blijft sekten "luidruchtig tegenspreken
yisserijbeleid blijft uit
Winstdaling bij Philips
herschi/drinks
Minister op glad ijs
Van moorden
verdachte
man in
hongerstaking
-G2S3S3EE9
I loll (tar: "Serie leent zich vooreen fors standpunt'
Justitie onderzoekt
afvaltransporten
Moerdijks bedrijf
SNSDAG 19 NOVEMBER 1980
Hollaar, hoofd van de afdeling documentaire en gods-
"1 jLenstige programma's van de N CRV, geeft toe, dat achter
Cs aanpak van de tv-serie "Niet te geloven" (sekten en
Yiestelijke bewegingen) hier en daar vraagtekens kunnen
I orden gezet. Waar mogelijk zal in de nog volgende pro-
J 'amma's met kritische opmerkingen van kijkers reke-
ng worden gehouden. Maar aan de epilogen van presen-
„„tor Sipke van der Land - die in nauw overleg met de
ccs-ogrammaleiding zijn tot stand gekomen - wordt niets
sranderd. De grotere voorzichtigheid die de NCRV wil
Verbrachten zal alleen zijn te merken in de opbouw van het
•ogramma. Het uitgangspunt blijft hetzelfde.
is duidelijk niét de bedoeling
£®n de NCRV geweest, de kijkers
een vrijblijvende manier over
_edendaagse sekten in te lichten.
Dl Hollaar (in de Gids): "Wij ne-
Pien de sekten en bewegingen se-
leus, maar wel op een andere
•«kanier dan zij zelf wensen, en wij
"preken ze luidruchtig tegen",
serie wil niet op een halfbak
ken wijze waarschuwen voor be
taalde gevaren. Van de NCRV
Logen de kijkers een stelling-
•iame en een antwoord verwach-
èn. Wij hechten eraan, duidelijk
I zijn".
"arikatuur
Et laatste kreeg de vroegere Leid-
Te remonstrantse predikant dr. A.
#V. Cramer (Oegstgeest) van de
üCRV ten antwoord, toen hij
jaar had geschreven, als "getui
de" door Sipke van der Land te
Jijn "misbruikt" in diens "kruis-
jbchtje tegen Transcendente Me-
^itatie"(TM).
Jkmer - die zelf enige tijd Trans
cendente Meditatie beoefende en
J»ver deze beweging en meditatie-
Jechniek ook een boek schreef -
-ioemt in zijn brief aan de omroep
iet programma over TM een
^goedkope karikatuur als aan
loop tot een preekje van Van der
Land".
"Van der Land blijkt het niet nodig
te vinden, zijn meningen op fei
ten te baseren, getuige onder
meer zijn bewering dat mantra's
(betekenisloze klanken) namen
van Hindoegoden zouden zijn.
Dr. Cramer heeft hem tijdens een
vraaggesprek trachten duidelijk
te maken, dat TM geen zwart-
wit-beoordeling verdient. "Er is
veel in te waarderen en er zijn
ernstiger bezwaren tegen in te
brengen dan Van der Land te
voorschijn bracht. Iedere nuan
cering heeft hij echter weggela
ten".
Cramer - die op het ogenblik we
gens een predikantsvacature een
pastorale functie vervult binnen
de hervormde gemeente van
Oegstgeest-vraagt zich af, of zo'n
aanpak een christelijke omroep
vereniging waardig is. "Moet het
christendom zó worden aange
prezen?"
Vrij hard
Paul Hollaar maakt er geen ge-
helm van, de oosterse sekten in
de eerste drie afleveringen met
opzet "vrij hard" te hebben aan
gepakt, "omdat hun praktijken,
zoals het ronselen van mensen,
DR. CRAMER
„misbruikte getuige"
dubieus zijn". Deze week waren
de Jehova's Getuigen aan de
beurt. Volgens Hollaar was die
aflevering "voorzichtiger". "De
zaak ligt bij de Jehova's Getui
gen ook anders".
De chef godsdienstige program
ma's beseft, dat Sipke van der
Land met deze uitzendingen zijn
nek heeft uitgestoken.
