Ton Harmsen (Ajax)
'Ze krijgen me met
geen tien paarden
van mijn koers af"
ZATERDAG 6 DECEMBER 1980
Johan Cruijff, de nieuweoverij
verige "technische adviseur".
AMSTERDAM - Juist nu
Ajax als een feniks uit
zijn as lijkt te herrijzen
en Johan Cruijff op de
nog smeulende puinho
pen een nieuwe toe
komst probeert op te
bouwen, worden door
de Tegenpartij afdeling
Amsterdam (de F-side)
pamfletten uitgedeeld
waarin vooral wordt af
gerekend met voorzit
ter Ton Harmsen.
Zijn portret prijkt boven aan
een vlugschrift waarin hij
wordt beschuldigd van een
poging om de club definitief
in rook te laten opgaan: „Een
komplot, ingezet door boven
staand staatsgevaarlijk indi
vidu, in samenwerking met
AZ'67-infiltrant m. d. v. om
Ajax kapot te maken is bijna
gelukt".
Een maand geleden werd
Harmsen ook al onder vuur
genomen. Supporters verlie
ten tijdens de rust van de
wedstrijd Ajax-NEC hun vas
te stek achter het doel, be
stormden massaal vak C
waarbij bejaarde suppoosten
zouden zijn platgewalst als ze
niet opzij waren gegaan, en
richtten vandaar spreekkoren
aan het adres van hun vijand
op het ernaast gelegen ereter-
ras: „Harmsen dood; Harm
sen rot op". De aanval op die
woensdagavond van de 29e
oktober was zo grof, dat zelfs
erevoorzitter Jaap van Praag,
die toch bepaald niet bekend
staat als zijn grootste kame
raad, Harmsen na afloop op
belde: „Hij heeft me na die
schandalige vertoning sterkte
toegewenst".
Druiven
Terugkijkend op die persoonlij
ke aanvallen maakt Harmsen
niet de indruk dat de druiven
die hij en passant in hoog tem
po in zijn mond laat verdwij
nen, erg zuur zijn: „Ach, ze
weten gewoon niet waar ze
over praten. Er zijn vijf men
sen verantwoordelijk bij
Ajax, niet alleen ik. Die men
sen die mij zonodig willen uit
schelden en weg willen heb
ben zijn gewoon slechte ver
liezers. Ik kan mij voorstellen
dat er mensen zijn die verder
in de week hun energie niet
kwijt kunnen en zich daarom
op de tribune afreageren,
maar laten ze dat dan wel po
sitief doen. Neem nou die
wedstrijd tegen NEC, er werd
ook geroepen om Ling die
toen niet kon lopen en daar
voor was ook nog eens Keje
Molenaar van het veld gedra
gen. Als men dan nog zo gaat
lopen schelden op een voor
zitter, dan vind ik dat erg
vreemd en dan vraag ik me af
waar men mee bezig is".
Een afdoend antwoord op die
acties lijkt het aantrekken
van het duo Cruijff-Jansen.
Terwijl de F-siders Ajax in
hun pessimisme al zagen de
graderen naar de eerste divi
sie, werden met Cruijff als
„technisch adviseur" en ex-
Feyenoorder Wim Jansen als
laatste man nieuwe kennis en
inspiratie binnengehaald.
Harmsen had een week eer
der van kennissen de tip ge
kregen dat Amerika-ganger
Wim Jansen beschikbaar
was. Het radarwerk werd
meteen op gang gebracht. Vo
rige week dinsdag werd con
tact met hem opgenomen,
twee dagen later kon „Willem
de Zwijger", die tot voor een
half jaar nog met Feyenoord
opstond en naar bed ging,
zich Ajacied noemen. Een
sensationele ontwikkeling
die te maken had met het feit
dat Cruijff, met wie Jansen
heeft gevoetbald bij de Was
hington Diplomats, kort er
voor met Ajax was „rond" ge-
k?men.
Paar uur
Harmsen: „We zijn erg blij dat
we dit in een paar uur hebben
kunnen regelen. We zullen
moeten afwachten hoe dit in
werkelijkheid uitpakt, maar
voorlopig kan ik alleen maar
zeggen dat dit voor Ajax erg
heilzaam kan werken. Dat er
iets moest gebeuren was dui
delijk. Niet dat we eraan twij
felden dat Ajax het volgend
seizoen Europa-Cupvoetbal
zou spelen, laat staan dat we
zouden degraderen".
