tijfel
'Netecht': expositie
anatomische modellen
ALARM IN DE RODE BAAI
É8B3EHI
Nelleke Burg wendt
talent verkeerd aan
MAANDAG 29 DECEMBER
Urbi et Orbi
Ik ben niet katholiek, maar ik
weet donders goed dat Urbi et
Orbi niet twee Italiaanse ko
mieken zijn in de trant van
Peppie en Kokkie, maar dat
het Latijn is voor „aan de stad
en aan de wereld", waarmee
de zegen wordt aangeduid die
de paus vanaf de loggia van de
St-Pieter op le kerstdag aan
de gelovigen geeft - inclusief
degenen die naar de televisie
kijken of naar de radio luiste
ren. Nu ben ik, zoals gezegd,
niet katholiek, maar toen ik
hoorde dat de zegen zich ook
over ons kijkers uitstrekte,
had ik toch even de neiging
onze vrienden op te bellen
waar Sara. mijn oudste doch
tertje logeerde, om te vragen
bliksemsnel de televisie aan
te zetten. Want je weet het
maar nooit, nee heb je en ja
kun je krijgen..
Tien talen
„Urbi et Orbi" is een zeer oude
traditie, zoals het ook een tra
ditie is dat ik er naar kijk en
luister om het aantal talen te
turven waarin de paus zijn
kerstboodschap uitspreekt.
Op 25 december 1976 leek het
nog nergens op, De toenmali
ge paus, Paulus VI, kwam
niet verder dan het Italiaans,
Engels, Duits, Spaans, Portu
gees, Grieks, Pools, Russisch,
Chinees en Swahili, een lutte
le tien talen, waarbij wij Ne
derlanders grandioos uit de
boot vielen, evenals.trouwens
de Scandinaviërs, de Arabie
ren, de Finnen, Hongaren en
nog een paar handenvol na
tionaliteiten.
Jas
Twee jaar later, op 25 december
1978. waren we alweer twee
pausen verder, en mocht paus
Johannes Paulus II, de Pool
se paus, zijn debuut maken
als urbi et orbiër. Dat scheel
de meteen een jas (slok op een
borrel), want deze paus sprak
zijn zegen uit in 24 talen, te
weten het Italiaans, Frans.
Engels, Duits. Spaans, Portu
gees, Russisch, Nederlands,
Albanees. Arabisch, Ar
meens. Kroatisch, Bulgaars.
Tsjechisch, Slovaaks. Hon-''
gaars, Roemeens. Witrus-
sisch, Litaus, Oekraiens, Ja
pans, Chinees, Ethiopisch en
(tot slot) het Pools.
Door
Nico
Scheepmaker
n
Wij erbij
Dat ging de goeie kant op! Wij
waren erbij gekomen („Geze
gend kerstfeest voor allen in
vrede en vreugde", voorzover
het verstaanbaar was), de
Grieken waren afgevallen, de
Scandinavische talen waren
die eerste keer nog niet aan de
beurt, maar de Arabieren en
de Hongaren konden net als
wij tevreden zijn. Toch bleef
ik met enkele vragen zitten.
Waarom wel Litaus, en geen
i Lets en Estisch? Of Ests of
Estlands? Waarom wel het
subtiele onderscheid tussen
Tsjechisch en Slovaaks, tus
sen Russisch, Witrussisch en
Oekraiens, maar weer niet het
Servisch of het Sloveens
naast het Kroatisch?
Talen
Afgelopen donderdag, le Kerst
dag, 25 december 1980, waren
we weer twee jaar verder, en
het bleek dat de paus aan zijn
vele reizen nogal wat nieuwe
talen had overgehouden. Van
24 talen bleek hij te zijn over
gesprongen op liefst 41 talen,
te weten: Italiaans, Frans, En
gels, Duits, Spaans. Brazi
liaans-Portugees, Grieks, Al
banees, Roemeens. Hon
gaars, Tsjechisch, Slovaaks,
Kroatisch. Sloveens, Ser
visch. Sorbisch, Bulgaars. Wi
trussisch, Russisch, Oe
kraiens, Litaus, Lets, Neder
lands, Zweeds, Fins. Iers. Ro
manes, Maltees, Georgisph,
Armeens, Arabisch. Ethio
pisch, Swahili. Indisch, Chi
nees, Japans, Koreaans, Viet
namees, Indonesisch, Filip-
pijns, Pools en Latijn.
