Wandtegels snijden
Hulp"boiler in het aanrechtkastje
Sfeervolle opnamen
Wasmachine met
elektronisch
geheugen
veiliger en zuiniger
/lachinale
loutsnijset
Machinaal
schaven
Klevend
strijkijzer
Filmen in het donker
S '\S
Slaglijnmolen
s handig
gereedschap
Zo doe je dat
Snoerloos
gereedschap
Automatische
voor kranen
DENSDAG 31 DECEMBER
EXTRA
PAGINA 15
vele moderne keukens komt het
ïete water vaak van een vrij ver
ran het tappunt gelegen „bron".
Dp zich ccn bijdrage tot een har
monischer keukeninterieur,
yaar dan imfners geen geiser of
boiler hoeft te worden aange
bracht, maar met Wei een belang
rijk nadeel: het duurt nogal lang
voordat de „warme" kraan na het
opendraaien water van de vereis
te temperatuur levert.
*t kost „wachttijd", het kost ech
ter ook water én energie. Meer cn
(neer komen daarom de in een
aanrechtkastje in te bouwen
J J
warmwatervoorzieningen in de
belangstelling. Vooral als het om
de warmwaterbehoefte „in hel
klein" gaat: een afwasje. iets uit
spoelen, hardnekkig vuile han
den wassen enz.
den geïnstalleerd, is het aanvoer-
traject heel kort. De praktijk be
wijst dat de inhoud niet zo groot
hoeft te zijn.
Inventum heeft nu een 10 liter
„hulp" boilertje ontwikkeld, met
een vermogen van 2000 Watt. bij
een verbruik van 800 kWh. De ge
ringe afmetingen (38.5 x 28,5 x
27,5 cmmaken plaatsing in nage
noeg elk ..onderkastje" mogelijk.
De aansluiting is in principe een
voudig: een handige doe-het-
zelver met wat ervaring op instal-
latiegebied. kan het zelf. De
koudwaterleiding naar de keu
kenkraan moet ervoor worden
onderbroken, dus via de "hulp"-
boiler gevoerd. Dit betekent dat
de keukenkraan geheel wordt
„losgekoppeld" van dc rest van
de watervoorziening in huis. De
elektrische voeding geschiedt
door middel van een stekker;
daarvoor zal dus een (geaard)
stopcontact in de nabijheid van
de boiler moeten worden aange
bracht. Al die zaken kan natuur
lijk ook door een installateur (bij
wie u het apparaat koopt) worden
uitgevoerd.
De 10 liter Inhoud is ruim voldoen
de voor een flinke vaat. Wanneer
al het warme water is verbruikt,
heeft de boiler ongeveer 17 minu
ten nodig om het water tot 60 gra
den op te warmen (circa 22 minu
ten tot 80 graden).
De prijs (adviesprijs 308 gulden) en
de installatiekosten vormen sa
men natuurlijk wel een investe-
rinkje. maar in situaties waarin
door een lange aanvoerweg van
warm water naar de keuken veel
verlies aan water en energie op
treedt. is die uitgave zeker een
zinnige zaak. Bovendien speelt
het comfort (niet zo lang wachten
tot de waterstraal warm wordt)
ook een rol. De boiler van Inven
tum is te koop via de erkende in
stallateurs.
je een boormachine heeft, kan de-
ie gebruiken als'krachtbron voor
ben nieuwe gereedschappenset
voor houtsnijwerk. Die bestaat
üit een buigzame as, is voorzien
van een haakse kop. Daarin zit
fcen overbrengingsmechanisme
dat het toerental van de boorma
chine verdrievoudigt en aan het
in de boorkop geplaatste snijmes
ieen klopeffect geeft.
(les bij elkaar maakt dat de hout-
snijsel tot een uitstekend en pret
tig werkend gereedschap voor
fnensen met een creatieve hobby.
Houtsnijden is een boeiende be
zigheid. waarin steeds meer men
gen een plezierige vrijetijdsbeste
ding vinden. Het voordeel van
piachinaal houtsnijden (het kan
zelfs beeldhouwen worden ge-
jnoemd) is niet zo zeer dat het
Sneller gaat, maar vooral de preci
sie is van belang. Zelfs in de hard-
Iste en "warrigste" houtsoorten
Jwordt heel gemakkelijk gewerkt,
jj de set wordt afzonderlijk een set
[mesjes geleverd; het zijn in feite
beiteltjes (vlakke en gutsen) voor
(verschillende snijprofielen. Bo-
Ivendien is er een speciale struc
tuurborstel bij verkrijgbaar, met
vermessingd staaldraad, waar
mee aan het hout een rustiek ui
terlijk kan worden gegeven. On-
Igeveer zoiets alsof het gezand-
istraald is. Het is bijvoorbeeld mo
gelijk met de structuurborstel de
zachtere delen van het hout weg
te borstelen, zodat de hardere de
len iets boven het oppervlak uit
steken.