Toch is de kans nog altijd groot
dat Ajax voor het eerst sinds
het seizoen 1965-'66 geen Eu
ropees voetbal zal spelen.
Harmsen: „Zoiets overkomt
een club als Ajax nu niet
meer. Als de Nederlandse be-
tonmaatschappij geen orders
meer krijgt gaat die ook fail
liet. Zo is dat ook bij Ajax. Wij
hebben dat willen voorko
men door de trainer met Jan
sen nieuw gereedschap in
Beenhakker: moet oppassen
niet door Cruijff monddood te
worden gemaakt.
handen te geven. De cyclus
van geblesseerde spelers
moest worden doorbroke-
Hoewel ook trainer Leo Been
hakker enthousiast op de ont
wikkelingen reageerde („ik
zie het echt niet gls-een motie
van wantrouwen, eerder als
een verjaardagscadeautje")
kwam het vreemd over dat hij
pas werd ingelicht toen alles
reeds was beklonken. En dat
terwijl Beenhakker toch moet
oppassen dat hij door een
overijverige Cruijff niet
monddood wordt gemaakt,
alle goede bedoelingen ten
spijt. Niet voor niets stelde
Beenhakker afgelopen zon
dag na afloop van de wed
strijd tegen FC Twente vast:
„Ik mag mijn bed hier wel
neerzetten. Cruijff en Jansen
praten zoveel over voetbal dat
ik er vanaf nu dag en nacht
mee bezig ben".
Informatie vooraf werd door
Harmsen evenwel niet ver
standig geacht, bang als hij
was dat dan andere partijen
wakker zouden worden ge
schud. Wat dat betreft riep hij
herinneringen op aan de pe
riode waarin Cor Brom Ajax
trainde.
Vierde elftal
Harmsen nam op 31 augustus
1978 het werk van Jaap van
Praag over, hoewel hij daar
voor geen enkele ervaring
had opgedaan als clubbe
stuurder. Hij was alleen vier
jaar actief voetballer bij Ajax
geweest, van 1944 tot 1948.
Verder dan het vierde elftal
had hij het echter nooit ge
bracht. Toen hij een eigen
zaak, een verwarmingsbe-
drijf, ging runnen hield hij het
voor gezien, al bleef hij nog
wel lid en via werknemers als
Van der Kuil, Bleyenberg en
Schaaphok in contact met
Ajax. Harmsen werd dan ook
geintroduceerd vanwege zijn
leiderscapaciteiten, niet om
zijn voetbalkennis.
Toch bemoeide hij zich al snel
met Broms werk, dat gedeel
telijk werd afgekeurd alvo
rens Brom zelf werd afge
keurd. Van iemand met een
jaarinkomen van 185.000 gul
den mag je verwachten dat hij
opdrachten van hogerhand
uitvoert, zo lichtte Harmsen
zijn,ingreep destijds toe. „Als
Brom een cao had gehad met
aangepast salaris dan zou dit
niet zijn gebeurd. Dan had hij
zijn driejarig contract gewoon
uitgediend".
Anno 1980 is de inmiddels 55-
jarige Harmsen, tevens eige
naar van een modezaak en
woonachtig in Avenhorn, nog
altijd iemand die hard van
zich kan afslaan en weinig
oog heeft voor de verpakking.
Hij geeft toe dat hij een jaar
nodig heeft gehad „om overal
achter te komen". „In de sta
tuten is nu opgenomen dat
een nieuwe bestuurder drie
maanden moet worden inge
werkt. Dat is dit jaar dan ook
gebeurd met de penning
meester. Bartels".
De olifantachtige manier waar
op Harmsen door de porse
leinkast stapte waarin het be
taald voetbal zich afspeelt, is
enigszins veranderd. Zijn
zienswijze is daarentegen
vrijwel onveranderd geble
ven. Onder het motto „ze krij
gen me met geen tien paarden
van mijn koers af' weigert hij
nog altijd om heilige huisjes
te ontzien. „In het betaalde
voetbal moetje niet aan de be
voegdheden van een trainer
komen. Die is nu eenmaal on
aantastbaar. Nou, voor mij
zijn Beenhakker en al die an
dere trainers niet meer dan
bedrijfsleiders die af en toe
een verhaaltje mogen vertel
len tegen de pers en verder
kunnen ze rapporten samen
stellen waarin ze hun verlan
gens kenbaar maken. Net zo
als in mijn verwarmingsbe-
drijf, daar kan iemand ook
niet zomaar een machine van
twee ton kopen. Het bestuur
moet een vinger in de pap
houden".