Sorbisch
Met twee talen had ik grote
moeite, toen de paus ze in het
Italiaans aankondigde: „ser-
borussatia en „Romanes"
Er was wel een Nederland
se commentator in Ro.rfïïT
maar die vertaalde alleen
maar de talen in het Neder
lands als je ze zelf ook makke
lijk begreep. Zo heb je ook
voetbalcommentatoren die
wel steeds de namen van Kist
en Hovenkamp noemen,
maar niet die van Jonker en
Van der Meer. Welke talen
met „serborussatia" en
„romanes" bedoeld wer
den. kregen we dan ook niet
te horen. Omdat „serborussa
tia" op de drie Joegoslavi
sche talen Kroatisch, Slo
veens en Servisch volgde,
dacht ik aanvankelijk dat het
de Italiaanse benaming voor
het Makedoons was, maar in
formatie bij enige grotere
taalkundigen dan ik leerde
me, dat de paus vermoedelijk
„serbolussatia" had gezegd,
en daarmee het Sorbisch had
bedoeld, een taal die nog door
plus minus 100.000 Sorben
wordt gesproken, die rondom
Bautzen en Cottbus in Oost-
Duitsland wonen.
Seine
En met „Romanes" werd
waarschijnlijk de zigeuner
taal bedoeld (de zigeuners
noemen zichzelf 'romani'). U
ziet, de paus schrikt niet terug
voor een klein taaltje meer of
minder, maar toch blijven er
nog enkele wensen over. In de
eerste plaats zou hij natuur
lijk niet „gezeggende en ge
lukkige kerstdagen" moeten
zeggen, maar „gezegende".
Maar dat is een kleinigheid.
Als hij Litaus en Lets spreekt,
moet hij de Esten niet verge
ten, vind ik, en ik vind het ook
wat sneu voor de Deense en
Noorse katholieken dat zij
nog altijd worden overgesla
gen. Wat is een Sorb meer dan
een Noor? Of een Maltees
meer dan een Fries? Die laat
ste vraag is makkelijk te
beantwoorden, bijna alle
330.000 Maltescrs zijn rooms-
katoliek, van de 560.000 Frie
zen is de grote meerderheid
niet-katholiek. Dat scheelt
een zegen. Maar als ik een
Friese pastoor was, dan stuur
de ik vandaag nog een beleefd
aanbevelend briefje aan de
paus met „rystdagen fol lok
en seine" erop, dan kan hij
daar een jaar lang op oefene-
In museum Boerhaave
LEIDEN - In het Museum Boerhaave in Leiden is tot en
met 31 mei de tentoonstelling "Nèt echt. De anatomische
wereld van Dr. Auzoux" te bezichtigen.
De tentoonstelling geeft een beeld van de anatomische modellen die de
Fransman Louis Auzoux in de vorige eeuw in opdracht van kunstacade
mies, ziekenhuizen en universiteiten vervaardigde.
De modellen zijn gemaakt van papier-maché, een materiaal dat zich voor
dit doel veel beter leent dan men aan het begin van de 19e eeuw - toen
Auzoux zijn eerste opdrachten uitvoerde - meende.
Auzoux ontdekte dat modellen van papier-maché minder breekbaar wa
ren en het voordeel hadden dat ze uit elkaar genomen konden worden,
hetgeen voor de bestudering van de inwendige structuren zeer nuttig
was. De op de tentoonstelling bijeengebrachte 75 exemplaren zijn voor
namelijk afkomstig van Nederlandse onderwijsinstellingen die ze in de
loop van de vorige eeuw hebben aangekocht, en waar ze tot op heden
worden gebruikt, omdat ze zeker wat de details betreft niet onderdoen
voor moderne modellen van kunststof.
