verklaard. Volgens officie
ren die dienst doen op deze vloot
zijn alle verloven ingetrokken en
is er munitie aan boord gebracht.
Een woordvoerder van het minis
terie van defensie in Parijs wilde
geen commentaar op de woorden
van de officieren geven.
In enkele Franse kranten wordt er
verband gelegd tussen de voorbe
reidingen die er op de vloot wor
den getroffen en de toenemende
spanning tussen Frankrijk en Li
bië over de fusieplannen tussen
Libië en Tsjaad. Afgelopen week
einde heeft Frankrijk troepen
naar de Centraalafrikaanse Repu
bliek gestuurd, ter geruststelling
van de Afrikaanse landen die zich
zorgen maken over de Libische
aanwezigheid in Tsjaad.
Het Franse ministerie van defensie
herinnert er naar aanleiding van
de berichten over het in staat van
paraatheid brengen alleen aan
dat zelfs in vredestijd de Franse
nationale marine in staat moet
zijn uit te varen binnen 48 uur.
Woensdag werd uit betrouwbare
Franse bron vernomen dat Parijs
bereid is, op verzoek van Afri
kaanse landen, tussenbeide te ko
men, wanneer de Libische troe
pen in Tsjaad verder oprukken
naar het zuiden, over de grenzen
van Tsjaad.
De fusieplannen tussen Libië en
Tsjaad hebben niet alleen in
Frankrijk bezorgdheid gewekt.
Ook veel Afrikaanse landen ma
ken zich zorgen over de aanwe
zigheid van Libische troepen in
Tsjaad.
Libië heeft inmiddels aangekon
digd dat de fusieplannen voorge
legd zullen worden aan het Tsja-
dische volk. Het volksbureau
voor buitenlandse betrekkingen
maakte in een communiqué be
kend dat "de eenheid tussen de
volkeren van Tsjaad en Libië pas
verwezenlijkt zal worden na een
referendum in Tsjaad".
BONN (DPA) - Saoedi-Arabië zal
naar alle waarschijnlijk geen Leo-
pard-tanks van West-Duitsland
krijgen. Dit is gisteren in rege
ringskringen vernomen. Chili
zou daarentegen de bestelde on
derzeeboten wél ontvangen.
Naar het persbureau DPA verder
vernam zou de Leopard-
Transactie met een aan zekerheid
grenzende waarschijnlijk stuklo
pen op het verzet van de SPD-
fractie. "Als ook de rechtervleu
gel van de socialistische partij te
gen de transactie is. dan kan er
niets van komen", zo was de argu
mentatie.
Wat de levering van onderzeeboten
van Chili betreft werd aange
voerd dat niet alleen bondskanse
lier Helmut Schmidt in dal geval
zijn "jawoord" gegeven had. De
met de bouw belaste werf in Kiel
nad voor het geval van het niet
uitvoeren van hel akkoord al aan
spraken op schadevergoeding
voor miljoenen guldens erkend.
"Wij moeten met deze zaak door
gaan", zo werd te kennen gege-
De linkervleugel van de SDP had
zich al scherp tegen de levering
van tanks uitgesproken en erop
gestaan dat Bonn bij zijn aan be
perkingen onderhevige politiek
op het gebied van de wapenex
port blijft.
De levering van onderzeeboten aan
Chili heeft in de afgelopen weken
geleid tot felle discussies. De
CDU en haar zusterpartij in Beie
ren de CSU toonden zich steeds
voorstander van de transactie
met Chili. Politici van de SPD en
vakbonden keerden zich meer
maals daartegen.
Senaat gaat
akkoord
met Haig
WASHINGTON (Reuter AFP/
UPI- De com missie voor bu -
tenlandse zaken van de Ame
rikaanse Senaat heeft giste
ren met 15 tegen 2 stemmen
besloten, akkoord te gaan met
de voordracht van Alexander
Haig als minister van buiten
landse zaken in de regering
Reagan. Aan de stemming
waren vijf dagen van intensief
"verhoor" voorafgegaan,
waarbij de senatoren vooral
duidelijkheid wilden krijgen
over de rol van de ex-generaal
in het Watergatc-schandaal.
