Arbeidsonrust
in Polen over
vrije zaterdag
'Islamitische bom'
stapje dichterbij
Ruzie over taakverdeling EG-commissie
Overeenkomst achter de schermen
Eerste taak Andriessen:
afwijzen subsidies
Nederlandse bedrijven
Bangladesj houdt voedsel over
DONDERDAG 8 JANUARI 1981
BRUSSEL - Het eerste wat mr. Frans Andriessen als EG-
commissaris voor mededinging krijgt te doen. is bekrachtiging
van een besluit waarin acht a negen subsidies aan Nederlandse
bedrijven definitief worden afgewezen. Het gaat hier om zoge
naamde grote projecten-toeslagen in het kader van de WIR (Wet
op de Investerings Rekening) waarmee enige tientallen miljoe
nen guldens zijn gemoeid.
Deze WIR-subsidies zijn volgens Europese experts strijdig met de
Europese regels voor vrije concurrentie in de Gemeenschap. De
grote projecten-toeslagen worden automatisch toegekend en de
bedrijven die ervan profiteren behoeven geen tegenprestatie te
leveren. Daartegen hebben de deskundigen van de Europese
Commissie bezwaar. Er treedt concurrentievervalsing op zodra
deze subsidies worden toegekend aan bedrijven zoals Shell en
Philips die op de Europese markt opereren, zo is hun mening.
Andriessen had gehoopt dat zijn voorganger, de Luxemburger Ra-
oul Vouel het definitieve formele „neen" over de grote projecten-
toeslagen zou uitspreken. Maar Vouel kwam daar in zijn laatste
weken als EG-commissaris niet meer aan toe.
BRUSSEL - In de twee dagen
oude Europese Commissie is
al een heftig politiek conflict
ontbrand. De verdeling van
de taken tussen de dertien
commissarissen onder voor
zitter Gaston Thorn leidde
gisteren tot een klassiek En
gels-Ierse ruzie. Inzet daarbij
is de vraag wie het laatste
woord krijgt bij de voorberei
ding van de hervorming van
de EG-begroting.
Mr. Frans Andriessen. het Neder
landse lid van het ..dagelijks EG-
bcstuur" dat dinsdag in functie
kwam, krijgt de portefeuille van
mededingingsbeleid. Hij wordt
ook belast met de betrekkingen
met het Europese parlement. Dat
gold gisteravond als zeker in
Brussel hoewel het touwtrekken
tussen de EG-commissanssen
nog tot in de kleine uurtjes zou
voortduren.
Het grote twistpunt bleek de her
vorming vyi de EG-begroting
(minder geld voor landbouw,
meer voor andere beleidsgebie
den). De nieuwe Ierse commissa
ris Michael O'Kennedy (voorma
lig minister van buitenlandse za
ken en van financien) werd belast
met de voorbereiding van de
voorstellen daarover die de Euro
pese Commissie voor 30 juni bij
de Europese Tien moet indiene-
De Brit Tugendhat, die net als in de
afgetreden commissie-Jenkins
belast is met het begrotingsbe
leid. krabbelde later terug op con
cessies die hij ten behoeve van de
Ier had gedaan De ruzie kreeg
forse politieke afmetingen toen
de Britse premier mevrouw Mar-
gareth Thatcher zich ermee be
moeide. Zij telefoneerde naar
voorzitter Thom, maar die wei
gerde met haar te spreken.
Tugendhat bleef daarna koppig,
maar zijn positie wordt hopeloos
geacht. Het Britse optreden bete
kent een ernstige tegenslag voor
de Europese commissie, te meer
daar de portefeuilleverdeling tus
sen de commissarissen al lang in
grote trekken bekend was. Het
ging slechts om enkele posten,
zoals die voor visserij, waarvoor
ook Andriessen in de markt wa-
Het visserijbeleid zal voorlopig on
der landbouwcommissaris Gun-
delach blijven. Als het gemeen
schappelijk EG-belcid op dit ge
bied van de grond is gekomen
(hetgeen binnenkort wordt ver
wacht) krijgt de Griekse EG-
commissaris Kontogeorgis visse
rij naast de portefeuille van trans
port. De Brit Ivor Richard krijgt
de post sociale zaken die in de
oude EG-commissie werd ver
vuld door ir. Henk Vredeling.
