Totempalen
en wigwams
Speculaasplank al heel oud
Recept
Het
paard
van
Sinter
klaas
de natuur
ZATERDAG 22 NOVEMBER 1980
EXTRA
PAGINA 31
"Zachtjes gaan de paarde-
voetjes, trippel, trappel,
trippel, trap. 't Is het
paard van Sinterklaas
jeHet paard van Sin
terklaas is wereldbe
roemd. Zo tegen 5 de
cember zie je hem lustig
over de daken galoppe
ren, volgeladen met
pakjes. De Sint heeft in
zijn lange leven (hoe oud
hij is weet geen mens) al
heel wat paarden versle
ten. Elke keer als hij een
nieuwe moet kopen kiest
hij een schimmel. Een
wit paard dus. Dat is ei
genlijk best bijzonder.
De dieren die in en om het
huis leven (honden, poe
zen, schapen, koeien,
paarden, enz.) zijn van
oorsprong wilde dieren.
Meestal komt de kleur
van hun vacht
met de omgeving a
zij leven. DR i
een schutkleur. Zo'n
schutkleur is voor de
meeste dieren de belang
rijkste bescherming te
gen hun vijanden. Dieren
met een witte vacht zijn
daarom toch wel zeld
zaam. In de poolgebie
den kun je ze uiteraard
wel verwachten. Denk
maar aan ijsberen en
zeehondenjongen.
Bij paarden zie je alle mo
gelijke kleuren en kleur
combinaties. Maar ook
bij deze dieren zijn de
witte paarden (schim
mels) in de minderheid.
Voor veulens heeft moe
der natuur wel weer een
handigheidje bedacht.
Een schimmel wordt
namelijk nooit wit gebo
ren. Zij zijn altijd zwart of
roodbruin. Pas later als
de veulens ongeveer een
jaar oud zijn beginnen ze
te verkleuren. Sommi
gen worden spierwit, an-
De Klepperdoos ver
schijnt eens in de twee
weken. Redactie: An-
neloes Timmerije en
Marijke Kool.
Bijdragen van: Margot
Blonk, Monique van de
Meer en Bert Janssen.
Bijdragen opsturen naar:
Klepperdoos, Postbus
54, 2300 AB LEIDEN.
deröh houden een
blauwgrijze- of rood
bruine gloed. Deze soor
ten noem je dan blauw-
of roodschimmel. De na
tuur maakt ook wel eens
een foutje. Heel af en toe
worden er albino-dieren
geboren. Zij zijn spierwit
en hebben rode ogen.
Hun huid is roze, net als
een biggetje. Een albino
heeft geenkleurstof
(pigment) in de huid.
Soms komt dit ook bij
mensen voor. Ook dan
spreek je over albino's.
Het paard van de Sint moet
hard werken, dus zet al
lemaal de wortels en het
hooi bij de kachel, open
haard of centrale ver
warming!
Indianen hebben veren op
hun hoofd en wonen in
wigwams in het Wilde
Westen van Amerika. Wit
te Veder, het hulpje van
Arendsoog is een Indiaan.
Als je de boeken van
Arendsoog hebt gelezen
dan merk jé dat Witte Ve
der nogal raar praat.
In andere boeken over het Wilde
Westen zijn de indianen vaak de
boeven, die de koeien stelen van
de cowboys. Of ze schieten boos
op mannen die een spoorweg
aanleggen. Indianen bestaan
echt. Maar zijn het inderdaad die
schurken die de verhalen ons
doen geloven, praten ze echt zo
De Indianen zijn de allereerste be
woners van Amerika (De Ver
enigde' Staten). Zij woonden er
allang toen Columbus in 1492
Amerika ontdekte. Columbus
dacht dat hij Indie had gevonden,
want daar was hij naar op zoek.
Daarom noemde hij de bewoners
die hij er zag 'Indianen'. En die
naam zijn ze nooit meer kwijt ge
raakt.