"Maar hij niet alleen. De serie be
paalt, zoals ook onze andere
godsdienstige uitzendingen, me
de het gezicht van de NCRV. Ze
leent zich voor een forse stand
puntbepaling. Ik zeg er meteen
bij: wij pretenderen geen objecti
viteit. Christenen kunnen niet
objectief staan tegenover sekten
die mensen manipuleren en reli
gie tot commercie laten verwor
den. 'Niet te geloven' is geen ob
jectieve journalistiek maar een
opiniërend produkt".
De NCRV heeft op haar benadering
van het sektewezen uiteraard
reacties verwacht, maar niet zó
veel. Van der Land moet nu al
honderden brieven beantwoor
den.
De positieve en negatieve reacties
houden elkaar ongeveer in even
wicht. De meeste tegenkanting
komt van niet-NCRV-leden. Dat
klopt ook met de waardering die
de eerste afleveringen kregen. De
gemiddelde kijker gaf het pro
gramma een mager zesje, terwijl
de NCRV-leden zelf er een royale
zeven voor over hadden.
Overigens is de kritiek uit eigen
kring lang niet mals.
"Sipke van der Land bewijst het
christendom geen dienst door
zijn nogal onchristelijke werk
wijze", schrijft W. Bakker uit
Waalre in de Gids van deze week.
En G. H. van den Berg uit Zoe-
termeen "Van der Land treedt
deze mensen niet als geïnteres
seerde gesprekspartner maar als
betweter tegemoet. Een te goed
kope manier van evangeliever
kondiging".
Vooral zijn vooringenomenheid en
zijn daarop gebaseerde slotcom
mentaren zijn mikpunt van kri
tiek.
Persoonlijk
Al lijdt Sipke van der Land er geen
seconde onder en slaapt hij er
niet slechter door, hij moet het
toch wel even verwerken, dat de
aanvallen op dit programma vaak
persoonlijk zijn gericht.
"Er blijken veel mensen te zijn die
op het christendom zijn afge
knapt en daarvan met littekens
rondlopen. En dan nemen ze het
mij kwalijk dat ik niét ben afge
knapt en nog steeds een blijmoe
dig christen ben".
Het geeft de presentator uit Wasse
naar voldoening, dat de pro
gramma's "kennelijk hun doel
bereiken". En dat is: "mensen
waarschuwen voor de gevaren
van sekten en geestelijke stro
mingen". "Daar was het ons om
te doen, en dat werd hoog tijd,
want niemand anders deed het.
Journalisten niet omdat zij mis
schien bang waren voor de ge
volgen, wetenschappers niet
omdat zij de sekten alleen als een
verschijnsel willen beschrijven
of omdat ze de dialoog zoeken".
Rekening
Komt er nog een programma
waarin op de oorzaken van het
ontstaan van zoveel geestelijke
groepen wordt ingegaan? In de
sekten, zo wordt immers gezegd,
krijgen de kerken de rekening
gepresenteerd voor wat ze zelf
verwaarloosden.
Paul Hollaar acht zó'n programma
in principe mogelijk, maar hij
vraagt zich wel af, of dat interes
sant is voor een massamedium
als televisie, aangezien de. ge
middelde kijker geen behoefte
voelt aan diepgravende uiteen
zettingen. Dat gebeurt ook in de
onderhavige serie niet. Trou
wens, voor wie speciale belang
stelling heeft in deze zaken heeft
de NCRV nog wel een boekenlijst
klaar liggen
Overigens wordt in de laatste afle
vering wel ingegaan op de rol van
de kerken. De titel van dat slot-
programma is: "Hand in eigen
boezem".
Paul Hollaar "Het is niet te ont
kennen, dat sommige technieken
die de sekten hanteren ook in be- wm.
paalde christelijke groepen
voorkomen".
S. J. DE GROOT
PAUL HOLLAAR
„wij pretenderen geen objectiviteit"
linderlijk gedrag. Over het ge-
Irag van vele jeugdigen tijdens
je kerkdiensten krijgen de her-
ormde kerkvoogden in Katwijk
.an Zee de laatste tijd steeds
klachten. Ze gaan vooral
Ver het luid voeren van ge-
prekken onder elkaar en het be-
i#»*fhadigen van kerkbanken.
