"We moeten uitgekleed
gaan onderhandelen"
Werkgevers:
kernenergie
noodzakelijk
voor toekomst
\jWMgy
Bestuur NOS akkoord:
tv in de midaguren
KAART
Geneesmiddelen soms gevaar
voor sexueel functioneren
MUSEUM
Kleine zaken. Grote zaken.
Je doet ze op het postkantoor.
pttpost
ZATERDAG 13 DECEMBER 1980
BINNENBAND
PAGINA 7
GRONINGEN - Tal van genees
middelen en ook verschillende
milieuverontreinigingen tasten
het menselijke sexuele leven aan,
veroorzaken potenliestoornissen
en veranderingen in de geslachts
drift door hun inwerking op het
centrale zenuwstelsel. Daarnaar
is nog veel te weinig onderzoek
verricht, waardoor zowel fabri
kanten als apothekers er desge
vraagd nauwelijks voorlichting
over kunnen geven.
Dat bleek gistermiddag tijdens het
symposium „Geneesmiddelen en
sexueel functioneren" van de
Groninger farmaceutische stu
dentenvereniging „Pharmaciae
Sacrum" - de eerste wetenschap
pelijke bijeenkomst waar aan
dacht aan deze vaak ernstige pro-
blemen werd besteed.
Bloeddrukverlagende middelen,
aldus drs. A. Stuurman, geven
vaak potentiestoornissen: het
middel guanthidine bij tot 60 pro
cent van de patiënten die het ge
bruiken; het middel melhyldope
bij tot 25 orocent van de patiën
ten. Psychofarmica (als librium
en valium) hebben soortgelijke
bijwerkingen, sommige even
eens bij tot 60 procent van de pa
tiënten. En ook lood en kooldio-
xyde (in slecht geventileerde ga
ragebedrijven), hel wonen onder
hoogspanningsleidingen som
mige bestrijdingsmiddelen en
hel werken in de polyurethaanin-
dustrie (piepschuim) leiden lot
klachten over het sexueel func
tioneren voor zowel mannen als
vrouwen.
De toegenomen levensduur van lij
ders aan sommige soorten kan
ker na behandeling met cytostati
cs doet een nieuw probleem rij
zen: de door deze geneesmidde
len blijvende verstoring van het
sexuele leven. Drs. Stuurman
pleitte ervoor met patient en part
ner overleg te plegen voor met be
handeling wordt begonnen: het
zou kunnen zijn dat zij nog kinde
ren wensen.
Liefdesdranken en potenticpillen
(afrodisiaca), die met name in
sexwinkels worden verkocht,
zijn volgens prof. dr. A. J. Porsius
bepaald niet onschadelijk. Zij
worden niet als geneesmiddel er
kend en daarom is er geen enkele
controle op de samenstelling
noch op de werkzaamheid die
aan deze middelen wordt toege
dicht.
DEN HAAG (GPD) - De werkgeversorganisaties willen een actief aandeel
nemen in de discussie over de energievoorziening van de (nabije) toe
komst. Zij willen een apart orgaan oprichten om hun standpunt uit te
dragen. Die visie is: pro kernenergie, maar onder voorwaarden en ande
re (alternatieve) bronnen mogen niet worden uitgesloten. Iedere andere
organisatie kan zich overigens bij dit initiatief aansluiten.
De grote industriële werkgeversorganisaties VNO en NCW staan achter dit
plan. dat is geboren uit bezorgdheid over de bedreigde) continuiteit van
het bedrijfsleven op de wat langere termijn als gevolg van mogelijke
tekorten in de energievoorziening. In de top van deze verbonden is men
tot de conclusie gekomen dat ons land kernenergie nodig heeft „als brug
in de energievoorziening tussen nu en de toekomst"
„Ook wij staan bepaald niet te trappelen om toepassing van meer kern
energie", aldus een woordvoerder, „het is geen gemakkelijke keuze,
maar wij denken dat het absolute noodzaak is". Een belangrijke voor
waarde wordt wel gesteld: dat de veiligheid van zowel centrales als van
verwerking en opslag van afvalstoffen zal zijn verzekerd. Aan die voor
waarde zal moeten worden voldaan.
Onder handhaving van deze voorwaarde hebben de besturen van VNO en
NCW midden dit jaarja" gezegd teger. kernenergie als onderdeel van de
Nederlandse energievoorziening. Zij beseffen daarbij dat het geen ge
makkelijke zaak is, mede gezien het feit dat de meeste partijen in hun
verkiezingsprogramma' s afwijzend reageren op de kernenergiemoge
lijkheden.
