Gif in Westland
heel
enge
stof
Fraude met miljoenen appels
'Dumpen dioxide
in Broek is
milieumisdrijf'
Geen paniek na drinkwateraffaire
Leerkrachten in beroep
bij Kroon tegen ontslag
Onderzoek transport
gevaarlijke stoffen
Duitse binnenschepen
Doorgedraaid fruit naar conservenfabriek Geldernialsen
ZATERDAG 3 JANUARI 1981
BINNENLAND
(Van i
verslaggevers)
LEIDEN - "Methylbromide is echt
een hele enge stof. Het gebruik
van die stof brengt allerlei ge
vaarlijke risico's met zich mee.
We ageren al jaren tegen methyl
bromide".
Dat is de eerste reactie van Lucas
Reinders. woordvoerder van de
in 's-Gravenland gevestigde
Stichting Natuur en Milieu, op de
berichten over de aanwezigheid
van het landbouwgif methylbro
mide in het waterleidingnet in
het Westland.
Het ministerie van volksgezondhei-
d-milieuhygeëne en landbouw-
visserij hebben het gebruik van
methylbromide met ingang van
maandag 5 januari verboden.
Voorlopig voor een periode van
zes weken. Alle regionale inspec
teurs voor de volksgezondheid
hebben van het ministerie op
dracht gekregen in hun gebied na
te gaan of zich dergelijk situaties
zouden kunnen voordoen.
Van de zijde van de Stichting Na
tuur en Milieu zijn de afgelopen
jaren diverse waarschuwingen
tegen het gif uitgegaan.
Lucas Reijnders over de gevaren
van methylbromide: "Bekend is
dat die stof schade aan het ze
nuwstelsel kan veroorzaken. Dat
is begin'70 na een onderzoek in
de kassen in het Westland aange
toond. Bij werkers in de kassen,
tuinbouwers en loonspuiters.
werden afwijkingen in de hersen-
activiteit aangetroffen. Sommige
spuiters vertoonden zelfs verlam
mingsverschijnselen.
Miskramen
Volgens Reijnders hebben proeven
met methylbromide bij lagere
diersoorten afwijkingen in het
nageslacht aan het licht gebracht.
Volgens deskundigen zou er een
verband bestaan tussen het rela
tief,hoge aantal miskramen in het
Westland en het gebruik van me
thylbromide. Een Delfts zieken
huis heeft een onderzoek hier
naar aangekondigd.
Waar de Stichting Natuur en Milieu
zich de afgelopen jaren ook sterk
tegen heeft gekant zijn de grote
hoeveelheden methylbromide
die in het Westland, Aalsmeer en
Venlo zijn aan te treffen.
GRONINGEN (ANP) - De vakleer
krachten handvaardigheid in de
gemeente Groningen hebben bij
de Kroon beroep aangetekend te
gen hun collectief ontslag per 1
augustus a.s. De Groninger raad
besloot onlangs tot dit ontslag op
grond van een andere prioriteits
telling bij de onderwijsvernieu
wing en uit financiële motieven
(noodzaak op de onderwijsbegro
ting te bezuinigen). In totaal be
treft het ontslag een 66 vakleer
krachten, zowel van het bijzon
der als van het openbaar onder
wijs.
Enige maanden geleden werden te
gen de plannen van de gemeente
felle protestadties gevoerd, ook
door de onderwijsvakorganisa
ties, maar zonder resultaat.
Het voornaamste bezwaar van de
vakleerkrachten is dat door hun
ontslag de kwaliteit van het
handvaardigheidsonderwijs zal
worden uitgehold op de lagere
scholen. "Het raadsbesluit
schepteen vacuüm in deskundig
heid op de Groningse scholen in
de vakken handenarbeid en
handwerken, nog voordat de
nieuwe wet op het basisonder
wijs is ingevoerd", aldus de werk-
ggroep vakleerkrachten.
Reijnders: Als er iets misgaat met
het transport of de opslagplaat
sen dan is dat een regelrechte
ramp. Methylbromide is een
sterk werkend gif dat in dergelij
ke concentraties gevaarlijk is
voor mensen. Tot nu toe zijn er
maar kleine ongelukken gebeurd
maar wie garandeert dat het daar
bij blijft?"
