Klein bedrijf zit in de knel
"Teveel krotten, auto's
en storende bedrijven"
Leidse stadsrubriek
Automobilist vernielt
gevel van Sionshof je
Acht jaar
geëist in
moordzaak
Onderscheiding na
veertig jaar dienst
Scriptie: "Weinig speelruimte in binnenstad
WOENSDAG 14 JANUARI 1981
LEIDEN
door René van der Velden Jaap Visser
LEIDEN - Het kleine ambachtelijk bedrijf in de Leidse
binnenstad heeft het moeilijk. De speelruimte voor de
ambachtelijk ondernemer wordt steeds kleiner. Dit is me
de te wijten aan de nadruk die de gemeente legt op de
woonfunctie in de binnenstad.
Dit is grofweg de conclusie van een
scriptie die de sociaal geograaf
Jcs Kok onlangs afrondde aan de
universiteit van Nijmegen. Vol-
genr hem ligt de nadruk in het
gemeentebeleid teveel op de na
delige gevolgen van de bedrijfjes
(zoals milieuhinder en verkeers-/
overlast) in plaats van op hun po
sitieve kanten (zoals het schep
pen van werkgelegenheid). Hij
adviseert de gemeente "wat zui
niger om te springen met het am
bachtelijk bedrijf' dat volgens
Kok hoegenaamd geen overlast
bc/orgl. diensten aanbiedt in de
binnenstad, voor een niet te on
derschatten hoeveelheid werkge
legenheid zorgt en bovendien in
de binnenstad een onmisbare
functie heeft naast andere onmis
bare functies zoals wonen, win
kelen en dienstverlening.
Leiden telde 226 ambachtelijke be
drijfjes in 1979; (129 minder dan
in 1969). De meeste van deze be
drijfjes (met minder dan 50 werk
nemers) zijn installatiebedrijven,
reparatiebedrijven voor ge
bruiksgoederen, ze zitten in de
bouw, in de grafische of in de
hout- en meubelindustrie. Deze
bedrijfjes zitten vooral aan de
rand van de stadskern, en dan
met name in de Verversbuurt. Le-
vendaai-Oost (de Haver en Gort-
buurt en de omgeving van de Ho-
gewoerd) en in Pancras-Oost.
Uit een enquête onder 22 ambach
telijke bedrijven in Pancras-Oost
en Levendaal-Oost is Kok geble
ken dat de ondernemers vinden
dat de gemeente te weinig oog
heeft voor hun belangen en teveel
voor die van de bewoners. Bij de
onderzochte 22 bedrijven werken
243 mensen, van wie er 175 in Lei
den wonen.
De scriptie is grotendeels een
klaagzang van de kleine onderne
mer. Vooral de dertien onder
vraagde ondernemers die een be
stemmingsplanprocedure heb
ben ondergaan (Pancras-Oost)
hebben de macht van de gemeen
te aan den lijve ondervonden. En
dat voelde niet lekker. Vooral
niet voor de ondernemers in Pan
cras-Oost die wegbestemd zijn
Kok laat als voorbeeld een onder
nemer aan het woord die zegt:
"Er zweeft iets boven ons waar
bepaalde mensen iets aan het uit
broeden zijn en als ondernemer
hoop je dat je er niet bij betrok
ken zult raken. Is dat wel het ge
val. dan zijn de gevolgen niet te
overzien, want ten aanzien van
het bedrijfsleven zijn ze niets ont
ziend".
Overvleugeld
Jos Kok heeft met ondernemers ge
sproken die gezien de slechte er
varingen met de gemeente beslist
riet meer in Leiden willen zitten.
De houding van de gemeente zou
"bedrijfsvijandig" zijn. De onder
nemers in Pancras-Oost hebben
geen hoge pet op van inspraak
avonden. Er heerst het idee dat
alles toch al bedisseld is". De on-
•rs voelen zich op in
spraak-avonden bovendien over
vleugeld door "actiegroepen van
bewoners".
