I
Niet-partijlid in Poolse regering
Nog veel rekenwerk
op "oogst" van Voyager
Ongewoon harde aanval
VS op Oostbloklanden
Oud-minister Weizman
richt nieuwe partij op
Ga naar Engeland via Hoek van Holland-Harwich
hoek van holland
harwich
Italiaans record: vijf
overvallen in kwartier
Straks ook onbemande reizen naar Uranus en Neptunus?
ATERDAG 22 NOVEMBER 1980
Opmerkelijke benoeming na ontslag van vier ministers
tholieke leek benoemd tot een
van de acht vice-premiers van de
regeringsploeg. Jerzy Ozdowski.
lid van het Poolse parlement en
vroeger lid van de progressieve
rooms-kathoheke beweging
ZNAK. is het eerste niet-com-
munistische partijlid dat in een
dergelijke hoge regeringsfunctie
benoemd is sinds 1945. Hij krijgt
de verantwoordelijkheid voor
I familiebeleid en sociale zaken.
I Vier ministers van de Poolse re
gering zijn sinds vrijdag van hun
post ontheven. Drie van hen zijn
tegelijkertijd vervangen.
De enige die niet vervangen is, is de
minister voor volksgezondheid
Marian Sliwinski. De minister
voor bouwnijverheid Edward
Barszcz is vervangen door Jerzy
Brzostak. De minister voor ar
beid en sociale zaken, Maria
Milc'zarek, is vervangen door Jer
zy Ozdowski en de minister zon
der portefeuille Maciej Wie-
rowrski is vervangen door Sta-
nislaw Ciosek, die nu verant
woordelijk is voor de betrekkin
gen met de vakbonden.
Inval
een inval gedaan in het bureau
van de Warschause afdeling van
de nieuwe vakbeweging 'Solida
riteit'. De politie heeft alleen de
eerste verdieping van 'Solidari
teit' twee uur lang doorzocht en
niet de tweede verdieping, waar
de nieuwe vakbondsleden wor
den geregistreerd. De politie
heeft een aantal documenten in
beslag genomen, waaronder een
brief van de officier van justitie,
die betrekking heeft op de wijze
waarop de nieuwe machthebbers
denken controle te krijgen over
ondergrondse bewegingen en
met name over de activiteiten van
de burgerrechtsbeweging
KOR.
'Solidariteit' krijgt nu ook een uur
per week radiozendtijd. Er doen
geruchten de ronde dat er een
nieuw stakingsplan klaar ligt.
Deze keer van de spoorwegar
beiders en daarover zijn de lei
ders van 'Solidariteit' het niet
eens omdat een spoorwegstaking
door de Russen zou kunnen wor
den opgevat als een bedreiging
voor de veiligheid van het War-
schau-pact.
Gierek
Er worden in het openbaar steeds
meer aanvallen gedaan op het re
gime van de vroegere eerste se
cretaris van de Poolse commu
nistische partij Edward Gierek.
In het Poolse parlement ver
klaarde generaal Mieczyslaw
Moczar, een zeer machtige figuur.
die tijdens het Gierek-regime in
het verdomhoekje is geraakt
maar nu aan een snelle opleving
van zijn tijdelijk afgebroken car
rière bezig is, dat hij van mening
is dat de Poolse economie opzet
telijk uit zijn voegen is gehaald.
Moczar, die voorzitter is van de
Poolse Rekenkamer, heeft ook
aangekondigd dat de jacht wordt
geopend op alle rpensen die on
der het Gierek-regime illegale
zomerhuisjes - in feite villa's -•
hebben gebouwd.
Het vroegere hoofd van de Poolse
veiligheidsdienst dreigde in het
parlement met represailles tegen
iedereen die het in zijn hoofd
haalt „eerlijke communisten,
hun enden of heondgenoten te
kritiseren.
Jerzy Ozdowsky.
