Hongerstaking inj
Noord-Ierïand
breidt zich uit
Steun aan Suriname blijft
Oost-Duitsland maakt verzoenend gebaar
Gevechtskracht
troepen YS
in Europa
ontoereikend
Opnieuw
rellen in
W.-Berlijn
Voorstel voor top
over mensenrechten
Resoluties
YN tegen
Israël
DINSDAG 16 DECEMBER 1980
BUITENLAND
PAGINA 9
Ook Japan waarschuwt Oostblok over Polen
OOST-B ERLIJ N/WAR
SCHAU (ANP/AP) - Oost-
Duitsland is gisteren na
ontstemming vanwege de
Westduitse houding te
genover de Poolse kwestie
meer op de toer van ver
zoening gegaan.
De Oostduitse partijleider Erich
Honeckerzei in Oost-Berlijn, dat
het de interduitse betrekkingen
wil verbeteren en dat de twee
Duitslanden "een grote verant
woordelijkheid" delen voor ont
spanning en het bewaren van de
vrede. "Oost-Duitsland wil blij
ven streven naar betere betrek
kingen met Bonn op basis van ge
lijkheid en evenwicht in de veilig
heid".
Vrijdag had de Oostduitse minister
van buitenlandse zaken, Oskar
Fischer, Bonn naar aanleiding
van mogelijke Westelijke sanc
ties tegen het Oostelijk blok inge
val van miliiair ingrijpen in Polen
beschuldigd van meedoen aan
wat hij noemde chantagepogin
gen van de NAVO.
Fischer had laten doorschemeren,
dat eventuele sancties akkoorden
betreffende het reisverkeer op
West-Berlijn in gevaar zouden
kunnen brengen. Maar het Oost
duitse partijblad Neues Deutsch-
land, dat gisteren in een commen
taar wel veel liet doorklinken van
de opmerkingen van Fischer,
herhaalde zijn waarschuwing
met betrekking tot de uit 1972 da-
terende transitregeling voor Wes
t-Berlijn niet.
Het Russische partijblad Prawda
heeft gisteren Zbigniev Brzezins-
ki ervan beschuldigd dat hij een
Amerikaanse campagne leidt
voor een "psychologische oorlog
voering" tegen Polen, de Sowjet-
Unie en de rest van het socialisti
sche blok.
Volgens het blad zou de uit Polen
afkomstige adviseur van presi
dent Carter voor veiligheidsza
ken verantwoordelijk zijn voor
een reeks anonieme verklaringen
van het Witte Huis inzake Polen.
Deze uitspraken worden "welbe
wust, uitdagend en duidelijk an
ti-Pools en anti-Russisch van
strekking" genoemd.
Ondertussen is de rust in Polen nog
niet weergekeerd. Vandaag
wordt de staking uit 1970 her
dacht. De vrees bestaat dat de
herdenking en het onthullen van
het monument in Gdansk, waar
een miljoen mensen worden ver
wacht, uit zal lopen op ongere
geldheden. De Poolse bisschop
pen hebben in een verklaring ge
vraagd de onthullingsplechtig
heid te laten verlopen in een sfeer
van "kalmte, rust en nadenkend
heid".
Ook de Poolse boeren zijn nog
steeds niet tevreden. Hun onaf
hankelijke vakbond is niet er
kend en geregistreerd en zij heb
ben de eis gesteld dat het Poolse
opperste gerechtshof dit alsnog
doet. Verwacht wordt dat het ge
rechtshof op 30 december een uit
spraak over deze kwestie zal
doen.
Japan heeft zich inmiddels ge
schaard achter de Westerse waar
schuwingen dat een militair in
grijpen in Polen het einde zal be
tekenen van de ontspanning. De
Japanse minister van buitenland
se zaken. Ito, die op het ogenblik
een rondreis maakt door Europa,
meent dat de Polen m staat ge
steld moeten worden zelf hun
problemen op te lossen.
Zijn ambtgenoot, de Westduitser
Genscher, benadrukte nogmaals
dat een interventie van het War-
schau-Pact in Polen verschillen
de vormen kan aannemen. "Het
kan een geleidelijk proces zijn,
waarbij begonnen wordt met oe
feningen van het Warschau-Pact
in Polen en dan hoeft er van een
rechtstreekse inval geen sprake
te zijn", zo zei Genscher. Door
een dergelijke handelswijze zou
het voor het Westen erg moeilijk
zijn om te bepalen wanneer en of
er werkelijk een interventie heeft
plaatsgevonden.
