Ultimatum loopt
af: spanning
om lot DTJrso
Vakbond wil overleggen
Nog meer Franse troepen naar Afrika
Hoorzitting
in Senaat
loopt voor
Haigmet
Italiaanse
dagbladen
weigeren
publikatie
documenten
van Rode
Brigades
Nkomo accepteert geen
andere ministerspost
Kaboel tot
concessies
bereid
Aftreden directie
atoomfabriek geëist
MAANDAG 12 JANUARI 1981
BUITENLAND
WASHINGTON - Voor Alexander
M. Haig, de ex-generaal die door
Reagan is aangewezen om minis
ter van buitenlandse zaken te
worden, lijken de hoorzittingen
in de Senaat, die hem in die func
tie moet bevestigen, met een sis
ser af te lopen. Tijdens een onge
bruikelijke zitting op zaterdag
ochtend besloten Republikeinen
en Democraten desnoods per
dwangbevel de geluidsbanden
op te eisen, die nader licht kun
nen werpen op Haig's rol tijdens
het Watergate-schandaal, maar
het compromis betekende tevens
dat Haig intussen kan worden
benoemd.
De Democraten hebben tijdens dit
eerste openbare optreden van de
senaatscommissie voor buiten
landse betrekkingen in zijn
nieuwe samenstelling een deer
niswekkende indruk gemaakt.
Hun verzekering dat zij Haig's
benoeming tot in de kleinste de
tails zouden aanvechten en zulke
uitspraken als die van Democra
tisch commissie-lid Alan Cran
ston dat Haig's benoeming niet
had mogen plaats vinden, bleek
een strovuur. Niet alleen bleef
Haig de situatie voortdurend
volledig meester, doch tevens
bleek hij zijn optreden zorgvul
dig te hebben voorbereid. Daar
toe had hij de assistentie inge
roepen van Josef Califano, door
Carter als minister ontslagen, en
het werd een virtuoze voorstel
ling, zodoende.
Weliswaar heeft Haig nog bij lange
na niet de ervaring, die hem een
gedegen greep op de internatio
nale gebeurtenissen in hun ein
deloos ingewikkelde samenhang
moet verschaffen. Maar hij be
schikt over een onmiskenbaar
gezag en formuleerde een aantal
grondslagen voor zijn beleid, die
op zichzelf discutabel zijn, zij het
niet minder respectabel dan de
goede bedoelingen, die Carter's
voornaamste ingrediënt vorm
den in het onsamenhangend be-
leidsmengsel dat hij de wereld als
buitenlandse politiek voorzet
te.
De ondervraging van Haig zou op
zichzelf een spectaculaire gele
genheid hebben gevormd voor de
Democraten om tegenover de
rechtse, althans behoudende,
ideologie van Haig een eigen visie
te stellen. Maar in hun verlangen
het Watergate-schandaal en zijn
gevolgen als wapen te hanteren,
zijn de Democraten daaraan
vooralsnog voorbijgegaan. Dit
feit is voor degenen die de hoor
zittingen per televisie recht
streeks hebben gevolgd, niet
verborgen gebleven. En nog niet
eerder is zo onthullend gebleken
dat de Democratische partij een
verbrokkelde politieke organisa
tie is geworden, zonder duidelijk
leiderschap, zonder een gedefi
nieerde visie op de toekomst.
Na annexatie Tjaad door Libië
PARIJS - Frankrijk heeft het af
gelopen weekeinde twee com
pagnieën naar Bangui, de hoofd
stad van de Centraal Afrikaanse
Republiek, gezonden ter verster
king van de Franse troepen rond
Tsjaad, dat ten offer is gevallen
aan de annexatiedrift van de Li
bische president kolonel Gadaffi.
Nadat de Franse regering na lang
aarzelen deze annexatie had ver
oordeeld, is nu uit de Libische
hoofdstad vernomen dat men
daar het Franse protest uitlegd
als „een nieuwe poging van
Frankrijk om zijn invloed in
Tsjaad te behouden". In het Libi
sche communiqué wordt Frank
rijk gewaarschuwd voor „ramp
zalige gevolgen van elke oorlogs
zuchtige standpuntname".
vroegere Franse kolonie in Afrika
ervan te overtuigen dat men zien
aan zijn beloften zou houden elk
Afrikaans land te helpen dat zich
in zijn grondgebied bedreigd
voelde, zijn de Franse militaire
bewegingen nu niet van de lucht.