Naast voorzitter Thorn wordt de
Belg Davignon de sterke man in
de nieuwe EG-commissie. Davig
non krijgt een mammoettaak:
energie- en industriebeleid, als
mede research. In de vorige EG-
industriebeleid (zoals in
de staalindustrie) waarvoor hij al
onder Jenkins verantwoordelijk
Behalve Gundelach die landbouw
behoudt, was de Italiaanse EG-
commissans Natah een van de
winnaars in dit Brusselse zwarte-
pietenspel. Hij wordt belast met
het Middellandse-Zeebcleid van
de Gemeenschap naast de porte
feuille uitbreiding van de EG
(met Spanje en Portugal) die hij al
langer in zijn bezit heeft. De Duit
ser Narjes. ook een nieuw ge
zicht. krijgt de interne markt en
douane-unie alsmede innovatie,
een post die nog geheel ..inge
vuld" moet worden.
WENEN - De vrije za
terdag dreigt voor de
Poolse arbeiders aan-
Nieuw beraad
over hulp
aan Polen
LONDEN (Reuter) - Op 16 ja
nuari beginnen in Parijs nieu
we beraadslagingen tussen
Polen en de Westerse indus
trielanden die bereid zijn het
land economische hulp te ver
schaffen, zo is in financiële
klingen in Londen verno
men. Frankrijk zal als voorzit
ter fungeren. Op 22 en 23 de
cember zijn in de Franse
hoofdstad voorbereidende
besprekingen gevoerd.
De zegslieden in Londen zeiden
te verwachten dat het beraad
in Parijs een pakket kortlo
pende financiële maatregelen
ten bate van Polen zal opleve
ren. De besprekingen op rege
ringsniveau zullen vermoede
lijk worden gevolgd door on
derhandelingen lussen de au
toriteiten in Warschau en de
banken in het Westen die vor
deringen op Polen hebben.
De totale Poolse buitenlandse
schuld aan het Westen wordt
voor dit jaar op acht miljard
dollar geraamd.
Verwacht wordt dat de Wester
se industrielanden Polen on
der meer in staat zullen stel
len landbouwprodukten en
andère dringend noodzakelij
ke goederen te kopen in de
Europese Gemeenschap. Ver
der zal worden beraadslaagd
over een nieuwe aflossingsre
geling voor leningen die Po
len bij regeringen in het Wes
ten heeft opgenomen en
waarvan terugbetaling en
rentevergoeding dit jaar naar
schatting .1,2 miljard dollar
zou vergen.
leiding te worden tot
nieuwe onrust en
nieuwe stakingsac
ties.
In Gdansk zijn gisteren onderhan
delingen begonnen tussen een re
geringsdelegatie en vertegen
woordigers van de nieuwe vrije
onafhankelijke vakbond Solida
riteit. De gesprekken gingen over
mogelijke conflictsituaties tussen
regering en vakorganisatie. Eer
ste punt op de agenda was de al
lang slepende kwestie van de
vrije zaterdag.
Tot begin 1980 hadden de Poolse
arbeiders een zesdaagse werk
week. Daarna kregen ze de lang
beloofde ene vrije zaterdag per
maand. Bij de onderhandelingen
in Gdansk, september vorig jaar.
heeft de Poolse regering toege
zegd om in 1981 een vijfdaagse
werkweek van 44 uur te zullen in
voeren, maar al in december trok
de regering de schone belofte
haastig in waarbij zij zich beriep
op de slechte toestand van de
Poolse economie, die volgens de
regering niet meer dan twee vrije
zaterdagen per maand kan drage n.
Deze maand, waarin vijf zaterdagen
vallen, zouden de arbeiders niet
temin nog drie vrije zaterdagen
worden toegestaan, maar voor de
rest van dit jaar geldt de regeling
van twee vrije zaterdagen pol
maand. Eerder deze week heelt
de Warschause afdeling van Soli
dariteit gedreigd om de arbeiders
instructies te geven uit protest al
le vrije zaterdagen van januari
van het werk weg te blijven. Maar
na de ontmoeting afgelopen
maandag tussen de voorzitter van
Solidariteit, Lech Walesa, en vi
ce-premier Jagielski blijkt Soli
dariteit bereid tot een voorlopig
compromis van drie vrije zaterda
gen per maand.
Censuur
Op de agenda in Gdansk staat ook
het onderwerp censuur. Solidari
teit wil dat <Je regering zijn toe
zeggingen om de macht van de
censuur te beperken, officieel
maakt. De vakbond eist boven
dien het recht om nu eindelijk
wekelijks een ongecensureerde
vakbondskrant te mogen publi
ceren zoals dat allemaal in de
overeenkomst van Gdansk is
overeengekomen en vastgelegd.