Andere middelen dan methylbro
mide om de grond te ontsmetten
zijn volgens Reijnders zeker wel
voorhanden. "Veel beter is de
manier van het zogenaamde sto
men. Via drainagebuizen wordt
de grond dan behandeld met hete
stoom. In éénderde van de tuin
bouwkassen gebeurt dat trou
wens ai op deze manier.
Het is alleen wel duurder, zestig
gulden per roe (een are is zeven
roe), terwijl methylbromide on
geveer dertien gulden per roe
kost. "Een ontsmetting met min
der risico kan ook gevonden wor
den in een combinatie van andere
chemische middelen. Toch hou
den de tuinbouwers tot nu toe
vast aan methylbromide om fi
nanciële redenen"
Geen paniek
Het Westlandsche Dnnkwaterlci-
dingbedrijf heeft gistermiddag
honderden telefoontjes moeten
verwerken van verontruste wet
houders. "Er is echter geen spra
ke van paniek" de heer D. Prins
van het drinkwaterleidingbe-
drijf. "De meeste mensen bellen
uil dorpen waar niets met het
drinkwater aan de hand is".
Ook de mensen die in de loop van
gistermiddag bij een van de vijf
afhaalpunten kratjes zuiver
drinkwater kwamen halen, rea
geerden nogal lakoniek op de si
tuatie. De meesten zijn niet zo be
zorgd voor hun gezondheid.
Kweker Valstar uit Poeldijk: "Er
wordt al zo n jaar of tien met me
thylbromide gewerkt. Als er wat
van dat spul in het drinkwater is
terechtgekomen hadden we het
toch moeten merken".
WATERINGEN - Inwoners van Wateringen m het Westland konden
gisteren kratten met flessen zuiver water afhalen opeen verdeelpunt. In het
leidingwater in het Westland was methylbromide, een landbouwgif, aan
getroffen.
DEN HAAG AN P) - Het corps con
troleurs gevaarlijke stoffen stelt
op het ogenblik een onderzoek in
naar het vervoer van gevaarlijke
stoffen door Westduitse binnen
schepen die niet aan de eisen vol
doen. De laatste maanden is "net
herhaaldelijk voorgekomen dat
Duitse binnenvaartschippers op
Nederlandse rivieren werden
aangehouden omdat hun sche
pen niet voldeden aan de speci
fieke eisen die gesteld worden
aan het vervoer van gevaarlijke
stoffen. Volgens een woordvoer-
Negen procent
meer omzet bij
Albert Heijn
ZAANDAM (ANP) - De omzet van
Ahold is in 1980 met ruim 9 pro
cent toegenomen tot f 5,8 miljard.
De stijging in Nederland bedroeg
4.3 procent en in het buitenland
28 procent, aldus de heer A.
Heijn, president van de raad van
bestuur, in een nieuwjaarsrede
tot het personeel.
Wat de afzonderlijke werkmaat
schappijen betreft zei de heer
Heijn te hopen dat Miro binnen
niet al te lange tijd weer een posi
tieve bijdrage aan de financiële
positie van Ahold zal leveren.
"Wij zullen deze winkelsoort nog
steeds graag vender uitbreiden.
In 1980 zijn maatregelen geno
men om uit de problemen te gera
ken".
Optimistisch was de Ahold-topman
over Simon. "De nieuwe formule
blijkt aan te slaan. Deze sluit ge
heel aan bij onze filosofie over de
toenemende betekenis van de
buurtwinkel". De resultaten van
Alberto en Etos waren opnieuw
goed.
Een belangrijke ontwikkeling in
1980 was de vergroting van de
deelneming in Jacques Borel
Cartering van 40 naar 90 procent.
Deze werkmaatschappij bestrijkt
een groeiende markt en kan aan
de resultaten van het gehele con
cern een groter wordende bijdra
ge leveren.
AC Restaurant ziet eveneens weer
terug op een geslaagd jaar. Men
heeft alle hoop in 1981 te kunnen
beginnen met de bouw van een
nieuw wegrestaurant in Slie-
drecht.
Een groeide bijdrage verwacht de
heer Heijn ook van de buiten
landse activiteiten van Ahold.