Op Europese veiligheidsconferentie
(Van onze correspondent)
MADRID - De Amerikaanse delegatieleider Griffin Bell heeft vrijdag op de conferentie
voor veiligheid en samenwerking in Europa (CVSE) te Madrid het gesol met de mensen
rechten in de Oostbloklanden en de Russische militaire interventie in Afghanistan op
een bijzonder harde manier veroordeeld.
Na motie tegen regering-Begin
(Van onze correspondent)
JERUZALEM - De Israëlische
j oud-minister van defensie Ezer
Weizman heeft vrijdagavond
'voor de televisie in Israël aange
kondigd dat hij een eigen partij
gaat oprichten. Volgens het voor
stel van Weizman moet oud-mi-
nister van buitenlandse zaken
Mosje Dajan de leider worden
van deze partij en de toekomstige
premier, terwijl hij ook oud-pre
mier Rabin heeft uitgenodigd
zich bij zijn partij aan te sluiten.
Weizman wil dat zijn partij een
alternatief wordt voor zowel de
Likoed als de Arbeiderspartij, die
j nu in de oppositie is.
j Inhoudelijk sprak Weizman zich
niet tegen de vestiging van een
Palestijnse staat uit. Hij zei voor
een Palestijnse identiteit te zijn,
en sprak de verwachting uit dat
de status van de bezette gebieden
als gevolg van de Camp David-
akkoorden en de Palestijnse au
tonomie zeker zal veranderen. In
eerste instantie pleitte Weizman
voor volledige autonomie, behal
ve in militaire en buitenlandse
politieke zaken.
Weizman is deze week begonnen
met het voorbereiden van zijn
e partij, nadat hij een motie
van wantrouwen steunde tegen
de regering-Begin, waarvan hij
drie jaar deel heeft uitgemaakt.
Weizman trad af als minister van
defensie in mei van dit jaar.
Medewerkers van premier Begin
gaven als eerste commentaar, dat
Weizman geen serieuze man is en
dat zijn nieuwe partij daarom ook
niet serieus kan worden geno-
Trieste aanblik
treinramp Italië
V1BO VALENTIA - Deze aan-
blik bood het station van het
Italiaanse stadje Vibo Valen-
tia gisteren na het gecompli
ceerde treinongeluk waarbij
tot nu toe 43 mensen om het
leven kwamen en zeker hon
derd anderen gewond raak
ten. Het ongeluk deed zich
even na middernacht voor,
toen een sneltrein van Rome
naar Syracuse in volle vaart
op twee lege goederenwagons
inreed, die vervolgens op het
tweede spoor terecht kwamen
waar juist een sneltrein uit
tegen overgestelde richting
aankwam. Beide treinen re
den met een snelheid van 160
kilometer per uur.
Griffin Bell vergeleek in zijn rede
de hedendaagse toepassing van
de rechten van de mens in de
Oostbloklanden met de manier
waarop deze 45 jaar geleden in
bepaalde staten van Europa werd
toegepast. Zonder het met name
te noemen, doelde de Ameri
kaanse delegatieleider op de pe
riode waarin Hitler met zijn her
bewapening begon.
Volgens Bell hield men zich toen,
evenals nu, met de vraag bezig of
de mensenrechten en staatssoe
vereiniteit belangrijk waren en
kreeg men 45 jaar geleden het
zelfde antwoord als nu te horen:
„Eigenlijk zijn deze twee zaken
niet zo belangrijk". De Ameri
kaanse delegatieleider waar
schuwde ervoor dat de tijd ge
leerd had dat de mensenrechten
en de staatssoevereiniteit Wel de
gelijk essentieel waren en hij
vroeg zich af of de mensheid, deze
historische ervaringen opnieuw
moest beleven om er iets van te
leren.
Hard
De rede van de Amerikaan Griffin
Bell werd door journalisten uit de
Oostbloklanden als zeer hard ge
kwalificeerd. Westerse delega
tieleden karakteriseerden de re
de van Bell als realistisch. Tij
dens een persconferentie ant
woordde Griffin Bell op de vraag
van een Russische journalist
waarom hij niet sprak over de
toepassing van de mensenrech
ten in de Verenigde Staten, dat
zijn land bereid was om over alle
tekortkomingen op dit gebied te
discussiëren.