A^elfs de nieuwe banken in de
>Chthus- en de Pniëlkerk zijn niet
jeilig voor de vernielzucht van de
[ugd", schrijft de kerkvoogdij in
en oproep aan de kerkgangers
,^m op dit euvel te letten.
JUT
'j wekken allen die bij de opvoe-
ing van de jeugd betrokken zijn,
gezins- zowel als in vereni-
jngsverband, op om aan deze
'lak ernstig aandacht te beste-
:n, al weten wij dat dit moeilijk
omdat vaak met de eigenlijke
iders geen contact bestaat".
terkbezoek. In de drie gerefor
meerde kerken van Rijnsburg
Sjn op zondag 26 oktober de
"^"ferkgangers geteld. In de mor-
endiensten bleken 2311 mensen
-J'nwezig te zijn en in de middag
ediensten nog eens 1022.
I Ontmoetingsdag. Zaterdag
Iv ordt in het kerkelijk centrum
£JDe Regenboog" in de Leidse
van half 11 tot om
4 uur, een "ontmoetings-
lag" gehouden onder het motto
"Samen tot uw dienst". Aan de
hand van dit thema wil men pro
beren duidelijk te maken, "dat
we allemaal actief betrokken zijn
bij het wel en wee van onze ge
meente en kerk"
Van half 11 tot 11 uur wordt er kof
fie gedronken en om 11 uur be
gint het programma. Omdat de
kerkedag iets voor het hele gezin
moet zijn, is er voor de kinderen
een speciaal programma ge
maakt. In het middaguur wordt
'er gezorgd voor een eenvoudige
lunch. De dag eindigt met een
korte liturgische viering.
Lezing. Vrijdagavond om 8 uur
houdt de Wassenaarse evangelist
D. Jan Bruijn in de Lokhorstkerk
aan de Pieterskerkstraat in Lei
den zijn laatste lezing in de serie
"In wat voor tijd leven wij?"
Bruijn spreekt over: "Komt er
ooit vrede?"
Beroepen
Hervormde Kerk: beroepen te
Wateringen J. van 't Ende Gro
ningen, te Arnemuiden en te
Barneveld A. de Reuver Capelle
aan de IJssel, te Bodegraven J.
Smit Hilversum, te Zaandam P.
Oussoren (luthers) Utrecht, te
Echteld (Geld.) E. J, Rietveld
Terneuzen, te Heino J. van Haaf-
ten Terkaple (Fr.); aangenomén
naar Steenderen J. Adolfsen
Halle, naar Haarlem-Schoten R.
Crouwel Bunnik, naar 's Graven-
zande (deelgemeente) C. Groot
Lekkerkerk, naar Meerkerk J.
Vis Op- en Nederandel; bedankt
voor Rhenen J. Quak Vianen.
Overleden: dr. R. B. Evenhuis te
Amsterdam, 81 jaar, predikant en.
kerkhostoricus, schreef een vijf
delig standaardwerk over de ge
schiedenis van de Amsterdamse
hervormde gemeente.
Gereformeerde Kerken: aange
nomen de benoeming tot mede
werker voor catechese en pasto
raat aan de afdeling praktische
theologie van de theologische
hogeschool in Kampen H. R.
Juch Bennekom.
Gereformeerde Kerken Vrijge
maakt: beroepen te Zuidlaren E.
Woudt Den Helder.
Christelijke Gereformeerde Ker
ken: beroepen te Middelburg H.
P. Brandsma Drachten.
Gereformeerde Gemeenten: be
dankt voor Middelburg A. Moer
kerken Nieuw-Beiierland.
Luchtmachtpredikant Langeveld:
In een tv-interview over de
discussie binnen de
krijgsmacht inzake de
kernwapens bracht minis
ter De Geus(defensie) ook
de geestelijke verzorging
ter sprake. Ds. Coen Lan
geveld, luchtmachtpredi
kant in Leeuwarden,
vindt, dat hij dat beter niet
had kunnen doen, want
toen begaf de minister zich
op glad ijs.
