Poolse boeren optimistisch
u
Antwoord YS naar Iran
NAAST HET NIEUWS
El Salvador wacht op het grote offensief
Israël mag voorlopig niet onteigenen
Na uitstel beslissing vakbond
Omstreden boek in '81
in W-Duitsland te koop
Geen asiel uitgewezen
Haïtianen op Antillen
Leopold Senghor treedt af als
president republiek Senegal
WOENSDAG 31 DECEMBER
BUITENLAND
s r.
Hooggerechtshof over Arabische elektriciteitsmaatschappij:
(Van c
correspondent)
JERUZALEM - Het Israëlische
hooggerechtshof heeft de rege
ring voorlopig verboden om de
Arabische elektriciteitsmaat
schappij van Jeruzalem te ontei
genen. Deze maatschappij voor
ziet de westelijke Jordaanoever
inclusief de Israëlische nederzet
tingen en een deel van Jeruzalem
van elektriciteit. Het rechterlijk
verbod geldt totdat het hoogge
rechtshof een definitieve uit
spraak zal hebben gedaan.
De Israëlische regering was van
plan om per 1 januari de elektrici
teitsmaatschappij. de grootste
Arabische onderneming op de
Westelijke Jordaanoever. op te
kopen, een daad van kruipende
annexatie die ook in Israël om
streden is.
In de Knesset zei oud-minister van
buitenlandse zaken Abba Eban
niet te begrijpen hoe de onteige
ning van de elektriciteitsmaat
schappij in overeenstemming te
brengen is met de gedachte van
Palestijnse autonomie. Eban ziet
in de regeringsplannen juist een
ant;.-autonome gedachte.
De Israëlische regering baseert
haar recht op een oude wet uit de
Britse mandaatstijd die voor
schrijft dat de concessie door de
overheid iedere vijf jaar ver
nieuwd moet worden. De conces
sie loopt op 1 januari af. en Israël
staat op het standpunt dat zij de
wettige overheid is die het recht
heeft naar eigen inzicht de con
cessie al dan niet te verlenge-
Het gaat om een principiële discus
sie ten aanzien van de toekomst
van de bezette gebieden. De
vraag of de bezetting als 'tijdelijk'
geldt, en dus de Israëlische rege
ring niet het recht heeft maatre
gelen te nemen van permanente
oard, zoals het overnemen van de
elektriciteitsmaatschappij, of dat
de Israëlische regering als 'huis
baas' te werk kan gaan, zonder
met het al dan niet tijdelijke ka
rakter van de bezetting rekening
te houden.
Als argument voor de gedwongen
verkoop wordt aangevoerd dat de
elektriciteitsmaatschappij verou
derde machines heeft en ineffec-
tief is. Politieke motieven wor
den officieel ontkend.
Onderminister van defensie Zippo-
ri antwoordde echter Abba Eban
dat hij niet begrijpt hoe Eban als
advocaat kan optreden voor een
onderneming die officieel ge
steund wordt door het PLO-
Jordaanse coördinatiecomité dat
in Amman regelmatig bijeen
komt om de Palestijnse belangen
op de Westelijke Jordaanoever te
behartigen. Het is ook dat comité
dat de afgelopen twee jaar de
elektriciteitsmaatschappij uit de
financiële moeilijkheden heeft
geholpen.
De Arabische elektriciteitsmaat
schappij staat op het standpunt
dat de gedwongen verkoop in
strijd is met het internationale
recht. De directeur van de elektri
citeitsmaatschappij Anwar Nus-
seibeh heeft al te kennen gegeven
de zaak aan het internationale ge
rechtshof in Den Haag voor te
willen leggen in geval de Israëli
sche rechter de maatschappij in
het ongelijk stelt. Dan zal ook au
tomatisch de wettelijke status
van Jeruzalem aan de orde kome-
Het lot van de elektriciteitsmaat
schappij is dan ook de inzet tot
een grote Palestijns-Israëlische
strijd, die verregaande repercus
sies op de Westoever kan hebben.
Alle 400 werknemers van de elek-
triciteitsmaatschppij weigeren
om onder Israëlisch beheer te
worden geplaatst.