"Bi-Lo. in het zuiden van de V S
heeft inmiddels 117 vestigingen.
In Spanje zijn nu 18 Canadi su
permarkten. 8 Canadia superdes-
cuento's en een eigen distributie
centrum".
der van het ministerie van ver
keer en waterstaat is het corps
controleurs nu bezig met het op
stellen van een lijst van overtre
ders.
In de loop van deze maand zal de
lijst aan de Nederlandse scheep
vaartinspectie worden overhan
digd. Met de lijst als bewijs wil de
scheepvaartinspectie stappen
ondernemen bij de Duitse autori
teiten en hen vragen de zaak wal
beter in het oog te houden.
Het onderzoek heeft voornamelijk
te maken met schepen die ge
bruikmaken van een voorlopig
certificaat van goedkeuring vooi
het vervoer van gevaarlijke stof
fen. Deze schepen worden over
het algemeen alleen gebruikt
voor het vervoer van onschuldige
stoffen. Als een schipper een een
malige reis met gevaarlijke stof
fen wil maken, moet hij in West-
Duitsland een voorlopig veilig-
heidscertificaat aanvragen. De
instanties die hiervoor zorg dra
gen zijn in tegenstelling tot Ne
derland geregionaliseerd.
Nog onlangs op 28 december van
het vorige jaar. werd bij Lobith
een binnenschip met onder meer
50 ton di-chloor benzeen aange
houden. dat vanuit Frankfurt op
weg was naar een bestemming in
Nederland. De schipper van de
"Frank 1" had zelfs geen certifi
caat bij zich en bij nader onder
zoek bleek zijn schip ook hele
maal niet geschikt voor het ver
voer van deze zeer licht ontvlam
bare stof. Het schip is opgelegd
en de lading moet van de Neder
landse scheepvaartinspectie in
een ander schip overgeladen wor
den. De Westduitse autoriteiten
is gevraagd een onderzoek in te
stellen naar de gang van zaken bij
de verlader en de bevrachter van
het schip.
Storm teistert
Texelse duinen
over reep van
twee kilometer
TEXEL (ANP) - De storm van de
afgelopen dagen heeft langs de
kust van Texel een enorme dui
nafslag veroorzaakt. "In geen ja
ren zo erg", aldus hoofd dienst-
kring Texel van rijkswaterstaat
C.P. Harting. Ten zuiden van de
vuurtoren ging ruim tien meter
verloren, waar twee jaar geleden
het strand verscheidene meters
werd opgehoogd. Aan de zuid
kant van het eiland raakte men
over twee kilometer vijf tot tien
meter natuurlijke kustverdiging
kwijt. Langs de gehele kust wer
den verder alle rietschermen en
duinvoet weggeslagen.
ROERMOND (GPD) - „Slogans als
'de kernwapens de wereld uit, te
beginnen met Nederland' zijn
niet meer dan loze kreten en bo
vendien zeer eenzijdig gericht".
Dit zei de bisschop van Roer
mond, mgr. Gijsen, donderdag
tijdens zijn preek in de Roer-
mondse kathedraal ter gelegen
heid van Wereldvrededag 1981
Volgens de bisschop blijven de
werkelijke stichters van de on
vrede daarmee ongemoeid. „Zon
der twijfel zijn kernwapens ver
derfelijk en verwerpelijk - zoals
overigens alle oorlogstuig - maar
hierin ligt toch niet de allereerste
en de voornaamste bedreiging
van de vrede, zeker niet van de
,,pax Christi", de vrede die Jezus
Christus bracht en telkens weer
brengt".
Gijsen erkende dat het goed en no
dig is via verdragen te bouwen
aan een internationale structuur
die de vrede moet garanderen,
maar volgens hem is daarmee het
Gijsen: leus
IKV over
kernwapens
loze kreet
laatste woord tot bewaring van de
vrede niet gezegd. Het Interker
kelijk Vredesberaad (IKV) van
wie de door Gijsen gewraakte
leuze afkomstig is, heeft onlangs
het Nederlands episcopaat ge
vraagd zich daar achter te stellen.