Het is best te begrijpen dat de hou
ding en de uitingen van een aan
tal geestelijke verzorgers de mi
nister niet welgevallig in de oren
klinken, maar de minister zal
binnen zijn organisatie toch de
verzorgers moeten aanvaarden
die de kerken en het Humanis
tisch Verbond willen inzetten.
Dat schreef ds. Langeveld zaterdag
in de Leeuwarder Courant. "De
minister is buiten zijn boekje ge
gaan".
De Hervormde Kerk heeft zich al in
1962 duidelijk uitgesproken over
het gebruik van kernwapens. Dat
deed veel stof opwaaien, maar die
uitspraak is recht overeind blij
ven staan. En de gereformeerde
synode sprak uit. dat van elke
christen mag worden verwacht
dat hij alles in het werk zal stellen
om de rol van deze wapens terug
te dringen en het gebruik te allen
tijde tegen te gaan. Ook het Vati-
caan heeft dingen over kernwa
pens en de bewapeningswedloop
gezegd die niet voor tweeërlei
uitleg vatbaar zijn.
Al zullen die kerkelijke uitspra
ken niet door iedereen beaamd
worden, toch kan men, aldus ds.
Langeveld, niet anders ver
wachten dan dat het grootste
deel van de geestelijke verzor
gers de stem van de kerk zal la
ten doorklinken in zijn werk.
Dat kan zelfs de minister niet te-
gehouden. De geestelijke ver
zorging is er niet ten behoeve
BEVOEGDHEID
Er zijn nog velen die ten aanzien
van de geestelijke verzorging uit
gaan van het oude gezegde
"Wiens brood men eet, wiens
woord men spreekt". Wie wèl het
salaris van de krijgsmacht op
strijkt. maar niet mede verant
woordelijk wil zijn - ook al is hij
geestelijk verzorger - hoort bin
nen de krijgsmacht niet thuis, zei
onlangs een officier. En een
commandant stelde de vraag, ol
het wel kan worden toegestaan
dat een geestelijk verzorger dui
delijk zijn mening geeft over
kernwapens en dergelijke, ook al
zegt hij nog zo hard dat dit een
geloofsuitspraak is.
De geestelijke verzorgers blijven
met hun werk verre buiten de be
voegdheid van de minister, stelt
ds. Langeveld. Kerk en staat zijn
gelukkig gescheiden.
De discussie over de wapenwed
loop heeft de geestelijke verzor
gers veel meer werk gegeven. Dat
schuwen zij niet, maar zegt
luchtmachtpredikant Langeveld.
dat moet dan wel iets blijven
waar het militaire apparaat zich
niet in mengt. Niet de minister
bepaalt de grenzen van hun werk
Dat doet de kerk, en zij alleen.
Voor de tv heeft minister De Geus
verklaard, dat zijn brief aan de be
velhebbers van de drie krijgs-
machtonderdelen oyer tic kern
wapen-discussie ook was be
doeld voor de geestelijke verzor
gers.
Ds. Langeveld vindt dat niet eor
reet. Ten aanzien van deze ver
zorgers moet de minister geen
brief sturen aan de bevelhebbers
"Daarvoor zijn andere adressen
En dan graag eerst overleg voor
dat er een brief komt".
p Geen eensgezindheid in EG Illegale haringvangst
USSEL (GPD/ANP) - Twee da-
n beraad tussen de visserij mi-
asters van de Europese Negen
eeft geen akkoord opgeleverd
ver het toekomstig visserij be-
eid in de Europese Gemeen
"Maar er is veel werk ver
meer begrip ontstaan voor
standpunten en afge
sproken is dat we binnenkort
éérder praten", zo zei de Neder
bewindsman Gerrit Braks
andbouw en visserij) na afloop.
