Fotoboeken bieden vaak alleen plaatjes
oeken - boeken - boeken - boeken - boeken - boeken - boeken
Levendig en realistisch
beeld van Zuid-Amerika
'Karei Deugd'
i
George Weinhofen: hollen of stilstaan
NIEUW
OP DE
BOEKEN
PLANK
In veel gevallen ontbreekt Informatie en ordening
W I
'De belofte van de lange haren"
Het Vaticaan
1
at -W.
Prentenboek
?ur.va*fc.
SDAG 19 NOVEMBER 1980
)als speculaas met sinterklaas en banket met kerst
s het eind van het jaar het seizoen van de dure en
iaak lijvige plaatwerken. Uitgevers dromen minder
ian een White Christmas dan van een degelijk kijk-
poek op ieders koffie- of bijzettafel. De markt voor
I lulke kostbare publikaties lijkt onverzadigbaar.
S het bijzonder schijnt dat op
te gaan voor fotoboeken -
misschien minder bijzonder
I dan het lijkt nu heel Neder-
I land behalve van televisietoe-
I stellen ook van camera's is
I voorzien. Want er wordt wat
op los gekiekt. Een fotoloze
vakantie is geen vakantie, een
gezin dat niet op de foto staat,
is geen gezin.
I' egioenen leveren 's avonds
slag in hun donkere kamers,
al of niet geteisterd door be-
dorven chemicaliën, lekken-
de dokalampen, onscherpe
negatieven, te lange of te kor-
te belichtingstijden, om zich
daarna met korzelige disci-
pline te zetten aan het aan-
j vullen van de familiealbums.
j 'oor deze markt van toegewij-
I de volhouders bestaat het fo-
toboek. Wat mogen zij daar
van verwachten, behalve een
bevestiging van hun ama-
jteurschap? Men zou zeggen:
nieuwe ideeën, handzame
technische informatie, mel
ding van nieuwe ontwikke
lingen. Kortom, een creatieve
stimulans.
laar het is op dat punt dat het
doorsnee fotoboek niet veel
meer biedt dan de stimulans
van een anderhalf-voltsbatte-
rijtje dat een accu moet opla
den.
lekijken wij het "Fotojaarboek
1981" dat bij Focus Elsevier is
verschenen. Stellen wij in de
eerste plaats vast dat het een
volledig Britse uitgave is, tot
en met de samensteller, de
typografie en het naai- en
bindwerk toe. Een mooi lijvig
boek, dat wel, maar het for
maat van 29x21,5 cm is de er
gernis van iedere boeken-
kastbezitter. Het is voorbe
stemd om een ligboek onder
andere ligboeken te worden.
De samensteller, R.H. Mason,
schrijft dat "foto's van oorlo
gen, geweld en baldadigheid"
niet zijn opgenomen. "Dit zijn
eendagsvliegen", schrijft hij,
"die in de pers of andere me
dia voldoende aandacht kre
gen. Ook foto's over het leed
in onderontwikkelde gebie
den krijgen in dit boek geen
plaats: er zijn andere geschik
tere media voor"
Ik wil de heer Mason zijn me
ning over eendagsvliegen wel
eens waar zien maken. Een
opmerkelijk aantal oorlogsfo
tografen (Robert Capa, Bill,
Eppridge, David Duncan,
Larry Burrows, Donals
McCullin) behoren tot de bes
ten die het vak heeft voortge
bracht - en niet alleen op het
strijdtoneel.
Maar goed, de heer Mason heeft
er dus een gezellig fotoboek
van willen maken, dat zonder
aanstoot door het gehele ge
zin op de schoot genomen kan
worden. Zodra die maatstaf
van gezelligheid wordt aan
gelegd, is het oppassen gebla
zen, want dan hebben we
minder te maken met een in
structief fotoboek dan wel
met het officiële album van
een gezelligheidsvereniging.
De informatie in het Fotojaarboek 1981 bij deze foto luidde: "een
genre foto die herinneringen oproept aan wat velen van ons graag
deden toen we jong waren"
Wat dat betreft stelt "Fotojaar
boek 1981" dan ook niet te
leur. Er zijn rissen portretten
van veel lachende bejaarden
die al of niet rook uitblazen,
van een geamuseerde konin
gin Elizabeth (in het boek
komen hinderlijk veel foto's
van Britse politici voor die
peinzen, slaperig of uitgesla
pen kijken), dieren, gevaar
loos gefotografeerde naakten.
Niemand die daarvan wakker
ligt in de fotografie.