Kentering
Maar bij de werkgevers leeft het besef dat er in de publieke opinie een
kentering op gang lijkt te zijn ten aanzien van de cnergievoorzienings-
keuze. De slechte economische situatie en de noodzaak alle middelen
aan te grijpen om tot economisch herstel en groei van de economie te
geraken, spelen hierbij een rol. Ook het feit dat ons land bij volledige
afwijzing van kernenergie een „buitenbeentje" zou worden in de wester
se kring, heeft ermee te maken.
Ondanks hun voorkeur voor kernenergie om de voorziening voor een deel
veilig te kunnen stellen, zien de werkgevers de discussie als „een open
zaak" Er moet een „evenwichtig energieplaatje" komen en daarom
willen zij geen enkele alternatieve bron uitsluiten die mogelijkheden
kan bieden, zoals bijvoorbeeld wind- en waterkracht en zonne-energie.
Daaraan moet evenzeer aandacht worden besteed.
Voor het opstarten en laten draaien van een voorlichtings- en informatie-
orgaan. dat ook campagnes gaat voeren, is volgens een schatting gedu
rende drie jaar minimaal f 12 miljoen nodig, zo menen VNO en NCW
Voorlopig ziet het ernaar uit dat deelnemende bedrijven (ook de electri-
citeitsbedrijven zijn in de verbonden vertegenwoordigd) dit geld zelf
zullen moeten opbrengen.
Aanspraak
Inmiddels hebben de organisaties al bij minister Van Aardenne (economi
sche zaken) de mededeling gedeponeerd dat zij met deze plannen bezig
zijn en nadere uitwerking zullen aanbieden. Daarmee hopen zij eventu
eel aanspraak te kunnen maken op een deel van de „pot" van f 13
miljoen, die beschikbaar is voor de zogenaamde brede maatschappelij
ke discussie over de energievoorziening, die nog moet beginnen.
De werkgevers hebben zich geschaard in de rij van groeperingen (voor- en
tegen kernenergie) die informatieprojecten willen opzetten met subsi
die van de overheid. Het wachten is echter op de organisatie van de
brede maatschappelijke discussie. Het beslissende woord moet volgen
de maand komen van de Algemene Energie Raad, waaraan Van Aarden
ne nader advies heeft gevraagd.
Concreet moet de AER adviseren over de zogenaamde eerste fase, die nu
meer als een „informatieronde" wordt gezien. Die zou mogelijk in maart
moeten beginnen, maar dan waarschijnlijk zonder de begeleidende
„stuurgroep". Van Aardenne heeft geen voorzitter voor die groep kun
nen vinden, reden waarom de Tweede Kamer dezer dagen uiterst kri
tisch reageerde op zijn beleid op dit stuk.
Tegenstelling
Wil dc discussie nog geloofwaardig blijven, zo was de redenering in het
parlement, dan moet er nu wel worden opgeschoten. Dat heeft de be
windsman beloofd. Hij denkt allereerst aan het opstellen van begrijpelij
ke samenvattingen over de economische gevolgen van bepaalde uit
gangspunten voor de energievoorziening. Dat gebeurt dan mede aan de
hand van twee scenario's voor energiebeleid.
Het uitbrengen van het AER-advies kan echter op problemen stuiten.
Dezer dagen heeft een prominent lid van dit college, de Utrechtse hoog
leraar prof. dr. W. van Gooi. in feite gepleit voor het beperken van de
discussie tot alleen maar een informatiefase. Dat is volgens hem vol
doende, de standpunten voor en tegen kernenrgie zijn duidelijk genoeg,
na de inlormatie moet een politieke keuze worden gemaakt.
Wellicht zit AER-voorzitter dr. ir. A. P. Oclc. die onlangs sprak „over
beperking van het bereik der discussie, opdat de BMD niet in oeverloos
heid verzandt" op dezelfde lijn. Maarzeker is dit niet. evenmin trouwens
of dc Kamer, die het advies moet beoordelen, met zo n reorganisatie van
de opzet akkoord zal gaan. Of er nieuwe tegenstellingen worden ge
kweekt, zal pas in januari of februari blijken.
Eigen geluid
Deze ontwikkeling, die velen nogal „verward" vinden, zal dc werkgevers
er niet van weerhouden hun eigen project aan te zwengelen. Daarbij
hebben zij als voorbeeld het oog gericht op Zweden.'waar dit jaar dc
discussie over al of niet doorgaan met kernenergie via een referendum in
,ja" werd beslist. Daartoe heeft een campagne van het bedrijfsleven in
ruime zin bijgedragen.
Onlangs hebben dc werkgeversorganisaties zich door middel van een
bezoek aan Zweden uitvoerig over die gang van zaken laten inlichten.