Br de hoeveelheden vis die de
ïegen in de Europese wateren
^nogen vangen, alsmede over de
egelingen voor de toegang tot de
kustwateren zullen de Negen be-
/,'in december een akkoord zien te
Met een klassieke ma-
athonvergadering kan hel touw-
rekken over het visserijbeleid
'an de Gemeenschap half de
cember dan tot in de laatste de-
worden afgerond,
vraagpunten die de
voorzitter er. de
Europese Commissie de komen-
10DDIEFSTAL - Dieven blijken
le afgelopen driejaar van het dak
pan een door de gemeente Den
Bosch aangekochte kerk meer
dan 300 kilo lood en 100 kilo zink
te hebben gestolen,
in en ander kwam dezer dagen
het licht toen het dak van de
voormalige Sint Jozefkerk begon
te lekken en goederen, die in de
kerk waren opgeslagen, ernstig
werden beschadigd.
de dagen opnieuw gaan onder
zoeken - via overleg met alle lid
staten - zijn: hoe moet de bij
vangst bij de industriële visserij
meetellen bij het berekenen van
de hoeveelheden ('quota's') die
gevangen mogen worden en hoe
moeten de historische rechten
van Nederland en Frankrijk om
in de kustwateren van bijvoor
beeld Engeland en Ierland te vis
sen, worden "meegewogen'.
Haring
Braks toonde zich optimistisch
over de hervatting van de haring
vangst volgend jaar. Hij zei: "Er
zijn aanwijzingen dat er volgend
jaar hoe dan ook een hoeveelheid
haring op de Noordzee gevangen
zal mogen worden".
De bewindsman maakt zich onge
rust over het feit dat er op het
ogenblik in Europese visserijha
vens (bijv. in het Belgische Oos
tende) regelmatig - zij het kleine
hoeveelheden - haring wordt
aangevoerd. Sommige lidstaten
van de EG laten die kleine vang
sten oogluikend toe indien als
verklaring voor die vangsten
wordt gegeven dat het "bijvang
sten" (bij andere vangsten) zijn.
"Dat er merendeel haring wordt
gevangen heb ik als argument
gebruikt bij mijn pleidooi om in
elk geval volgend jaar weer ha
ringvangsten toe te staan", aldus
Braks. Zoals bekend is de ha
ringvangst dit jaar, evenals vorig
jaar, verboden. In februari van
het volgende jaar wordt er een
belangrijk rapport van biologen
verwacht over het haringbestand
in de Europese visserij wateren.
Dat rapport zal een belangrijke
factor zijn in de besluitvorming
over of er komend seizoen al dan
niet haring zal worden mogen ge-
EINDHOVEN (ANP) Philips
heeft over het derde kwartaal van
1980 een nettowinst behaald van
f52 min tegen f139 min in de
zelfdeperiode van 1979. De omzet
nam met 12 pet toe van f 7.827
min tot f8.776 min. In het derde
kwartaal van 1979 steeg de omzet
met 4 pet.
Over de eerste negen maanden van
dit jaar komt de nettowinst uit op
f286 min tegen f462 min in de
eerste drie kwartalen van vorig
jaar. De omzet nam in deze perio
de met 12 pet (v.j. 3 pet) toe van
f22.828 min tot f25.588 min.
Per gewoon aandeel van f 10 beliep
de nettowinst in het derde kwar
taal f0,23 (f0,73) en in de eerste
negen maanden f 1,45 (f2,47).
Ondanks een verslechterde eco
nomische situatie heeft de omzet
in-de eerste negen maanden van
1980 zich gunstig ontwikkeld.
Evenals in het eerste halfjaar was in
deze periode de stijging sterker
dan de raad van bestuur had ver
wacht.
De resultaten gaven echter een
verdere daling te zien. Een voort
gaande druk op de verkoopprij
zen als gevolg van een onvermin
derd scherpe concurrentie, ver
dere kostenstijgingen die de ver
betering van de produktiviteit
overtroffen en een toeneming
van de financieringslasten speel
den hierbij een rol.
In de eerste negen maanden daalde
het aantal werknemers bij Phi
lips 2.800 tot 376.500. Belangrijke
dalingen kwamen voor m de
EEG-landen en in het gebieds
deel "Australië en Nieuw-Zee-
land". In de overige gebiedsdelen
buiten Europa was sprake van
toenemingen. In Nederland
daalde het aantal personeelsle
den op vergelijkbare basis met
700 tot 79.900.