De Indianen hadden hun eigen
wetten en regels. Net zoals wij nu
wetten en regels hebben. Eeu
wenlang hebben ze zo geleefd,
totdat de eerste blanken in Ame
rika kwamen. Vanaf dat moment
ging het slecht met de Indianen.
Die blanken kwamen daar en be
gonnen de boel te commanderen.
Ze pikten ook steeds meer land
De blanken wilden ook dat de In
dianen voor ze gingen werken,
maar daar waren ze niet zo ge
schikt voor, omdat ze een heel
ander leven gewend waren. Ze
hadden er ook weinig zin in en
Indianen (soms werden ze expres
ziekgemaakt door de blanken).
En ze begonnen langzaam uit te
sterven.
Toen de blanken over heel Amerika
heersten gaven zij de Indianen
gebieden waar zij konden wonen.
Die gebieden heten reservaten.
En daar wonen ze nog steeds. In
diereservaten is het niet bepaald
leuk. Er is veel armoede en wei
nig werk. Daarom trekken er
steeds meer Indianen weg.
Nu zijn er mensen die vinden dat
het met de indianen niet zo mag
gaan. Ze vinden dat heel de we
reld moet weten dat het slecht
gaat met de Indianen, dat ze van
hun grond zijn verdreven. Daar
om komt er volgende week in
Rotterdam een groep mensen by
elkaar om te gaan praten over de
rechten van de Indianen. Dat
wordt ook wel tribunaal ge
noemd. Het tribunaal gaat een
hele week praten over allerlei
toestanden in Amerika. Er ko
men ook echte Indianen naar
Rotterdam, maar die hebben
geen veren op hun hoofd. Ze sla
pen in hotels en niet in wigwams
en ook de totempalen blijven in
Amerika achter.
Een indiaandie we allemaal
kennen. Kluk-Kluk van Pipo de
Clown. Hij heeft inderdaad een
veer op zijn hoofd en praat raar.
Hij heeft het ook altijd over zijn
moeder, moeders Ugh.
liepen dus gewoon weg. Daarom
is toen de slavenhandel in negers
uit Afrika ontstaan. De blanken
wilden zelf dus niet zo hard wer
ken. Ze hadden hulp nodig voor
weinig of geen geld. De negers uit
Afrika kenden de weg natuurlijk
niet in Amerika en konden dus
ook niet weglopen. Maar dat is
een heel ander verhaal. De India
nen waren toen voornamelijk al
leen nog maar 'lastig'. Vooral
omdat sommigen echt heel boos
waren dat alles van ze gestolen
was. Er kwamen ziektes onder de
De Indianen vertellen wat er voor
verschrikkelijke dingen zijn ge
beurd en nog steeds gebeuren.
En raar praten doen ze niet, al
kunnen wij ze niet zomaar ver
staan, ze praten Spaans of een
andere taal. Zo vertellen ze dat
hun land nog steeds wordt weg
genomen en dat sommige India
nen zomaar worden doodgescho
ten. Ze hopen dat daardoor ieder
een in de wereld leest over wat er
allemaal met hun volk is gebeurd.
Als jullie nu een boek over Arend
soog lezen dan weetje nu dat Wit
te Veder al heel lang in Amerika
woont. En dat het eigenlijk heel
vreemd is dat hy het knechtje van
Arendsoog is. Indianen zyn toch
net zo slim als blanken; mis
schien zelfs wel slimmer.
Dit recept is voor kinderen die
al eens vaker gebakken heb
ben.
Wat je allereerst nodig
hebt is een speculaasplank en
een weegschaal. En verder
heb je nodig: 150 gram bloem
75 gram boter
5 gram speculaaskruiden (die
kun je kant en klaar kopen)
l mespuntje bakpoeder
1 lepel melk
75 gram donkerbruine suiker
En wat rijstbloem (niet voor het
deeg, maar om op de specu
laasplank te strooien).
I Doe de lepel melk bij de brui
ne suiker en doe dit goed door
elkaar.
In een andere bak roer je de
bloem, de boter, de kruiden
en de bakpoeder dooreen.