Hele hand
Harmsen wekt echter de indruk
alsof hij er constant met zijn
hele hand in roert. Beenhak
ker heeft er dan ook erg veel
spijt van dat hij niets over zijn
bevoegdheden heeft laten
vastleggen. „Alleen mijn sala
ris, mijn vrije dagen en de
duur van mijn contract staan
op papier". Harmsen pareert
die aanval door op te merken
dat "Beenhakker niet was
aangenomen als hij meer
eisen had gesteld"
De praktijk heeft daardoor ge
leerd dat over het aantrekken
van enkele spelers (Galjé, Mo
lenaar, Ziegler en Hamberg)
overleg is gepleegd, maar dat
bijvoorbeeld bij het vertrek
van Tahamata naar Standard
Luik en de komst van Wigge-
mansen er plotseling geen in
spraakprocedure meer bleek
te zijn. Over Wiggemansen,
die voor 300.000 gulden werd
overgenomen van FC Am
sterdam, maar ondanks de ve
le blessures nauwelijks heeft
gêspeeld zegt Harmsen: „Ik
geef toe dat het aantrekken
van Wiggemansen een om
streden zaak was, maar je mag
je als bestuur op zijn tijd toch
wel een uitstapje veroorlo
ven? Stel dat wij een jongen
als Ophof, die nu zoveel voor
het elftal betekent, niet had
den gekocht, dan had Been
hakker het nog moeilijker ge
had. Hij moet niet vergeten
dat het bestuur verantwoor
delijk is en blijft, ook toen met
Simon Tahamata Iedereen
wist te vertellen dat wij er ver
keerd aan hadden gedaan om
hem te laten gaan. Als zo ie
mand bij een andere club wel
goed draait wordt al gauw
vergeten dat hij bij ons zoveel
moeilijkheden heeft geha-
d".
„De laatste wedstrijden heeft
Simon eigenlijk alleen maar
op de bank gezeten. Hij had
psychische problemen, hij zat
opgescheept met twee con
tracten van schoenenfabri
kanten. Alles bij elkaar von
den we het beter als hij een
tijdje naar het buitenland zou
gaan. Hij weet dat hij altijd bij
ons kan terugkomen, wij heb
ben een optie op hem". Een
alternatief voor Tahamata
werd evenwel niet aangedra
gen, zoals ook de versterking
voor de verdediging lange tijd
uitbleef.
Harmsen: „Wij hebben overal
rondgekeken, maar de salari
seisen van de verschillende
spelers waren steeds te hoog.
In de pers is de naam Pezzey
van Eintracht Frankfurt ge
vallen toen die met zijn eigen
club onderhandelde. Wij zou
den contact met hem opgeno
men hebben, hem gevraagd
hebben om naar ons te ko
men, maar daar is niets van
waar. Pezzey hebben we nooit
gezien of gesproken. We laten
ons niet gebruiken door der
gelijke spelers om hun inko
men op te schroeven".
Voorzitter Ton Harmsen:
"Voor mij is een trainer niet
meer dan een bedrijfsleia'er. Het
bestuur moet een vinger in de
pap houden"
Renoveren
Intussen weigerde Ajax al. in
navolging van Feyenoord, en
kelejaren genoegen te nemen
met een plaats op het tweede
plan, om in die tijd de zaak te
renoveren. Beenhakker, in
het verleden jeugdtrainer bij
Ajax en Feyenoord. had graag
als opbouwwerker willen fun
geren. maar kwam er al gauw
achter dat zijn bestuur presta
ties en Europees voetbal bleef
eisen. Harmsen: „Ik ben niet
voor de lijn die Feyenoord
heeft gevolgd. Wij willen
meer voetbalkwaliteit. Je kan
er niet onderuit dat je steeds
ervaren punten in je elftal
moet houden. Het inbrengen
van jeugd is prima, daar gaan
we ook mee door. Maar die
jongeren moeten wel worden
geleid, zoals dat nu gaat ge
beuren met Wim Jansen. Een
geweldige prof die nog leeft
als een monnik. Velen kun
nen aan hem een voorbeeld
nemen. Ik denk dat onze
jeugd te weinig professioneel
leeft".
