Ik ben geen
spectaculaire
voorzitter
In de winter
hebben ze
het moeilijk
Vrouwelijke gastarbeiders
vragen om solidariteit
Nieuwe
haar
speld
Meidenboek van
De Bonte Was
"Echtscheidingsbelasting"
VERA HAMM VAN DE EMANCIPATIECOMMISSIE
DINSDAG 2 DECEMBER 1980
De Rap-Or is
om je haar op te sieren. Kort of
lang, de speld is altijd wel op de
een of andere manier aan te bren
gen. De Rap-Or houdt niet alleen
het haar bijelkaar maar kan ook
heel goed als versiering worden
gebruikt. Het systeem werkt heel
eenvoudig. Je neemt een streng
haar vast; draait die een paar sla
gen houdt de Rap-Or er dwars te
genaan, breng het haar over de
speld, waarbij je het uiteinde in
de richting van de hoofdhuid
brengt.
Houd het uiteinde stevig vast en
draai met de andere hand de
speld voorzichtig in het rond.
Prijs kleinste formaat kunststof
9,95. Verguld 16,95. Van Cutex
is er een nieuwe lipstick die
aquastick wordt genoemd. Het is
een vochtvasthoudende lipstick,
die verkrijgbaar is in 24 kleuren.
Prijs 7,95.
Van Biotherm zijn er twee nieuwe
vochtregulerende produkten:
hydrothermal, een crème die zo
wel overdag als 's nachts kan
worden gebruikt 21,95. Deze
crème is speciaal voor de dunne,
droge, vochtarme huid. Vooreen
normale en enigszins vette vocht
arme huid is er de hydrothermal
fluide, eveneens 21,95.
RIJSWIJK - „Ik ben geen spectaculaire voorzitter",
zegt Vera Hamm-Rijsdijk, die onlangs door staats
secretaris Kraaijeveld is benoemd tot voorzitter van
de Emancipatiekómmissie (EK). „De EK bestaat
waarschijnlijk nog maar een half jaar en in die tijd
wil ik de lopende zaken afhandelen en zorgen dat er
een verslag komt van het werk dat de commissie
heeft verricht"
De EK is in 1974 ingesteld en
heeft tot taak de regering te
adviseren over een te voeren
emancipatiebeleid. In de
cember '79 zou de EK officieel
zijn afgetreden, maar op ver
zoek van de staatssecretaris
zet de commissie haar werk
voort, totdat - op advies van
de EK zelf-«en Emancipatie
Raad (ERTis ingesteld. „In de
ER zal ik geen zitting nemen'
aldus Vera. „Ik heb teveel an
dere verplichtingen"
De 59-jarige juriste volgde
Paula Wassen op, die half ok
tober haar ontslag nam, om
dat ze de situatie op het secre
tariaat van de EK „onwerk
baar" vond. Vier van haar vijf
beleidsmedewerker s waren
het afgelopen jaar overgesto
ken naar het secretariaat van
staatssecretaris Kraaijeveld.
De EK was een aflopende
zaak en dus kozen deze me
dewerkers voor de zekerheid
van een vaste aanstelling.
Toen Kraaijeveld de EK ver
zocht nog wat langer aan te
blijven, stelde Paula Wassen
als voorwaarde dat het secre
tariaat aangevuld zou wor
den. De staatssecretaris ging
akkoord. Een jaar later was
die belofte echter nog niet na
gekomen, terwijl het werk
van dc EK aanzienlijk in om
vang toenam. Reden voor
Paula Wassen om niet langer
de verantwoordelijkheid te
willen dragen voor de gang
van zaken in de commissie.