De neeen ondervraagde onderne
mers in Levendaal-0«st achten
de invloed van het gemeentebe
leid gemiddeld wat minder be
langrijk voor hun bedrijfsvoe
ring. Maar daar is de bestem
mingsplanprocedure dan ook
nog niet begonnen. Toch ver
wachten twee ondernemers nu al
problemen "bij de stadsvernieu
wing" en zijn op zoek naar een
andere vestigingsplaats.
De ondernemers klagen uiteraard
over het verkeersbeleid van de
gemeente. De bereikbaarheid
van de bedrijfjes wordt steeds
minder. De ondernemers verwij
ten de gemeente dat bij de ver
keersplannen voornemelijk reke
ning wordt gehouden met het
woonverkeer en niet met hun be
drijfjes. "De geringe coördinatie
in de werkzaamheden" aan de
straten zit de ondernemers ook
verre van lekker.
Verzwaring van de normen van de
hinderwetvergunning of het ont
houden van toestemming aan be-
drijfsuitbreiding of-verbouwing
vinden ondernemers in Pancras-
Oost een bewijs van de als vijan
dig omschreven houding van de
gemeente. De ondernemers ach
ten de gemeente voorts een insti
tuut dat voor hen vrij ontoegan
kelijk is en bovendien onsamen
hangend werkt.
Kok wijst erop dat negatieve ver
wachtingen van de ondernemers
over een (toekomstig) gemeente
beleid effecten heeft op de be
drijfsvoering. Het verkleinen van
de speelruimte van de onderne
mers en het scheppen van onze
kere situaties voor die onderne
mers kan hun bedrijfsuitvoering
niet ten goede komen, aldus Kok.
Ondanks ongunstige ontwikkelin
gen zoals bijvoorbeeld "concur
rentie van lage -lonen landen en
prijsontwikkelingen op de
grondstoffenmarkt" en ondanks
de klaagzangen op de gemeente
zijn toch 19 van de 22 onderne
mers tevreden over de omzet en
de winst in de afgelopen jaren.
Dat is volgens de ondernemers
niet te danken aan de gemeente.
"Bij de gunstige ontwikkeling in
de omzet en in de winst ziet geen
enkele ondernemer een relatie
met het gemeentelijk beleid",
merkt Kok op.
Een groot aantal van de onder
vraagde ondernemers meent dat
de voordelen van het gevestigd
zijn in de binnenstad opwegen te
gen de nadelen hiervan. Nadelen
zijn voor de ondernemers (behal
ve de verkeerssituatie) vooral de
onmogelijkheid om uit te breiden
en/of de inefficiënte indeling van
hun vaak oude bedrijfsgebouw.
De voordelen zijn onder meer de
relatie met de consument en de
'an oudsher verkregen goedkope
bedrijfsruimte.
LEIDEN - De gerestaureerde gevel
van het Sionshofje is vannacht
danig vernield door een auto. Een
van de inzittenden werd door de
politie gearresteerd; de'twee an
deren sloegen op de vlucht.
Zo rond twee uur onstond het onge
luk. De bestuurder van de wagen
maakte een aantal verkeersover
tredingen. De politie zag dit en
wilde hem aanhouden, maar de
automobilist negeerde de stop
signalen.
Het ging richting Sionsteeg. In de
Agnietenstraat raakte de wagen
door gladheid echter in de slip. In
plaats van rechtsaf te slaan kwam
het voertuig tot stilstand tegen de
gevel van het Sionshofje.
De inzittenden verlieten vervol
gens de auto, die total-loss was
en sloegen op de vlucht. Eén van
het werd even later gepakt, ter
wijl hij zich schuil probeerde te
houden achter een vrachtwagen.
Nader onzerzoek leerde dat het om
een 28-jarige Egyptenaar gaat.
die vermoedelijk illegaal in ons
land verblijft. In zijn woning aan
de Janvossensteeg bleken nog
vier illegale Egyptenaren te zit
ten
In hoger beroep
Noordvest zet knelpunten op een rij:
thuis in hun woonwijk. Geza
menlijk zorgen deze bedrijven
voor gevaarlijke stoffenopslag,
rotzooi en stankoverlast.
