OPZU
Bouwbonden achter FNV
Regering grijpt in bij
ontduiken loonmaatregel
1 Kernenergie moet in Europa
w m h
"Loonmatiging gebruiken voor meer werk"
Werkloos door chips?
en wat dan nog....
ass
§5
■k S
«JSDAG 25 NOVEMBER 1980
.mes
directie van de befaamde Britse
iladen The Times en The Sunday
[imes heeft de ontslagbrieven
jerstuurd aan het personeel van
leze twee met opheffing be-
Ireigde bladen. De eigenaar, lord
Thomson, wil niet langer de fi-
ïanciële verliezen dragen die zijn
reroorzaakt door een reeks ar
beidsconflicten met de drukkers
i de krant. Als zich voor 31 de-
jember geen koper meldt zal op
,4 maart het laatste nummer van
the Times verschijnen,
fincnaciële kringen wordt het
diet waarschijnlijk geacht dat er
•eële kopers op de markt zijn. Wel
probeert hoofdredaccteur Wil-
iiam Rees-Mogg een coöperatie
redacteuren te vormen, die
de krant zou kunnen overnemen.
imburg
jgenover alle sombere berichten
ver de gestegen werkloosheid in
.imburg tot meer dan 23.000 man
i feijn sinds de sluiting van de
steenkolenmijnen toch 50.000
vervangende arbeidsplaatsen tot
Stand gekomen. Dat is groots
Iverk, zo zei de commissaris van
de koningin in Limburg, dr. J.
Kremers, op de algemene verga
dering van de Limburgse werk
geversvereniging in Buggenum.
ijthoff
e directie van de PZC Holding BV
te Middelburg heeft de directie
van de Sijthoff Pers bv in Den
Haag benaderd met het verzoek
pnderhandelingen te beginnen
teineinde een minderheidsbe
lang in de Zeeuwse onderneming
[e verwerven, zo is door Sijthoff
pers bevestigd.
IC Holding is uitgeefster van de
provinciale Zeeuwse Courant, de
grootste krant van Zeeland. Sijt
hoff Pers is uitgeefster van de
Haagsche Courant, het Rotter
dams Nieuwsblad, de Goudsche
Courant en het Economisch
Dagblad.
i PZC-directie acht het noodza
kelijk dat deelname in de holding
Wordt uitgebreid om noodzake
lijke investeringen in de naaste
toekomst te kunnen uitvoeren.
utsbedrijven
gt laten- uitkeren van winsten
door denutsbedrijven aan de la
gere overheden dient als princi
pieel onjuist van de hand gewe-
te worden. Dit zei gister
avond drs. J.W.M. Haasnoot,
Voorzitter van de Limburgse
werkgeversvereniging, op de al
gemene ledenvergadering in de
Plem-centrale te Buggenum na
bij Roermond.
blgens Haasnoot is de belangen
behartiging van de afnemers de
eerste taak van de overheid als
(eigenaar van nutsbedrijven. Het
s de vraag of die belangenbehar
tiging voldoende gewaarborgd
kan worden wanneer de overheid
(financieel mede van het nutsbe
drijf afhankelijk is.
instuitkeringen aan de oorspron
kelijke kapitaalverschaffers zijn
jalleen verantwoord als ze beperkt
blijven tot een redelijke vergoe
ding voor de kapitaalinbreng, al-
ECONOMIE
i0I 1.25, 1011 66-95, 121 96, 1211 70-91, 151
eemarkt Leiden 25/11 - Aanvoer dins-
|n 543; geiten
achtvee: slachtr
lichtere kalveren 1,25-2,00 per kg le-
&nd gewicht, slachtzeugen 2,40-2,50 per
l levend gewicl
aatig, handel
n melkkoeien i
^koeien matig,
n pinken matig, rustig, stabiel. Gras-
ialveren matig, rustig, stabiel. Nuchtere
lalveren redelijk, matig, iets lager,
faarden en pony's matig, matig, stabiel.