WARSCHAU - In een urenlange zitting dinsdagochtend is
het hooggerechtshof in Warschau niet tot een definitieve
uitspraak gekomen over de vraag of de onafhankelijke
vakbond van boeren in Polen, Solidarnosc Wiesjka (Soli
dariteit voor het Platteland), geregistreerd kan worden
Wel erkende het hooggerechtshof dat de lagere recht
bank, die de statuten van de bond volledig had afgekeurd,
„enige vergissingen" had gemaakt. Het hooggerechtshof
kon dan ook geen enkel argument vinden om de uit
spraak van de lagere rechtbank te bevestigen. De onaf
hankelijke boerenvakbond liet gistermiddag weten het
uitstel als een „bijna volledig succes" te beschouwen.
Als reden voor het uitstel voerde vernieuwen van het land" en „Wij
het hooggerechtshof aan dat er wijzen de begrafenis van de indi-
tijd nodig is voor het vertalen en viduele boer af',
bestuderen van de conventies
van de Internationale Vakbewe- ActiG
ging voor Landbouw in Genève.
De datum van de nieuwe zitting Toen bekend word dat het hoogge-
zal later bekend worden gemaak-
t.
De raadsman van de boeren, Sta-
nislaw Szczuka, overlegde de
rechters een in '75 opgestelde
conventie van de internationale
vakbeweging van landarbeiders,
die volgens hem ook diegenen
omvat die hun eigen land bewer
ken. De conventie stelt dat „het
bebouwen van land een beroep
is, afgezien van de vraag of de
boer het land bezit of niet". Daar
om mogen, aldus de advocaat, de
Poolse boeren hun eigen organi
satie hebben om hun rechten te
verdedigen.
Geen druk
De Poolse zelfstandige boeren heb
ben te kennen gegeven in de toe
komst geen druk te zullen uitoe
fenen om de uitspraak van het
hooggerechtshof te beïnvloeden.
„Wij zien geen noodzaak om pres
siemiddelen te gebruiken, omdat
we dan onszelf zouden tegenspre
ken. Immers, we beschouwen het
uitstel als een succes", aldus de
leider van de boeren, Zdzislaw
Ostatek.
Zo'n duizend boeren hadden zich
gisteren voor het gerechtsge
bouw in Warschau verzameld.
Met spandoeken maakten de boe
ren hun mening kenbaar: „Wij ei
sen solidariteit voor onze regi
stratie", „Solidariteit betekent
rechtshof de beslissing had uitge
steld, riepen de boeren op tot ac
tie. De leider van de boeren ver
telde zijn ontevreden toehoor
ders echter dat het besluit van het
gerechtshof een „bijna-
overwinning" voor hen beteken
de. ..Wij ervaren de verdaging van
de zitting als een succes", aldus
Ostatek. „De autoriteiten houden
rekening met ons, we moeten
kalm blijven en onze bezinning
niet verliezen".
In de rechtbank zelf waren slechts
50 mensen toegelaten, van wie de
helft bestond uit leden van de ge
heime dienst. Met opzet was een
kleine zaal uitgezocht, zodat zo
weinig mogelijk mensen de zit
ting konden bijwonen.
Het is een gelukkige omstandig
heid voor Polen dat de dreigende
boerenstaking nu geweken is,
want de levensmiddelensituatie
is nog altijd hopeloos. Wel is tij
dens de kerstdagen bijzonder
veel ingekocht en geconsumeerd,
maar daaraan zijn maanden van
sparen en voorbereiding vooraf
gegaan, om de best mogelijke
maaltijden op tafel te krijgen. In
een Poolse krant zegt een huis
moeder tijdens het kerstdiner:
„Jongens, eet wat je kunt, want
het duurt nog erg lang voor het
Pasen is". Hetgeen een duidelijke
illustratie is van de huidige toe
stand.
RECLAME-AANZOEK
Steve Solomon werkt voor een reclamebureau in het Amerikaanse
Dallas. In de trant van zijn werkzaamheden deed hij dan ook zijn
huwelijksaanzoek aan Kathy McGauley: op een groot reclame
bord. Het antwoord van zijn echtgenote in spé volgde enige da
gen later op datzelfde bord.
NANCY REAGAN GOEDGEKAPT
De echtgenote van de toekomstige Amerikaanse president Reagan
heeft op één punt Rosalynn Carter al verdrongen. Nancy prijkt
nu op de lijst van goedgekapte persoonlijkheden in plaats van de
echtgenote van de aftredende president.