Niet alleen de in werking zijnde be
drijven bezorgen de bewoners
trouwens hoofdbrekens. Leeg
stand. van onder meer Clos en
Leembrugge en het Krantzcom
plex aan de Langegracht trekt
vandalisme aan. In de nabije toe
komst komt ook de fabriek van
Backer Co aan de Derde Bin
nenvestgracht leeg. Clos en Bac
ker staan te koop. De buurtbewo
ners willen dat de gemoentc tijde
lijke voorzieningen aanbrengt
aan haar pand van Krantz zolang
de politie daar niet terecht kan.
En dat duurt nog jaren.
Het verkeer leidt vooral tot proble
men op plaatsen waar behoorlij
ke voetpaden, fietspaden of par
keergelegenheid ontbreken. Met
name de Langegracht zou van
veilige stroken voor voetgangers
en fietsers voorzien moeien wor
den. Om het verkeer verder uit de
wijk te mijden, zouden de Volmo
lengracht en de Zandstraat nog
maar in een richting mogen wor
den ingereden: in de richting van
de Langegracht. de wijk uit.
Het vinden van een geschikte ruim
te voor een buurthuis hoeft vol
gens bewoners van Noordvest
niet moeilijk te zijn. Het bijge
bouw van het oude fabriekspand
Clos en Leembrugge lijkt uiterst
geschikt. Andere bewoners za
gen dat buurthuis eventueel ko
men op de hoek van Noordei -
straat en Langegracht, waar nu
slechts krotten staan.
Olie-opSlag
Met grote vrees zien de bewoners
van Noordvest ook de ontwikke
lingen rond de elektriciteitscen
trale aan de Langegracht aan. Zo
als bekend heelt de gemeente re-
novatieplannen voor deze centra
le. Leiden is immers aangewezen
als de plaats waar een nieuwe
elektriciteitscentrale moet ko
men. De bewoners vragen zich nu
af op welke grondstof de centrale
gaat draaien. Is dat olie, dan kun
nen zc rekenen op "nog meer"
luchtvervuiling. Ook zou de aan
voer van olie meer vrachtverkeer
in de wijk betekenen, en komen
er tussen de woningen grote olie
tanks te liggen, zo vrezen de
buurtbewoners.
Bewoners van Groenoord en Noor
derkwartier zien "de bui ook al
hangen". De mogelijke olie-op
slag komt volgende woensdag in
het buurthuis aan de Musschen-
broekstraat ter sprake op een be
wonersavond over het bestem
mingsplan Groenoord.
Receptie (1)
Door notabel Leiden en vrijwel
iedereen die zich in de Sleu
telstad een klein beetje be
langrijk voelt werd vrijdag
avond in de burgerzaal van
het Stadhuis het glas gehe
ven. Burgemeester Goekoop
gaf zijn eerste "nieuwjaars-
speech": "Op het bestuurlijke
vlak vonden er in de gemeen
teraad helaas een groot aantal
wisselingen plaats in 1980. Dit
is een ontwikkeling die met
zorg tegemoet gezien kan
worden. Ook het college van
B en W ontkwam niet aan een
tweetal veranderingen in zijn
samenstelling. Er werd een
nieuwe burgemeester be
noemd, overeenkomstig het
profiel dat door de heer Wa
lenkamp naderhand zo tref
fend werd geschetst".
Hij had het dus over zichzelf.
Gelukkig was de rest van zijn
nieuwjaarsrede goed begrijp
baar, ook als je niet regelma
tig met de burgemeester
luncht. Toch was de opvallen
de afwezige op deze nieuw
jaarsreceptie van de gemeen
te Leiden de 'gewone burger'.
Telebingo en het erbarmelijk
weer zouden hierbij een rol
kunnen spelen. En die nieuw
jaarsrede of het optreden van
de politiekapel beroert niet ie
dereen.
Receptie (2)
Toch ontdekken we een paar
'gewone eenden' in de 'promi
nenten-bijt'. Ed en Wilma Ou-
wersloot bijvoorbeeld uit de
Oosterdwarsstraat.