Intussen dreigt de afdeling filmdo-
cumentaties van Solidariteit haar
leden tot staken te bewegen om
dat ze in hun werk worden gehin
derd bij het maken van filmopna
men over de bezetting van ver
schillende gemeenlegebouwen
in het zuiden van Polen.
In het district Rzszowzijn 17 bedrij
ven begonnen met prikacties.
waarmee de arbeiders willen be
reiken dat de minister voor vak
bondszaken Stanislaw Kiocek al-
treedt. Kiocek die tevens eerste
secretaris is van de Poolse com
munistische partij voor hel rayon
Rzszow wordt verdacht van om
koping en verwaarlozing van zijn
taak en moet daarom volgens de
arbeiders worden weggezuiverd
Solidariteit wil de meest urgente
problemen opgelost hebben
voordat voorzitter Walesa op 14
Twee gemaskerde mannen
hebben gisteren in het Franse
Marseille een gewapende over
val gepleegd op een juweliers
zaak. Toen de politie naderde
probeerden de mannen met twee
gegijzelden, de juwelier en een
slager. Ie ontkomen. Een van de
overvallers richt hier een pistool
op het hoofd van de slager, die
gedwongen werd een vluchtau
to te besturen.
Enkele minuten later opende de
politie het vuur op de auto.
waarbij de twee overvallers
werden gedood. Een voorbij-
gangster liep verwondingen op.
Door stichting Libisch kerninstituut
hi.;
januari naar Rome gaat.
is uitgenodigd door de Italiaanse
vakbond en bij welke gelegen
heid hij op 16 januari in particu
liere audiëntie wordt ontvangen
door paus Johannes Paulus II
met wie hij de lunch zal gebruiken.
PARIJS (AFP) - Het algem
volkscongres van Libië. ht.
hoogste wetgevende en uitvoe
rende orgaan, heeft gisteren zijn
zitting besloten met de goedkeu
ring van een aantal resoluties,
waarvan de belangrijkste betrek-
Nam ibië- conferentie:
Dader aanslag
Nairobi lid
Palestijnse
groepering
NAIROBI (UPI) - De regering van
Kenia heeft gisteren verklaard
dat de aanslag die op oudejaars
avond in het Norlblk-hotel in Nai
robi is gepleegd het werk geweest
is van een lid van een radicale Pa
lestijnse groep. Qaddura Moham
mad Abd cl Hamid genaamd Hij
is lid van het volksfront voor de
bevrijding van Palestina.
De verklaring zegt dat Abd el Ha
mid in 1946 geboren is en Marok
kaans onderdaan is, hoewel hij
een Maltees paspoort heeft ge
toond toen hij op 23 december
vanuit Rome in Kenia aankwam.
De man moet al in 1973 voor het
Volksfront een missie in Europa
hebbep vervuld.
Bij de bomaanslag in het Norfolk-
hotel vonden vijftien mensen de
dood en werden tientallen ge
wond. Het hotel is eigendom van
een joodse familie, Block ge
naamd.
(Van onze correspondent
Karl Breyer)
JOHANNESBURG - Terwijl VN-
secretaris-generaal dr. Kurt
Waldheim de Namibië-
conferentie gistermiddag met
een- vertraging van dertig minu
ten opende, spreken diplomatie
ke kringen ervan dat achter de
schermen reeds een overeen
komst werd afgesproken. Vol
gens deze onbevestigde overeen
komst zou Zuid-Alrika bereid
zijn om de bevoegdheden van de
ministerraad van Namibië, die uit
leden van de Democratische
Turnhalle-Alliantiq bestaat, terug
te brengen en weer aan de ge-
neraal-administrateur over te
dragen.
Daarvoor in de plaats zal dan de
commissaris van de Verenigde
Naties voor Namibië, de Finse di
plomaat Martti Athisaari, terug
treden zodra het juiste tijdstip
de onafhankelijkhcidspro-
de VN werd afgesproken.