Daarbij legde Bell er de nadruk op,
dat elke burger in de VS via de
wet de regering kan aanklagen
over de schending van de men
senrechten. Hij stelde daartegen
over dat hij tijdens zijn verblijf
van vorig jaar in de Sowjet-Unie
had geconstateerd dat de Russi
sche burgers geen enkele moge
lijkheid hebben om de'regering
op de schending van de mensen
rechten in eigen land te wij-
John Wilberforce, de Engelse dele
gatieleider, die evenals verte
genwoordigers van sommige an
dere westerse landen kritiek had
op de schending van de mensen
rechten en de kwestie-Afghanis-
tan, gaf in een evenwichtige ana
lyse de reden aan, waarom het
CVSE-proces tussen Oost en
West stagneert. Uitvoerig legde
hij uit dat de vrede alleen bereikt
kan worden door een wezenlijke
(ADVERTENTIE)
verandering, samenwerking en
informatie tussen de 35 deelne
mers aan de veiligheidsconferen
tie. Het hoofd van de Nederland
se delegatie, dr. F. van Dongen,
hoopt maandag op dit thema in te
haken.
Palme bezoekt
oorlogsfront
Iran-Irak
TEHERAN (UPI) - Olof Palme, af
gezant van de VN naar Iran en
Irak, heeft gisteren het oorlogs
front bezocht om de Iraanse be
schuldiging te controleren, dat
Irak met artillerie en raketten
woonwijken in Kermansjah en
Dizful heeft vernield, waarbij
honderden mensen het leven
hebben gelaten.
Hij vertrekt vandaag uit Teheran
naar de Jordaanse hoofdstad
Amman, waar hij naar verwach
ting de Iraakse minister van bui
tenlandse zaken Saddouh Ham-
madi zal ontmoeten. Deze woont
daar een conferentie van de Ara
bische Liga bij.
In Zimbabwe
Acht leiders
van NkomcTs
ZAPU-partij
gearresteerd
(Van onze speciale verslaggever
Wim Wansink)
SALISBURY - De Zimbabwcaan-
se regering van premier Robert
Mugabe heeft vrijdag acht leden
van de ZAPU (Zimbabwe Afri
kaanse Volksunie) van minister
Nkomo (binnenlandse zaken)
opgepakt. Onder hen bevinden
zich partijsecretaris voor publici
teit Nzira Masanga, het parle
mentslid Malunga en enkele le
den van het centrale comit-e van
departij. De arrestaties vonden in
de meeste gevallen plaats in Bu-
lawajo, de tweede stad van het
land.
Minister Nkomo deelde dit vrij
dagmiddag meeopeen plotseling
uitgeschreven persconferentie in
de tuin van zijn huis. in de zwarte
woonwijk Highlands bij de Zim-
babweaanse hoofdstad Salisbu-
Nkomo liet daarbij weten, dat de
arrestaties zonder zijn medewe
ten waren gepleegd. Hij was door
partijleden ingelicht. Als minis
ter van binnenlandse zaken is
Nkomo verantwoordelijk voor de
politie. Geüniformeerde politie
en veiligheidstroepen voerden de
arrestaties uit.
De opdracht werd gegeven door
minister van staat. Mnangagwa.
Deze is. net als Mugabe, lid van de
politiek overheersende ZANU-
PF (Zimbabwe Afrikaanse Na
tionale Unie). Mnangagwa is ver
antwoordelijk voor de veilig
heidstroepen. De regering heeft
nog niet op de uitlatingen van
Nkomo gereageerd.
„We zijn mensen", aldus Nkomo.
„een mens moet niet keer op keer
worden uitgedaagd. Dat is ge
vaarlijk. We willen ons best doen
om de onafhankelijkheid, die we
na jaren strijd hebben bereikt,
veilig te stellen. Ik roep mijn
mensen dan ook op kalm te blij
ven. Maar ik kan niets garande
ren. Ik kan niets voorspellen en ik
weet niet wat er gaat gebeuren",
zei hij
Twee weken geleden kwam het in
Bulawajo, waar Nkomo vandaan
komt, tot een bloedig treffen tus
sen aanhangers van Nkomo en
Mugabe. Daarbij vielen volgens
de laatste cijfers 58 doden. InChi-
tungwiza werden eerder deze
week vijf mensen gedood toen
een handgranaat ontplofte.