- Twee uitgelekte rapporten
van het Amerikaanse ministe
rie van defensie hebben nieu
we twijfel opgeroepen aan de
paraatheid van de Ameri
kaanse strijdkrachten en aan
de mogelijkheid voor de
Amerikaanse troepen in Eu
ropa met conventionele mid
delen tegen een inval uit het
Oosten een geloofwaardige
BELFAST —De spanning in
Noord-Ierland stijgt nu
gisteren nog eens 23 IRA-
gevangenen zich bij de an
dere hongerstakers heb
ben aangesloten.
De actie van de 23, die gisteroch-
tend hun ontbijt lieten staan, leek
als een verrassing te komen voor
de organisatoren van de andere
hongerstaking. Het is echter dui
delijk dat de 23 extra druk willen
uitoefenen op de Britse regering
om tegemoet te komen aan hun
eisen om politieke status.
In totaal zijn nu 30 mensen in hon
gerstaking in de Noordierse ge
vangenissen, onder wie enkele
IRA-vrouwen en enkele protes
tantse gevangenen. Zeven hon
gerstakers beginnen vandaag aan
hun 51e dag zonder voedsel. Alle
politieverloven in Noord-Ierland
zijn ingetrokken met het oog op
mogelijke gewelddadigeheden,
nu de toestand van tenminste een
van de zeven zeer kritiek is.
De 26-jarige Sean McKenna loopt
gevaar permanent blind te wor
den als gevolg van vitaminege
brek, ook als hij zijn hongersta
king nu op zal geven. McKenna
heeft geweigerd medische be
handeling te ondergaan. Hij heeft
moeite met spreken en herkende
gisteren nauwelijks zijn moeder,
die nu toestemming heeft gekre
gen hem eenmaal per week te be
zoeken. Volgens zijn broer heeft
McKenna niet lang meer te leven.
Een Britse woordvoerder zei gis
teren dat alle zeven nu lijden aan
concentratieverlies. Volgens de
organisatoren van de hongersta
king lijden alle zeven ook aan ge
zichtsverlies.
Vastberaden
McKenna is een van de meest vast
beraden hongerstakers van de
groep. Een van de redenen waar
om hij in de gevangenis beland
de, is een poging tot moord op
een politieagent. McKenna werd
door de rechter, voor een speciale
rechtbank zonder jury, veroor
deeld tot 25 jaar gevangenisstraf.
Evenals alle andere republikein
se hongerstakers behoorde
McKenna, voordat hij aan zijn
staking begon, tot de „deken
mannen". Deze protesteerden te
gen de weigering van de Britse
autoriteiten hen politieke status
te verlenen door geen gevange
niskleding te dragen en zich
slechts in dekens te hullen. Twee
jaar geleden breidden ze die cam
pagne uit door hun uitwerpselen
op de celmuren te smeren en zich
niet mee
McKenna komt uit een traditioneel
Noordiers republikeins gezin.
Zijn vader was actief IR A-man en
stierf vijf jaar geleden aan een
hartaanval, die men in republi
keinse kringen toeschrijft aan de
voorafgaande ruwe ondervra
gingsmethoden door de autoritei
ten. McKenna's moeder steunt
haar zoon in zijn actie.
De Britse premier Margaret That
cher heeft vrijdag een gesprek
met Ian Paisley, de woordvoer
der van de protestantse gemeen
schap in Noord-Ierland. Paisley
is bang dat Thatcher onder druk
van de hongerstakers tegemoet
zal komen aan enkele van hun ei
sen. Hij wil ook weten wat de pre
mier vorige week besprak met de
Zuidierse premier Charles Haug-
hey over Noord-Ierland.
Paisley is het niet eens met het ver
zoek van een andere protestantse
leider aan de regering, om alle ge
vangenen toe te staan hun eigen
kleding te dragen. Deze eis is ook
opgenomen in het pakket van de
republikeinse hongerstakers.