Waar het wel en grondig in te
leurstelt, is het gebrek aan or
dening, rubricering, en aan
informatie over hoe en waar
om een foto genomen werd
(die uitleg is altijd boeiend als
de fotograaf werkelijk iets te
zeggen heeft).
Wat hebben we aan de medede
ling bij een opmerkelijke foto^
van twee meisjesgezichten
die als een soort begroeiing
uit een landschap oprijzen,
die niets anders zegt dan:
"Een foto die de fantasie
prikkelten "Geheugen" is ge
titeld. Deze titel, en de bloe
men en de omkapte vrouwen,
zouden een zekere associatie
kunnen leggen met de dood.
"Het is in elk opzicht zeer ori
gineel"
Dat is het commentaar van een
leraar bij het 35e opstel dat hij
op een avond moet doorne
men.
Voorbeeld van waar het in foto
boeken om gaat - boeken die
iets te vertellen hebben, is de
serie "Photography Year",
die jaarlijks door Time Life
Books wordt uitgegeven.
Daarvan worden zowel de
amateur- als beroepsfoto
graaf iets wijzer. Niet alleen
zijn daarin de belangrijkste
bekroonde foto's van de jaar
lijkse talrijke internationale
prijsvragen te zien, maar er
worden ook lezenswaardige
onderwerpen in aangesne
den. In de uitgave van 1978,
die ik toevallig voor me heb
(die van 1980-'81 verschijnt
een dezer dagen), is bijvoor
beeld een hoofdstuk gewijd
aan het verschijnsel van de fo
tobriefkaarten die plotseling
voor verzamelaars een rage
zijn geworden.
De enige Nederlandse foto uit
het "Fotojaarboek 1981, geno
men door Rainer Kemper
Andere onderwerpen: de nieu
we cameratechnologie, ont
dekkingen (van nieuw talent),
belangrijke fototentoonstel
lingen (waaronder privé-col-
lecties) en hoogtepunten van
het fotografische jaar. De
tekstschrijvers van deze cate
gorieën hebben zich er niet
met een Jantje-van-Leidcn
afgemaakt, ze beheersen het
onderwerp, zeggen er zinnige
dingen over, vertellen ook
anekdotes over de fotografen.
Dat is waar het om gaat.
Niet onvermeld mag blijven
"Uit de geschiedenis van de
fotografie", uitgegeven door
Elsevier Focus en Teleac, dat
onderdeel uitmaakt van de
gelijknamige Teleaccursus.
Het betreft opnieuw een En
gelse produktie (de televisie
serie stamt ook uit Engeland)
en is in zijn beknoptheid toch
volledig.
HENK LEFFELAAR
'De gemenerikken"snikte En
geltje, wacht maar, ik krijg
ze nog wel'. Opeens werd hij
zo razend, dat hij een uitge
droogde paardevijg van de
straat opraapte, en door de
openstaande ramen van de
school naar binnen smeet. Het
scheen raak te zijn, wat er
klonk een hevig gegil, en er
verschenen woedende gezigh->
ten voor de ramen. "Een nul",
juichtte Jaime, "vooruit En
geltje, recht in de goal". En
weer zeilden een paar paar-
demoppen met een grote boog
naar binnen.
Een veelbelovend fragment uit
het nieuwe boek van Miek
Dorrestein, De belofte van de
lange haren.Een verhaal dat
zich afspeelt in een klein
Zuidamerikaans dorpje, ge
legen aan de Amazone-rivier.
Hoofdpersoon is de 9-jarige
Jorge, of liever gezegd Engel
tje, want zo wordt hij door ie
dereen genoemd.
Tot zijn grote verdriet heeft zijn
moeder ooit, toen de jongen
een jaar of drie was en ernstig,
ziek, uit dankbaarheid voor
Engeltjes uiteindelijke red
ding de maagd Maria beloofd
haar zoontjes haar niet te
knippen voor zijn tiende jaar.
Engeltje zit er maar mooi mee:
hij wordt gepest en lang haar
is lastig in zo'n warm klimaat.
Plaaggeesten ontziet hij niet,
getuige bovengenoemd
fragment, waarin hij op wei-
Mkk Domstel»
De belofte van de
lange haren
Engeltje is trouwens een don
dersteen, die met zijn
vriendje Jaime geregeld het
dorp op stelten zet.
Miek Dorrestein is erin ge
slaagd humor en spanning te
combineren met een realisti
sche kijk op de Zuidameri-
kaanse samenleving. Uit
gangspunt is de manier waar
op kinderen en volwassenen
met elkaar omgaan, hun reac
ties, vreugde en verdriet. De
levensechte beschrijving van
de dorpsbewoners versoepelt
de overgang naar een andere
cultuur en samenleving, zo
dat de lezer zich gemakkelij
ker daarin kan verplaatsen.
