"Kans dat de
mens overleeft
is zeer klein
Pancras-west:
"Bruggetjes
zijn ontsierend"
Onderzoek omstreden
Wegwijs
in Leiden
PROTEST TEGEN PORNO
Leidse jazz week
Soepel optreden big
band Landesbergen
PAGINA 4
VARIA
WOENSDAG 14 JANUARI 1981
LEIDEN - Het recombinant-DNA onderzoek, ook wel
genetische manipulatie genoemd, is een van dc
meest omstreden onderzoeken in de natuurweten
schappen. In 1974 deed een aantal wetenschappers
zelf het voorstel om voorlopig van dit onderzoek af te
zien vanwege de mogelijke gevaren.
De Stichting Bio-Wetenschappen en Maatschappij uit
Leiden schreef hierover in een van haar bulletins
Biokort onder meer:
"Sinds die tijd is menig discussie gevoerd. Het onder
zoek ging echter door en er werden zulke resultaten
geboekt, dat het bedrijfsleveen steeds meer brood is
gaan zien in de industriële toepassing van recombi
nant-DNA technieken.
In de Verenigde Stalen is een wart jacht ontslaan om in
het bezit te komen van onderzoekresultaten door
middel van patenten. Universiteiten en onderzoe
kers beleven daar gouden tijden. Sommige onder
zoekers zetten zelf bedrijfjes op om hun kennis te
gelde te maken.
Het samengaan van genetische manipulatie en com
mercie geeft te denken. Wetenschappelijke argu
menten om de richtlijnen te versoepelen komen nu
in een wat vreemd daglicht te staan.
De enorme bedragen die er op dit moment door het
bedrijfsleven worden ingestoken, zorgen niet alleen
door een versnelde ontwikkeling op dit terrein, maar
ook zal over enige tijd een eventuele bezinning of
stopzetting van gevaarlijk geachte experimenten
niet meer mogelijk blijken te zijn vanwege de econo
mische belangen, die er achter schuil gaan'
Hoogleraar verricht DN A-onderzoek
LEIDEN - Leiden staat aan de vooravond van een spannende ontdekkings
reis door de wereld van het DNA, dat de basis vormt voor alle leven. De
regering heeft enige tijd terug het groene licht gegeven dit onderzoek te
gaan verrichten. TNO-Delft krijgt een laboratorium dat daarvoor geschikt
is gemaakt.
Tot die tijd gebeurt het DNA-
onderzoek hier in Nederland al
leen maar in beperkte mate, op
papier of via laboratoria in het
buitenland. Het filosoferen over
DNA heeft hier in Nederland al
tot opmerkelijke theoriëen ge
leid.
Zo is de kans. dat wij op den duur
zullen overleven zeer klein, zegt
de Leidse hoogleraar Prof. dr.
J.H. van Boom. "We staan als
mens aan de top van de evolutie
en zijn daardoor het meest kwets
baar.
Virussen en bacteriën hebben geen
problemen om te overleven", ver
duidelijkt hij, "we zullen dit heel
erg goed in onze oren moeten
knopen. Al is het maar om ons
tegen onszelf te beschermen.
Maar de mensen willen meer en
meer", zegt prof. Van Boom, die
de scepter zwaait bij de vakgroep
organische chemie van de subfa
culteit scheikunde van de Leidse
universiteit. "Kijk maar naar al
dat chemisch en radio
actiefafval. Je bent binnen de
kortste keren in de aap gelogeerd.
De mens vernietigt, als hij niet op
past, zichzelf daarmee. Dan ne
men de insecten de macht over en
worden heerser op aarde. Die zijn
beter gebouwd voor optimale re
productie dan mensen".
In zijn werkkamer in de Gorlaeus
laboratoria van de Leidse univer
siteit aan de Wassenaarseweg
vertelt hij over de betoverende
wereld van het DNA. De Neder
landse wetenschap mag gaan ex
perimenteren met de erfelijk
heid.
Vanwege de risico's, verbonden
aan dergelijk onderzoek, was het
werk op dit terrein in Nederland
tot nu toe beperkt. "Dc leukste
onderzoeken zijn natuurlijk al ge
daan." zegt hij. Deze achterstand
hebben wij in elk geval al opgelo
pen."