Wolf-
(e en de structuurborstel f39 (ad-
jviesprijzen).
oor de "professioneel werkende"
doe-het-zelver is misschien de
nieuwe Inca-vlakschaafmachine
een ding om op het verlanglijstje
te zetten. Het is een zgn. tafelmo
del, aangedreven door een 0,75
pk-motor, met een maximale
schaafdiepte van 5 mm (dat is be
hoorlijk fors!), voorzien van bei
tels van sneldraaistaal (tegen
meerprijs: hardmetaal).
éze Vesa Compact is onderhoud-
vrij en een serieuze garantierege
ling biedt de koper de waarborg
dat storingen e.d. op een vlotte
manier worden opgevangen. Het
is overigens wel een investering
van een dikke 1800 gulden. Im
porteur is Ridex BV in Schiedam,
tel. 010-159423.
Menig strijkijzer maakt gere
geld een val vanaf de strijk
plank. Een klein handigheid
je kan zulke ongelukjes voor
komen. Het is een klemmetje
van kunststof, dat aan de zij
kant van de strijkplank wordt
gezet en dat een oppervlak
van klitband heeft. Een stukje
van hetzelfde materiaal
(wordt bijgeleverd) op de ach
terkant van het strijkijzer ge
plakt houdt het apparaat ste
vig op zijn plaats.
Het dingetje is onder de naam
Kletta-Fix in de handel.
Smalfilmcameras hebben tegen
woordig allemaal wel een inge
bouwde belichtingsmeter, die
aangeeft of er nog genoeg licht is
om te filmen. Als die meter niet
meer „uitslaat", is er te weinig
licht en zonder hulp van een
„filmzon" zult u niet meer kun
nen filmen Dat lijkt heel logisch,
maar het gaat niet altijd op!
Zo is het licht van één lantaarn niet
voldoende om de naald van de be
lichtingsmeter te doen uitslaan;
zelfs een groot aantal lantaarns is
daartoe vaak niet in staat. Toch
kunt u onder die omstandighe
den vaak heel goed filmen en
daarbij kan een zekere onderbe
lichting van uw opname eigenlijk
een voordeel zijn: het grote con
trast versterkt de avondstem
ming. Avondopnamen, vooral
met nat asfalt bij invallende duis
ternis, zijn heei stemmig en daar
door goed te gebruiken in bij
voorbeeld een kerst- of vakantie
film. Alleen moet u wel op een
paar dingen letten.
Super 8-films zijn kunstlichtfilms.
Om overdag te kunnen filmen,
bevindt zich in een super 8-
camera een conversiefilter dat
het daglicht als het ware omzet in
kunstlicht. Bij veel camera's
wordt dat filter automatisch ver
wijderd wanneer u een filmzon
op de camera zet, maar bij andere
kunt u dat gewoon via een knopje
regelen. Bij avond- en nachtopna
men moet u dat filter uitschake
len; u filmt immers bij kunstlich-
Niets doen
Als u met een single 8-camera filmt,
hoeft u niets uit te schakelen, om-
dat in die camera zo'n conversie
filter niet aanwezig is. Er zijn na
melijk single 8-films voor kunst
licht én voor daglicht.
Er is nog een mogelijkheid om wat
meer licht op uw film te krijgen
en dat is: langzamer te filmen. In
plaats van met de gebruikelijke
achttien beeldjes per seconde
filmt u dan bijvoorbeeld met
twaalf of negen beeldjes. Niet ie
dere camera heeft echter die mo
gelijkheid. Door het vertraagd
opnemen, krijgt u echter later bij
de projectie een versnelde weer
gave. U moet er bij uw opname
dus wel op letten dat er zo weinig
mogelijk beweegt Wat dat be
treft, zal een stille gracht een be
ter resultaat (spiegelingen in het
water!) opleveren dan een druk
verkeersplein.