Knap en logisch met het verhaal
verweven ontstaat een leven
dig beeld van het alledaags
bestaan in Latijns-Amerika.
De verhouding tussen rijk en
arm: het armoedige bestaan
van arbeiders op rubberplan
tages; de grote angst om met
lepra besmet te raken; de
sterke betrokkenheid bij de
religie; en de levensfilosofie
in veel zuidelijke landen, die
ook in dit verhaal sterk naar
voren komt.
Een manier van leven die veel
mensen uit het westen op het
eerste gezicht zorgeloos lijkt.
Hier wordt duidelijk aangege
ven waarom voor veel inwo
ners van Zuid-Amerika alleen
de dag van vandaag telt: mor
gen kan het immers met je af
gelopen zijn....De belofte van
de lange haren is een serieus
onderbouwd, goed gedocu
menteerd boek, waarbij lees
plezier humor en spanning
voorop staat.
De illustraties van Jenny Da
lenoord volgen de tekst op de
voet en geven een sfeervol,
maar nauwgezet beeld van
bewoner en landschap.
Voorkinderen vanaf 9 jaar, prijs
15,75. Uitg.Ploegsma.
MARGOT KLOMPMAKER
ROME - Vaticaan, paus. Dat is
een ondeelbare drieëenheid.
De eerste en de laatste zijn
overbekend. Het Vaticaan is
echter nog voor velen iets on
bestemds. Men kent de Sint
Pieter en men heeft wel eens
van de kunstschatten ge
hoord. Maar daar blijft het
dan vaak bij. Dat is nu niet
meer nodig.
De fotograaf Fred Mayer heeft
het Vaticaan in beeld ge
bracht. Schitterende foto's in
een prachtig fotoboek van
zeer groot formaat.
Om het boek nog meer aanzien
te geven beschrijven voor
aanstaande journalisten van
de meest bekende dagbladen
(Le Figaro, Neue Zürcher Zei-
tung, Times, Osservatore
Romano) de diverse aspec
ten: Vaticaan in relatie tot
rooms katholieken, en niet-
rooms katholieken: minia-
tuurstaat en wereldkerk, au
diënties, dagelijkse leven,
musea en pauskeuze.
Foto's en tekst geven een
boeiend beeld van het reilen
en zeilen van de kleinste staat
(44 ha). Een staat, waar mis
daad en geweldpleging prak
tisch taboe zijn. Een staat
zonder bars, restaurants en
nachtclubs. Een staat zonder
regering en parlement. Een
staat, waarin "de opperste
pontifex, soeverein van Vati
caanstad, alle wetgevende,
uitvoerende en rechterlijke
machten bezit" (Concordaat
1929 tussen paus Pius XI en
Mussolini).
Kortom een zeldzaam mooi
boek, dat op unieke wijze het
Vaticaan in beeld brengt.
"Het Vaticaan" Miniatuurstaat
en wereldkerk. Elsevier. Fred
Mayer, 135,--.
THEO KROON
Karei Deugd, met als ondertitel
101 manieren om verschrik
kelijk boos te worden, gaat
over de haat-liefdeverhou
ding tussen broer en zus.
Engelientje en Karei Deugd
vliegen elkaar voortdurend in
de haren. Het gescheld is niet
van de lucht. Trut, hufter,
misbaksel. Geheel eigentijds
dus.
Hun ouders blijven merkwaar
dig kalm onder alle woe
deuitbarstingen, al druipt de
jam van de muur bij het ont-
ander met de nodige korrel
tjes zout neemt.
Veel kinderen zullen de manier
waarop broer en zus elkaar
dwars zitten herkennen, en
van de pesterijen over en
weer genieten.
Goed dat de schrijver Hans
Henkes naast alle humor ook
even serieus ingaat op de
vraag waarom Karei zo snel
kwaad wordt. De jongen is
bang, onzeker en voelt zich al
gauw in een hoekje gedreven.
Dan reageert hij agressief.
f,,
7
:r
bijt. Vooral moeder is berus
tend en verzucht „het zal de
storm wel zijn". Ze voelt haar
kinderen wel aan en sust na
afloop vriendelijk de verhitte
gemoederen.
In alles overheerst de humor,
die zorgt dat de lezer een en
Illustratie
Hans Henkes
Karei Deugd
Eenvoudig, realistisch taalge
bruik, korte zinnen en veel
dialoog brengen vaart in dit
verhaal over zeer herkenbare
emoties. Voor kinderen vanaf
9 jaar. Uitg. Ploegsma, ill.