9 Dan komt nu het zwaarste
werk; het deeg kneden! Je
moet net zolang kneden tot
dat je een mooie, gladde bal*
hebt gekregen.
Fak de plank en bestrooi die
met rijstbloem (niet te veel!).
Datzelfde doe je met de bak
plaat.
Druk de deegbal in de spe
culaasplank en snij met een
scherp mes het deeg, dat te
veel is, weg. (Je maakt daar
mee dus de achterkant van
het speculaasje recht).
0 Sla met kleine tikjes de deeg
koekjes uit de plank en leg ze
op de bakplaat.
9 Leg de koekjes niet vlak
naast elkaar, maar met een
beetje ruimte ertussen.
Als alle koekjes erop liggen,
schuif je de bakplaat in een
hete oven (die zetje dan op 5
en dat is 220 graden Celsius).
Na ongeveer 15 minuten zijn
de koekjes klaar.
Op de lange avonden vóór het Sinterklaasfeest
waren de bakkers druk bezig met gutsen (dat
zijn v - vormige mesjes) en beitels. Ze sneden
in een houten plank één of meer figuren.
Vaak waren dat figuren uit de Bijbel, maar
ook voorstellingen uit het gewone leven van
die dagen.
Te druk
Je kunt wel begrijpen dat die bakkers daar erg
lang mee bezig waren. Bovendien moesten ze
daarnaast ook nog lekkere dingen bakken
voor het feest. Daarom werd het voor veel
bakkers teveel om speculaasplanken te ma
ken. Er kwamen toen echte vaklieden
(beeldhouwers) voor dit werk.
Pondsplanken
De beeldhouwers maakten onder andere
"pondsplanken". In deze planken door de
bakker een pond speculaasdeeg drukken.
Op de pondsplank stond meestal een herder
met een staf en een hond of ook wel een
vrouw met een valk afgebeeld.
Hoe wordt nu een plank gemaakt?
De beeldhouwer zoekt eerst een mooie plank
uit, van beuken- of lepenhout. Deze plank
mag beslist niet 'warrig' zijn, dat betekent dat
de draad van het hout mooi recht moet lopen.
Vlijmscherp
Als de plank op maat is gezaagd, tekent de
beeldhouwer het figuur op de plank. Dan
gaat hij met zyn gutsen de plank uithollen op
de goede diepte. Als het figuur goed te zien is,
wordt de plank afgemaakt met vlijmscherpe
snij beitels.
Fabriek
In onze tijd maakt men de figuren in de fabriek
met machines ('frezen'), maar toch moet men
de afwerking van de plank van de hand doen.
Als je van plan bent om een speculaasplank
te kopen, let er dan goed op dat de figuren
diep zijn uitgesneden, (als dat met het geval
is. dan worden de speculaasjes te dun).
Natuurlijk ga je dan met de plank gelijk koek
jes bakken. Een recept hiervoor vind je er
gens anders op deze Klepperdoospagina.
Wanneer 's middags om
vier uur
onze schoolbel was ge
gaan
en we gingen voetbal
spelen,
dan kwam Freek er altijd
aan.
Frekie woonde in de
buurt
maar zat niet op onze
school.
Hij was een debiele jon
gen,
een mongool.
Meestal riep er iemand
wel:
"Kom maar, Frekie, doe
maar mee"
Welke kant hij uit moest
schoppen,
daarvan had-ie geen
idee.
Maar we legden soms de
bal
op twee meter van het
doel,
en we riepen: "Schieten,
Frekie!"
En hij trok een ernstig
smoel.
Als het raak was, dook de
keeper
mooi naar de verkeerde
kant,
en 't was goal, en dan was
Frekie
kampioen van Neder
land.
Misschien vind je Frekie
zielig.
Ja. Bedenk er dan maar
bij,
dat ik niet vaak iemand
aantrof
die zo blij kon zijn als hij.
Naar e
tjes.
t idee van Aart Staar-
Sinterklaas en zijn hoofdpiet zijn weer in het land