Bezitters van een XL-camera zijn 's
avonds natuurlijk in het vooi deel
omdat hun camera een lichtsterk
objectief heeft en ook nog een
vergrote vlinderopening (de
„sluiter" van de filmcamera die
de hoeveelheid licht regelt).
In het donker goed scherpstellen is
niet zo lastig als u misschien
denkt. Er is een eenvoudig trucje
op. De grootste scherptediepte
heeft u met de lens in de groot
hoekstand; dit zal u ongetwijfeld
al eens zijn opgevallen. In die
groothockstand - ingesteld op
oneindig - is veelal alles scherp
vanaf 2 a 3 meter tot oneindig en
op die manier zit u dus praktisch
altijd goed. Tele-opnamen kunt u
maar beter vermijden, tenzij uw
onderwerp toch nog zo goed be
licht is dat U erop kunt scherp
stellen
Als het kan, is het heel raadzaam
om gebruik te maken van een sta
tief; bewegingsonscherple krijgt
op die manier geen kans en de
kwaliteit van uw film verbetert
daarmee beslist.
De winteravonden lenen zich er
prachtig voor om dit „nacht
werk" eens te gaan uitproberen.
Bang voor overbelichting hoeft u
niet te zijn. de kans daarop is
praktisch nihil en onderbelich
ting is niet erg: dat versterkt juist
vaak de sfeer. Als u uw stand
plaats met wat zorg uitkiest, zult
u merken dat uw camera in het
duister vaak meer ziet dan u!
(Door Hugo van der Heem)
Een transistor kostte 15 jaar
geleden ongeveer twee
gulden. Tegenwoordig
kost dit onderdeel, dat de
basis van de huidige elek
tronica vormt, nog maar
0,2 cent. Dat betekent dat
de transistor een factor
1000 goedkoper is gewor
den. Maar zo'n transistor,
een klein wybertje met
drie of vier aansluitdraad-
jes, is al weer achterhaald.
Door een ingewikkeld fotografisch
proces kunnen op een schijf sili
cium heel veel transistors samen
worden gevoegd tot een samen
gestelde schakeling die IC (Inte
grated Circuit) of chip wordt ge
noemd. Door zulke IC'£ in grote
getallen industrieel te vervaardi
gen worden ze goedkoop. En met
name IC's die erg universeel zijn,
kunnen goedkoper worden ge
produceerd. De „oplage" wordt
groter als er meer toepassingen
voor zijn te vinden. Een voor
beeld van een nieuwe toepassing
voor zo'n chip leverde AEG-
Telefunken door een wasauto
maat met deze elektronische in
telligentie uit te rusten. De Lava
mat Electronic bevat een één-
chipsmicrocomputer waarin
25.000 transistorfuncties zijn op
genomen. Deze chip slaat alle ge
gevens die de gebruiker invoert -
soort was. vervuilingsgraad en
hoeveelheid was - op. Dat gaat
via een vraag- en antwoordspel
waarbij de chip steeds met
lampjes bevestigt welk comman
do hij van de gebruiker heeft ont
vangen. Bepaalde processen
voert hij niet uit. Als opdrachten
tegenstrijdig zijn weigert de mi
crocomputer op invoer van zo'n
commando.
Programmakeus
De volgende stap is de keuze van
het juiste programma. In de chip
is een groot aantal programma's
le zogeheten slaghjnmolen is lange
tijd een louter professioneel stuk
gereedschap geweest. Het is een
apparaat om heel snel een zuiver
rechte lijn tussen twee punten
(over lange afstand) af te schrij
ven.
poals met zoveel „beroepsgereed-
sehap" gebeurt, is ook de slajlijn-
molen bereikbaar geworden voor
j de doe-het-zelver. Makkelijk bij
i het plakken van plafondtegcls,
het leggen van vloerbedekking of
plavuizen en talloze andere kar
weitjes.
itanley heeft een speciaal voor de
doe-het-zelver bestemde slaglijn-
molen, die met een 15 meter
koord I 10.95 en met 30 meter
f 12.45 kost. Bij de slaglijnmolen
I wordt wit. rood en blauw krijt
poeder geleverd. Dat zit in het
„huis" van het apparaat; tijdens
het uittrekken van het koord
I wordt het meteen „ingekrij-
t".