Vier andere leden deelden
Paula's mening en dienden
tegelijk met haar hun ontslag
Vervelend
Vera: „Ik heb Paula's punten
van kritiek natuurlijk over
wogen, zoals ieder lid van de
EK.. Er is een aantal zaken
vervelend gelopen, maar voor
mij is dat geen reden om een
gat te laten vallèn in de advi
sering. We bestaan, zo simpel
ligt dat. Voor vrouwenbewe
gingen moet er een adres zijn
waartoe ze zich kunnen wen
den. En er ligt nog een aantal
adviezen, waar al veel werk
aan is verricht. De EK zal haar
uiterste best doen om die za
ken op tijd af te ronden"
Vera Hamm is benoemd op
voordracht van de overige le
den van de Emancipatie
kommissie. Sinds de instel
ling eind 1974 is ze lid van de
EK en vanaf september '78
was ze vice-voorzitter. „Ei
genlijk was ik de enige die
voor het voorzitterschap in
aanmerking kwam", aldus
Vera. „De meeste leden heb
ben een betaalde baan. Ik doe
onbetaald werk, in schoolbe
sturen en vrouwenorganisa
ties, en daar is het makkelij
ker uitstappen"
„Misschien zijn mijn verwach
tingen van de EK wat lager
geweest dan die van Paula. Ik
vind dat 'we in vijf jaar tijd
heel wat hebben bereikt,
neem nu alleen al de aanstel
ling van een staatssecretaris
voor emancipatiezaken. Door
gebrek aan werkkrachten
zullen we minder werk kun
nen afleveren, dat besef ik,
maar dat doet mij geen
Pijn"
Vrouwengilde
Vera Hamm heeft een lange be
stuurlijke loopbaan achter de
rug. Zij is twintig jaar lid ge
weest van het Katholiek
Vrouwen Gilde, waarvan vijf
jaar als voorzitter. Het K VG is
een organisatie die veel aan
dacht schenkt aan vrouwen
projecten in de Derde Wereld.
„Ik heb veel belangstelling
voor het internationale vrou
wenwerk", zegt Vera. „Die in
teresse is gegroeid sinds mijn
afvaardiging in '71 naar de
VN-vergadering van de
Commission for the Status of
Women".
„Op dit moment ben ik alge
meen vice-voorziter van de
World Union of Catholic Wo
men Organisations, waarbij
dertig miljoen vrouwen uit de
hele wereld zijn aangesloten.
Als ik mijn taak als voorzitter
van de EK heb neergelegd,
hoop ik daar weer veel tijd in
te kunnen steken"
,Ik heb altijd veel vrijwilli
gerswerk gedaan. Daar ben ik
eigenlijk als vanzelf ingerold.
Na de oorlog, toen ik mijn
rechtenstudie had voltooid,
was er zoveel vernield en dus
ook zoveel werk om op te
bouwen. En ja, dat laat je dan
niet liggen omdat je er niet
voor betaald krijgt".
„In de oorlog ben ik vanuit
Dordrecht naar het Limburg
se Geleen verhuisd. Daar
woon ik nog steeds en ik voel
me er prima thuis. Het is wel
een eind reizen van Geleen
naar mijn werk in het Boog
aardcentrum van CRM in
Rijswijk. Zes uur per dag ben
ik kwijt aan reistijd"
Nieuwe krachten
Een van de taken van Vera
Hamm is om, samen met de
nog te benoemen voorzitter
van de Emancipatie Raad,
nieuwe krachten aan te trek
ken voor het secretariaat,
Vera: „Eindelijk krijgen we
versterking. De beleidsme
dewerkers krijgen een vaste
aanstelling en zullen automa
tisch overgaan naar de ER.
Hopelijk gaan er ook een aan
tal commissieleden door naar
de ER, dat zal de continuiteit
van het emancipatiewerk ten
goede komen. Maar zij zullen
net als iedereen de sollicita-
tiepr ocedure moeten vol
gen"
Zodra de raad geïnstalleerd is,
zal iedere minister bij be
leidsvoornemens die direct
en indirect met de positie van
de vrouw hebben te maken,
advies moeten vragen aan de
raad. Vera: „Nu geeft de EK
alleen adviezen over zaken
die direct op de emancipatie
van de vrouw betrekking
nebben. Daarin schieten we
te kort. Ook een plan als Be
stek '81 moet knelpunten in
de emancipatieontwikkeling
aanpakken. Wij zouden heb
ben geadviseerd om de ar
beidstijd te verkorten".
„Er zijn ongelooflijk veel zaken
die indirect met de man
vrouw-rol hebben te maken.
De ER zal niet over al deze
zaken kunnen oordelen, maar
een duidelijke keuze moeten
maken. Ik denk niet dat we
bang hoeven te zijn dat de ER
vertragend werkt op het rege
ringsbeleid. In dezelfde tijd
dat een minister bezig is met
zijn beleidsplannen, kan de
ER zich buigen over advie
zen. Tenminste, ik denk dat
zoiets mogelijk is"
Ten slotte: „Ik hoop dat het 'ge
rommel' in de EK niet de in
druk heeft gewekt dat het
emancipatiebeleid maar een
zooitje is. Dat zou erg jammer
zijn. Ik ben vol enthousiasme
over het werk en geloof dat
we nog veel kunnen en
moeten doen"
Lekker in de behaaglijk
kamer, goed in het licht in de
vensterbank, op tijd hun natje...
je zou denken dat de kamerplan
ten het de komende winter
maanden best naar hun zin heb
ben. Was 't maar waar. Juist in de
wintermaanden vertonen ze vaak
vreemde verschijnselen. Laten
bladeren vallen of de bladeren
krijgen dorre, bruine randen..