Ook de Zuidafrikaanse administra
teur-generaal van Namibië, Da-
nie Hough, beklemtoonde nog
eens dat hij zijn taak alleen als
coördinator voor de binnenland
se partijen beschouwt en dat deze
partijen gelijk behandeld moeten
worden met Swapo. Waarnemers
menen dat Kurt Waldheim zijn
rede in Genève veranderde om
aan het Zuidafrikaanse stand
punt tegemoet te komen. Wald
heim onderstreepte in zijn ope
ningsrede dat nog dit jaar een op
lossing voor het probleem Nami
bië gevonden moet worden om
Intussen beschuldigde het rege
ringsblad ..Daily News" in Dar es
Salaam (Tanzanië) gisteren de
binnenlandse partijen van Nami
bië marionetten in de handen van
Zuid-Afrika te zijn. Het blad eiste
ook van de westelijke contact
groep, die aan de conferentie
deelneemt, om druk op Zuid-
Afrika uit te oefenen om dezelfde
concessies te doen als Swa-
po
siast over bet onverwachte be
zoek jn de Westduitse minister
van buitenlandse zaken. Hans-
Dietrich Genscher. aan Genève
die daar ook gesprekken voerde
met de Zuidafrikaanse ambassa
deur bij de Verenigde Naties. A.
Eksteen. en de administrateur-
generaal. Dame Hough. Gen
scher behoort niet tot de Duitse
delegatie. Hij had nog verleden
maand geweigerd om Dirk Mud
ge van de Demokratische Turn-
hallc-Alliantie in Bonn te ontvan
gen, terwijl hij kort tevoren ge
sprekken voerde met Sam Nujo-
ma, de leider van Swapo.
cedu
Ven
onder controle
igde Naties is vastgestel
Martti Athisaari wordt vooral in
Zuidafrikaanse kringen gezien
als het symbool voor de eenzijdi
ge pro-Swapo-houding van de
Verenigde Naties. De interne par
tijen van Namibië hadden de laat
ste tijd herhaaldelijk de VN be
schuldigd in het conflict niet neu
traal te zijn en de kant van Swapo
te kiezen. Intussen verklaarde de
Zuidafrikaanse minister van bui
tenlandse zaken, Pik Botha, in
Kaapstad nog eens dat Zuid-
Afrika alleen als waarnemer aan
de conferentie in het Palais des
Nations in Genève deelneemt en
de delegatie onmiddellijk zal te
rugroepen indien de Verenigde
Naties dit willen veranderen. Bo
tha wees erop dat pen dergelijke
overeenkomst tussen zijn land en
DACCA (ANP) - Na jaren van
onophoudelijke voedselte
korten beschikt Bangladesj
voor het eerst in zijn bestaan
r gra
i het
kan. Meer dan dertig schepen
met bijna 200.000 ton tarwe
aan boord liggen voor de be
langrijkste havenstad. Tjitta-
gong. voor anker omdat zij
hun vracht niet kunnen los
sen. De vier grote graansilo's
en dertig kleinere pakhuizen
die Bangladesj rijk is. zijn
overvol en onderhandelingen
over de doorverkoop van het
graan aan Arabische landen
zijn al gaande. Bangladesj
heeft zijn belangrijkst' wes
terse leveranciers gevraagd
de aanvoer van voedsel voor
twee maanden op te schorten.
De oorzaak van het graanover
schot is gelegen in een onver
wachte recordoogst van vorig
jaar en in naar later bleek on
nodige paniekaankopen in
1979. Vorig jaar haalde het
land een oogst van 14.8 mil
joen ton binnen, voorname
lijk rijst en tarwe, zo hebben
deskundigen van de Verenig
de Naties geraamd. Volgens
het ministerie van landbouw
is dat voldoende om de hon
ger van de negentig miljoen
inwoners te stillen. Boven
dien is er nog ongeveer 1.25
miljoen ton graan in voorraad
die de VS, en andere westerse
landen en de VN aan Bangla
desj ten geschenke hebben
gegeven. Ook van de 650.000
ton die Bangladesj eind 197!)
in een razend tempo heeft
aangeschaft om een dreigen
de hongersnood te voorko
men is het grootste gedeelte
nog met gebruikt. Van de
200.000 ton die destijds van
India is geleend is inmiddels
50.000 ton teruggegeven,
rrevor Page. die toen optrad als
vertegenwoordiger in Bang
ladesj voor het Wereldvoed
selprogramma' van de VN,
maakte meteen al bezwaar te
gen de aankopen, en de ge
schiedenis lijkt hem in het ge
lijk te stellen. De minister van
voedselvoorziening. Khan.
meent echter dat de regering
destijds juist heeft gehan
deld. Volgens hem had zij niet
het jjisico mogen nemen dé
hongersnood pas te bestrij
den als hij zou uitbreken. De
politieke gevolgen daarvan
zouden niet te overzien zijn
gew
Khan zei verder dat de huidige
overvloed vanzelf zou ver
dwijnen als straks in april
blijkt dat de oogst niet zo
g uitvalt ais in voorgaande
jare
De
dan goed
aden
uilen
king heeft op de stichting van een
ministerieel secretariaat voor
kernenergie.