Het museum aan de Steenstraat is van maandag t'm zaterdag geopend van
10 tot 16 uur en op zondag van 13 tot 16 uur. (nieuwjaarsdag gesloten).
Op de foto rechts een half-open anatomisch model van een mens
Jazzpianist
„Peck" Kelley
overleden
HOUSTON - De Amerikaanse jazz
pianist John Dickson ('Peck')
Kelley, wiens stijl invloed had op
Jack Teagarden. 'Peewee' Rus
sell en Bix Beiderbeeke, is op 82
jarige leeftijd, na een langdurige
ziekte die hem blind had ge
maakt, overleden.
Kelley, die in zijn leven tal van fi
nancieel zeer aantrekkelijke aan
biedingen afwees om in zijn ge
boortestad te kunnen blijven wo
nen, was enkele jaren geleden
met spelen opgehouden, maar
was actief gebleven in de bond
van musici van Houston.
LEIDEN - Mies Bouwman heeft
eens geschreven, dat zij meer be
wondering kan opbrengen voor
degenen, die steeds weer hun nek
uitsteken, maar dan ook vaak
even zovele malen op hun bek
vallen dan voor hen, die vol kri
tiek van een afstand blijven staan
toekijken en niets doen.
Nelleke Burg is een duidelijk voor
beeld van hen, die erg veel lef
hebben en zich als consequentie
daarvan zeer kwetsbaar opstel
len. Zaterdagavond ging de fraai-
ogende, kleine cabarettière dan
ook genadeloos onderuit. Zich
zelf artistiek ophangend aan een
buitenmodel fallus, die met de
suggestie van een 'engeltje' aan
een draadje naar beneden cirkel
de.
Ook bleek het (Leidse?) theaterpu
bliek nog lang niet toe aan 'De
Prins' (F Broekman. H. Spren-
ger), waarin Nelleke de kwalitei
ten van een meisjesvinger be
zingt, de enige minnaar, die een
meisje in de uren van hoge nood
niet in de steek laat. 'De Prins'
werd met ingehouden adem be
luisterd, waarna .slechts de op
voeding van de toeschouwers een
mager beleefdheidsapplausje
kon garanderen.
'De Paus' (van Ivo de Wijs en Freek
de Jonge) zal in het zuiden des
lands wellicht hetzelfde effekt
sorteren. 'Isolina', met veel te
veel Italiaanse woorden, zodat de
"pointe" verloren gaat en de toe
schouwer alleen wordt gelaten in
een ondoorzichtige brei van Ita-
VAACWEL lSJP0LEMTlEf?S
HET INSTITUUT VOOG. ON6E -
tfEMPE ONTWIKKELING TREKT
ZICH T£RULUILAKKEN 7
VERPiEmEMGEEM cultuur.
oo sr- west,
THUIS 0EST,
trofesspr
IK -ZOO EEAJ VASTE
eetATlE. METOE HEBBEA1,
y-
BEDCEliCEe EEAJ WAAP'AI we A
HER «AAUPECWK l/REAl AA-AJ Aj
crpR SCHEEPPAETLfEAJ AC«T£*?-
cate-AI
Latpn ze die kinderen
het rlooienspe) spelen
in myn beker a's
Hond-kan-het-Joar.
De belevenissen van Jommeke
14.00, 19.00 en 21.30 uur, kerstdagen
zondag ook 16.30 uur, al.
Nachtvoorstelling: "The main event
I. 00.15 u
16 ii
CAMERA: "Monthy PvthoiTs Life of Brian",
da. 14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo. 13.30, 19.00
en 21.15 uur, za. ook 23.30 uur. 12 jr.
EURO 2: "The final countdown", da.
19.00 en 21.30 uur, do., vr ma. en di. ook
14.30 uur. kerstdagen en zondag 16.30.
18.30 en 21.30 uur. za. 00 15 uur. al.
Kindermatinee: "ABBA", woe za en
zo. 14.00 uur.