Hans Henkes, prijs 17.90.
M. K.
Gebaseerd op de verhalen die
Aslrid Lindgren schreef over
de kinderen in Bolderburen,
zijn twee prentenboeken ver
schenen: Lente in Bolderbu
ren (al uitgebracht), en nu,
zeer toepasselijk, Winter in
Bolderburen.
Tekst van Astrid Lindgren en
tekeningen van Ilon Wikland
vullen elkaar aan en draaien
om één ding: de pure lol en
pret van kinderen die zich be
zig houden met de voorberei-
dingen voor hel kerstfeest.
Vooral de felgekleurde tekenin
gen suggereren een sfeer van
knus, fijn, gezellig, plezierig,
en doen wat stijl betreft vaag
denken aan de illustrator
Carl Larsen.
Soms een duidelijke omlijning
en invulling van 'de vorm,
soms ook wazig en vaag.
Voor jonge kinderen vanaf 4
jaar, ook voor beginnende le
zers.
Uitg. Ploegsma, prijs f 14,90.
M.K.
Ditmaal geen gerenommeerde
detectiveschrijver in de
"stallen" van Sijthoff maar
een jonge debuterende Am
sterdammer. Want al is Geor
ge Weinhofen dan wel geen
geboren hoofdstedeling hij is
er wel getogen. Hij woont er
sinds zijn vierde jaar. Hij
heeft er jarenlang in de horeca
zijn brood verdiend en heeft
er heel wat tijd aan sport be
steed.
Voor hij zich aan een boek
waagde had hij wat liedjes en
sketches geschreven. Maar
nu. is hij met een compleet
boekwerk gekomen. Een
avonturenroman? Een detec
tive? Een thriller? Ik weet het
niet. Van alles een beetje,
Moord, roof, sex soms in
snelle opeenvolging. Dan
weer een hele tijd eigenlijk
niets.
Soms is het wel aardig. Hier en
daar heeft zijn verhaal sfeer.
Duidelijk geschreven met
kennis van zaken betreffende
het uitgaansleven en de sport.
Maar dat alles maakt zo'n de
buut nog niet geslaagd. Daar
voor is meer nodig. Vaak
rammelt de geschiedenis van
de onwaarschijnlijkheden.
En wanneer ver voor het ein
de de moorden zijn opgelost
moet onze "held" zo nodig
bokskampioen van Neder
land worden. Natuurlijk, daar
droomde hij allang
Daarom worden we ook op
gescheept met een uitvoerige
reportage van een bokspartij.
Misschien aardig voor de lief
hebbers maar in het boek een
nutteloos aanhangsel. Nau
welijks meer terzake doende.
Bovendien kan Weinhofen zijn
schrijverij niet altijd op gelijk
niveau houden. Er zijn passa
ges dat men zich in een
schoolkrantje waant. Maar
meteen daarop zit men toch
weer gespannen te lezen. Het
doet wat aan hollen of stil
staan denken.
Toch is het goed dat Sijthoff
zulke auteurs een kans gunt.
Niet omdat het al goed is.
Maar dat kan het wel worden.
Aanwezig talent kan gedijen
onder de warmte van belang
stelling.
"Terug in de stad", door Geor
ge Weinhofen, uitg. Sijthoff,
13,50.
Shoestring
Eddie Shoestring is dankzij de
KRO-televisie op zaterdag
ook in ons land een bekende
mijnheer geworden. Een
computerspecialist die zo no
dig particulier detective
moest worden en daarbij een
wat wazige relatie met een ra
diostation onderhoudt.
Wie, wat, waar en waarom? Het
wordt in de televisieserie niet
zo bijster duidelijk gemaakt.
Waarom zou men ook? Het
gaat er kennelijk alleen om
dat het tv-kijkend publiek
een uurtje wordt bezigge
houden.
Dat het wat stuntelig gaat moet
het dan maar op de koop toe
nemen. Maar als men inmid
dels toch wel nieuwsgierig is
geworden waarom die wat
slungelige figuur zo'n aan
drang had om te gaan speuren
dan kan men nu de oplossing
van dit raadseltje in de boek
winkels vinden.
Aan de hand van zijn eerste
avontuur kan men lezen
waarom hij het één opgaf om
het andere te beginnen. De
Eddie Shoestring in de ge
lijknamige tv-serie
achtergrond van de televisie
serie, om zo te zeggen. Voor
hen, die het graag willen we
ten.