Ook Barbara Walters, een bekende televisiepersoonlijkheid in de
VS. komt niet meer op de lijst voor.
Wel wordt Bo Derek, bekent uit de film Ten", als een van de
toonaangevende vrouwen op het gebied van de haarmode be
schouwd.
SOMBERE ASTROLOGEN
Een driedaags congres van astrologen in India heeft een wel heel
sombere voorspelling gedaan: in maart 1984 zou opnieuw een
wereldoorlog uitbreken. Iets minder benauwend is de voorspel
ling van de zieners dat de oorlog tussen Irak en Iran nog maar
twaalf maanden zal duren.
GEZANG VALT SLECHT
Een Servische priester is gisteren in Serajewo tot zes jaar gevange
nisstraf veroordeeld, omdat hij na de doop van zijn zoon had
gezongen. Drie gasten op de partij kregen viereneenhalf jaar
gevangenisstraf.
De rechtbank kwam tot deze veroordeling omdat de vier "liederen
hadden gezongen die door hun inhoud nationale en religieuze
haatgevoelens tussen Serviërs, Kroaten en moslims hadden ver
oorzaakt."
Betogende boeren voor het gebouw van het Hooggerechtshof in Warschau, waar gisteren zou worden beslist of
de boeren een eigen vakbond zouden krijgen. Het Hof heeft de beslissing evenwel uitgesteld.
(Vanc
correspondent)
WILLEMSTAD (ANP) - De rege
ring van de Nederlandse Antillen
heeft besloten geen asiel te verle
nen aan zeven Haitiaanse ballin
gen die sinds eerste kerstdag op
Cara<;ao verblijven. Wel heeft zij
het Nederlandse ministerie van
buitenlandse zaken in Den Haag
gevraagd bij Haïti "krachtig" te
protesteren tegen de uitwijzing
van de zeven en tegen deintimi-
derende wijze waarop het perso
neel van een toestel van de Antil
liaanse luchtvaartmaatschappij
door Haitiaanse soldaten geprest
is om de ballingen mee te nemen.
De uitgewezen Haïtianen krijgen
uit humanitaire overwegingen
van de Antilliaanse regering een
toeristenvisum. Naar uit welinge
lichte kringen verluidt zullen zij
na nieuwjaar naar Venezuela rei
zen, waar hun wel politiek asiel
zou worden verleend.
correspondent Rob
MEXICO CITY - In El Sal
vador is de betrekkelijke
rust van voor de kerstda
gen teruggekeerd. De ge
wapende vleugel van de
oppositie heeft een zestal
vleugelposten in het noor
den van het land zonder
slag of stoot ontruimd toen
de troepenversterkingen
van het leger arriveerde-
n.
Op het ogenblik beperken de guer-
rilleros zich weer tot de bijna ge
bruikelijke bliksemaanvallen,
maandagavond was de guerrilla
vooral in de buitenwijken van de
hoofdstad San Salvador actief.
Ondertussen wacht heel El Salva
dor gespannen op het sein van de
oppositieleiders voor het defini
tieve offensief.
Terwijl woordvoerders van het le
ger in San Salvador verklaarden
dat bij de gevechten nabij de
grens met Honduras in totaal
naar schatting vijftig mensen wa
ren omgekomen, onder wie zeven
soldaten, gaf het brede oppositie
front FDR een geheime perscon
ferentie waarin werd gesteld dat
alles klaar is voor het 'beslissende
offensief. De FDR-leiders Fran
cisco Rebollo en Rafael Guido
Bejar vergeleken de gevechten
van het afgelopen weekeinde in
Chalatenango echter met de in
september gehouden anti-
guerrillaoperaties in Morazan en
San Sicente.
Volgens het FDR probeert de junta
van christen-democraten en mili
tairen „beslissende offensieven
te verzinnen om daarna te doen
geloven dat zij het gewapende
volk heeft verslagen. Maar onder
tussen", zo betoogden Rebollo en
Bejar, „verstoten wij de politieke
organisatie van het volk, hetgeen
zal uitmonden in een politieke
staking en een gewapende op
stand".