Nee, vele hebben het echt moei
lijk, wat u in veel gevallen kunt
voorkomen.
Zodra u 's avonds de overgordijnen
dichtdoet - energiebesparing,
nietwaar? - dan koelen de plan
ten op de vensterbank flink af.
Vriest het buiten, dan daalt de
temperatuur vlak achter de ruit
aan de binnenkant tot een be
denkelijke laagte. De wortelkluit
van de plant kan bevriezen even
als de bladeren die tegen het glas
drukken, tot de stengels toe!
Want 's nachts zet u de kamer
verwarming op een laag pitje,
hetgeen vooral in de vroege mor
genuren sterke afkoeling achter
de overgordijnen betekent.
Wel doet u, zodra u opstaat, die
overgordijnen weer open, maar
dan is het kwaad al geschied!
Trouwens, daarna strijkt de
warme lucht van de radiator,
meestal ook onder de venster
bank aangebracht, opstijgend
langs de planten, hetgeen ze erg
veel vocht doet verdampen. Een
ongezonde toestand.
Doet u de overgordijnen 's avonds
dicht, zet dan eerst de planten aan
de goede kant van dat gordijn. En
om die snelle verdamping tegen
te gaan, zoudt u eens kunnen
overwegen om de potten in een
Een buurthuis in een afbraakbuurt
van een middelgrote Nederland
se stad. Er is nogal wat werkloos
heid onder de bewoners, met alle
bijbehorende spanningen. Veel
mensen uit de buurt zijn familie
van elkaar. In dit decor speelt het
jongste boek van de feministi
sche uitgeverij De Bonte Was.
Het heet „De Meidenklup", het
verhaal wordt verteld door
„Triens" die als vrijwilligster
komt werken in het buurthuis
(omschreven als een oude barak
met één zaaltje, een keukentje en
een malerialenhok).
Vier jaar lang trekt ze op met de
vijftien meisjes die in het buurt
huis een club vormen, onder de
naam „meidenklup". Hel boek is
het verhaal van de problemen en
twijfels van deze meisjes tussen
hun elfde en vijftiende jaar. Met
moeders die doodsbenauwd zijn
dat hun dochter „een slet" wordt,
met vaders waar ze soms bang
voor zijn. met broers die de dienst
uitmaken voor hun zusjes, met
leerkrachten die het vanzelfspre
kend vinden dat meisjes naar een
huishoudschool gaan (en dat de
den de meisjes in dit boek dan
ook automatisch).
Er is angst voor jongens, maar toch
willen ze allemaal een vriendje
hebben, want dat hoort zo. De
eerste uit de club die met een
vriendje komt, wordt als „ge
slaagd" bekeken door de andere
clubleden. De competitie van
„wie er het mooist en knapst uit
ziet" komt snel op gang. er ont
staat concurrentie en onderlinge
jaloezie. En op de achtergrond
zijn de moeders met hun agressie
en onvrede over hun eigen leven:
aan de ene kant zien ze dat hun
dochters hetzelfde te wachten
staat, aan de andere kant zien ze
„de vaste verkering" als een vei
lige oplossing.
„De Meidenklup" is dus in wezen
een deprimerend, om niet te zeg
gen benauwend verslag van de
voorgeprogram meerd e" on t -
wikkeling van tienermeisjes in
menig gezin. Toch is de schrijf
ster aan het slot van haar boek
ervan overtuigd dat de meisjes
aan hun club iets hebben overge
houden aan „saamhorigheid en
inzicht in wat hen te wachten
staat", en dat ze „niet klakkeloos
zullen gaan doen wat de man
nenwereld van hen eist". Dat valt,
van harte, te hopen.
„De Meidenklup": tekst Triensje
Miedema (schuilnaam), tekenin
gen Ans Schifferling. Voor acht
gulden te koop in de boekhandel,
voor f 9,90 (inclusief portokosten)
rechtstreeks te bestellen via gi
ronummer 3602196 van De Bonte
Was, postbus 10222, Amster
dam.