EURO 4 "Xanadu", da. 13.30. 18.30 en
21.00 uur, kerstdagen en zondag ook
16.00 uur. al.
Nachtvoorstelling: "Pikant talent", za.
00.15 uur. 18 jr.
Bioscoop Voorschoten
GREENWAY: "Can't stop the music",
woe., vr.. za„ ma. en di. 16 00 uur, zo.
16.00 en 18.15 uur. al.
"Kramer versus Kramer", woe. 19.00,
vr.. za en ma. 19.00 en 21.15 uur. zo. 20 45
en di. 20.30 uur, al
Kindermatinee: "Heksen en bezemste
len", da. behalve tweede kerstdag 14 00
BOURGONDISCH
boter en spekvet Lj.it
12 kleinere», 12 klei-
évên'mccfru (Ten Vn
schep ze dan uit de pan
VocK een gestreken
eetlepel tomatenpuree
toe. takje peterselie en
selderij en een heel
nog oen half uurtje
cesuddcren Vcrwij-
r de knoflook en tak
liaanse woorden, schiet volledig
aan haar doel voorbij.
De copulatie van Nelleke met de
gevleugelde, buiten proporties
gegroeide kunstfallus onder een
Italiaans beddelaken is voorts
even hachelijk als de totale thea
tervoorstelling.
Na de pauze dreigt ze in 'Ik Leef
Nog', met prachtige imitaties van
zowel Kate Bush als Diana Ross
zeer professioneel terug te ko
men. maar 'Hel Ding' en 'Sport
Politiek' doen elke illusie onmid
dellijk verbleken. En dan zwijgen
we nog maar over de tendentieu
ze tekst van het liedje over haar
lichaamsgeuren.
Wellicht moet Nelleke haar oor wat
minder regelmatig te luisteren
leggen bij Freek de Jonge, die
toch onwillekeurig met z'n tek
sten de hele 'couleur locale' van
zo n programma bepaalt. Zater
dagavond werd wel duidelijk, dat
Nelleke Burg zeer getalenteerd
is. Ze heeft een prachtige stem.
beheerst imitaties en persiflages
tot het niveau van de griezelige
perfectie. Haar 'Mallemolen
persiflage' enkele jaren geleden
van Heddy Lester in het Cultu
reel Centrum in Amstelveen zul
len we niet licht vergeten. Maar
haar 'One Woman Show' wordt
ondergraven door skëtches,
waarin kwetsen geen kwetsen
meer is. maar uitgroeit tot een
haast ordinaire vuilspuiterij. Of
wel: hoe een groot talent ver
keerd werd aangewend.
BERT KOEKEBAKKER
STUDIO: "Stardust", da. 19.00 en 21.15 uur,
do. en vr. ook 14.30 uur. al.
Kindermatinee: "Tom en Jerry", za.. ma. en
di. 14.30 uur, kerstdagen en zondag ook 16.45
TRIANON: "Flash Gordon", da. 14.30, 19.00
en 21.15 uur. kerstdagen en zondag 14.15,
16.30. 19.00 en 21.15 uur, 12 jr.
REX: "Zwoele zomerfeesten", da. 14.30,
19.00 en 21.15 uur, kerstdagen en zondag
14.15, 16.30, 19.00 en 21.15 uur, 16 jr.
Bioscopen Alphen
EURO 1: "The final countdown", da.
Galerie v.d. Vlist, groepstentoonstelling
"Kunst als geschenk". Di. t/m za. van 10
tot 17 en do. ook van 19 tot 21 uur. T<m
31/12.
Museum voor Volkenkunde. Steen
straat 1, tot 4 januari 1981 tentoonstel
ling: Bazaar. Marktsteden in Noord-Af-
ghanistan met diaklankbeeld en diverse
films. Geopend ma t'm za van 10-17 uur
en op zon- en feestdagen van 13-17 uur.
GaleriedeOude Rijn-Stille Mare4 Ten
toonstelling Internationale Grafiek met
o.a. werken van Karei Appei. Corneille,
Jan Cremer, Kees Bohemen, Dali, Bram
van Velde. Beeldhouwwerken van Ula
van Ophijsen. Keramiek van Jettie We-
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van ainsdag 13 00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur Elisabeth-ziekenhuis.)