Het ging om een actie, die de werkgevers samen voerden met de vakcen
trales. De sociale partners droegen ieder voor 40 procent bij. dc elektrici
teitsbedrijven voor de resterende 20 procent. In die campagne werden
dc werkgelegenheidseffecten op dc voorgrond gesteld Dc kans dat de
Nederlandse vakcentrales met de werkgevers zullen meedoen, kan ove
rigens niet hoog worden aangeslagen.
De werkgevers zien wel mogelijkheden, mede op basis van de gang van
zaken in Zweden, om met een positieve campagne een tegenwicht in de
publieke opinie te bicden tegen de resultaten die anti-
kernenergiegroeperingen hebben bereikt. De voorlichting van die kant
beschouwt men bij VNO en NCW bepaald niet als volledig en evenwich
tig, eisen waaraan de eigen uit te voeren plannen wel zullen moeten
voldoen
Fortuijn bracht hier tegen in, dat
de loonmaatregel juist beoogt de
mensen niet te veel in koop
kracht achteruit te laten gaan,
omdat tegenover de loonmaatre
gel belastingverlichlende maat
regelen zijn getroffen. Hij bena
drukte, dat de loonmaatregel al
leen betrekking heeft op de prijs
compensatie en de vakantiegel
den. „Als de minister de resulta
ten van het recht op vrij onder
handelen, hoe die dan ook uitval
len, moet respecteren, is elke
loonmaatregel uitgesloten", al
dus de landsadvocaat.
„Wanneer de vrije loononderhan
delingen tussen werknemers en
werkgevers leiden tot een loon
peil dat vanuit het oogpunt van
de nationale economie niet aan
vaard kan worden, dan mag de
overheid ingrijpen in wat beide
partijen zijn overeengekomen.
Zij mag ook de grenzen bepalen
waarbinnen partijen overeen
komsten kunnen sluiten", stelde
mr. Droogleever Fortuijn.
Onherstelbaar
Bij toewijzing van de eis van de In
dustriebond FNV wordt de over
heid een middel tot bestrijding
van de economische malaise ont
nomen. Zij kan dan geen loon
maatregel nemen en dat is onher
stelbaar", meent de Landsadvo
caat. „Het beleid ligt in handen
van het zittende kabinet. Dat is
een vaststaand gegeven".
De pleiter voor de Industriebond
FNV hield staande, dat de rege
ring de spelregels had overtre
den. „De huidige Loonwet is zo'n
spelregel en de Industriebond
FNV mag daarop een beroep
doen", zei hij. Volgens hem mag
de wetgever via noodwetgeving
niet zomaar wat in de marge peu
teren. „Laat de minister maar
eens hard gaan werken aan een
inkomensbeleid. Het zijn nu
voortdurend kleine maatregelen,
die alleen maar in geval van nood
getroffen kunnen worden. Sinds
de miljoenennota is niet aange
toond dat de economische nood
slechter is geworden", zei hij.
UTRECHT (ANP) - Het treinonge
luk (14 gewonden) op 15 septem
ber bij Vlaardingen - waarbij een
reizigerstrein op een nog niet he
lemaal gesloten spoorbrug ont
spoorde - is volgens de NS te wij
ten aan een menselijke fout. De
machinist van de trein, die op
HILVERSUM (GPD) - In februari
valt het definitieve besluit over
het al dan niet aanvragen van te--
levisiezendtijd in de middaguren.
Het NOS-bestuur heeft gister
middag weliswaar besloten om
zijn instemming te betuigen met
het televisiezendtijd-
uitbreidingsplan, maar in kannen
en kruiken is alles nog niet. Over
twee maanden komt de meerja
renplanning van de pmroep aan
de orde, en daarin moet het geld
worden gevonden voor de voor
alsnog bescheiden plannen. Af
gezien nog van onzekere factoren
als verhoging van de omroepbij
drage en uitbreiding van dc STÉ-
R-reclame, waarover de Tweede
Kamer en niet de omroep de zeg-
weg was van Rotterdam naar
Maassluis is ten onrechte het sein
vlak voor de spoorbrug gepas
seerd, zo is uit hel onderzoek van
de Vlaardingse politie en van de
NS gebleken. Het sein stond op
onveilig maar de machinist reed
toch door.
genschap heeft. Als alles door
gaat zou dc middagtelevisie op 1
oktober 1982 kunnen worden in
gevoerd.
De TROS kondigde aan te zullen
blijven vechten voor invoering
van middagtelevisie per 1 okto
ber van het volgend jaar. NOS-
voorzilter Erik Jurgens deelde de
twee TROS-vertegenwoordigers
Baay en Landré mee, die vrome
wens in botsing komt met zowel
de Omroepwet als het Omroepbe-
sluit.