Keramische wandtegels laten zich
niet zo lastig snijden als amateur
tegelzetters zich vaak voorstel
len. Recht afsnijden kan zowel
met een speciale tegelsnijder als
met een glassnijdcr. Meet /lauw
keurig, leg een liniaal of (nog be
ter) een tekenhaak op de tegel en
kras de glazuurlaag van de tegel
stevig in. Trek de kraslijn zo no
dig enkele malen met de snijder
over, tot u helemaal door de gla
zuurlaag heen bent.
Leg nu de tegel op een latje, met de
kraslijn op de rand van de lat. (U
kunt dc tegel ook met kraslijn op
de scherpe rand van een tafel leg
gen). Denk eraan: de glazuurlaag
boven! Duw met de handen op de
beide tegelgedeelten. Het af te
snijden stuk zal dan langs de
kraslijn doorbreken. Wanneer u
wat „plankenkoorts" hebt om
aan zo'n operatie te beginnen, oe
fen dan eerst eens op enkele oude
of kapotte tegels.
Wanneer een heel smal randje van
een tegel moet worden afgesne
den, is het uiteraard niet mogelijk
om de hiervoor genoemde me
thode te volgen. In zo'n geval
knipt u dan langs de kraslijn het
te verwijderen randje weg met
een speciale tegeltang of doodge
woon met een kleine nijptang.
Die moet wel een goed-schcrpe
bek hebben. „Knabbel" het rand
je successievelijk,af. Vijl of
schuur de wat brokkelige snij
kant glad.
Met dc tegeltang of een kleine,
scherpe nijptang kunt u ook ron
de, of anderszins gebogen vor
men uitsnijden. Maak de kraslijn.
met de tegel- ol glassnijder, langs
een „mal": dat kan een rond voor
werp (bijvoorbeeld een deksel)
zijn. Zorg ervoor dat de glazuur
laag van de tegel geheel doorge-
krast is. Knabbel dan vanuit de
zijkant het te verwijderen deel
met de tang in kleine brokjes
weg. Werk de rand bij meteen vijl
of grof schuurpapier.
Ingewikkelde delen kunt u ook. na
ze nauwkeurig te hebben afgete
kend. met een figuurzaag verwij
deren. Span in de zaag een figuur
zaagblaadje voor metaal. Leg de
tegel zó op het werkbank- of tafel
blad dut alleen het uit te zagen
gedeelte buiten het blad steekt.
Dergelijke uitsnijdingen kunnen
nodig zijn om leidingen, kranen
en dergelijke te „passeren". De
gezaagde kanten zijn gaaf ge
noeg; schuren of vijlen is bij deze
methode meestal niet nodig
Om bijvoorbeeld een stopcontact
of schakelaar te passeren, wan
neer het vereiste gat daarvoor
binnen de hele tegel valt, is de
zogenaamde gatzaag een handig
hulpmiddel. Meet de plaats van
het gat en de diameter nauwkcu
rig op de tegel af. Leg hem vast op
een stevige ondergrond, liefst
met een stuk afvalhout eronder
Bepaal het middelpunt van het
ronde gat en zaag het met de gat-
zaag (op lage) snelheid uit. De
elektrische boormachine is daar
bij onmisbaar
opgeslagen die door specialisten
werden samengesteld. Aan de
hand van de ingevoerde gege
vens kiest de microcomputer het
programma dat voor die situatie
het beste voldoet en tevens het
meest economisch is. Dit pro
gramma wordt nu in alle details,
met openen en sluiten van de aan-
voerventielen. in- en uitschake
len van de pomp. trommelbewe
gingen, centrifugeren enz. door
het computertje gestuurd en ge
regeld.
Tijdens het wasproces moeten mel
dingen worden opgenomen en
uitgewerkt. Temperaturen en wa
terniveaus worden afhankelijk
van de ingevoerde gegevens
nauwkeurig geregeld cn exact op
dezelfde waarde of hoogte gehou
den. Beïnvloeding van het proces
van buitenaf- het openen van de
deur of het wasmiddelenbakje -
moet de chip herkennen met het
oog op de veiligheid en verwer
ken door bijvoorbeeld meteen de
trommelbeweging uit te schake
len.
Een microcomputer gestuurde
wasautomaat is daardoor veiliger
en efficiënter en heeft meer mo
gelijkheden. ook tot energiebe
sparing. Veel functies zouden
met een mechanisch schakelsys
teem niet kunnen worden verwe
zenlijkt.