De Franse president is tot op gro
te hoogte vrij Franse troepen in te
zetten zonder goedkeuring van
het parlement, zolang deze troe
pen maar uit beroepsmilitairen
bestaan. In het totaal zouden op
deze manier 30 compagnieën in
fanterie naar Afrika kunnen wor
den overgevlogen, benevens
kleinere eenheden met zwaarde
re en lichtere bewapening en een
eskadron tanks van het type
AMX-30. Behalve deze tanks kan
dit gehele legertje door de lucht
worden overgebracht. Hier kan
nog aan worden toegevoegd een
1000 man marinecommando's,
die worden ondersteund door
helikopters en Jaguars.
De weinig bevredigende eerste
reacties van de Franse president
op de inval van de Libische kolo
nel Gadaffi in Tsjaad, en de an
nexatie door Libië van de vroege
re Franse kolonie daarna, worden
in de Franse media uitvoerig uit
gemeten. President Giscard heeft
de Afrika-politiek geheel voor
zich alleen gereserveerd en dit
heeft tot gevolg gehad dat de
normale communicatiemiddelen
van het ministerie van buiten
landse zaken, dat van dit terrein
minder op de hoogte is, onvol
doendehulp konden bieden.
Bovendien mist de president zijn
twee belangrijkste en best inge
voerde raadgevers op het gebied
van Afrika. De een is kort geleden
overleden, de ander tot ambassa
deur in Teheran benoemd. Kort
voor de presidentsverkiezingen
wordt bewezen dat zoveel macht
in handen van één enkele man
grote handicaps oplevert, aldus
de Franse perscommentato-
Aan de andere kant is men in rege
ringskringen niet erg tevreden
over de eveneens zeer langzame
manier waarop het protest in
Afrika zelf op gang komt De pre
sident van de Organisatie voor
Afrikaanse Eenheid,'de president
van Sierra Leone, Siaka Stevens,
heeft tenslotte een spoedbijeen-
komst van de organisatie over
Tsjaad voorgesteld. Wat niet
wegneemt dat men in Parijs
graag al in een eerder stadium
van de ontwikkelingen rond
Tsjaad, protest uit Afrika had ge
hoord. De kringen rond president
Giscard voeren nu ook voor diens
aarzeling aan. dat men vanuit
Frankrijk onmogelijk gewapen
de acties kon ondernemen zon
der duidelijk gedane verzoeken
vanuit Afrika zelf. zonder voor
„kolonisatie" te worden uitge
maakt.
De Franse socialisten bevinden
zich in dit verband in een uiterst
moeilijke situatie, omdat zij van
af het begin de Franse militaire
hulp aan Tsjaad hadden veroor
deeld. Nu de Franse troepen al
een half jaar uit Tsjaad naar de
Centraal Afrikaanse Republiek
zijn terugtrokken, kan presi
dentskandidaat en socialisten
leider Mitterand nu moeilijk de
president van „laksheid"' be
schuldigen en eisen dat diezelfde
troepen opnieuw het grondge
bied van Tsjaad zouden moeten
betreden.
Terwijl minister van buitenlandse
zaken Frangois Poncet zijn reis
door Afrika voortzet, tellen de
Fransen hun soldaten in de
voormalige Franse kolomen van
dit werelddeel. InCentraal Afrika
zijn er een kleine 1000, in Gabon
500, in Senegal 600. in Ivoorkust
450 en m Djibouti - het vroegere
Franse Somalieland - niet min
der dan 3100.
(Van onze correspondent Hein ten Kortenaar)
ROME - De Rode Brigades zijn van plan Giovanni d'Urso te vermoorden,
als niet vóór vanavond alle politieke documenten van de gevangenen in
Palmi en Trani door de voornaamste Italiaanse dagbladen zijn gepubli
ceerd.
Zij stelden dit ultimatum zaterdag
avond in een communiqué, het
negende sinds de ontvoering van
de hoge ambtenaar van het mi
nisterie van justitie op 12 decem
ber van het vorig jaar.