Ed en Wilma zijn uitgenodigd
door Ed's collega Willem van
der Pluijm, gemeenteraadslid
van de Partij van de Arbeid.
Beiden werken bij de Roto
gravure in Haarlem. Ed is een
van de treinpassagiers die on
langs met de schrik vrijkwam
toen de intercity naar Haar
lem ter hoogte van de Meren-
wijk ontspoorde.
Ed en Wilma lopen een beetje
verloren rond in de-met louter
glimlachen gevulde burger
eens moeten binnenlopen",
vertrouwt Ed ons toe en beent
vervolgens de hal in om de
glazen nog maar eens te vul
len.
Oud papier
Het Leidse verenigingsleven
heeft veel belangstelling voor
de nog kersverse Subsidiere
geling van de gemeente: "in
zameling oud papier
De prijs van het oud papier is
bêhooiifyk gekelderd Papier
handelaren geven op het mo
ment slechts drie tot vijf cent
voor een kilo papier. Daar
wordt je als vereniging of
school niet veel wijzer van.
De subsidieregeling beperkt de
schade. De gemeente legt al
naar gelang de verkoopprijs
aan de papierhandelaar enke
le centen bij zodat de vereni
ging in elk geval de somma
van zes cent kan beuren. De
gemeente (ook niet gek) geeft
nooit meer subsidie dan vier
cent per kilo zodat de vereni
ging wel zorg moet dragen
tenminste twee cent per kilo
van de papierhandelaar te
vangen.
De papierprijs lag in november
nog op zes cent. Als die prijs
nog zou gelden dan schiet de
gemeente er geen cent bij in.
Maar de tijden zijn veranderd.
De aanvragen stromen daar
om binnen bij de reinigings
dienst; het orgelfonds van de
Hervormde Kerk doet mee.
de majorettevereniging Matil-
lo, het ponycentrum en noem
maai op
De reinigingsdienst hoopt te be
reiken dat de afvalstroom wat
minder wordt via de niéttwe
subsidieregeling. Bovendien
wordt het papier via de pa
pierhandelaar opnieuw ge
bruikt. Dyt bespaart energie
en grondstoffen. De vereni
gingen zijn ermee gebaat voor
de financiering van hun akti-
viteiten. En wy zijn ons pa
pier kwyt.
LEIDEN - Een niet geringe taak
slaat de bewoners van Noordvest
te wachten. In de afgelopen
maanden werden alle knelpun
ten binnen de wijk op een rijtje
gezet: een ellenlange reeks. Dm
tot een verbeteringsplan te ko
men. probeert de buurt (in sa
menwerking met gemeente
ambtenaren) nu oplossingen te
vinden voor die knelpunten. De
gemeenteraad beslist in juni.
Dertig buurtbewoners bespraken
knelpunten en oplossingen gis
teravond in het Antonius Club
huis. Een teveel aan storende be
drijven. krotten en autoverkeer
staat volgens de bewoners tegen
over een gebrek aan groen, speel-
gelegenhcid en het missen van
een club- of buurthuis.
De chemische fabrieken Kleine
(Lammermarkt) en Lilo (Lange
gracht), papierhandel De Nobel
(Marktstraat) en het galvaniseer-
bedrijf aan de Noorderstraat ho
ren volgens de bewoners niet
Lachend incasseert jubilaris Baars de zilveren medaille die burgemeester Goekoop hem opspeldt
LEIDEN - Onwetend van alles wat er gistermiddag ging gebeuren zat de
heer Baars keurig in pak gehesen te wachten op iets wat moest gaan
komen. Zijn familieleden hadden alles geheim gehouden. Het was dus
echt een verrassing toen burgemeester Goekoop met aanhang binnen
kwam om hem de ere-medaille in zilver verbonden aan de orde van
Oranje-Nassau op te spelden. "En dat allemaal voor veertig jaar trouwe
dienst bij Karstens Drukkers BV", nep de verbaasde jubilaris. "Zo
bijzonder is dat toch niet?'