Niet nodig
Ongeveer driekwart van de Neder
landse bevolking heeft geen be
hoefte aan uitbreiding van de te
levisiezendtijd en vindt, dat de
huidige dagelijkse portie zend
tijd voldoende is. Een derde van
de kijkers stelt uitbreiding zelfs
niet op prijs. Dit is gebleken bij
een enquette door de afdeling
kijk- en luisteronderzoek van de
NOS onder 413 kijkers van vijf
tien jaar en ouder.
Van alle kijkers blijkt 68 procent
geen prijs te stellen op midda
guitzendingen, terwijl 57 procent
geen behoefte heeft aan meer
zendtijd later op de avond. Moet
men echter een keus maken dan
kiest bijna de helft voor langer
televisie in de avonduren.
Stelt men de kijkers voor de keus
van uitbreiding van de program
ma's van Nederland 1 en 2 of een
derde net dan is bijna de helft
Aardgasmotie
wordt uitgevoerd
DEN HAAG (GPD) - Hel kabinet
zal dc motie-Van Houwelingen
(CDA) voor meeropbrengsten uit
het aardgas, uitvoeren. Premier
Van Agt liet gisteren weten dat de
ministerraad minister Van Aar
denne (economische zaken) ge
vraagd heeft direct na het kerstre
ces verslag uit te brengen aan de
Kamer over de undcrhundehngc-
De motie is donderdagavond door
de Kamer aangenomen tijdens
het loondebat. Het gaat hierbij
om het voorstel om oliemaat
schappijen. die de kleine aard
gasvelden exploiteren, meer van
hun winsten af te laten dragen
aan de schatkist.
De CDA-motic is erop gericht de
overheid meer inkomsten te ver
schaffen uit dc „overwinsten" die
de maatschappijen maken door
de snel gestegen prijzen.
voor dat nieuwe net. De onder
zoekers hebben ook nagegaan of
men 's middags kan kijken. Dat
blijkt voor eenderde van alle kij
kers wel zo te zijn maar slechts
een tiende wil dat ook graag.
Terwijl driekwart van de Neder
landse bevolking thans een of
meer buitenlandse televisiesta
tions kan ontvangen worden die
programma's door meer dan de
helft (68 procent) nooit gevolgd.
Minimaal 5%
gehandicapten
in bedrijf
of bijdrage
DEN HAAG (ANP) - Staatssecreta
ris De Graaf van sociale zaken wil
dat werkgevers die niet instaat,
zijn om onder hun werknemers
vijf procent gehandicapten op te
nemen geld moeten storten in het
arbeidsongeschiktheidsfonds.
Hij schrijft dit in dc toelichting op
het wetsontwerp arbeid gehandi
capte werknemers, dat hij naar de
SER heeft gestuurd.
De maatregel is onderdeel van het
zogenaamde volumebeleid van
de regering, dat erop gericht is
het beroep op uitkeringen we
gens arbeidsongeschiktheid te
drukken. Zo veel mogelijk men
sen moeten daarom geheel of ge
deeltelijk aan het werk blijven.
"Freezer-ring"
voor Surinaamse
AMSTERDAM (GPD) De Harriet
Freezer-ring van het vrouwen
blad Opzij is gisteren aan Mathil
da Blank uitgereikt. Zij kreeg de
onderscheiding voor het vele
werk dat zij voor de Surinaamse
vrouwen in Nederland heeft ver
zet. Mathilda Blank heeft onder
meer de Stichting Behartiging
Belangen Surinaamse Vrouwen
opgezet.
Een optreden van dc Leidse vrou
wenzanggroep Dc Sirenes na de
uitreiking kon het Süi inaamse,
overwegend vrouwenpubliek
niet bekoren. Met name omdat de
teksten over seksualiteit van
vrouwen niet geheel bij hun visie
aansloten.
ÜR WM M//M
De museumkaart geeft toegang tot
167 Nederlandse musea
(waaronder alle rijksmusea).
Verkrijgbaar bij alle postkantoren en
postagentschappen.
MACHINIST MAAKTE FOUT
Industriebond FNV tijdens kort geding loonmaatregel:
DEN HAAG De Japanse mi
nister van buitenlandse zaken
Masajosji is gisteren in Neder
land aangekomen voor een
werkbezoek van enkele dagen.
In Den Haag werd hij ontvan
gen door premier Van Agt.
De Japanse bewindsman zaï
met zijn Nederlandse ambtge
noot Van der Klaauw bespre
kingen voeren over kwesties die
de beide landen betreffen en de
betrekken tussen de EG en Ja
pan.