Paisley waarschuwde de rege
ring echter daaraan niet toe te ge
ven, omdat het een excuus zou
zijn voor de IRA-gevangenen in
para-militaire uniformen in de
gevangenis rond te lopen. Pais
ley's voorstel om een referendum
te houden waarin de Britten zich
uit kunnen spreken over de toe
komst van Noord-Ierland, werd
door andere protestantse leiders
afgedaan als „een gevaarlijk
idee".
De weduwe van een politieagent,
die door een van de hongersta
kers vermoord was, heeft hem in
een brief laten weten dat zij hem
hiervoor „vergeeft"
(ADVERTENTIE)
Godet Cognac
Superieure
Fine Champagne
Jarenlang gerijpt op eikehouten
fusten in de kelders van het beroemde
huis Godet. Met een eigen karakter.
:htig, warm en geurig.
Kenners v
Verkrijgbaar bij
slijterij en
wijnhandel.
e onderscheiden.
rrm
WEST-BERLIJN (Reuter) - Op
nieuw hebben zich gister
avond ongeregeldheden voor
gedaan in het centrum van
West-Berlijn. De politie
kwam met gummistokken in
actie tegen ongeveer 3.000 de
monstranten die protesteer
den tegen de recente maatre
gelen tegen krakers.
Het was de derde maal dat het
tot gevechten kwam, sinds de
politie vrijdag in het district
Kreuzberg tegen de bezetters
van kraakpanden was opge
treden. In het weekeinde wer
den bij rellen 24 menseti aan
gehouden.
Ondanks bezorgdheid regering en parlement
(Van onze redactie buitenland)
DEN HAAG - De Nederlandse re
gering is bezorgd over de situatie
in Suriname, waar sinds augus
tus grondwet en parlement bui
ten werking zijn gesteld en waar
de situatie met betrekking tot de
mensenrechten steeds meer kri
tiek oproept. De regering hoopt
op een normalisering van de toe
stand in Suriname en wil daaraan
bijdragen door de steun aan de
regering-Chin a Sen voort te zet
ten. Harde maatregelen liggen
niet in het verschiet. Dit blijkt uit
een nota van minister Van der
Klaauw (buitenlandse zaken)
over het Nederlandse beleid met
betrekking tot Suriname.
Suriname was gisteren ook onder
werp van gesprek in een besloten
vergadering van de vaste com
missie voor buitenlandse zaken
van de Tweede Kamer. Na afloop
van het beraad bleken de kamer
leden de bezorgdheid van de re
gering te delen.
In zijn nota constateert minister
Van der Klaauw dat zich in de
laatste maanden in Suriname
ontwikkelingen hebben voorge
daan, „die wijzen op een mogelij
ke verdere afbrokkeling van de
rechtsstaat". In dat verband wor
den gevallen van ambtelijke en
militaire willekeur genoemd en
de gang van zaken rond het Bij
zonder Gerechtshof, dat belast is
met de vervolging van corruptie-
praktijken onder het bewind van
de door de staatsgreep van 25 fe
bruari dit jaar verdreven premier
Arron.
De Nederlandse regering, dié dui
delijk zo voorzichtig mogelijk wil
manoeuvreren, meent volgens
Van der Klaauw „dat de regering
Chin a Sen nog steeds de beste
garantie biedt voor de terugkeer
naar democratische verhoudin
gen, het functioneren van de
rechtsstaat en de opbouw van een
irin de mens en de
sociale rechtvaardigheid centraal
staan".
De afgelopen tijd zijn in politiek
Den Haag de nodige twijfels gere
zen over de activiteiten van de
Militaire Missie in Suriname. Ho
ge Nederlandse militairen zijn in
dat kader belast met advisering
van het Surinaamse leger. Dal
zelfde leger doet. door soms wil
lekeurige arrestaties, verhalen
over martelingen, directe betrok
kenheid bij de rechtspraak en de
belangrijke politieke invloed van
onder meer bevelhebber majoor
Desi Bouterse, steeds negatiever
van zich spreken.
Desondanks wil de Nederlandse re
gering er niet toe overgaan de le
den van de missie terug te roe
pen. Weliswaar onderstreept Van
der Klaauw in zijn nota „het be
lang van een zo spoedig mogelij
ke terugkeer van het Surinaamse
Nationaal Leger naar normale
omstandigheden", maar er blijft
in dat leger een ernstig gebrek
aan ervaren kader en daarom blij
ven deskundige adviezen nodig,
aldus de minister.