Ondertussen meldt het Franse
persbureau AFP vanuit Washing
ton dat het uit betrouwbare bron
nen heeft vernomen dat de rege
ring-Carter de mogelijkheid be
studeert om nog vóór de macht
soverdracht volgende maand aan
Ronald Reagan voor zes miljoen
dollar aan wapens en helikopters
naar El Salvador te sturen. Kolo
nel Ricardo Pena, de leider van
de 'schoonmaakoperatie' in Cha
latenango had zondag aan journa
listen ter plekke verklaard dat hij
„minstens tien helikopters en
twintig radiozenders" nodig had
„om spoedig een einde te kunnen
maken aan de guerrilla" in de aan
Honduras grenzende provincie
Chalatenango.
BONN - Begin januari komt een
opmerkelijk boek op de Duitse
markt. De uitgeverij Rowohlt
heeft namelijk besloten om de in
1936 voltooide roman 'Mephisto'
van Klaus Mann uit te brengen.
Het opmerkelijke is dat dit boek,
met de ondertitel 'roman van een
carrière, in de Bondsrepubliek
nog altijd verboden is.
De reden van het publikatieverbod
was dat in Mephisto de eer en
goede naam zou zijn aangetast
van de in het Derde Rijk en ook
later beroemde en geniale regis
seur en toneelspeler Gustaf
Grundgens (1899-1963). De hoge
rechters waren van mening dat
de bescherming van de persoon
lijkheid belangrijker was dan de
vrijheid van de kunst.
Klaus Mann, de oudste zoon van
Thomas Mann, heeft in Mephisto
de carrière van de 'aalgladde' to
neelspeler Hendrik Hofgen be
schreven, die geweten en moraal
opzij zettend openlijk gemene
zaak maakt met een dictatoriaal
systeem, de gunst van de nazi
Herman Goring wint en tenslotte
leider van de Staatliche Schaus-
piele in Berlijn wordt.
Klaus Mann, die door de nazi's in
ballingschap werd gedreven en
in 1949 zelfmoord pleegde, heeft
altijd ontkend dat hij in zijn boek
de 'geschiedenis van een bepaal
de persoon' heeft beschreven.
Dat bleef echter omstreden en toen
er na de dood van Grundgens in
1965 plannen waren om Mephisto
in de Bondsrepubliek uit te ge-
i (de r
al wel in het
buitenland gedrukt en verkrijg
baar), diende de enige erfgenaam
van Grundgens. zijn aangeno
men zoon Peter Gorski. een
klacht in bij de rechtbank wegens
belediging van zijn overleden
pleegvader Daarop verbood de
rechtbank de roman.
DAKAR (Reuter) - Leopold Sedar
Senghor treedt vanadaag af als
president van Senegal, zo is offi
cieel bekendgemaakt. Senghor
heeft Senegal geregeerd sinds het
land twintig jaar geleden onaf
hankelijk werd van Frankrijk.
Volgens de grondwet zal de 74-
jarige president opgevolgd wor
den door premier Abdoe Dioef
(45), die morgen zal worden beë
digd. In 1983 zullen er presidents
verkiezingen worden gehouden.
"Senegal moet leren zonder Seng
hor te leven". Deze uitspraak van
Leopold Sedar Senghor dateert
van 1969. De Senegalese presi
dent heeft in de afgelopen tien
jaar herhaaldelijk te kennen ge
geven dat hij zijn functies in de
actieve politiek zou willen neer
leggen om zich geheel te gaan wij
den aan de Afrikaanse cultuur.
Die herhaalde aankondigingen
hebben de oppositie in Senegal
sceptisch gemaakt.
Maar nu heeft de 74-jarige Senghor
dan toch, na een presidentschap
van 20 jaar, een in Afrika zeldza
me stap gedaan, hij legt zijn ambt
vrijwillig neer.
Behalve als staatsman heeft Seng
hor grote internationale bekend
heid gekregen als filossoof. dich
ter. kenner van Afrikaanse talen
en als samensteller van bundels
negerpoëzie.
In de 20 jaar van zijn president
schap heeft Senghor erkenning
gevonden als staatsman van in
ternationaal formaat. Maar als het
aan hem had gelegen zou de stad
Senegal helemaal niet hebben be
staan. "De verleiding van een eng
nationalisme" achtte hij een ern
stig gevaar "in een wereld waarin
onafhankelijkheid misschien
slechts een illusie zal blijken".