Zowel van wetenschappelijke als
van industriële zijde werd de laat
ste tijd aangedrongen op uitbrei
ding van het DNA-onderzoek.
omdat Nederland in ernstige ma
te dreigde achter te geraken 'bij
het onderzoek en de industriële
toepassing van het DNA-
onderzoek in het buitenland.
"Binnenkort kunnen we dus echt
beginnen", zegt prof. Van Boom.
die met zijn Leidse team in Delft
mede gebruik zal gaan maken
van het speciale laboratorium.
"Het duurde zo lang omdat men
onder andere bang was voor aller
lei niet meer in de hand te houden
gevaren.
Maar dat blijkt allemaal wel mee te
vallen", meent hij. "Wc gaan ove
rigens in laboratoria werken waar
een onderdruk heerst. Dat wil
zeggen dat alles binnen de ruimte
blijft waarin we werken Trou
wens. wat er kan ontsnappen le
vert geen risico's op. Hoewel, he
lemaal uitgesloten is het natuur
lijk nooit...".
Waar gaat het allemaal om?
Bouwsteen
DNA (Desoxyribonucleïnezuur) is
de bouwsteen van alle leven. Alle
erfelijke informatie is in het mi
croscopisch kleine molecuul op
geslagen. De wetenschap kijkt te
genwoordig als een beeldhouwei
naar zijn steen naar dit fenomeen:
"Wat kan ik er mee doen?".
Kunnen we het molecuul zodanig
veranderen dat het alles kan ma
ken wat wij willen? Van insuline
voor suikerzieken tot een nieuw
soort mens die tegen allerlie si
tuaties is opgewassen.
Met bacteriën wordt in onder ande
re Japan en Amerika al geëxperi
menteerd. Er zijn onder andere al
olievreters, bacteriën die olie
"eten" en insuline wordt al gerui
me tijd. geproduceerd.
"Hoe het allemaal precies werk.t is
nog niet bekend. We weten wel
hoe het in grote lijnen allemaal
gaat", zegt prof. Van Boom.
"Maar als het allemaal bekend is
dan kun je natuurlijk rtog beter
met dit fenomeen omgaan. En dat
proberen we te doorgronden",
zegt hij.
"Wat is leven?", is in dit geval een
voor de hand liggende vraag. "Le
ven is voortplanting", zegt hij.
"En het DNA speelt daarin een
hoofdrol. En het leven is vreselijk
kwetsbaar. Dat wordt, hoe verder
het onderzoek vordert, steeds
duidelijker.
Wat wij nu zien, de mensen, de die
ren en de planten, is de verschij
ningsvorm van leven. Dat is tast
baar. Hoe dat LEVEN nu precies
in zijn werk gaat weten we niet.
Om dit te kunnen doorgronden
zullen we moeten oppassen met
alles dat leeft. We zullen het nodig
hebben om op die grote vraag een
antwoord te kunnen geven. En
als een diersoort of een plant uit
sterft, dan is die mogelijkheid om
onderzoek te verrichten weg.
Voor altijd".
Het onderzoek naar erfelijkheid is
nog niet zolang bezig. "We zullen
mede daarom veel geluk moeten
hebben. Het DNA is ongeveer
dertig jaar geleden ontdekt. Men
kon er toen de erfelijkheid mee
verklaren: waarom de één een
grote neus heeft en de ander niet.
maar hoe het werkt, we weten het
niet.
Als je dan kunt verklaren zullen er
weereen heleboel nieuwe vragen
opdoemen", zegt prof. Van
Boom. "Want als het simpel zou
zijn hadden we het probleem al
lang opgelost". Hij verwacht wel
dat er in de komende decennia
nog spectaculaire ontdekkingen
zullen worden gedaan.
"In elk geval zullen we aan de hand
van die ontdekkingen aan een be
paalde gevreesde ziekte meer dan
nu het geval is het hoofd kunnen
bieden. We zullen ook ontdekken
dat we nu op de verkeerde weg
zitten.
Neem radio-activiteit. Dat is een
milieu-onvriendelijke materie. In
de natuur komt. het bijna niet
voor. Alleen in heel kleine con
centraties. In zo'n milieu is het
leven in een miljoenen jaren du
rende evolutie ontstaan. Nu bou
wen we kerncentrales en hebben
we kernbommen. Die kunnen on
herstelbare verwoestingen aan
richten".