Tarkens ruimer, matig,
DEN HAAG (GPD) - „Voor
het langs sluipwegen ont
gaan van het effect van de
loonmaatregel zal geen
ruimte zijn. Wie zich dan
nog onvolwassen toont
vraagt gewoon om betut
teling." Dit heeft minister
president Van Agt gister
middag in Den Haag ge
zegd tijdens de algemene
vergadering van het Ko
ninklijk Nederlands
Landbouwcomité.
De premier waarschuwde hiermee
de sociale partners dat de kortin-
gen op de vakantietoeslag van
een half procent en van twee pro
cent op de prijscompensatie niet
omzeild mogen worden door bij
voorbeeld. hogere loonstijgin
gen.
De problemen van
kunnen volgens Van Agt gevat
worden in drie „brandende" vra
gen: de werkgelegenheid, de ma
tiging van de overheidsfinanciën
en het evenwicht op de beta
lingsbalans. De werkloosheid
kan niet opgelost worden door
enkel banen bij de (semi-) over
heid te scheppen, aldus de pre
mier. Ditkan slechts op basis van
een florerend bedrijfsleven. De
regering moet volgens hem dan
ook de nadruk op de versterking
van het nationale- bedrijfsle-
Een dergelijk beleid kost veel tijd,
voorspelde Van Agt. „De eerste
verdedigingslinie moet daarom
zijn ervoor te zorgen dat de zaken
niet slechter worden dan ze nu al
zijn", aldus de premier maandag.
Van groot belang daarbij is de
loonmatiging, die een forse steun
is voor het bedrijfsleven. Hij ver
wacht dat door de loonmaatregel
de loonsom met 5 procent zal stij
gen in plaats van 8 procent zon
der maatregel.
De overheid zal moeten matigen,
omdat het financieringstekort
veel te hoog is opgelopen, meent
Van Agt. Hij is ervan overtuigd
dat de Nederlanders er teveel aan
gewend zijn geraakt aan te klop
pen bij het „overheidsloket". We
zullen er aan moeten wennen
„meer doe-het-zelver" te worden,
omdat we de kosten van het be
roep op de overheid niet meer
kunnen dragen.
Dat betekent niet dat hij terug wil
naar „ieder voor zich en God voor
ons allen". „Tussen al je eigen
bonen doppen en al je bonen door
een ander laten doppen ligt een
oneindig aantal aanvaardbare va
rianten", aldus Van Agt.
Het tekort op de betalingsbalans
van Nederland dreigt volgens de
premier voor de jaren tachtig het
TATWIJK AAN DEN RIJN - Groente-
piling, 25-11-80. Andijvie 1.48, boere-
[30-14.705 All 3.2(M 04(1,BI 9^0-16^
III 1.40, Cl 5.10-7.40, CII 3.10-5.30, aan-
»I 1.40, Cl 5.10-7.40, CII 3.10-5.30, aan-
oer 134 ton, breekpeen AI 2.90-10.50,
lien p.kg 22-43, bloemkool 811 0.21-0.85,
I 1.25, 1011 66-95,12196.121170-91,151
UTRECHT (ANP) - Met
veertig stemmen voor en
bijna dertig tegen heeft de
Federatieraad van de
Bouwbonden FNV zich
gisteren in Utrecht- uitge
sproken voor de door de
FNV uitgezette koers op
het loonfront.
Dat wil zeggen voor een
loonmatiging die wordt
gebruikt om de werkgele
genheid te bevorderen,
voor handhaving van de
koopkracht van de laagste
inkomens en voor een be
perking ("aftopping") van
prijscompensatie en
vakantietoeslag voor de
mensen met hogere inko
mens.
Bij de tegenstemmers waren er
veel, die de gevolgen van de
loonmaatregel (een korting van
in totaal twee en een half procent
op prijscompensatie en vakantie
toeslag van alle werknemers) on
gedaan willen maken door alsnog
extra looneisen te stellen, zoals
ook de Voedingsbond FNV van
plan is.
Maar bij verschillende tegenstem
mers speelden ook andere argu
menten een rol.
De Federatieraad aanvaardde
eveneens de beleidsuitgangs
punten van de bouwbonden FNV
voor 1980 en 1981.