„De vrede in de ware zin en die in
het hart van ieder mens moet wo
nen. is de vrede die begint met de
erkenning van God", aldus de
bisschop. „Deze vrede was en is
altijd het eerst bedreigd. Wij men
sen willen namelijk altijd zelt vre
de scheppen. Maar dat is een vre
de die ons zelf tevreden stelt en
dit biengt de ware vrede in ge
vaar. Want als de een zich bevre
digd voelt, acht de ander zich be
nadeeld: wat de een rechtvaardig
vindt, ervaart de ander als on
recht. Daarom kan alleen God de
ware vrede geven".
Tijdens zijn preek in de kerstnacht
mis, vorige week. laakte Gijsen
de Tweede Kamer omdat deze
het CDA-VVD-abortusuntwci p
had aanvaard. Daarop aanha
kend, zei de bisschop nog: ..Wij
zullen kinderen moeten liefheb
ben en koesteren, ook al komen
ze ongelegen of lijken ze ons le
vensplan te verstoren. Geen men
selijke wet kan ons van deze
plicht ontslaan. Want zo een der
gelijke wet al zou worden aan
vaard - naar in Nederland te ge
beuren staat - is het geen wet van
God, maar van Satan, al wordt ze
nog to redelijk voorgesteld".
GELDERMALSEN (GPD) - Op de
fruitveiling in Geldermalsen is
een fraude ontdekt, waarbij voor
veevoer bestemd en doorgc
draaid fruit aan de conservenfa
briek Veluco in Geldermalsen
werd verkocht voor kwaliteits
fruit. Het gaat om ongeveer vijf
miljoen kilo appels. Een woord
voerder van het ministerie van
landbouw heeft dit desgevraagd
bevestigd.
In de fraudezaak zijn twee mensen
aangehouden. Volgens een
woordvoerder van de rijkspolitie
in Geldermalsen ging het om
mensen met een controlerende
functie (b:j de conservenfabriek
en bij de veiling) die de fraude
mogelijk hebben gemaakt.
De zaak wordt al enige tijd onder
zocht door de algemene inspec
tiedienst van het ministerie van
landbouw. Ook de officier van
justitie in Arnhem is bij het on
derzoek betrokken.
Volgens adjunct-directeur K. W.
van Dee van de veiling in Gelder
malsen heeft zijn bedrijf niets
met het gebeurde te maken. Van
Dec „Fruit dat op de veiling de
minimumprijs niet haalt, wordt
door draaid en bestemd als vee
voeder of vernietigd. Er zijn spe
ciale tussenhandelaren die dit
fruit als veevoer bij de boeren aan
de man moeten brengen. Deze
mensen hebben echter niets met
de veiling te maken. De veiling is
alleen verantwoordelijk voor het
opladen van de fruitauto's"
Van Dec meent dat het zo n tussen
handelaar is geweest die de frau
de heeft gepleegd. Het ministerie
van landbouw bevestigt dit. Een
woordvoerder verklaarde dat een
zogenaamde fouragehandelaar
geknoeid heeft met de papieren,
waarop stond dat het fruit be
stemd was voor veevoer.
Of bij de fraude ook iemand van de
conservenfabriek betrokken is
geweest, is nog onbekend De fa
briek gisteren vrijdag niet voor
commentaar bereikbaar.
Huisarts boycot Philips Duphar
Agrégola tegen keelpijn. Influfac tegen griep. En Duphalac tegen ont
stopping. De Sneker huisarts \V. Lofvers zal ze niet meer aan zijn
patiënten voorschrijven. Want het zijn geneesmiddelen van Philips
Duphar, het bedrijf dat hij beticht van een misdrijf jegens de mens
heid: het storten van gif in een polder bij Broek in Waterland.
Onze verslaggever Pieter van de Vliet sprak met de arts. een bewogen
man, maar verre van een fervent actievoerder.
(Door Pieter van de Vliet)
SNEEK - Philips Duphar is willens en wetens schuldig aan
een milieumisdrijf, vindt de Sneker huisarts W. Lofvers.