Uniek
Al met al staat de wetenschap we
derom aan het begin van een gro
te ontdekkingsreis. Prof. Van
Boom vergelijkt daarbij het DNA
met een computer. "Je weet dat
een computer heel wat weet,
maar als je niet weet hoe je die
informatie er uit moet halen, dan
kan je er niets mee doen".
Hoe is alles ontstaan?
Prof. Boom: "Ik weet het nog niet.
Er is ooit een wonder gebeurd.
Dat "wonder" kun je vertalen zo
als je wilt. Het leven is echter wel
uniek en de condities waaronder
het kan bestaan1 zijn ook uniek.
Het leven op aarde verdient daar
om dat we er voorzichtig mee
zijn"
THIJS JANSEN
SOS-dienst
Gehoor per telefoon. Wie in nood
verkeert of eenzaam is, kan altijd per
telefoon (uit)praten of informatie
krijgen. U vindt dag en nacht ge
hoor. Vertrouwelijk. Telefoon:
071-125202
Burgerraadslieden
Koombrugsteeg 2, telefoon 143171
(kantooruren). Spreekuren ma., di.
en wo. 11.00-12.00, do. 18.30-20.00
Dierenhulpdienst
Dierenhulp- en ambulancedienst
Leiden e.o. tel. 071-125141. Gratis
hulpverlening aan gewond geraakte
of anderszins in nood verkerende
dieren in de gemeenten Leiden, Lei
derdorp. Oegstgeest, Warmond en
Zoeterwoude.
Gezinsverzorging
Stichting gezinsverzorging Leiden
Rembrandtstraat 17-21, aanvragen
voor hulp voor bejaarden en langdu
rig zieken en gezinsverzorging. Tele
foon 149441 (maandag t/m vrijdag
9-10 en 1-2 uur).
Maatschappelijk
werk
Bureau Maatschappelijk werk. Ou
de Rijn 44c, spreekuur dagelijks van
14.00-15.00 uur. Donderdag
19.00-20.00 uur, telefoon 142144
FIOM
Fiom bureau v. hulpverl. bij zwan
gerschap en alleenstaand ouder
schap. Noordeindt 40B. tel. 144715.
Wao/wsw
Hulp- en adviesbureau wao/wsw
Gratis hulp voor mensei die ar
beidsongeschikt zijn en wel of niet
een uitkering hebben en voor dege
n.-n die via de wsw te werk zijn ge
steld. Elke donderdagavond
spreekuur in 't Spoortje. Bernhard
kade 40. van 19.00 tot 30.30 uur. tel
121879; postbus 3221, 23ul DE Lei
Onderwijswinkel
Leiden-Noord, Sophiastraat 36, tel.
071-126325, geopend maandag t/m
vrijdag van 12-17.30 uur.
Dierenbescherming
Asiel melding zwerfdieren, tel.
122847, b.g.g. 124295.
Praat- en
kontaktgroep
Praat en kontaktgroep Leiden, voor
mensen die door spanningen of an
dere oorzaken tijdelijk wat moeilijk
zitten, telefoon 125963/761557
Help even
Help even, Leiderdorp, ook voor
hulp geven. tel:
410903/895587/410357/892597.
Huize St. Maarten
Opvanghuis voor crisisgevallen van
Moeders voor Moe
ders
Mevrouw
meijer, H
foon 071-153652.
Bureau
Rechtshulp
Sociale raadsvrouw
Spreekuren sociale raadsvrouw.
Binnenstad: Gerecht 10, woe.
17.00-18.00 uur, Noord: Van Hogen-
dorpstraat 36. ma. 10.30-11.30 uur.
Kooi: Driftstraat 49a. di 10.30-11 30
uur, Morskwartier, ^-Buurthuis
Morskwartier, Topaaslaan tel.
761196, woensdag 10-11 uur, Tuin-
stadwyk: Herenstraat 45, vrijdag
Rechtswinkel
Juridisch Adviesbureau, Noordein
de 2a (voormalig marinecomplex),
tel. 130775, voor advies op gebied
di en do 18.30-20.30
Vrijwillige
hulpverlening
Vrijwilligerscentrale L?iden, Lan-
gegracht 246a, telefoon 149064. In
formatie over vrijwilligerswerk. Da
gelijks geopend van 9-17 uur.