Belangrijke onderdelen daarvan
zijn een nieuwe loonstructuur
(gebaseerd op een vast gegaran
deerd inkomen in plaats van zo
als nu een basisloon met allerlei
toeslagen), handhaving van het
gebruikelijke systeem van prijs
compensatie en - in 1981 - verla
ging van de leeftijd voor vrijwilli
ge vervroegde uittreding van 62
naar 61 jaar.
Een deputatie van de organisatie van Rand- en IJsselmeervissers sprak gisteren op het ministerie van
landbouw en visserij met een aantal hoofdambtenaren over de ruzie op het IJsselmeer tussen de beroeps-
en sportvisserijRechts midden op de foto (met pijp) hun woordvoerder Van der Linde.
DEN HAAG (GPD) - De be
roepsvissers op baars hebben
gisteren op het ministerie van
landbouw en visserij geen
concrete toezeggingen ge
kregen. Een deputatie van de
OVRIJ (Organisatie Van
Rand- ën IJsselmeervissers)
heeft op het departement een
urenlang durend gesprek ge
voerd. Secretaris Langstraat
noemde het na afloop een gro
te teleurstelling dat de beide
ambtenaren hebben laten we
ten dat op dit moment geen
aanpak mogelijk is van de zo
geheten sportvissers.
Zoals bekend zijn de baarsvis
sers aan het IJsselmeer verle
den week niet uitgevaren uit
protest tegen de uiterst lage
prijzen die zij de laatste tijd
voor hun vangsten i
Baarsvissers
teleurgesteld
over gesprek
met ministerie
den. Vaak lag die prijs ver be
neden de f 1,10 per pond die
als minimum wordt aange
houden. Forse importen uit
vermoedelijk Canada plus het
aanbod door de „sportvis
sers" via onofficiële kanalen
ziet de OVRIJ als oorzaken
van de gekelderde prijzen.
Daar komt dit jaar nog bij dat
de snoekbaars het om na
tuurlijke redenen goeddeels
heeft laten afweten.
Drs. Langstraat: „Ons verzoek
om een interventiefonds van
omstreeks f 100.000 in te
stellen wordt nog bestudeerd.
Daarmee willen we vangsten
uit de markt nemen en invrie
zen als de prijzen zo laag zou
den blijven. Ik heb er op ge
wezen dat er een precedent is.
Enkele jaren terug is namelijk
ook zo'n fonds in het leven ge
roepen ten behoeve van de
garnalenvisserij. Verder is
ons beloofd dat de minister
binnen twee tot drie weken
zal antwoorden op die brief
die wij hem verleden week op
het departement hebben be
zorgd. De paar honderd sta
kende vissers hebben giste
ren hun activiteiten her
vat.
11
biggen matig, matig, stabiel.
Schapen en lammeren redelijk, rustig,
Stabiel. Geiten redelijk, redelijk, iets ho-
DEN HAAG (ANP) - "Als Europa
met grote meerderheid de voor
rang geeft aan kernenergie, wat
moet Nederland dan doen? Als
we niet mee doen is er geen spra
ke van een gecoördineerd ener
giebeleid wat ook dit parlement
graag wil".
"Nederland en het Verenigd Ko
ninkrijk zijn de enige met minder
belangstelling voor een snelle
ontwikkeling van kernenergie.
Het zijn ook de enige twee lidsta
ten van de gemeenschap met een
Dit zei gisteren minister Van Aar-
denne van economische zaken
tijdens de uitgebreide commis
sievergadering van de Tweede
Kamer over de kabinetsnota over
het Nederlandse voorzitterschap
van de Europese Raad (de minis
ters van buitenlandse zaken van
de EG).
Nederland is de eerste helft van
1981 voorzitter van de raad. De
minister van economische zaken
beantwoordde een felle aanval
van het PvdA-kamerlid Zijlstra
op de EG-energiepolitiek.
Dit was volgens hem te vaak een
ongenuanceerd pro-kernbeleid.
"Als ik de Nederlandse bijdrage
bekijk wordt goed geld naar
kwaad geld gegooid", aldus Zijl
stra.