De uitlatingen van Nkomo staan in
een schril contrast met de ant
woorden die premier Mugabe
eerder vrijdagochtend gaf in een
interview met de in Salisbury
Nederlandse pers.
rweet Mugabe 'be-
onverantwoordelijke
ichter de onlusten in
e zitten.
aanwezige
Daarbij ve
paalde
Zimbabwe
Londen reizen v a. 1176.- p.p.
Auto-/motor-retour all-in v a. f 223.- p.p.
Bungalowvakanties v.a. 1337,- p.p.
7-daagse treinreizen naar
de Zuidkust v.a. 1510,- p.p.
Voor meer informatie: daar waar ze van reizen weten
of bel rechtstreeks: Stoomvaart Maatschappij Zeeland,
Big Ben Tours, telefoon 01747- 6412 Hoek van Holland
Algemeen, telefoon: 01747- 3944 Hoek van Holland
De bon ongefrankeerd opsturen naarantw nr.
3140 VD Hoek van Holland Ik wil meer weten c
uw reizen, stuurt u mij daarom uw brochures.
De ENIGE
route met
le en 2e klasse!
Geldig vanaf 1 nov 1980
ROME (DPA) - Twee jongemannen in Rome hebben gisteren een mis
daadrecord gevestigd: binnen een kwartier pleegden zij, ongestoord
door de politie vijf overvallen. Terwijl de ene jongeman de 'rugdekking'
verschafte en in de auto bleef zitten om de buit in ontvangst te nemen,
verrichtte zijn medeplichtige enig vlug handwerk: hij rukte een vrouw
haar handtas van de arm, liet zich in een winkel de inhoud van de kassa
(100.000 lire) uitkeren en haalde bij een kapper nog eens een ton. Een
juwelier in dezelfde stadswijk en zijn klanten moesten hun geld afgeven
(een kwart miljoen lire) en een man die bij een andere kapper geknipt
werd, werd beroofd van 20.000 lire.
(Door drs. Chriet Titulaer)
Terwijl het onbemande ruimtevaartuig Voyager-1 zich met
grote snelheid van de planeet Saturnus verwijdert en
koers zet naar Uranus, werken wetenschapsmensen
koortsachtig aan de meetgegevens die tijdens de passage
zijn ontvangen.
De uitgewerkte gegevens maken
duidelijk, dat Titan een erg dikke
atmosfeer heeft. Dit betekent dat
Titan kleiner is dan tot nu toe is
aangenomen. Titan is zeker niet
de grootste maan in ons zonne
stelsel, die eer valt te beurt aan de
Jupiter-maan Ganymedes.
Stikstofregen
Het is intussen duidelijk geworden
dat Titan een uitermate bizarre
wereld is. De kern van de maan
zal waarschijnlijk uit rotsachtig
gesteente blijken te bestaan.
Daaromheen zit een dikke laag
ijs. Het oppervlak van Titan zal er
dan ook uitzien als een landschap
op de Noordpool, kraters en ber
gen zal men in de ijsvlakte tever
geefs zoeken.
De atmosfeer van Titan bevat veel
stikstof. Aan de polen is het zo
koud dat stikstof in vloeibare
vorm kan blijven bestaan. De
geleerden stellen zich daarom
voor dat er bij de noord- en de
zuidpool van Titan uitgestrekte
stikstofmeren te vinden zullen
zijn. Aan de evenaar van het
maantje is het net te warm om
stikstof vloeibaar te laten, maar
het zal daar wel regenen.