Dienstencentrum
Hooglandse Kerkgracht 32, tel.
140483. Algemene informatie dag.
9 00-10.00 uur
RUTGERSHUIS
Werkende jongeren
KWJ, beweging voor werkende jon
geren, Koppenhinksteeg klachten
spreekuur di 17-20 uur, tel. 121139.
Alcohol en drugs
Consultatiebureau voor alcohol en
drugs, Lange Mare 45. tel. 130547,
spreekuur ma. en do. 19-20 uur. Op
werkdagen geopend van 9 tot 17 uur.
Stimezo-kliniek
Medisch Centrum voor Geboortere
geling, Kort Rapenburg 1-3; voor
abortus, sterilisatie (plaatsel. verdo
ving); kunstm. insemenatie en
spermaopslag, tel. 126941 (9-4 uur).
Cortona-stichting
Bejaarden
Algemene Nederlandse Bond voor
Ouderen afd. Leiden, Rapenburg 48.
Soosmiddagen ma., di., do., vrij.
13-16.30 uur, tel. 124252.
VBOK
Vereniging Bescherming Ongebo
ren Kind Hulp voor moeder en kind
bij ongewenste zwangerschap. Tel.
071-895724.
Huurcommissie
Voor geschillen over huren, Schut
tersveld 9. Spreekuur dagelijks van
maandag tot en met vrijdag van 8.30
tot 10 uur. Telefonische inlichtingen
ook van maandag tot er. met vrijdag
van 10 tot 12 uur (tel. 071-131541).
Wetenschapswinkel
Sterbus
geen gebruik kunnen maken v
normale openbaar vervoer. Ritaan-
vragen. Hoogl. Kerkgracht 32, tel.
122443 (9-12 uur).
JAL
Jongeren advies- en begeleid ings-
centrum Leiden, hulpverlening aan
jongeren, ma. di. do, en vrij van 16 tot
22, woe meisjesspreekuur van 16-22
uur, tel. 126052.
AMVO
Organisatie voor minder-validen,
spreekuren do. 14-15.30 uur. Gerecht
10, tel. 143503, Leidseweg 33, Voor-
ANIB
Algemene Ned. Invaliden Bond.
Voor advies: tel. 143464 b.g.g.
in Ursulakliniek, Wass
Werklozen
Werklozen Advies Centrum. Bree-
VIDO
Voor het vijfde achtereenvolgende jaar zetten wijk- en
buurtcomité's wensen en vragen over hun wijk op papier.
Het overleg wijkorganen bundelt deze wensen en vragen
en zal het boekwerkje binnenkort aan de gemeente over
handigen. Wethouders, andere raadsleden en ambtenaren
gaan zich er dan over buigen. Alle buurten komen ook in
deze krant successievelijk aan bod. Vandaag is het de
beurt aan Pancras-west.
Tevreden met verbeteringsplan
LEIDEN - Al hadden ze zich van de
inspraakprocedure meer voorge
steld, zijn de bewoners van Pan-
cras-West uiteindelijk best tevre
den met de huidige vorm van het
verbeteringsplan dat voor de
wijk werd opgesteld. Door de in
spanning van de wijkvereniging
zijn een aantal punten aan de
wensen van de bewoners aange
past. Zo hoeft men niet bang
meer te zijn parkeerplaatsen te
verliezen door de bouw van een
scholencomplex, omdat er onder
het scholengebouw parkeergele
genheid komt voor 200 auto's: het
daklozencentrum komt niet in de
wijk; er is een mogelijkheid tot
verplaatsing van drie bedrijven,
wat de wijk van veel vrachtver
keer zou verlossen.
Ontevreden is de wijk nog wel over
de geplande bruggetjes over de
Oude Rijn (Dullebakkersleeg) en
de Nieuwe Rijn (Beschuitsteeg).
De bewoners vinden de bruggen
ontsierend en niet functioneel.
De wijkvereniging zal zich dan
ook opnieuw inzetten om de
bouw van de bruggetjes tegen te
gaan.