"Shoestring", door Paul Al-
deman, uitg. Sijthoff, 19,50.
KOOS POST
Ecce Homo. George Crosz,
f29,50. Uitg. Meulenhoff.
Het eens zo "zedenkwetsende
hoogtepunt" uit het grafisch
werk van de bekende Duitse
kunstenaar George Crosz.
Mondriaan. H.L.C. Jaffé, f79,-.
Een overzicht van Mondriaans
artistieke loopbaan met een
bespreking van zijn werk.
Voorzien van vele kleurenil
lustraties.
Photodiscovery. Bruce Ber
nard, f 79,-.
Een overzicht van 100 jaar foto
grafie (1840-1940). Veel aan
dacht voor het werk van foto-
pioniers als Talbot, Daguerre
en Nadar, maar ook verras
send werk van onbekende fo
tografen. Elke foto wordt in
de oorspronkelijke kleur ge
reproduceerd Uitg. Meulen
hoff.
Kerkelijk ambt. Prof. Edward
Schillebeeckx, f27,90.
Voorgangers in dc gemeente
van Jezus Christus. Uitg. Ne-
lissen.
Liefde op een dwaalspoor/
Liefde in de stijgbeugels.
Omnibus van Barbara Cartland,
f27,50. Uitg. De Kern.
Het andere hart. Sally Mandel,
f26,-.
Uitg. De Kern.
Koud is de zee. Edward L.
Beach, f28,50.
Afzonderlijk leesbaar vervolg
op de onderzeebootromans
Sluipvaart in de Pacific en
Stof op de golven. Uitg. De
Kern.
Geschiedenis van het marxis
me. Leszek Kolakowski,
f65,-.
Ontstaan, ontwikkeling en ont
binding. Deel 2 verschijnt in
december van dit jaar, het
laatste deel medio 1981. Uitg.
Spectrum.
Begrafenis van de manen. Sas-
kia van Rees, f 19,90.
Een boek dat bedoeld is als aan
zet tot een beter begrip van
het autisme in het algemeen.
Het geeft een beeld van de
belevingswereld van het au
tistische kind, dat voor het
eerst zelf aan het woord komt.
Uitg. Unieboek.
Bedroefd maar dankbaar. Levi
Weemoedt, f 16,50.
Uitg. Thomas Rap.
De graven van Holland en de
abdij van Rijnsburg. Prof. F.
Hugenholtz, prof. E. Cord-
funke en dr. B. Dijkstra.
Een beschrijving van het me
disch/archeologisch onder
zoek naar de stoffelijke resten
van de te Rijnsburg begraven
leden van het Hollandse gra
venhuis. Uitg. Walburgpers te
Zutphen.
Stukjes van de wereld, Errit
Petersma, f 14,90.
Uitg. Bert Bakker.
"Wayang Golek". Peter Buur
man, f 49,50.
De fascinerende wereld van het
klassieke West-Javaanse
poppenspel. Er wordt een
beeld geschetst van de histo
rie, de wijze van opvoeren en
een overzicht gegeven van
alle bestaande poppen. Illu
straties en tekeningen ver
duidelijken de tekst. Ook zijn
twee verkorte versies van
twee hindoesagen opgeno
men. Uitg. Sijthoff.
"In de groene ruimte". Tekst
Piet van Zalinge, foto's Na-
tuurfotografengilde (NFG).
Natuurfotografie komt steeds
meer in de belangstelling.
Helaas heeft deze ontwikke
ling ook een kwalijke kant er
zijn talloze voorbeelden van
onherstelbare schade toege
bracht aan het milieu als ge
volg van overmatige belang
stelling van fotografen.
Om dit te voorkomen heeft een
groep natuurfotografen in
Nederland besloten een ver
eniging op te richten met als
doel het bevorderen van na
tuurfotografie zonder versto
ring van de natuurlijke om
geving.
Dit Natuurfotografengilde
(NFG) presenteert zich nu
voor het eerst met een exposi
tie van 260 geselecteerde
kleuropnamen van de aange
sloten 80 leden Deze exposi
tie draagt als titel "Iedereen
welkom in de Groene Ruim
te" en is te zien in Laren, Den
Haag, Rotterdam, Tilburg,
Apeldoorn. Almelo, Assen en
Haarlem.
De tentoongestelde foto's zijn
bijeengebracht in het boek
"De Groene Ruimte" met
tekst van Piet van Zalinge.
Het NFG hoopt dat tentoon
stelling en boek zullen bij-
d ragen tot natuur- en land
schapsbescherming in ons
land.
Uitg. Elsevier, prijs 29,50.