DEN HAAG (ANP) - De 31-ja-
rige Haagse portier Koos H.,
die wordt verdacht van twee
moorden, is in hongersta
king. Hij heeft volgens een
woordvoerder van justitie al
flink wat gewicht verloren.
Koos H. wordt verdacht van de
moord op de 1 I-jarige Edith
Post uit Wassenaar en van de
moord op de 18-jarige Emy
de Boer uit Schiedam.
Koos H. zit op het ogenblik in
het huis van bewaring in
Maastricht. Hij ontkent ook
maar iets met de twee mis
drijven te maken te hebben.
De Hagenaar zit sinds 3 okto
ber in voorlopige hechtenis.
Vorige week dinsdag is zijn
gevangenhouding opnieuw
met 30 dagen verlengd, tot 11
december.
Hij kan dan nog eens 30 dagen
worden vastgehouden maar
dan dient zijn zaak op korte
termijn voor te komen.
KLUNDERT BREDA (GPDi Dc
transporten van afvalstoffen door
een bedrijf vanaf het Moerdijkse
industrieterrein naar Engeland
en Ierland worden door justitie
onderzocht. Dat deelde officier
van justitie mr. Koops desge
vraagd mee. Koops is als milieu-
officier belast met het onderzoek
naar de overtreding van de hin
derwetvergunning door het
Moerdijkse bedrijf. De vergun
ningverlening is overigens ook
nog niet rond.
Volgens burgemeester B. van
Wouwe van Klundert valt op dit
moment nog niet te zeggen wan
neer de vergunning kan worden
afgegeven. De officier van justitie
bleek op dc hoogte van de trans
porten naar Engeland te zijn. En
gelse gemeentebesturen hebben
er bij de Britse regering op aan
gedrongen een einde te maken
aan de transporten van chemisch
afval vanaf Moerdijk
Volgens Britse autoriteiten is het
(ADVERTENTIE)
hiaakjedmtmafiual...MelkmcJü!
Herschi Cassis met zuiver
mineraal water, zuivere
vruchtensappen en uitslui
tend natuurlijke suikers
zonder toevoeging van onnatuurlijke
smaak of kleurstoffen'
*-r-
Herschi/Drinks Hoensbroek. tel. (045) 21 17 77
afval zwaar giftig. Woordvoer
ders van het bedrijf ontkennen
dat en zeggen dat hel om on
schuldige stoffen gaat. Mr. Koops
zei gisteren dat hij al enige tijd op
de hoogte was van de transpor
ten. Hij had ervan vernomen door
middel van in Engeland versche
nen persberichten. "Ik weet niet
om welke stoffen het precies
gaat", aldus mr. Koops. Hij heeft
de zaak overgedragen aan het
onderzoeksteam, dat bestaat uit
vertegenwoordigers van onder
meer de technische milieu-dienst
Drechtsteden, politiemensen en
vertegenwoordigers van het mi
nisterie van volksgezondheid.
In mei is justitie met een onderzoek
naar de activiteiten van het
Moerdijkse bedrijf begonnen,
nadat er verdenkingen waren op
lozingen van chemische afval
stoffen in het Hollandsch Diep.
Bij een controle op het terrein
werden toen ettelijke honderden
vaten met giftige afvalstoffen ge
vonden die niet op het bedrijfs
terrein thuishoorden. Tevens
werd een ondergronds leidingen-
stelsel ontdekt dat gebruikt zou
kunnen zijn voor lozing van af
valstoffen in het Hollandsch
Diep
Het onderzoek van justitie heeft
zich ook al in een vroeg stadium
gericht op het scheepsvervoer
vanaf het bedrijf Het ging daarbij
met name om twee schepen,
waarvan een aantal vrachten mo
gelijk niet was geboekt Dei
Rijksaccountantsdienst werd er
bij gehaald om de hele boekhou
ding door te worstelen.