Het is de (gemiddeld) negen Neder
landse officieren uitdrukkelijk
verboden te adviseren inzake
binnen- of buitenlandse politiek
en op liet gebied van militaire
operaties, betoogt de bewinds
man. En hoewgl de missie „tame
lijk kwetsbaar is", zijn er vol
doende garanties tegen ongewen
ste betrokkenheid bij Surinaam
se aangelegenheden.
Het kamerlid Patijn (PvdA) onder
schrijft de opstelling van Van der
Klaauw in grote lijnen. Hij wijst
hierbij op de belangrijke rol, die
juist Nederland kan spelen voor
normalisatie van de verhoudin
gen in Suriname. De PvdA'er
gokt ook op de regering-Chin a
Sen, maar maakt zich grote zor
gen over de rechtszekerheid en
de mensenrechten-situatie in Su
riname.
MADRID (UPI) - De Verenigde
Staten, Canada en Spanje hebben
op de Europese veilighcidsconfe-
rentie in Madrid de 35 deelne
mende landen voorgesteld een
speciale conferentie te houden,
waarop deskundigen uit Oost en
West zich zullen buigen over de
mensenrechten.
Volgens Westerse afgevaardigden
maakt het voorstel niet veel kans
aanvaard te worden door de Sow-
jet-Unie en de andere Oostblok
landen. Op de veiligheidsconfe
rentie moeten alle voorstellen
met unanieme stemmen worden
aangenomen.
In het voorstel van de drie landen
wordt niet gesproken o^er tijd en
plaats van de speciale conferen
tie. Wel zegt het voorstel dat de
conferntie niet langer dan vier a
zes weken zou mogen duren, en
zou moeten eindigen met aanbe
velingen aan de regeringen van
de deelnemende landen.
De VS, Canada en Spanje verklaren
in hun voorstel dat schendingen
van de mensenrechten "de ont
wikkeling van vriendschappelij
ke betrekkingen en samenwer
king tussen de deelnemende sta
ten blokkeren". Zij benadrukken
de noodzaak van een grotere ken
nis van de rechten en plichten op
dit terrein, tezamen met een vol
ledige uitvoering van de sloktak-
te van Helsinki wat betreft de
vrijheid van het geweten, de
godsdienst en het geloof en de
rechten van de nationale minder
heden.
De VS hebben gisteren ook op de
veiligheidsconlerentie in Madrid
verklaard dat een Russische mili
taire interventie in Polen een ein
de zou maken aan de basis voor
Europese veiligheid en samen
werking. "Elke staat moet de vrij
heid hebben te beslissen over zijn
eigen toekomst", aldus de Ameri
kaanse afgevaardigde Warren
Zimmerman. Hoewel er geen sta
ten met name werden genoemd,
weerspiegelde de Amerikaanse
verklaring duidelijk de bij het
Westen levende vrees voor een
Russische interventie in Polen,
aldus de Amerikaanse afgevaar
digde Warren Zimmerman. Hoe
wel er geen staten met name wer
den genoemd, weerspiegelde de
Amenkanse verklaring duidelijk
de bij het Westen levende vrees
voor een Russiche interventie in
Polen, aldus Amerikaanse func
tionarissen.
Zimmerman lokte een kwade reac
tie van de Russische delegatie uit
toen hij tijdens een zitting achter
gesloten deuren de Russische in
lijving van Estland, Letland en
Litouwen in 1940 illegaal noemde
en zei dat deze inlijving nog
steeds niet voor de VS is erkend.
De Rus Ribakov omschreef de
Amerikaanse verklaring als "on
aanvaardbaar en onvergeeflijk".
"Het is net zo iets als zeggen dat
Texas en Alaska niet rechtmatig
deel uitmaken van de VS", aldus
Ribakov.
(ADVERTENTIE)
verdediging te voeren. Vol
gens de columnist Jack An
derson zegt een zeer geheim
rapport van het Pentagon, dat
de materiële reserves in Euro
pa te laag zijn om onmiddel
lijk een sterk verweer te voe
ren. totdat de bevoorrading
jjit de VS op gang komt.