IN SOMMIGE STATEN VS
Tien dollar extra aan administra
tiekosten moeten inwoners van
de Amerikaanse staat Indiana
voortaan betalen, wanneer zij
hun echtscheiding officieel laten
inschrijven. Deze „echtschei
dingsbelasting" (ongeveer 30
procent van de tot nu toe in reke
ning gebrachte administratiekos
ten) wordt gestort in een speciaal
fonds dat bestemd is voor hulp
verlening aan vrouwen die door
hun mannen mishandeld zijn, en
voor activiteiten ter voorkoming
van deze vorm van mishandeling.
De verplichting tot het betalen
van deze echtscheidingsbelas
ting is in Indiana onlangs wette
lijk vastgelegd, meldt het Ameri
kaanse feministenblad Ms.
Een soortgelijke aanpak word ge
hanteerd in enkele andere staten
binnen de VS, waaronder Ohio en
Florida. Met dit verschil dat men
daar meer ziet in een extra „hu
welijksbelasting", te betalen
naast de gebruikelijke admini
stratiekosten bij het aanvragen
van een huwelijksvergunning.
Ook hier worden de op deze ma
nier binnengehaalde extra gel
den beschikbaar gesteld voor het
opzetten van meer plaatselijke
blijf-van-mijn-lijf centra en ande
re vormen van hulpverlening aan
mishandelde vrouwen. Boven
dien hoopt men dat het systeem
daarnaast zal werken als een aan
zet tot bewustwording van het
feit, dat er vrouwen zijn die door
hun huwelijkspartner mishan
deld worden en dat dit in principe
iedere vrouw kan overko-
Maar volgens Ms. slaat deze ge
dachte nog lang niet overal aan.
In de staat Kentucky bijvoor
beeld strandde de aanzet tot een
wettelijk verplichte huwelijks
belasting op een sterke weer-
Voor de grote kamerplanten is er
een "plantendobber" die aangeeft
of de potkluit nog vochtig genoeg is.
ondiepe schaal met kleikorrels te
zetten. Daar giet u elke dag flink
wat water op, hetgeen voor die
planten een weldaad betekent,
omdat dit de relatieve luchtvoch
tigheid van de kamer sterk
bevordert.
Ook een elektrische „verdamper"
voor uw planten én voor uzelf een
heel plezierig klimaat kunnen
scheppen. Om de luchtvochtig
heid in uw kamer te kunnen me
ten, zoudt u op uw verlanglijstje
een hygrometer - vaak te zamen
met een kamerthermometer ver
krijgbaar - kunnen zetten. Als u
een vochtheidsgraad van 70 kunt
handhaven, zult u zien dat dit
uzelf én uw planten ten goede
komt.
Veel planten hebben een hekel aan
gaskachels. En ook aan kille
luchtstromen die nabij deuren en
ramen kunnen voorkomen. We
zijn zelf ook erg gevoelig voor
tocht. Planten kunnen geen spit
of stijve nek krijgen. Die laten
hun bladeren vallen en kwijnen
weg. Als u dat kwijnen opmerkt,
probeer dan een andere stand
plaats, uit de tocht.
Overwinteraars
U hebt de kamerplanten op tijd,
vóórdat de vorstweek kwam, uit
de tuin naar binnen gehaald? En
ze niet direct in de warme kamer
geplaatst, maar ze .eerst even la
ten acclimatiseren? Uitstekend.
Maar u moet wel op hen blijven
letten. Ook op de agave, de
oleander, de fuchsia's, lantana en
de tuingeraniums die u op een
koele plek hebt gezet, maar zorg
ervoor dat ze niet kunnen bevrie
zen. Vaak is het al voldoende als u
kranten over de planten legt. In
geen geval mag de potkluit nat
zijn van gietwater. De aarde mag
vochtig blijven aanvoelen, meer
niet.
De zogeheten kuipplanten laat u
het best bij een constante tempe
ratuur van zo'n 10 graden C
overwinteren. Eén maal per week
gieten en als ze blad laten vallen,
zo nu en dan water verstuiven
over het blad.
Voor zo'n fijne waternevel zijn ook
de planten in woonkamer en
keuken u dankbaar. Maar... vaak
blijven er op de bladeren
kalkvlekken achter. Weer een
leuk cadeautje: bladglans. Goed
voor planten, die er fris van gaan
uitzien. Dikwijls bevatten ze een
insektenbestrijdend middeltje,
wat deze maanden óók goed van
pas komt. Evenals de plantenpin,
die je in de aarde prikt.