Van Aardenne verklaarde dat de
Nederlandse regering recht
streeks, buiten de oliemaat
schappijen om in onderhande-
Bote de Boer
probleem
den. Alle prachtige,verhalen over
expansief beleid en het stimule
ren van de economie zijn niet vol
te houden bij een blijvend nega
tieve balans, meent hij. De balans
is de laatste tijd negatief, omdat
we meer invoeren dan we met
export verdienen.
Voorlopig is nog steeds de winning
van aardgas een aanzienlijke sti
mulans voor de economie, maar
we moeten er rekening mee gaan
houden dat deze bron van in
komsten eens zal opdrogen,
waarschuwde Van Agt. De ont
wikkelingen zullen bijgestuurd
moeten worden, aldus de pre
mier, wat betekent dat we meer
moeten gaan exporteren, en ons
matigen in eigen bestedingen in
binnen- en buitenland.
ling is met olieproducerende lan
den over de aankoop van olie. Dit
omdat de afgelopen tien jaar het
beeld ten aanzien van olievoor
ziening is gewijzigd. Tien jaar
geleden liep alle olievoorziening
via de grote maatschappijen. Nu
hebben steeds meer olieproduce
rende landen hun eigen staats-
maatschappijen opgericht die
verhandelen. De Nederlandse re
gering heeft overigens.nog geen
contracten afgesloten met olie
producerende landen.
De ontwikkeling van de technologie en daarmee de toekomst kan ons
benauwen. Zal de „chip" nog meer arbeid uitdrijven? - dat is nog meer
mensen werkloos maken, misschien al vanaf de schoolbanken? Iemand
die openlijk zegt het te hopen, is enige aandacht waard. Dr. Gerard K.
Boon is zo iemand.
Hij is president van de Stichting „The Technology Scientific Foundation"
en „senior research associated fellow of the Coïegio de Mexico", wat dat
ook precies mag inhouden. Hij leverde een advies voor de jaarvergade
ring, vrijdag a.s. in Utrecht, van de Vereniging voor de Staathuishoud-
kundë. Staathuishoudkunde heet nu economie, maar de vereniging
heeft dan ook een eerbiedwaardige leeftijd en een uitstekende reputa
tie.
Dr. Boon gelooft persoonlijk, „dat"alle technologische vooruitgang die
arbeidsbesparend is, toe te juichen valt, hoe minder conventionele
werkgelegenheid in de agrarische en industriële en dienstensector, hoe
beter". De adviseur verbindt er echter een voorwaarde aan: „Mits wij het
nationale inkomen maar minstens op peil houden of kunnen vergroten
en wij voldoende snel sociale vernieuwingen kunnen ontwikkelen en
doorvoeren".
Er moet dus in onze samenleving iets gebeuren.
Dr. Boon gaat er vanuit, dat de technische vooruitgang snel verloopt en
arbeids- en kapitaal besparend is. In dat deel van de economie, waar deze
technologie wordt toegepast, zal dus de arbeidsproduktiviteit sterk stij
gen. In de rest van de economie zal de stijging van de arbeidsproduktivi
teit (meer eenheden produkt per werkende of, maar dat is hetzelfde,
minder werkenden per eenheid produkt) langzaam verlopen. In totaal
zal de werkgelegenheid aflopen. Voor een groter aantal mensen zullen
daarom activiteiten moeten worden gestimuleerd die weliswaar creatief
zijn maar niet zozeer voor een markt worden geproduceerd. De schrijver
meent voorts te mogen aannemen dat de „informele sectpr" zal groeien,
voor allerlei werkzaamheden, weliswaar voor een markt uitgevoerd,
maar buiten het officiële circuit.
Dit soort verwachtingen zijn meer uitgesproken, maar in wat volgt is dr.
Boon, meen ik, origineel. In de geschetste situatie lijkt hem de eerste
opgave om de relatie inkomens, arbeidsproduktiviteit en progressieve
belastingen, als overhevelingsmechanisme, te doorbreken. Een groter
deel van de produktiviteitsstijging zal moeten toevloeien naar de pro-
duktiemiddelen (en dus niet naar de werknemers - red.), want het is de
technologie die de arbeidsproduktiviteit vergroot. De directe arbeid die
ermee samenwerkt, heeft in het algemeen bitter weinig aan deze tech
nologie toegevoegd.