Het nieuwe dreigement kwam na
enkele dagen van hoop, dat D'Ur
so elk ogenblik zou kunnen wor
den vrijgelaten. De regering had
weliswaar vrijdag opnieuw ge
weigerd in te gaan op de eisen van
de terroristen, maar intussen wa
ren de advocaten van de Rode
Brigades en een viertal radicale
afgevaardigden op bezoek ge
weest in de gevangenissen van
Trani en Palmi. Zij hadden van de
daar gedetineerde terroristen
(onder wie de oprichter van de
Rode Brigades, Renato Curcio,
en de hele oorspronkelijke kern
van deze terreurgroep) het advies
aan de ontvoerders meegekregen
om D'Urso niet ter dood te bren
gen maar vrij te laten.
Bovendien had de rechterlijke
macht de doodzieke terrorist
Gianfranco Faina voorlopig in
vrijheid gesteld, een gebaar dat
de regering inopportuun noem
de, maar waar ze niets aan kon
veranderen. En ten slotte hadden
twee kleine linkse bladen, „II
Manifesto" en „Lotta Continua",
vrijdag een eerste document van
de gevangenen in Trani gepubli
ceerd, waarin deze betoogden,
dat de strijd aan het gevangenis
front over de hele linie was ge-
Oproep
Gisteren deed paus Johannes
Paulus II een emotioneel beroep
op de Rode Brigades om D'Urso
vrij te laten. Hij vroeg de terroris
ten hun verstand te gebruiken en
de mensenrechten te eerbiedi
gen. Ook waarschuwde hij, tij
dens de gebruikelijke audiëntie
op het Sint Pietersplein, voor de
maatschappelijke chaos die zou
ontstaan wanneer de Rode Bri
gades D'Urso zouden execute
ren. Een dag eerder, onmiddellijk
na het bekend worden van het ul
timatum, richtte mevrouw D'Ur
so via het Italiaanse persbureau
Ansa een oproep aan alle dagbla
dredacties, om hen te smeken al
les te publiceren wat de terroris
ten wilden en zo het leven van
haar man te redden. Bijna de ge
hele landelijke pers weigerde op
dit verzoek in te gaan: publikatie
van de drie door de radicale par
lementariërs meegebrachte do
cumenten, zo werd er gerede
neerd, zou neerkomen op een al
gehele capitulatie voor de Rode
Brigades en alleen leiden tot ver
dere terreuracties.
Een van de weinige bladen die,
naast de twee al genoemde kran
ten, besloten tot publikatie over
te gaan, was het socialistische
partijblad „l'Avanti". Dit besluit
heeft geleid tot ernstige wrijving
binnen de regeringscoalitie en
felle kritiek van de communisten,
die de regering toch al beschul
digden door de knieën te zijn ge
gaan voor de terroristen door de
sluiting van de speciale gevange
nis op het eiland Asinara.
Arrestatiebevel
Een sensationele wending in het
onderzoek naar de affaire-d'Urso
kwam zaterdag van de Romeinse
rechter Domenico Sica, die een
arrestatiebevel uitvaardigde voor
een 38-jarige criminoloog van de
universiteit van Florence, Gio
vanni Senzani. Volgens de be
schuldiging zou Senzani niet al
leen de geheimzinnige tussen
persoon zijn, die het weekblad
„l'Espresso" had geholpen aan
een deel van het verhoor van
D'Urso door de Rode Brigades en
een schriftelijk interview met de
terreurgroep, maar hij zou zelf de
ontvoerde rechter hebben on
dervraagd. Dit zou onder meer
zijn gebleken uit de grote be
kendheid van de ondervrager
met de interne organiatie van het
gevangeniswezen en van de af
deling van het ministerie van jus
titie, die zich daarmee bezig
houdt.
Senzani heeft al jaren, als adviseur
van het ministerie, vrij toegang
tot alle gevangenissen, waar hij
ook met de gedetineerden mocht
spreken. Hij werkte bovendien
nauw samen met de vier ambte
naren, belast met de reorganisa
tie van het gevangeniswezen, die
in de loop van de laatste driejaar
door de Rode Brigades zijn ver
moord.
Als de beschuldigingen tegen Sen
zani bewezen mochten worden,
zal er eindelijk een antwoord ge
vonden zijn op twee vragen die de
onderzoekers nu al jaren bezig
houden: hoe de terroristen aan
hun nauwkeurige inlichtingen
over de werkzaamheden van het
ministerie kwamen en hoe zij hun
intense contacten konden on
derhouden met hun gevangen
kameraden. Senzani is sinds kort
voor Kerstmis uit zijn woning in
Florence verdwenen. Via de tele
visie en de dagbladen verspreid
de de politie verschillende foto's
van hem en verzocht bevolking
iedere inlichting te melden die
tot zijn arrestatie kan leiden.