Gaat u een paar weken met vakan
tie, dan zoudt u de grote planten
in een deken kunnen rollen en
ver van 't venster achter in de
kamer op de grond kunnen leg
gen. Kleine planten kunnen in
een krant uw vakantie overleven.
Cactussen - behalve de bladcac
tussen - kunnen heel de winter
zonder water als ze bij 10 graden
C worden overgehouden.
stand tegen wat men als een „on
verdiende straf' zag voor trouw
lustige jonge mensen. Nog afge
zien van het afschrikwekkend
beeld van het huwelijk dat, vol
gens de tegenstanders, door dit
systeem zou kunnen worden op
geroepen bij de jongeren.
De hulpverlening aan mishandelde
vrouwen is een van de facetten
van de vrouwenbeweging in de
VS die de weerslag ondervinden
van de nationale noodzaak tot be
zuinigingen. Niet alleen worden
subsidiekranen dichtgedraaid,
ook het aantal particuliere giften
aan dit werk vertoont een dalen
de lijn, aldus Ms. De financiële
steun voor dit werk die uit de zo
genaamde huwelijks- en echt
scheidingsbelastingen zou kun
nen komen, zal in veel gevallen
dan ook niet veel meer zijn dan de
bekende druppel op de gloeiende
plaat.
Bij veel planten zoals deze ficus
lyrata moeten 's winters de blade
ren aan de boven en onderzijde
worden schoongemaakt. Bladglans
is daarna goed voor ze.
(Door Leens Macaré)
"De bijzonder onderdrukte
positie van vrouwelijke
gastarbeiders moet duide
lijk worden. Voor de
zelf, i
e de v
wclijke gastarbeiders solidariteit
vragen".
Met dit uitgangspunt voor ogen
heeft ISIS (het vrouwencollectie!
dat een informatie- en communi
catiedienst op internationaal ni
veau voor de vrouwenbeweging
verzorgt) een themanummer ge
maakt over vrouwelijke gastar
beiders. Zij zijn over de hele we
reld te vinden: verhuisd van het
eije werelddeel naar het andere,
dan wel binnen het eigen wereld
deel van een arm naar een rijk ge
bied, of binnen het eigen land van
het platteland naar de steden ge
trokken.
Op een aantal plaatsen beginnen ze
zich te organiseren om gezamen
lijk voor hun rechten op te ko
men. Zoals in Wesl-Duitsland
waar Koreaanse verpleegsters in
de j-aren zestig werden binnenge
haald omdat er een groot gebrek
aan verpleegkrachten was. maar
waar ze nu het veld zouden moe
ten ruimen omdat het overschot
aan verpleegsters al in de tien
duizenden loopt. Als Koreaanse
Vrouwengroep komen de bui
tenlandse verpleegsters nu op
voor hun recht om te blijven wo
nen en werken in de Bondsre
publiek.
In het noorden van Engeland doen
Aziatische vrouwen tegen hon-
gerloontjes thuiswerk voor de
textielindustrie. Via het oprich
ten van een thuiswerkcooperalic
proberen ze nu hun slechte
werkomstandigheden te verbete
ren en hun isolement als buiten
landse vrouwen te doorbre
ken.
In hel Zuidamerikaanse Colombia
hebben ..chica's" (hulpen in de
huishouding) de strijd aange
bonden tegen de financiële en
seksuele uitbuiting waar deze
jonge vrouwen in hun werk aan
bloot staan. Ze willen een bond
oprichten om gezamenlijk te
kunnen komen tot vastgestelde
werkuren, minimumloon, ziek
teverzekering, bescherming van
hun rechten, en huisvestingsmo
gelijkheden buiten hun
werk.
En zowel in Europa als in Noord-
Amerika hebben Filippijnse
vrouwen actiegroepen opgericht,
en een boekje opengedaan over
de achtergronden van als huis
houdelijke hulpen) onder valse
voorwendels uit de Filippijnen
als werkkracht „geexporteerd"
zijn.
Dit veertiende themanummer
(„Gastarbeidersvrouwen") bevat
voorts beschouwingen over de si
tuatie van thuiswerksters in Au
stralië, de migratie van vrouwen
in Latijns-Amerika, vrouwelijke
gastarbeiders op het platteland
van de Verenigde Staten, en een
beschouwing over bewustwor
ding en heroriëntatie van de bui
tenlandse vrouw in Neder
land.
Het nummer kan worden besteld
door f5,75 te storten op giro
nummer 3719388 van de stichting
ISIS-Nederland, Kromhout 104
in Dordrecht.