In de atmosfeer van Titan heeft
men geen enkele vorm van blik-
semontlading aangetroffen. Een
magnetisch veld was niet aanwe
zig en ook een ring (waarvan men
het bestaan had voorspeld) werd
niet aangetroffen. Titan is een
dermate bizarre wereld, dat de
beschrijvingen in science-fic-
tionverhalen fantasie ontberen
om dit te beschrijven. In de atmo
sfeer van Titan, waar veelal ver
bindingen van waterstof, kool
stof en stikstof zitten, zal men te
vergeefs naar ieder spoortje van
primitief leven zoeken.
Het mysterie van de in elkaar ver
weven ringen en de donkere spa
ken in de honderden ringert lijkt
te zijn opgelost. Toen de zon door
de ijle ringen scheen werden fo
to's van de deeltjes in de ringen
door de Voyager gemaakt. Uit
deze foto's blijkt dat de deeltjes
uiterst klein waren, stofdeeltjes
zouden het hoofdbestanddeel
van de ringen vormen. Vervol
gens werd geconstateerd dat de
zwarte spaken even hard rond
draaien als het magnetische veld
van Saturnus.
Uit de natuurkunde weten we dat
alleen elektrisch geladen deeltjes
zich laten vastkluisteren in een
magnetisch veld. De fijne stof
deeltjes zouden dus elektrisch
geladen moeten zijn. Volgens
NASA-deskundigen bezitten die
deeltjes een statische lading (sta
tische elektriciteit ervaart u als u
ih een droge kamer een schok
krijgt terwijl u een deurknop
vastpakt). De fijne statisch gela
den deeltjes kunnen zowel de
zwarte spaken als de vervlech
ting van de ringen verklaren.
Meer ringen
De grote ringen van Saturnus wor
den aangegeven met letters. Voor
de Voyager bij Saturnus kwam,
was de F-ring de zesde en laatst
bekende ring. Alle ringen blijken
uit kleinere ringen te bestaan, zo
dat er bij elkaar meer dan 150 rin
gen om Saturnus zijn waargeno-
De Voyager-1 heeft nu op grote af
stand van de planeet een nieuwe,
heel ijle grote ring ontdekt, die
wordt aangeduid als G-ring. Deze
G-ring zit even ver van Saturnus
als sommige van de kleine maan
tjes. De ring werd ontdekt toen
een heel lichte schaduw werd ge
constateerd op het maantje S-13.
De maantjes S-13 en S-14 waren
al voor de Voyager-passage ont
dekt. doch hun bestaan moest
nog bevestigd worden en daarom
hadden ze nog geen mooie naam
gekregen. De Voyager bevestig
de niet alleen onomstotelijk het
bestaan van deze 13e en 14e
maan, doch ontdekte tenminste
ook een 15e maan bij de planeet
Saturnus. Verder bleek dat dë
juist genoemde F-ring op zijn
plaats wordt gehouen door deze
maantjes S-13 en S-14, die merk
waardig genoeg als tweelingen in
precies dezelfde baan om Satur
nus draaien.
De analyse van de gegevens is nog
in volle gang, doch in een verras
send vroeg stadium heeft NASA
al een aantal antwoorden gege
ven op vragen die tijdens de pas
sage werden opgeroepen. Het zal
nog jaren duren voor alle gege
vens zijn verwerkt en dus alle
antwoorden zijn gegeven. Intus
sen hoopt NASA dat er geld be
schikbaar zal komen om volgen
de Voyagers door te laten vliegen
naar de planeet Uranus. Er is nu
gepland dat in het Voyager-pro-
ject de tweede sonde op 25 augus
tus 1981 Saturnus zal bereiken en
dat die sonde op 24 januari 1986
langs Uranus zal vliegen en mis
schien zelfs op 24 augustus 1989
Neptunus zal bereiken
De totale Voyager-2-vlucht zal dan
ruim 12 jaar hebben geduurd. Om
de onderzoekingen met de Voya
gers ook voorbij Saturnus voort
te zetten heeft NASA 8 dollarcent
per Amerikaan nodig. Het is te
hopen dat dat geringe bedrag tij- Een tekening van de Voager 1 .die onlangs door de ringen van Saturnus reisde en veel veronder tellingen
dig beschikbaar komt.