Het bezoek van de Japanse mi
nister aan Nederland is een on
derdeel van een rondreis langs
Europese landen, waarbij hij al
Frankrijk, Engeland en België
heeft bezocht. Na Nederland is
de Bondsrepubliek Duitsland
De positie van de Nederlandse vak
beweging stond centraal ij de
pleiter van de Industriebond
FNV, mr. M. P. M. Steenberghe.
Hij zei, dat er van de loonontwik
keling op basis van vrije onder
handelingen tussen werkgevers
en werknemers niet zo erg veel
terecht is gekomen. „Van de eer
ste 7 jaar vrije loonpolitiek zijn er
slechts 4,5 jaar werkelijk vrij ge
weest. De Loonwet is thans 10,5
jaar oud. Daarvan is 3,5 jaar lang
ingegrepen en dat verontrust de
Industriebond FNV".
De thans voorgestelde tekst van de
loonmaatregel maakt het moge
lijk in iedere individuele cao in te
grijpen. „Sedert geruime tijd
wordt de bond geconfronteerd
met ontwikkelingen in de indus
triële sector die om beraad vra
gen en in toenemende mate de
aandacht vragen voor de werkge
legenheid", aldus mr. Steenberg
hen.
Toezegging
Voor 1980 staat het onderhandelen
over arbeidsplaatsen voorop.
„Dat in de Stichting van de Ar
beid geen overeenstemming kon
worden bereikt, heeft niet aan de
Industriebond gelegen. Deze
bond was bereid tot een akkoord.
Bij de cao-onderhandelingen is
de bond ervan uitgegaan dat de in
1980 geleden schade in 1981 niet
moest worden ingehaald", zei mr.
Steenberghen.
Een belangrijke rol speelde voor de
Industriebond FNV de gedane
toezegging van minister Albeda.
dat hij niet zou ingrijpen als de
loonsomstijging niet boven de 8
procent zou uitkomen. „Er is
daarbij geen stok achter de deur
gezet". De bond heeft er zich over
verbaasd, dat de minister op 12
november in de Stichting van de
Arbeid toch meedeelde te zullen
ingrijpen volgens de Loonwe-
t.
De Industriebond vindt het onjuist
dat ingegrepen gaat worden in
reeds afgesloten contracten.
„Daar vindt een ingreep plaats
van 2,5 percent, zonder dat de
bond een tegenprestatie heeft
kunnen bedingen. De werkge
vers zullen nu tot niets meer be
reid zijn. De bond zit als het ware
uitgekleed aan de onderhande
lingstafel", aldus mr. Steenberg
he.
„Een loonmaatregel tast de moge
lijkheden van een vakbond om
haar taak te vervullen aan en dat
is een uitgesproken schadelijke
handeling. De minister grijpt ten
onrechte naar de loonmaatregel",
zei mr. Steenberghe.
Landsadvocaat mr. E. Droogleever
Abortusdebat
op dinsdag?
DEN HAAG (SPD) - Het kabinet is
het nog steeds niet eens over de
wijzigingen, die moeten worden
aangebracht in het abortusvoor-
stel. Ook tussen het CDA en dc
VVD is het overleg hierover nog
niet afgesloten. Dc VVD kan met
het huidige regeringsvoorstel
niet akkoord gaan en wil dat het
voorstel op enkele punten wordt
gewijzigd.
Toch wil de regering het debat, dat
nu al meer dan twee maanden
loopt, in de komende weck afron
den. liet is de bedoeling dat de
ministers Ginjaar (volksgezond
heid) en De Ruiter (justitie) aan
staande dinsdag dc kamer ant
woorden. Van Agt wees de sug
gestie van de hand dat het kabi
net bezig is het debat te rekken,
opdat het PvdA-initiatiefvoor-
stel niet meer voor de komende
verkiezingen kan worden behan
deld. Het kabinet wil het debat de
komende week afronden, ook als
dat betekent dat het regerings
voorstel wordt verworpen.
DEN HAAG (GPD) - Minister Albeda kondigt op 24 decem
ber de loonmaatregel af. Op 22 december zal de vice-
president van de rechtbank in Den Haag, mr. P. A. C.
Bondam, uitspraak doen in het kort geding dat de Indus
triebond FNV heeft aangespannen om te voorkomen dat
de loonmaatregel van kracht wordt. De zaak diende giste
ren. De Industriebond FNV meent dat door de loonmaat
regel de vakbeweging van de onderhandelingsvrijheid
wordt beroofd, waardoor een belangrijk onderdeel van de
maatschappelijke structuur wordt aangetast.