De
puterchip die in de
wasmachine wordt gebruikt
heeft een in- en uitvoergedeelte.
voor commando's van de gebrui
ker en het besturen van pomp.
ventielen en motoren en het op
nemen van temperaturen en wa
terhoogten. Daarnaast heeft hij
een centraal reken- en bestu
ringsgedeelte. waar alle zaken
worden verwerkt en vergeleken,
en twee soorten geheugens. In
een daarvan liggen de gegevens
over de door de fabriek opgestel
de wasprogramma's vast opge
slagen. In het andere, vluchtige
geheugen, slaat de chip de aan
wijzingen op van de gebruiker,
Schroevendraaier
De grote verscheidenheid aan
schroeftypes en maten maakt
het onvermijdelijk om een vrij
grote reeks schroevendraaiers in
huis te hebben. Iedere doe-het-
zelver zal weten dat dc breedte
van de „vouw" (dc onderkant van
de schroevendraaier) wat de
breedte betreft moet overeen
stemmen met de lengte van de
gleuf in dc schroefkop. om be
schadiging bij gereedschap enof
schroef te voorkomen.
Om het aantal noodzakelijk bij de
hand te hebben schroevend raai
ers zo veel mogelijk te beperken,
brengen sommige fabrikanten nu
combinatieschroevendraaiers,
zoals de „vierweg Workmaster"
van Stanley. In de „kling" (de sta
len schacht) kunnen vier ver
schillende stiften worden ge
klikt bladen voor glcufkop-
schroeven van 6.3 en 4.8 mm
breed, en „tips" voor kruiskop-
schroeven punt 1 cn punt 2. Die
ene schroevendraaier biedt dus,
voor een prijs van nog geen acht
tien gulden, de mogelijkheden
van vier verschillende schroe
vendraaier.s.
wordt op verantwoorde wijze
die nodig zijn om dc machine het
juiste wasprogramma te laten uit
voeren. Al die wijsheid is samen
gepakt op enkele vierkante milli
meters.
Dat het elektrische (hand)machi-
negereedschap in de komende
tijd de weg naar de snoerloze uit
voering zal inslaan, wordt steeds
duidelijker. Het heeft twee zeer
voorde hand liggendevoordelen:
het soms ietwat lastige aansluits-
noer is overbodig en de gebruiker
is volkomen onafhankelijk van
een stopcontact in de nabijheid
van het werk. Het is de fabrikan
ten kennelijk menens om in een
korte spanne tijds een volledige
reeks elektrische machines te
presenteren die hun eigen, inge
bouwde „elektriciteitscentrale"
bezitten.
Makita heeft onlangs niet minder
dan vier van die snoerloze ma
chines aan het programma toe
gevoegd. Het zijn een boor-
schroefmachinedie in staal tot 10
mm diameter kan boren, een
haakse slijper, een zgn. poetsma
chine en zelfs (als eerste) een
handcirkelzaagmachine.
De steeds verdergaande ontwikke
ling van dc oplaadbare batterij
maakt het fabriceren van relatief
veel vermogen vergende machi
nes (zoals de slijper en de cirkel
zaag) mogelijk. De prestaties van
de machines mogen er zijn. Zo
kan met de cirkelzaag tot 2 cm
diep gezaagd worden bij een toe
rental van 1000 per minuut. Dat
gaat langzamerhand aard ig lijken
op wat mogelijk is met direct uit
het 220 V-net gevoede machines
mogelijk is.
Een lekkende kraan is niet alleen
irritant, hij drupt ongemerkt ook
een grote hoeveelheid waterweg.
Nog meer verlies aan water wordt
veroorzaakt doordat dc kraan tij
dens het handen wassen of ande
re 'kleine tapjes' langer openstaat
dan nodig is. Beide kunt u voor
komen door een pas op dc markt
verschenen handigheidje, de
BJS Awasto waterstop. Het is een
flexibel slangetje dat op een
kraanuitloop met wartel (schroef
draad) kan worden bevestigd (dc
fabrikant moet overigens ook
maar gauw een uitvoering maken
die op kranen zonder wartel kan
worden gezet).
De listig geconstrueerde waterstop
sluit in normale stand de water
doorloop volkomen af. Een dicht
gedraaide kraan die lekt, wordt
daardoor 'drupvrij' gemaakt
Zelfs een voluit open staande
kraan, voorzien van de waterstop.
laat geen druppeltje water door.
Het is behalve een kwestie van
comfort ook heel duidelnk voor
koming van waterverspilling. Im
porteur is Handelsonderneming
Sneep, Willemstad, tel. 01687
2658.
