Totempalen en wigwams Speculaasplank al heel oud Recept Het paard van Sinter klaas de natuur ZATERDAG 22 NOVEMBER 1980 EXTRA PAGINA 31 "Zachtjes gaan de paarde- voetjes, trippel, trappel, trippel, trap. 't Is het paard van Sinterklaas jeHet paard van Sin terklaas is wereldbe roemd. Zo tegen 5 de cember zie je hem lustig over de daken galoppe ren, volgeladen met pakjes. De Sint heeft in zijn lange leven (hoe oud hij is weet geen mens) al heel wat paarden versle ten. Elke keer als hij een nieuwe moet kopen kiest hij een schimmel. Een wit paard dus. Dat is ei genlijk best bijzonder. De dieren die in en om het huis leven (honden, poe zen, schapen, koeien, paarden, enz.) zijn van oorsprong wilde dieren. Meestal komt de kleur van hun vacht met de omgeving a zij leven. DR i een schutkleur. Zo'n schutkleur is voor de meeste dieren de belang rijkste bescherming te gen hun vijanden. Dieren met een witte vacht zijn daarom toch wel zeld zaam. In de poolgebie den kun je ze uiteraard wel verwachten. Denk maar aan ijsberen en zeehondenjongen. Bij paarden zie je alle mo gelijke kleuren en kleur combinaties. Maar ook bij deze dieren zijn de witte paarden (schim mels) in de minderheid. Voor veulens heeft moe der natuur wel weer een handigheidje bedacht. Een schimmel wordt namelijk nooit wit gebo ren. Zij zijn altijd zwart of roodbruin. Pas later als de veulens ongeveer een jaar oud zijn beginnen ze te verkleuren. Sommi gen worden spierwit, an- De Klepperdoos ver schijnt eens in de twee weken. Redactie: An- neloes Timmerije en Marijke Kool. Bijdragen van: Margot Blonk, Monique van de Meer en Bert Janssen. Bijdragen opsturen naar: Klepperdoos, Postbus 54, 2300 AB LEIDEN. deröh houden een blauwgrijze- of rood bruine gloed. Deze soor ten noem je dan blauw- of roodschimmel. De na tuur maakt ook wel eens een foutje. Heel af en toe worden er albino-dieren geboren. Zij zijn spierwit en hebben rode ogen. Hun huid is roze, net als een biggetje. Een albino heeft geenkleurstof (pigment) in de huid. Soms komt dit ook bij mensen voor. Ook dan spreek je over albino's. Het paard van de Sint moet hard werken, dus zet al lemaal de wortels en het hooi bij de kachel, open haard of centrale ver warming! Indianen hebben veren op hun hoofd en wonen in wigwams in het Wilde Westen van Amerika. Wit te Veder, het hulpje van Arendsoog is een Indiaan. Als je de boeken van Arendsoog hebt gelezen dan merk jé dat Witte Ve der nogal raar praat. In andere boeken over het Wilde Westen zijn de indianen vaak de boeven, die de koeien stelen van de cowboys. Of ze schieten boos op mannen die een spoorweg aanleggen. Indianen bestaan echt. Maar zijn het inderdaad die schurken die de verhalen ons doen geloven, praten ze echt zo De Indianen zijn de allereerste be woners van Amerika (De Ver enigde' Staten). Zij woonden er allang toen Columbus in 1492 Amerika ontdekte. Columbus dacht dat hij Indie had gevonden, want daar was hij naar op zoek. Daarom noemde hij de bewoners die hij er zag 'Indianen'. En die naam zijn ze nooit meer kwijt ge raakt. De Indianen hadden hun eigen wetten en regels. Net zoals wij nu wetten en regels hebben. Eeu wenlang hebben ze zo geleefd, totdat de eerste blanken in Ame rika kwamen. Vanaf dat moment ging het slecht met de Indianen. Die blanken kwamen daar en be gonnen de boel te commanderen. Ze pikten ook steeds meer land De blanken wilden ook dat de In dianen voor ze gingen werken, maar daar waren ze niet zo ge schikt voor, omdat ze een heel ander leven gewend waren. Ze hadden er ook weinig zin in en Indianen (soms werden ze expres ziekgemaakt door de blanken). En ze begonnen langzaam uit te sterven. Toen de blanken over heel Amerika heersten gaven zij de Indianen gebieden waar zij konden wonen. Die gebieden heten reservaten. En daar wonen ze nog steeds. In diereservaten is het niet bepaald leuk. Er is veel armoede en wei nig werk. Daarom trekken er steeds meer Indianen weg. Nu zijn er mensen die vinden dat het met de indianen niet zo mag gaan. Ze vinden dat heel de we reld moet weten dat het slecht gaat met de Indianen, dat ze van hun grond zijn verdreven. Daar om komt er volgende week in Rotterdam een groep mensen by elkaar om te gaan praten over de rechten van de Indianen. Dat wordt ook wel tribunaal ge noemd. Het tribunaal gaat een hele week praten over allerlei toestanden in Amerika. Er ko men ook echte Indianen naar Rotterdam, maar die hebben geen veren op hun hoofd. Ze sla pen in hotels en niet in wigwams en ook de totempalen blijven in Amerika achter. Een indiaandie we allemaal kennen. Kluk-Kluk van Pipo de Clown. Hij heeft inderdaad een veer op zijn hoofd en praat raar. Hij heeft het ook altijd over zijn moeder, moeders Ugh. liepen dus gewoon weg. Daarom is toen de slavenhandel in negers uit Afrika ontstaan. De blanken wilden zelf dus niet zo hard wer ken. Ze