Met Jansen, die morgen debu
teert tegen Feyenoord, rekent
Ajax erop dat het zijn abonne
ment op Europa-Cupvoetbal
zal verlengen. Bij een club als
Ajax is deelneming aan een
van de drie Europese toer
nooien noodzaak. Om die re
den liet Harmsen voor het sei
zoen weten dat Ajax in ieder
geval de halve finale van het
Europa-Cuptoernooi voor
landskampioenen moest ha
len. In werkelijkheid gingen
de Amsterdammers echter al
in de tweede ronde onderuit
tegen Bayern Munchen. Van
de verwachte recette van bij
na twee miljoen gulden kwam
in de thuiswedstrijd nog geen-
250.000 gulden binnen.
Harmsen: „Als we door Bayern
waren uitgeschakeld, maar
wel een vol stadion hadden
gehad, dan was het seizoen
voor ons goed geweest en
hadden we niet zoals nu een
strop van ongeveer anderhalf
miljoen gehad. Maar dat bete
kent niet dat we er nu zo
slecht voorstaan. Vergeet niet
dat ons stadion, dat ons eigen
dom is, voor een gulden op de
balans staat pn voor 27 mil
joen is verzekerd. Ajax is echt
nog wel gezond. Om het zo te
houden zullen we tussentijds
moeten investeren zoals nu
met Jansen".
Blessures
Het contracteren van Jansen
stond in feite los van de vele
blessures waarmee Ajax dit
seizoen tobt. Ook met een
complete ploeg zou Ajax in
verdedigend opzicht incom
pleet zijn geweest. Dal neemt
overigens niet weg dat de te
rugval van Ajax voor een be
langrijk deel is toe te schrij
ven aan de waslijst van ge
blesseerden. Hoewel de pro
blemen begonnen in het toer
nooi in Madrid waaraan kort
voor de competitie werd deel
genomen en waarin Ophof en
Hamberg de nodige schade
opliepen, vindt Harmsen het
geen beleidsfout dat Ajax
naar Spanje is gereisd: „We
zullen op dit moment wel
voorzichtig moeten zijn met
het spelen van extra wedstrij
den en toernooien omdat we
ons geen nieuwe blessurege
vallen kunnen permitteren.
Dat zal wat schelen in de in
komsten. maar dat moet dan
maar. Vorig jaar verdienden
we zeven ton aan vriend
schappelijke wedstrijden, dit
jaar tot nu toe een half miljoe-
Harmsen verbleekt of bloost er
niet van. Hij zegt de zaken
goed onder controle te heb
ben en eigenlijk alleen nog
moeilijkheden te hebben met
journalisten. Harmsen pro
beert als perschef en als re
dacteur van het clubblad „de
Ajacied" zelf te bepalen wat
nieuws is dat naar buiten kan
worden gebracht. Deson
danks of juist daarom heeft
hij conflicten met de pers niet
kunnen vermijden. Harmsen
wijdt dat aan de onwil van een
aantal journalisten en heeft ze
al afgeschilderd als lijkenpik
kers en ratten.
Randzaken
„Ik heb er echt wel begrip voor
dat er over randzaken wordt
geschreven, maar een aantal
journalisten schrijft alleen ne
gatief. De argeloze toeschou
wer denkt dan dat het een rot
zooitje is bij Ajax. Een pro
gramma als „Tussen start en
finish" is niet goed voor het
Nederlandse voetbal, daarin
wordt alleen op de man ge
speeld. Als ik het heb over lij
kenpikkers dan :s dat niet
voor iedereen bedoeld. Wie de
schoen past trekke hem aan.
Men weet toch onderhand
wel wit men aan nui heeft, ik
ben zelf voor alles en nog wat
uitgescholden. Ik heb een
plakboek dat volstaat met be
ledigingen. De journalisten
mogen alles schrijven, maar
ik niet. Juist zij, die zo op de
man schryven, hebben wei
nig incasseringsvermogen,
terwijl je in hun stukken tus
sen de regels door de blinde
haat kan lezen".