Daarom boycot hij voortaan de geneesmiddelen van dit
bedrijf. Tienduizenden vaten met gif in de Volgermeer
polder bij Broek in Waterland. ,,Zo onbeschaamd als dat
is gebeurd. Opeens sprong het in mijn bewustzijn: dit gaat
niet meer". Niet alleen immoreel, maar ook dubbelhartig
vindt hij het handelen van de firma. Aan de ene kant
mensen ziek maken door het milieu aan te tasten en aan
de andere kant met de geneesmiddelenindustrie geld ver
dienen aan zieke mensen.
Waarom Duphar9 En niet Bayer9
Of Hoffmann-La Roche9
„Er is duidelijk een verschil. Bayer
dumpt weliswaar gif in zee. maar
dat gebeurt met toestemming
van de overheid. Je zou kunnen
zeggen dat het legaal gebeurt. Je
kunt het met die legalisatie niet
eens zijn, maar dat is een ander
punt. En wat Hoffmann-La Ro
che betreft: dat was een ongeluk.
Een zeer ernstig niet te tolereren
ongeluk, waardoor voor vele ja
ren blijvend dioxine bij het Ita
liaanse Seveso in het milieu
kwam. maar toch een ongeluk.
Maar Philips Duphar. dat is mala
fide, zoals dat bedrijf het milieu
aantastte is te vergelijken met
maffia-methoden".
„Ik heb zo intensief het gevoel dat
daar puur spraké was van kwaad.
Het kwaad dat onze goede aarde
bedreigt". Zyn weigering nog
langer geneesmiddelen van Du
phar voor te schrijven, heeft hem
menige gelukwens van patiënten
opgeleverd. Van collega's kreeg
hij minder applaus.
Heeft dat alleen te maken met het
feit dat het artikel waarin hij het
waarom van zijn boycot uiteenzet
nog niet in Medisch Contact heeft
gestaan9 Of...
„Of? U bedoelt misschien dat art
sen in het algemeen niet zo so
ciaal zijn ingesteld? Het kan zijn.
Al geloof ik dat er op dat punt van
een kentering sprake is. Er is een
ontwikkeling gaande waarbij de
huisarts meer dan vroeger luis
tert naar de patiënt, niet van hoog
op hem neerkijkt en maar voor
schrijft. Hoe men echt luistert, sa
men met de patient bezig is. Dat
merk ik doordat ik hier geregeld
stagiaires heb van het Instituut
voor Huisartsengenecskunde in
Groningen".
Het „ontwaken" van de Nederland
se arts waarop hij zinspeelt, krijgt
die dag gestalte in een pagina
grote advertentie in de Volks
krant. Een benauwende beschrij
ving van de gevolgen van een
atoomoorlog. En een dringend
beroep op regering en parlement
er alles aan te doen om het ge
bruik van kernwapens uit te ban-
„Atoombommen, gewone bom
men, ontbladenngsbommen,
landbouwbestrij dingsmiddelen.
medicijnen. Het is een soort gan
zenbord en je zit zo in de put. Ki
lo's en kilo's dioxine gedumpt op
Vietnam. Hetzelfde spul dat in
Seveso en in Broek in Waterland
een ramp heeft veroorzaakt. Ik
zie haarscherp de foto van het
professortj'e uit Vietnam, dat on
langs naar Nederland kwam om
over de onvoorstelbare gevolgen
van het kwaadwillig omspringen
met di jxine te vertellen. De te
leurstelling. toen hij nauwelijks
aandacht kreeg, zag ik voora-
1".
Bommen contra bo
men
„We moeten leren vechten tegen
bommen. En vechten voor bo
men Ik heb in Sneek in de mi
lieuraad gezeten. De misdaden
die de bomen in deze stad zijn
aangedaan... Iepen die net toen ze
een beetje boom waren gevëordcn
moesten verdwijnen. Op het mo
mentdat je dacht wat mooi hé. ze
lopen uit. het worden al echte bo
men, moesten ze weg omdat ze
vatbaar konden zijn voor een
ziekte die ze nog met hadden. Het
was als met een boom die weg
moest omdat er steeds auto's te
genaan reden".
De 5P-jarige W Lofvers is geen
doorsnee-arts. Hij is antroposoof.
Hij gelooft in homeopathische
middelen, in kruiden En hij ge
looft niet in het produceren-
consumeren. steeds meer, van de
farmaceutische industrie.