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis:
Middagbezoekuur 13.45-14.30 uur.
Avond bezoekuur 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: vaders extra van
18.00-18.30 uur. Kinderafdeling dage-
Sportmedisch Advies Centrum, blessu
respreekuur Elisabethziekenhuis. Lei
derdorp, 's maandags van 19.30-20.30
Sint Elisabeth-ziekenhuis:
Volwassenen, dagelijks van 14.00-14.45
uur en van 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: dag van 11.15-12.00 u
(alleen voor echtgenoot) en v
18.30-19.30 uur. Babyshow laatste kw;
tier van avondbezoek.
Kinderafdeling: dag. van 15.00-18
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten behalve kinderen
zijn de bezoekuren als volat:
Elke dag:
14 15-15.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou-
Maandag t/m vrijdag
18J0-18.45 uur
Zaterdag en zondag
14:45-15.00 uur
Dagelijks.
15 00-15.45 uur
18.30-19.00 uur
Bezoektijden kinderafdeling.
Elke dag:
14.15-15 00 uur
18.30-19.00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11-1130
13 30-14 15 en 18 30 19.30 uur 3e klas
13 30-14 15 en 18 30-19 30 uur Kraamaf
deling 13.30-14.45 alleen voor echtgeno-
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatieeentrum Geluidshinder Schip-
ïol (020-175000)
^dhid^llieuies
29 december 1980
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- Uit vele deelen des lands ko
men sombere waterberichten.
Te Zwolle zijn de steenfabrieken
aan den IJssel ondergeloopen, te
Deventer is de schipbrug wegge
nomen evenals te Vreeswijk. Te
Roermond en Breda staan ge
deelten van de stad onder wa
ter. In laatstgenoemde stad
heeft de waterstand er eene
hoogte bereikt zoals in bijna
eene halve eeuw niet het geval
was. De fabriek van de heeren
Backer en Rueb met de vele
daarbij liggende ivoningen
staan in het water. Honderden
menschen zijn daardoor zonder
werk en woning. De machineka
mer en de kelders van de Ko
ninklijke Militaire Academie
zijn overstroomd, de Kerst-
vacant ie der cadetten is daar
om met twee dagen vervroegd.
Ook Venloo staal gedeeltelijk
onder water en in Maastricht
stroomt het water over de dij
ken. In de omliggende dorpen is
de ellende groot. De Maas voert
in haar wilde vaart stoelen, ta-
fels, ladders, kuipen en manden
aan. Te Klem Lanaye, nabij St.-
Pieter, hebben een gezin, be
staande uit man, vrouw en vier
kinderen, benevens nog vier
personen, die zich in eene pont
aan de overzijde der Maas wil
den redden, allen hun graf in de
golven gevonden door het om
slaan van genoemd vaartuig.
Op eene boerderij tegenover
Lmne moeten een paar honderd
schapen verdronken zijn.
Vijftig jaar geleden:
- Midden-Java is getroffen
dooreen uitbarsting van de Me-
rapi. waardoor velen den dood
hebben gevonden. Vele dorpen
zijn geïsoleerd door de laha r fop
Java de naam voor verwoesten
de zand- of slikstromen die,
meestal tijdens of na een hevige
aseruplie, dixtr de stortregens
langs de helling der vulkanen
naar beneden wordt gevoerd.
Red.) Intusschen is de werking
van den Merapi wel aanmerke
lijk verminderd, doch de hoe
veelheid materiaal op de hellin
gen neemt nog aanzienlijk toe
Te Semarang arriveerde de
Gouverneur-Generaal met den
directeur van de K.N 1 L M. m
een lijntoestel om zich. op de
hoogte te steden van den toe
stand. Uit Den Haag u>ordt ge
meld. dat daar een Merapi-
comité voor hulp aan de slacht
offers is gevormd. Z.K.H Prins
Hendrik heeft het presidium
van het eere-comité aanvaard.