Tevens werd een centrum voor
kernonderzoek in het leven ge
roepen en komt er een program
ma voor de toepassing van de re
sultaten van dit centrum voor
vreedzame doeleinden, aldus het
Libische persbureau Jana.
De stichting door Libië van een mi
nisterieel secretariaat voor kern
energie betekent een duidelijke
versnelling van het kernenergie
programma van deze Arabische
staat, zo is de overtuiging van
deskundige waarnemers.
De geboorte van dit nieuwe orgaan,
samen met de oprichting van een
nucleair onderzoekcentrum en
de lancering van een algemeen
programma voor kernenergie, zal
ongetwijfeld nieuw voedsel ge
ven aan de al jaren oude discussie
over de 'islamitische bom' van Li
bië en aan de ongerustheid van de
voorstanders van het embargo op
de levering van 'gevoelig' mate
riaal van Libië.
Bom
Dc interesse van dat land voor de
kernenergie dateert niet van gis
teren. Al in 1Ö73 deed de stichting
van een Libische commissie voor
kernenergie verdenkingen rijzen
over de fabricage van een 'islami
tische bom' van Pakistaanse ori
ginc. gefinancierd met Libische
oliedollars. Deze verdenking
kreeg meer gestalte door de aan
houdende geruchten dat Libië
nucleaire uitrustingen kocht
voor Pakistan.
Het duurde echter tot 1978 voor een
eerste Libisch nucleair program
ma het licht zag. In oktober van
dat jaar sloot het land een verdrag
vjet-Unic voor de leve
en kerncentrale van 300
I t de bouw vol-
Zweden
West-Duitsland.
met de So'
ring
gens v
chtcr
bego
De Rus
•ns Libici
erbon-
ïstalla-
kcr
>nde
ek te
haffen Volgens de plar
n voor dat werk geschikte reac-
r van tien megawalt in 1981 in
buurt van Tripoli in bedrijf
orden gesteld.
mdde Libië zich tot de Sowjet
Unie. In juli vorig jaar onderte
kende Libië een overeenkomst
met het internationaal atoome
nergiebureau in Wenen, waar
door al zijn nuch ain installaties
onder internationaal toezicht
werden geplaatst.
Voor de opleiding van wetenschap
pelijk en technisch personeel
heeft Libië sinds 1975 mensen in
Argentinië stage laten lopen.
Zij moesten zich daar op de hoogte
stellen van de kennis op het ge
bied van het zoeken naar en het
winnen van uranium. Er gingen
geruchten dat het noorden van
Tsjaad, waarmee Libië zojuist
een vergaande fusie heelt aange
kondigd. een rijke win plaats van
deze schaarse grondstof zou zijn.
Deskundigen zijn echter van me
ning dat dit sterk overdreven is.
Op dit moment, zo luidt dc mening
van deskundigen, beschikt Libië,
net zo min als de hele islamitische
wereld, over kernbrandstoffen.
In 1979 kocht het land 300 ton
uranium van de Afrikaanse staat
Niger Deze partij ging volgens
goed ingelichte kringen echter
direct door naar het op kernge
bied al jaren bijzonder actieve Pa-
Rode Brigades
willen D'Urso
wel vrijlaten
PALMI (Reuter) - De gevangen lei
ders van de guerrillabeweging
Rode Brigades in Italië hebber
zich gisteren uitgesproken vooi
vrijlating van de rechter Giovan
ni D'Urso. die 12 december dooi
de brigades is ontvoerd.
Ze zeggen dat er geen bezwaar te
gen vrijlating is. nu "de overwin
mng is bereikt". Zij doelen daar
mee op de sluiting van de extra
igenis op het ei
land Asi
de ontvc
rde
Sowjet-Unie
i-n hu een
te houden
ten. De 28
de benodigde
die op de achterbank
gen zat die by een wi
ring weigerde te stopi
bij aankomst in het zie