Mevrouw D'Urso deed zaterdag e
Brigades te publiceren. Afgezien van
i dringend beroep op Italiaanse dagbladen de documenten van de Rode
m socialistisch dagblad .weigert de persellze publikatie van de terroristen.
(AFP) - De Afghaanse regering
van Babrak Karmal heeft zich
bereid verklaard concessies
te doen in besprekingen met
Iran en Pakistan over de Af
ghaanse crisis.
Volgens deskundigen is de
kans op een oplossing van de
Afghaanse crisis nog nooit zo
groot geweest. Want boven
dien werd vernomen Qilt Ka
boel zo snel mogelijk bespre
kingen wil met Pakistan en
Iran, zonder stil te staan bij
formaliteiten. De bereidheid
van Kaboel niet stil te staan
bij formaliteiten zou volgens
de deskundigen kunnen be
tekenen dat Kaboel dan toch
de erkenning van het bewind
van Babrak Karmal door Iran
en Pakistan als voorwaarde
vooraf naar het tweede plan
heeft verwezen. Kaboel had
voor overleg deze erkenning
steeds als eerste voorwaarde
gesteld.
PARIJS (AFP/UPI) - De vakver
enigingen van personeel in de
Franse atoomindustrie hebben
gisteren het ontslag geëist van de
directie van het nucleaire opwer-
kingscentrum in La Hague, waar
vorige week dinsdag volgens de
vakverenigingen drie werkne
mers na een brand radiaactief zijn
besmet en 400 arbeiders aan een
bovennormale dosis straling
werden blootgesteld. De vakver
enigingen zijn van mening, dat
bijzonderheden over het ongeval
worden achtergehouden
De directeur van het bedrijf, Mau
rice Delange, ontkent dat er ge
gevens worden achtergehouden.
De vakverenigingen zijn naar zijn
mening niet in staat de oorzaak
van het ongeluk te bepalen. Een
woordvoerder van de fabriek
heeft ontkend dat de aan straling
blootgestelde werknemers ge
vaar lopen. De ontvangen doses
liggen binnen de internationale
grenzer, zei hij.
De brand in La Hague is voorpagi
nanieuws in de Franse kranten.
Le Matin meldde zaterdag dat in
Vauville, op 10 km afstand van de
fabriek een hoeveelheid radioac
tiviteit is gemeten, die tienmaal
zo groot was als het toelaatbare
maximum. De directie van de
opwerkingsfabriek had hei blad
meegedeeld dat er alleen gebou
wen op net fabrieksterrein waren
besmet. Volgens Le Matin is het
ongeluk het zesde in een jaar tijd.
Een laborante van de afdeling mili
taire toepassingen van het com
missariaat voor kernenergie bij
Parijs is donderdag in Parijs aan
leukemie overleden*. Volgens de
schoonzuster van het slachtoffer,
vermeldde het bewijs van over
lijden. dat ze aan 'een beroeps
ziekte' is gestorven.
Mevrouw Breugnot was speciaal
belast met het onderzoek van de
gasmonsters, die na kernontplof
fingen waren genomen, zo ver
luidt van betrouwbare zijde.
Na massale arbeidersstaking in Polen
(ADVERTENTIE)
VERGELIJKING PRIJSPEIL
LEVENSMIDDELENBEDRIJVEN
Joshua Nkomo
Salisbury (Reuter) - In Zimbabwe heerste gisteren een verbitterde impas
se tussen de partners in het coalitiekabinet van premier Mugabe na de
weigering van minister Joshua Nkomo zijn post als minister van bin
nenlandse zaken te verlaten als onderdeel van een kabinetswijziging.
"Ik heb mijn houding niet veranderd" zo zei Nkomo gisteren nadat hij
eerder had bekendgemaakt de wijzigingen niet te kunnen aanvaarden.
Premier Mugabe maakte zaterdag bekend dat Nkomo het ministerie van
openbare diensten had gekregen als onderdeel van de eerste kabinets
wijziging sinds de onafhankelijkheid van Zimbabwe in april vorig jaar.
"Er is niet over gepraat en ik werd zo maar geconfronteerd met de
veranderingen" aldus Nkomo. Volgens bronnen binnen zijn panj, de
PF-Zapu, heeft Nkomo een brief gestuurd aan Mugabe waarin hij zich
beklaagt over de gang van zaken. In de brief staat dat Mugabe afspraken
heeft geschonden dat de PF-Zapu en de PF-Zanu van de premier be
langrijke ministersposten zouden verdelen.