Zijn baas. J.G. Karstens denkt daar anders over. Iemand die drie genera
ties Karstens 'overleeft' is toch heel bijzonder", zegt hij spottend Als
veertienjarige jongen begon Baars in 1941 als leerhng-handzetter bi j de
drukkerij. Grootvader Karstens was toen nog aan het bewind. Geen
gemakkelijke tijd. Hongerwinter en Indie-jaren. Driejaar is Baars er
toen tussenuit geweest om zijn dienstplicht in de Verre Oost te vcrullen
Na terugkomst had de tweede generatie Karstens inmiddels de zaak
overgenomen. Men hield zich voornamelijk bezig met het drukken van
trouw-, rouw- en geboortekaartcn. Dit betekende vijfcnhalve dag
werken en zaterdagmiddag naar school om het vak nog beter te leren
"Van die zware loodplaten wilde je wel eelt op je handen fokken", vertelt
Baars enigszins bekomen van zijn lint je. Maar ook de vernieuwingen in
zijn vak maakt hij mee. Van het lood is het bedrijf overgegaan op het
fotografisch zetten. En de familiedrukwerken hebben plaatsgemaakt
voor tijdschriften en periodieken. 'Het is nu allemaal schoon werk
geworden. Voor vuile handen hoefje beslist niet meer bang te zijn. Ik
ben nu 54, ik hoop het zeker tot het eind toe vol te houden".
Ook de tweede generatie Karstens heeft enkele jaren geleden het veld
moeten ruimen. "De verstandhouding met de derde generatie Karstens
is uitstekend, maar wat wil je ik heb aan zijn wieg gestaan", zegt Baars
schalks. "Ik ken hem van haver tot gort
Burgemeester Goekoop kan zich vinden in de "profielschets van een nieuice burgemevstei in
illustrator/CDA-raadslid Joop Walenkamp
zaal; allemaal mensen die el
kaar ergens van schijnen te
kennen. Ed: "Willem heeft
ons gevraagd om hier ^ens
een kijkje te komen nemen.
Aanvankelijk stonden we er
nogal weifelend tegenover.
We wisten trouwens niet eens
dat dit mocht. We keken even
raar op toen Willem zei datje
hier zomaar kan binnenlopen.
Toch voel ik me nog niet hele
maal op m'n gemak. Al die ho
ge heren die hier rondlopen'
Wilma voegt er, zenuwachtig la
chend, aan toe "Ik vind het
hier maar eng. Als 't aan mij
ligt gaan we nu meteen weg".
Kennelijk ligt het dus niet aan
Wilma want Ed sleept haar
mee naar de raadszaal waar de
stichting Centrum Leidse
Stadsfilms erg aardige nieu
we en oude films over Leiden
vertoont. "Zonde hè van al die
oude films die maar blijven
liggen op de zolder" verne
men we van het Centrum.
Hier voelen Ed en Wilma zich
duidelijk meer op hun gemak.
Korte tijd later is het ijs gebro
ken. Het echtpaar Ouwersloot
begint zich ihuis te voelen
tussen de heren en dames ge
meenteraadsleden en het bur-
gemeesterscchtpaar. "Lekker
ontspannen sfeertje hè We
zullen zeker tegen onze ken
nissen zeggen dat ze hier ook
DEN HAAG/LEIDEN - De procu
reur-generaal bij het gerechtshof
in Den Haag heeft gisteren in ho
ger beroep tegen de 31-jarige
N.J.G. de W. uit Leiden wegens
moord bevestiging van het recht-
bankvonnis geëist. De Haagse
rechtbank had verdachte veroor
deeld tot acht jaar gevangenis
straf met aftrek.
De W. heeft op 13 januari van het
vorig jaar zijn ex-vrouw Nancy
Geluk tijdens een heftige woor
denwisseling in de bosjes bij de
Willen Klooslaan in Leiden om
het leven gebracht. Met een pi
stool vuurde hij op korte afstand
drie schoten op haar af. De vrouw
is korte tijd later aan haar ver
wondingen overleden.
Het gerechtshof doet over twee we- Typerend beeld voor Noordvest: verkrotting, waar te weinig groen en speelgelegenheid tegenover staan
ken uitspraak.
cProfielschets van
eennieuwê
burgemeester