Tot aan het gedwongen aftre
den van Ru hard Nixon in
1974 was Haig stafchef van
het Witte Huis
WASHINGTON (AFP) - Jimmy
Carter heeft gisteren, vijf dagen
voordat hij als president van de
Verenigde Staten wordt opge
volgd door Ronald Reagan, zijn
laatste defensiebegroting bij het
Congres ingediend. De militaire
uitgaven voor het begrotingsjaar
1982 dat op 1 oktober 1981 begint,
komen uit op 200 miljard dollar
(circa 400 miljard gulden) een re
cordbedrag voor de VS in vredes
tijd Daarvan gaat 196.4 miljard
dollar rechtstreeks naar het Pen
tagon, de zetel van het ministerie
van defensie en hoofdkwartier
van de Amerikaanse land-, zee
en luchtmacht. De rest is be
stemd door het ministerie van
energie voor onderzoek op het ge
bied van nieuwe kernwapens.
Vergeleken met de begroting
voor het lopende jaar zijn de uit
gaven vijf procent hoger.
Carter verleent in zijn defensiebe
groting voorrang aan modernise
ring van de strategische kernbe
wapening. aan versterking van de
in Europa gelegerde conventio
nele legeronderdelen en aan het
opbouwen van een snel ïnterven-
tieleger voor bescherming van de
Amerikaanse belangen in de we
reld, met name in het gebied van
de Perzische Golf. Wat betreft de
BERLIJN (AP) - Burgemeester Dietrich Stobbe van Wcst-Berlijn heeft
gisteren zijn ambt neergelegd, nadat het stadsparlement geen steun had
verleend aan zijn poging om de door een plaatselijk bouwschandaal
getroften senaat (een soort college van wethouders) te hervormen
Stobbe (43) werd beschouwd als een van de veclbelovendste politici van
de Sociaal-Democratische Partij van bondskanselier Helmut Schmidt
Hij was burgemeester van West-Berlijn sinds mei 1977
De burgemeester maakte zijn aftreden en dat van de senaat voor het
stadsparlement bekend. Stobbe zei dat hij "de politieke consequenties
moest aanvaarden van de stemming, die eerder op de dag in het parle
ment werd gehouden over de voordracht van nieuwe senatoren. Vier
van hen. allen behorend lot de SPD. werden afgewezen Slechts een
kandidaat, een hd van de liberale FDP. kon de goedkeuring van het
parlement wegdragen.
kernbewapening wordt geld uit
getrokken voor de ontwikkeling
van de MX-raket die floor het
Amerikaanse leger vanaf 1986 in
gezet moet kunnen worden. Voor
het voortzetten van het raket- en
onderzeebotenprogramma "Tri
dent" en voor de ontwikkeling
van Kruisraketten waarmee de B-
52-bommenwerpers zullen wor
den uitgerust.
Verder is voorzien in kredieten
voor modernisering van de in Eu
ropa gestationeerde raketten
voor middellange afstand (de
Kruisraketten en de Pershing-2)
die de VS willen inzetten tegen de
door de Sowjet-Unic ontwikkel
de SS-20-raketten en Backfire-
bom men werpers. Er is ook geld
voor de aanschaf van nieuw ma
terieel, vooral tanks van het type
XM-1, en voor de aankoop van
moderne aanvalshefschroef-
vlicgtuigen die worden uitgerust
met Hellfire-raketten. Voorzien is
in de bouw van opslagplaatsen
voor zwaar materieel in Europa
die het mogelijk moeten maken
dat de VS in het geval van een
conflict de troepen van de NAVO
sneller versterken.
Een behoorlijke som geld is uitge
trokken voor de verdere opbouw
van het snelle interventieleger
dat een jaar geleden werd ge
vormd. Zo zal de marine voor het