In de kabinetswijziging verhoogde Mugabe het aantal Pf-Zapu ministers
van vier naar vijf in de regering van 27 leden en hij ontsloeg Edgar
Tekere, een felle tegenstander van Nkomo. Deze wijzigingen werden
gezien als tegemoetkoming aan Nkomo voor zijn verlies van het min
sterschap van binnenlandse zaken waaronder de paramilitaire en de
gewone politie vallen.
(Van onze correspondent
Anton Koene
WENEN - De Poolse onafhankelij
ke vrije vakcentrale Solidariteit
is bereid met de regering over de
vrije zaterdag te onderhandelen
nu is aangetoond wie het bij de
arbeiders voor het zeggen heeft.
De vakcentrale beweert dat alle
aangesloten leden, die op onge
veer tien miljoen worden ge
schat, na de oproep van Solidari
teit zaterdag niet op het werk zijn
verschenen. De regering stelt dat
de meeste werknemers zaterdag
normaal hebben gewerkt. Vol
gens onafhankelijke bronnen zijn
ongeveer vijf tot zeven miljoen
arbeiders zaterdag thuisgeble-
De eerste-secretaris van de Poolse
communistische partij, Stanis-
law Kania, heeft aan de boeren,
die dreigen de voedselleveranties
aan de grote steden te vertragen
of geheel stop te zetten, meege
deeld dat hij gekeerd is tegen de
oprichting van de onafhankelijke
vakbond 'Boeren-solidariteit'. De
verwerping van de eis van de
boeren de bond te erkennen,
heeft geresulteerd in massade
monstraties in het zuidoosten
van het land waar groepen boe
ren nog steeds zeventien plaatse
lijke overheidsgebouwen bezet
ten.
Solidariteit heeft na het dreigement
van de regering, dat op de lonen
van allen die zaterdag niet heb
ben gewerkt een dag loon wordt
ingehouden, opnieuw laten we
ten dat een dergelijke maatregel
zal worden beantwoord met sta-
Vakbondsleider Lech Walesa, die
niet bijster gelukkig was met de
beslissing van het hoofdbestuur
van Solidariteit om de vrije za
terdag zelf door te voeren en de
Poolse regering daardoor voor
een voldongen feit te stellen,
vliegt morgen naar Italië op uit-
vak-
bondsleiders. Voor de 37-jarige
Walesa zou dit de eerste buiten
landse reis van zijn leven zijn. De
Poolse regering heeft tot nu toe
altijd geweigerd hem een pas
poort te geven ofschoon zijn va
der al jaren in Amerika woont.
Behalve dat Walesa de gast zal
zijn van de Italiaanse vakorgani
satie. zou hij ook een persoonlijke
ontmoeting hebben met de paus.
Mochten nieuwe spanningen in
Polen daartoe aanleiding geven
dan is het volgens ingewijden
niet helemaal uitgesloten dat de
reis van Walesa wordt uitgesteld
ofschoon er de nadruk op wordt
gelegd dat Solidariteit zich be
wust is van het belang van de
Behalve de bezetting van de zeven
tien genoemde openbare gebou
wen in het zuidoosten van Polen,
waar de boeren bovendien eisen
dat de jachtgebieden langs de
Russische grens, die tot nu toe
gereserveerd waren voor de
communistische leiders en hun
gasten, worden opengesteld voor
alle Poolse burgers, is er nog een
bezetting van regeringsgebou
wen in het industriecentrum
Krakau, waar Johannes Paulus 2
vroeger als aartsbisschop en kar
dinaal resideerde.
De dreiging van de boeren de voed
selleveranties stop te zetten
wordt in Polen als een ernstige
zaak beschouwd omdat de aan
voer toch al zo gering is. De voed
selsituatie is zo slecht dat de Oos
tenrijkse Charitas-instcllingen
zijn begonnen voor 150.000 gul
den aan levensmiddelenpakket
ten naar Polen te sturen, die in
Polen door de kerk zullen wor
den verdeeld onder de meest
noodlijdenden. Zelfs de Poolse
regering heeft onlangs toegege
ven dat een op de vijf Polen be
neden het bestaansminimum
leeft en dat kinderen en bejaar
den er het slechtst aan toe
Oi'h »an den Beo