Volgens het Pentagon gaat met
de aanvoer zoveel tijd ge
paard. dat bevoorrading uit
Amerika pas na zes maanden
een rol van betekenis gaat
spelen. Bij het rapport be
hoort een opsomming, zegt
Anderson, die de bestaande
voorraden vergelijkt met wat
voor de eerste zestig dagen
nodig zou zijn. Daaruit blijkt
dat in plaats van 3673 105-
mm-tankkanonnen in juli van
het vorig jaar slechts 497 in
reserve waren. In plaats van
2665 5-tons vrachtwagens
stonden er vijf klaar. In het
geheel niet voorhanden wa
ren 2000 gepantserde perso-
neelsvoertuigen 205 200-mm-
houwitsers en 335 houwitsers
van 155 mm.
Wat de munitie betreft: alle
voorraden zijn ontoereikend:
leger en marine hebben de
helft van het benodigde, de
luchtmacht ongeveer twee
derde. De brandstofvoorra
den zijn te laag want ze wor
den voor paraatheidsoefenin
gen gebruikt en de onder-
houdsfaciliteiten schieten zo
ver te kort dat de tactische
luchtmacht van marine en
luchtstrijdkrachten al na 30
dagen problemen zou onder
vinden.
Het tweede rapport, geheimge
houden, beschrijft de resulta
ten van een onderzoek onder
Amerikaanse officieren over
de gehele wereld naar de ge-
vechtswaarde van hun troe
pen. Daaruit zou blijken dat
het gebrek aan jonge, capabe
le onderofficieren een zeer
groot probleem is en dat in
Europa maar 39 procent van
de soldaten denkt dat hun
eenheden het goed zouden
doen in een gevechtssitua
tie.
Volgens Clifford Alexander, on
derminister van defensie, is
het rapport (van augustus
1979) verouderd en legt het
ten onrechte verband tussen
competentie en lage resulta
ten van intelligentie-tests en
schoolopleiding.
Niettemin, gegeven het feit dat
de Amerikanen pas na zes
maanden voorraden kunnen
aanvoeren naar Europa en dat
materieel is voor de eerste fa
se van de strijd in een conflict
dat met conventionele strijd
middelen in Europa zou be
ginnen, betekent dit dat de
westelijke strijdkrachten al
zeer snel voor de consequen
tie staan atoomwapens in te
zetten. De drempel daarvoor
bestaat nauwelijks meer,
want volgens de meeste des
kundigen, zal een conventio
nele oorlog, zonder atoomwa
pens, in het gunstigste geval
al na enkele weken beslist zij-
3014 01 ROTTERDAM, WESTERSINGEl 42
TEL (010)36 35 00
Maand t/m zatefd geopend, *rij koopav
Levering/stemmen door geheel Wadtrtand
NEW YORK (ANP) - De Algemene
Vergadering van de Verenigde
Naties neeft gisteren met grote
meerderheid enige ontwerp
resoluties aanvaard die krachtige
kritiek inhouden op het Israëli
sche beleid ten aanzien van het
conflict in het Midden-Oosten.
In het krachtigst gestelde voorstel
dat met 98 tegen 1H stemmen, bij
32 onthoudingen werd goedge
keurd. wordt "de volledige en on
voorwaardelijke terugtrekking
van de Israëlische troepen uit alle
Palestijnse en Arabische gebie
den verlangd" Met 94 tegen 19
stemmen, bij 34 onthoudingen
deed de Algemene Vergadering
een beroep op de Veiligheids
raad, sancties tegen de joodse
staat te overwegen.
In een andere resolutie werd Israël
"in de krachtigste bewoordin
gen" veroordeeld omdat het via
een wet Jeruzalem heeft uitge
roepen tot zijn ondeelbare, eeu
wige hoofdstad.
Voorts sprak de Algemene Verga
dering zich uit tegen "alle gedeel
telijke akkoorden en afzonderlij
ke verdragen", waarmee gedoeld
werd op het Israelisch-
Egyptische vredesverdrag.
Libanon heeft de secretaris
generaal van de VN. Kurt Wald-
heim, gevraagd de Uixifiltroefx n
betere wapens oneen grotere vrij
heid van handelen te geven De
afschrikkingsmacht van de Uni
fil zou zo moeten worden ver
groot.