Met enkele medestanders keerde
hij zich tegen de 'balkanisering'
van Afrika, waardoor slechts een
reeks economisch zwakke en po
litiek kwetsbare staten in het le
ven zou worden geroepen, ten
prooi aan het machtsstreven van
sterkere buitenlandse mogend
heden.
Maar in Afrika's dekolomsatiepe-
riode bleek het 'achterhaalde na
tionalisme' uiteindelijk toch de
drijvende kracht in de geschiede
nis. De meeste gebieden in Frans
West-Afnka verlangden toch elk
afzonderlijk de onafhankelijk
heid. Alleen de Franse Soedan
(het latere Mali) ging voor korte
tijd een federatie met Senegal
aan, die al na anderhalf jaar uit-
WASHINGTON (UPI) - De Ver
enigde Staten hebben gisteren
een 'nieuwe formulering' van
hun voorstellen ter beëindiging
van de gijzelingscrisis in Teheran
afgesloten en naar Iran gestuurd
door bemiddeling van het team
Algerijnse diplomaten.
Onderminister van buitenlandse
zaken Warren Christopher zei dat
na vier dagen van besprekingen
met de Algerijnse bemiddelaars,
een antwoord was opgesteld dat
een 'nieuwe formulering' was van
het Amerikaanse standpunt dat
de twee regeringen in staat zal
stellen tot een snel einde te ko
men, "als de Iraniërs dat ook wil
len".
Christopher sprak de hoop uit dat
de crisis zou kunnen worden
beëindigd nog vóór president
Carter op 20 januari het Witte
Huis verlaat. De onderminister
duidde aan dat de crisis onder
Carter was ontstaan en men
hoopte dat zij onder hem zou wor
den opgelost. Zou die oplossing
er niet komen voordat Carter op
stapt, zei hij, dan zal de aftreden
de regering de zaak overdragen
aan de nieuwe, "geheel in over
eenstemming met onze nationale
eer", waarbij hij waarschijnlijk
zinspeelde op het niet laten mee
spelen van partijpolitieke over
wegingen.
In de grond van de zaak is het nieu
we Amerikaanse antwoord een
herhaling van de aanbiedingen
die de regering in Washington in
een vroeger stadium aan Teheran
heeft gedaan.
De Amerikaanse aanstaande presi
dent Ronald Rcagan en zijn ploeg
staan geheel achter president
Carter en het beleid dat hij volgt
om de invrijheidstelling van de
Amerikaanse gegijzelden in Te
heran te bevorderen. Dit is giste
ren in Washington meegedeeld
door de woordvoerder van Rea
gan, James Brady.
Deze verduidelijking is gegeven na
dat Reagan over de ontvoerders
van de Amerikanen had gezegd
dat zij "misdadigers" en "barba
ren" waren en dat de 24 miljard
dollar die Iran voor de vrijlating
van de gegijzelden heeft geeist.
neerkwamen op een 'losgeld'
De voorzitter van het Iraanse parle
ment, Rafsanjani, had als com
mentaar op Reagans uitlating ge
zegd dat er weinig mensen in de Als
geschiedenis aan te wijzen waren
die "barbaarser waren dan de
Amerikanen".
President Carter vertrouwt er vol
gens zijn woordvoerder Jody Po
well al niet meer op dat de Ameri
kaanse gegijzelden vrij komen
vóór hij het Witte Huis verlaat.
"De president en de meeste waar-
achten de kans dat de si
tuatie in gunstige zin verandert
voor hij het Witte Huis verlaat ui
termate klein geworden, om geen
sterker uitdrukking te gebrui
ken", zei Powell,
an "beschikt over inlichtingen
dat de Amerikanen een militaire
aanval beramen in de Perzische
Golf onder uiteenlopende voor
wendselen", verklaarde gisteren
in Teheran Behzad Nabavi.
woordvoerder van de Iraanse re
gering.
in de voorwendselen
noemde hij de "chaotische toe
stand in het gebied" en wanorde
die door de Verenigde Staten ge
creëerd zou worden.
Iran beschuldigt Amerika er sinds
een tiental dagen van dat het de
drie eilandjes in de Straat van
Hormoez wil bezetten, in samen
werking met andere landen in dat
gebied.
De Iraanse regeringswoordiKterder Nabavi hield gisteren een persconferentie over de eventuele vrijlating i
de Amerikaanse gegijzelden en de eisen die Iran daartoe aan de VS heeft gesteld