„Mijn assistente regelt het zo dat ik
niet meer dan èen artsenbezoekei
per week krijg. Ik vind dat heel
vervelende bezoeken. Niet van
wege de mensen zelf. Daar heb ik
een beetje mee te doen. Zielig ja,
zoals die jongens geïndoctri
neerd zijn. Die quasi-
wetenschappelijke praatjes die
ze wel honderd maal moeten op
zeggen om de produkten van de
farmaceutische indushrie te sly-
ten. En de methodes die ze daar
bij moeten aanwenden, dure ca
deaus. gratis monsters".
„Ik zou niet graag dergelijke ge
neesmiddelen op de compos-
thoop voor m'n kruidentuin gooi
en. Anders ligt het met natuurlij
ke geneesmiddelen, zoals bij
voorbeeld Weleda en Wala ma
ken. Dus op dierlijke en plantaar
dige basis vervaardigde middele-
„Zes weken heb ik bu Wala, bij
Stuttgart in Duitsland, gewerkt.
Om er eens uit te zijn. om na te
denken ook. Als je ziet met hoe
veel respect voor wat leeft, met
hoeveel eerbied voor de aarde, op
dat plantelaboratonum van die
fabriek wordt gewerkt Kfjk. dat
is nou de kern waaraan het bij de
gewone industrie ontbreekt: eer
bied voor de natuur'.
„De aarde is de voedster, de moe
der. We zouden de aarde daarom
wat meer dankbaar moeten zijn.
Minder materieel en meer met
ons gevoel zouden we moeten le
ven. Philips Duphar. Daar
werken toch ook mensen... Met
een geweten, met gevoel. Die
drukken dat gevoel toch weg als
ze eventjes tienduizend vaten
storten. Zo n misdrijf kan je toch
niet goedpraten, wegdenke-
„De aarde is niet oneindig. Op is op
en meer hebben we niet Dat
moet worden omgebogen in
goed. Daarom is een nieuwe mo
raliteit nodig Je kan niet tegelijk
met veel liefde een bloemkool in
je tuintje kweken en de afgewerk
te olie van je motorbootje tussen
het net gooien. Dat is in strijd met
elkaar
Protest
„Bij het station in Sneek was een
oliebedrijf. Een aangrenzende
sloot zat altijd onder de olie Dat
vond ik erg. want ik gun ook de
kikkers graag een bestaan Ik heb
daar een protest tegen laten ho
ren. Maar er werd niet van harte
aan gedaan wat er aangedaan had
kunnen worden. Goed. er werd
een ambtenaar op afgestuurd
Een man, ondergeschikt in de
hiërarchie. Al kost het hem niet
zqn baan als hij er echt werk van
zou maken, zo'n man denkt bin
nen die hiërarchie toch van ik
brand me niet Mfl feoud WlfcH
Dat is gemakzucht, begrijpelijk
hoor. Want er is moed voor nodig
om een zakenman aan de kaak te
stellen".
„Het zal nog wel even duren voor de
misdrijven van de industrie ook
als zodanig zullen worden aange
pakt. De jurisprudenti e loopt al
tijd achter de feiten aan'.
Het zal volgens hem ook nog wel
kwaliteit denken „Wij zijn ge
wend kwaliteit uit te drukken in
kwantiteit. We denken te veel in
hoeveelheden, in cijfers Dat is ty
pisch materialistisch. Het gaat er
niet om hoeveel stoften er in si
naasappelsap zitten, het gaat er
om hoe die sinaasappelsap is. We
denken te weinig in schoonheid.
Daarom wordt kunst in deze
maatschappij als een wormvor
mig aanhangsel beschouwd.
Daarom moeten de meeste kun
stenaars als een soort profiteurs
leven van de contra-prestatie. Dat
woord alleen al Een on-woord,
een wan-woord. Kunst is in de
taal van de prestatiemaatschap
pij eigenlijk géén prestatie".
„Als de mensen meer in schoon
heid zouden denken, zouden ze
minder snel ziek worden. Zonder
kunst worden we ziek Autorij
den is een dusdanige onkunstzin
nige bezigheid, dat het hart en
vaatziekten veroorzaakt. Ik ge
loof dat harde, vierkante gebou
wen dergelijke ziekten eveneens
bevorderen