Met betrekking tot de buitenlan
ders heeft Pancras-West weinig
problemen. Voor zover bekend
zijn buitenlandse werknemers
slechts op één adres woonachtig.
In Wensen en Vragen wordt wél
gesteld dat de huidige bewoners
niet blij zullen zijn met nieuwe
bewoners in de wijk die zich niet
volgens de algemene Nederland
se wijze van leven gedragen. Het
maakt daarbij niet uit of die nieu
we bewoners Nederlanders of
buitenlanders zijn.
Ten slotte zou de wijkvereniging
graag iemand in dienst willen
hebben voor "secretariaatachti
ge" taken ten behoeve van het or
ganiseren van de inspraak voor
het bestemmingsplan.
LEIDEN - Vrou wen tegen sexueel geweld en tegen porno hebben vannach t
de Haarlemmerstraat ter hoogte van de sexbioscoop "Rex" beschilderd
met leuzen als: "Leiden porno vrij" en "Weg met porno".
Vrouwen hebben op tal van plaatsen in het land afgelopen nacht met
verfacties geprotesteerd tegen pornofilms, -boeken en wat dies meer zij.
'"Daarin worden wij aj'geschilderd als sexmachines".)
Directe aanleiding daartoe vormde de rechtzaak tegen elf vrouwen die
gistermiddag in Nijmegen terecht stonden wegens hetzelfde protest. (Zie
pagina 7).
Volgens het comité Leiden Porno Vrij zijn deze vrouwen op een misselijke
manier ach tervolgd en gearresteerd. "En de pornobazen lopen nog steeds
vrij rond. Zelfs de politie heeft zich in hun dienst gesteld".
Daarom eisen wij dat niet langer de vrouwen die protesteren worden
aangepakt, maar de pornobazen die met porno hun zakken vullen over
de lijven van vrouwen heen".
De Leidse politie was vanochtend nog niet op de hoog\e van deze actie.
_,EIDEN - Een jazzavond in de
Leidse stadsschouwburg. Zelfs
dat is mogelijk in de eerSte Leidse
Jazz week. De big band van Frits
Landesbergen, de trots van jazz
minnend Leiden, toonde zich die
eer gisteravond ruimschoots
waardig. Eenmaal warmgcblazen
deed de band de kou builen snel
vergeten. Of het nu aan de gladde
wegen lag. aan het overvloedige
programma van de jazzweek, of
omdat het foutieve bericht als
zou het optreden van de big band
al uitverkocht zijn sommige men
sen heeft afgeschrikt, in elk geval
was de schouwburg tegen de ver
wachtingen in niet tot de laatste
plaats gevuld. De thuisblijvers
kregen ongelijk. De Frits Landes
bergen big band speelde zich soe
pel door een groot aantal klassie
kers. De enige big band die Lei
den rijk is. bestaat inmiddels al
zo'n eif jaar. De kern van het ge
zelschap is alkomstig uit de Leid-
ham
"Nit
Dat
band in al die jaren flink wat
aring heeft opgedaan, was tij-
is het meer dan twee uur du-
optreden gisteravond te.
Het traditionele big band
ende
repertoire, met ondermeer num
mers van Count Basie, Stan Ken-
ton, Art Blakey en Duke Elling
ton kreeg een gedegen uitvoe
ring. Maar ook de neer populaire
nummers, zoals "Old man river"
en de "Pink panther theme" wer
den in een goedpassend swin
gend jasje gestoken. In het begin
was het samenspel hier en daar
nog wat houterig, maar vooral na
de pauze kwam de band. en daar
mee de zaal. goed op tempera
tuur. Vrijwel alle leden kregen
toen ook de kans zich solistisch
uit te leven. De verscheidenheid
aan speelstijlen van de bandle
den en klankkleur van de instru
menten zorgde voor voldoende
variatie. Elke solo werd met ap
plaus uit de zaal beloond. De uit
louter amateurs bestaande band
van Frits Landesbergen wist pre
cies die sfeer op het publiek over
te dragen, die hoort bij een optre
den van een big band. Gastoptr-
den van het trio van de jonge
Leidse jazzpianist Karei Boulee
mag niet onvermeld blijven. Hij
maakte met temperamentvol
spel aan de vleugel zijn faam van
jong talent meer dan waar.
ARIEJAN KORTEWFG