De werknemers en hun bonden zullen bij zo'n geluid niet staan te juichen.
Dr. Boon zegt dan ook: „Als dit politiek mogelijk is". Is dat zo, dan komt
er meer geld vrij voor verdere investeringen in de technologische ont
wikkeling. Kapitalisme-oude stijl. Maar dat wil de inleider helemaal
niet. In zijn visie moet het zogenaamde inleveren van de arbeid in gelijke
mate gepaard gaan met het inleveren van het kapitaal.
In de visie van dr. Boon gaat namelijk een deel van het overschot niet als
inkomen naar de produktiefactoren, maar naar een produktiefonds, dat
kan worden gebruikt om het deel van de werknemers dat niet meer of
niet volledig kan werken,aan een arbeidsloos inkomen te helpen. Om dit
inkomen te ontvangen, kunnen bepaalde verplichtingen worden opge
legd wat betreft herscholing en arbeid in andere vorm.
Gerard Boon wil tevens het kapitalisme democratiseren door het bezit van
de kapitaalgoederen te democratiseren. Bezitsvorming voor de gewone
man, maar dan via... de consumptie. Ieder die consumeert, krijgt het
recht medeëigenaar te worden van de produktie-installaties van de arti
kelen die hij koopt.
Wie levensmiddelen koopt of een auto, kan voor 10 procent van het aan
koopbedrag certificaten krijgen die delen in de winst van de fabriek. De
tien procent zit in de idee van Boon al in de verkoopprijs. Een goede
oplossing lijkt hem de btw tot 10 procent te beperken en 10 procent in
consumenten-certificaten te boeken, die een aandeel in het kapitaal van
de producent, importeur of detaillist zou betekenen.
Wie de administratieve chaos al voor zich ziet, miskent de ongelooflijke
capaciteit van de elektronische reken- en boekhoudmachines. Die ma
ken volgens dr. Boon deze papierwinkel eenvoudig.
Ik zie het eerlijk gezegd allemaal nog niet gebeuren. Dat neemt niet weg
dat er een logisch uitgangspunt achter steekt, In de geschetste toekomst
wordt de mens als consument belangrijker dan als werknemer, gezien
vanuit het bedrijfsleven. Daarom laat dr. Boon niet de arbeid in het
bedrijfskapitaal deelnemen, maar de consument. De arbeid in de oude
zin van het woord loopt in deze visie immers sterk terug.
In ieder geval laat Boon zien dat de nieuwe technologie zeer grote maat
schappelijke consequenties kan hebben. Gaat het zoals hij schetst, dan
wordt meteen de overheersende rol van de overheid wat geremd en
ontvangen de mensen in plaats van een eventuele sociale uitkering een
uitkering uit de private sector op grond van hun kapitaalsdeelneming
het resultaat van hun consumptie.
De ene oplossing schept vaak het andere probleem. Hier ook, lijkt me: wie
weinig consumeert...
Overigens, de jaarvergadering van de Vereniging voor de Staathuishoud
kunde is niet gewijd aan de technologische ontwikkeling en haar conse
quenties, maar aan „De veranderende patronen van internationale ar
beidsverdeling: oorzaken, gevolgen en beleid". Dr. Boon komt daar dan
ook op uit.
DINSDAG 25 NOVEMBER 198Ü
ACTIEVE
AANDELEN
BINNENLANDSE
AANDELEN
K° B
91.50
Tokyo PH (S| 134.
BELEGGINGS
INSTITUTEN
VlSXL. ,„o
GOUD EN ZILVEK
BUITENLANDS
GELD
'£2
AMSTERDAM (ANP) - Op de ef-
NMB en
reactie. Elsevier NDU viel nog
f 5 terug tot 152. hetgeen een
nieuw dieptepunt voor dit fonds
beu-kende VNU was 60 cent la
ger op 73,10.
Gist-Brocades lag 2 lager in de
markt op j 47.40 en Heineken
ging met 80 cent achteruit op
J 51,40.