hadden hulp nodig voor weinig of geen geld. De negers uit Afrika kenden de weg natuurlijk niet in Amerika en konden dus ook niet weglopen. Maar dat is een heel ander verhaal. De India nen waren toen voornamelijk al leen nog maar 'lastig'. Vooral omdat sommigen echt heel boos waren dat alles van ze gestolen was. Er kwamen ziektes onder de De Indianen vertellen wat er voor verschrikkelijke dingen zijn ge beurd en nog steeds gebeuren. En raar praten doen ze niet, al kunnen wij ze niet zomaar ver staan, ze praten Spaans of een andere taal. Zo vertellen ze dat hun land nog steeds wordt weg genomen en dat sommige India nen zomaar worden doodgescho ten. Ze hopen dat daardoor ieder een in de wereld leest over wat er allemaal met hun volk is gebeurd. Als jullie nu een boek over Arend soog lezen dan weetje nu dat Wit te Veder al heel lang in Amerika woont. En dat het eigenlijk heel vreemd is dat hy het knechtje van Arendsoog is. Indianen zyn toch net zo slim als blanken; mis schien zelfs wel slimmer. Dit recept is voor kinderen die al eens vaker gebakken heb ben. Wat je allereerst nodig hebt is een speculaasplank en een weegschaal. En verder heb je nodig: 150 gram bloem 75 gram boter 5 gram speculaaskruiden (die kun je kant en klaar kopen) l mespuntje bakpoeder 1 lepel melk 75 gram donkerbruine suiker En wat rijstbloem (niet voor het deeg, maar om op de specu laasplank te strooien). I Doe de lepel melk bij de brui ne suiker en doe dit goed door elkaar. In een andere bak roer je de bloem, de boter, de kruiden en de bakpoeder dooreen. 9 Dan komt nu het zwaarste werk; het deeg kneden! Je moet net zolang kneden tot dat je een mooie, gladde bal* hebt gekregen. Fak de plank en bestrooi die met rijstbloem (niet te veel!). Datzelfde doe je met de bak plaat. Druk de deegbal in de spe culaasplank en snij met een scherp mes het deeg, dat te veel is, weg. (Je maakt daar mee dus de achterkant van het speculaasje recht). 0 Sla met kleine tikjes de deeg koekjes uit de plank en leg ze op de bakplaat. 9 Leg de koekjes niet vlak naast elkaar, maar met een beetje ruimte ertussen. Als alle koekjes erop liggen, schuif je de bakplaat in een hete oven (die zetje dan op 5 en dat is 220 graden Celsius). Na ongeveer 15 minuten zijn de koekjes klaar. Op de lange avonden vóór het Sinterklaasfeest waren de bakkers druk bezig met gutsen (dat zijn v - vormige mesjes) en beitels. Ze sneden in een houten plank één of meer figuren. Vaak waren dat figuren uit de Bijbel, maar ook voorstellingen uit het gewone leven van die dagen. Te druk Je kunt wel begrijpen dat die bakkers daar erg lang mee bezig waren. Bovendien moesten ze daarnaast ook nog lekkere dingen bakken voor het feest. Daarom werd het voor veel bakkers teveel om speculaasplanken te ma ken. Er kwamen toen echte vaklieden (beeldhouwers) voor dit werk. Pondsplanken De beeldhouwers maakten onder andere "pondsplanken". In deze planken door de bakker een pond speculaasdeeg drukken. Op de pondsplank stond meestal een herder met een staf en een hond of ook wel een vrouw met een valk afgebeeld. Hoe wordt nu een plank gemaakt? De beeldhouwer zoekt eerst een mooie plank uit, van beuken- of lepenhout. Deze plank mag beslist niet 'warrig' zijn, dat betekent dat de draad van het hout mooi recht moet lopen. Vlijmscherp Als de plank op maat is gezaagd, tekent de beeldhouwer het figuur op de plank. Dan gaat hij met zyn gutsen de plank uithollen op de goede diepte. Als het figuur goed te zien is, wordt de plank afgemaakt met vlijmscherpe snij beitels. Fabriek In onze tijd maakt men de figuren in de fabriek met machines ('frezen'), maar toch moet men de afwerking van de plank van de hand doen. Als je van plan bent om een speculaasplank te kopen, let er dan goed op dat de figuren diep zijn uitgesneden, (als dat met het geval is. dan worden de speculaasjes te dun). Natuurlijk ga je dan met de plank gelijk koek jes bakken. Een recept hiervoor vind je er gens anders op deze Klepperdoospagina. Wanneer 's middags om vier uur onze schoolbel was ge gaan en we gingen voetbal spelen, dan kwam Freek er altijd aan. Frekie woonde in de buurt maar zat niet op onze school. Hij was een debiele jon gen, een mongool. Meestal riep er iemand wel: "Kom maar, Frekie, doe maar mee" Welke kant hij uit moest schoppen, daarvan had-ie geen idee. Maar we legden soms de bal op twee meter van het doel, en we riepen: "Schieten, Frekie!" En hij trok een ernstig smoel. Als het raak was, dook de keeper mooi naar de verkeerde kant, en 't was goal, en dan was Frekie kampioen van Neder land. Misschien vind je Frekie zielig. Ja. Bedenk er dan maar bij, dat ik niet vaak iemand aantrof die zo blij kon zijn als hij. Naar e tjes. t idee van Aart Staar- Sinterklaas en zijn hoofdpiet zijn weer in het land

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1980 | | pagina 31