Netwerk van regels
voor huwelijk
absurd en misdadig
Bedreiging met oordeel en hel kan waanzinnig maken
Werkgevers staan niet
te springen voor
vrouwen in'mannenbaan'
Discrimineren
ontoelaatbaar
Kritiek op overheid in
beleid consumentenzaken
VRIJDAG 14 NOVEMBER 1980
James Irwin
terug naar
Nederland
De Amerikaanse ex-astronaut
James Irwin is van plan, in de
lente van volgend jaar naar
ons land terug te komen. Dat
hoorden wij van het Instituut
voor Evangelisatie in Drie
bergen. Irwin was van de zo
mer in ons land.
De organisatoren van zijn eerste
verblijf hier beschouwen dit
bezoek als geslaagd. De vroe
gere astronaut, die graag over
zijn maanervaringen vertelt
maar niet minder over zijn
-persoonlijke relatie met
Christus, trok veel mensen
naar de jaarlijkse jongeren
dag van de Evangelische Om
roep. Ook de grote kerk in Al
phen aan den Rijn stroomde
vol toen Irwin spreker was in
pen evangelisatiesamen
komst. Centraal in zijn toe
spraken stond het thema dat
de komst van Christus naar
de aarde belangrijker is dan
ir de
Er wordt op het ogenblik ge
dacht aan een toernee in het
voorjaar zoals dit jaar het be
zoek in Alphen is geweest.
Dat wil zeggen: met een ont
vangst door gemeentebestu
ren, recepties, samenkom
sten en persoonlijke ge
sprekken. James Irwin wil
dan vooral leidinggevende
mensen met zijn boodschap
bereiken.
Orthodox-katholieken verdedigen tolerantie
En
"De seksualiteit is fundamenteel een goede zaak. Ze is de
rijkste taal waarin twee wezens kunnen communiceren
Die stelling liet de Franse filosoof
Olivier Clément horen op een
tweedaags congres van Westeu-
ropese orthodox-katholieken,
dat in Avignon (Zuid-Frankrijk)
werd gehouden. Clément is een
bekeerling.
De Orthodox-Katholieke Kerk
verschilt organisatorisch van de
Rooms-Katholieke omdat zij
geen topfiguur als de paus kent
Zij is opgedeeld in een aantal pa
triarchaten, die wel onderlinge
banden hebben, maar al eeuwen
zelfstandig zijn en dan ook niet
altijd eensluidende opvattingen
hebben over godsdienstige en
theologische vraagstukken. Dis
cussies daarover blijven moge
lijk, wat ook het congres in Avig
non weer heeft aangetoond.
Achting
Olivier Clément verwierf met zijn
betoog de volle instemming van
de ruim zeshonderd conferentie-
garigers, onder wie veel jongeren,
geestelijken en bisschoppen.
De kritiek op de recente officiële
rooms-katholieke uitspraken in
zake huwelijk, gezin en seksuali
teit was op dit congres niet van de
lucht.
Clément noemde het vangen van de
huwelijksmoraal in een netwerk
van regels, geboden en verboden
"niet alleen absurd maar ook
misdadig".
orthodoxe jongere zei: "Een
kerk dié haar tijd besteedt aan het
veroordelen van afwijkende me
ningen over het leerstuk van de
Drie-eenheid, voorbehoedmid
delen en abortus en niet tegelijk
Krachtig stelling neemt tegen
doodstraf, martelingen en oorlog
verdient niet de achting van de
mensen"
Een andere Franse bekeerling be
dankte de orthodoxe leiders dat
zij de huwelijkspartners geen
onuitvoerbare geboden hebben
opgelegd met alle funeste gevol
gen van dien voor het huwelijk én
voor de godsdienstbeleving. (In
tegenstelling tot de rooms-ka
tholieke priesters zijn de meesten
van hun orthodox-katholieke
collega's getróuwd).
Ook inzake echtscheidingen is de
orthodoxe opvattingtoleranter
dan de rooms-katholieke. Ge-
scheidenen kunnen naar de
communie gaan. Ze hebben het
wfllicht nog méér nodig dan an
deren, luidt het argument. In be
paalde gevallen is zelfs een twee
de huwelijksinzegening moge
lijk. Het congres wilde dat ook
bevestigd zien.
ropa geen patriarchaat bestaat.
Er zijn Grieks- en Byzantijns-or
thodoxe gemeenschappen. In
Frankrijk leven nogal wat Rus-
sisch-orthodoxen, die daar na de
Russische revolutie van 1917 zijn
terecht gekomen. Zij moeten
niets van het communisme heb
ben en willeh dan ook niet terug.
Later hebben anderen - onder
wie ook dissidenten - zich bij hen
aangesloten.
In Avignon was een zeker gemis
merkbaar aan een eigen Westeu
ropees patriarchaat. Maar gezien
de verschillende achtergronden
van de gelovigen lijkt dat nog een
ver ideaal.
De orthodoxe congressen worden
eens in de drie jaar gehouden.
Ook uit Oost-Europa bestond
belangstelling voor het samen
zijn in Avignon.
Rijnsburg. De Evangelisch
Christelijke Gemeente in Rijns
burg - behorende tot de vrije bap
tistengemeente - krijgt op zater
dag 6 december in ds. J. A. Visser
te Amsterdam een nieuwe predi
kant. De intrededienst wordt die
dag om half 4 gehouden in de ge
reformeerde Immanuëlkerk aan
de Kerkstraat.
Ds. Visser zal zijn tijd verdelen tus
sen Rijnsburg en de organisatie
European Christian Fellowship
die zending verricht in landen
achter het IJzeren Gordijn. In
verband daarmee zal hij in de
maanden mei tot en met septem
ber afwezig zijn.
Zondag 7 december om 4 uur is er
een welkombijeenkomst in de
aula van de christelijke mavo-
school, waar deze gemeente zon
dags altijd samenkomt. Het is de
bedoeling dat ds. Visser in Rijns
burg gaat wonen.
I Alphen aan den Rijn. De her
vormde en gereformeerde kerke
raden hebben ds. Hanemaaijer
(Alphen) benoemd tot pastor van
het bejaardencentrum "Drie-
hoorne". Hij is zijn werk daar al
begonnen. In april vorig jaar ging
ds. Hanemaaijer (66) met pen
sioen, na 25 jaar predikant in her
vormd Alphen-centrum te zijn
geweest.
Beroepingswerk. Gereformeer
de Kerken Vrijgemaakt: beroe
pen te Zwijndrecht L. J. Joosse
IJmuiden.
Gereformeerde Gemeenten: be
roepen te Hilversum R. Boogaard
Leiden, die bedankte voor Rot-
terdam-Zuidwijk; bedankt voor
Brakel J. Mol Rijssen.
Leiden. In het Evangeliecentrum
aan de Zijlsingel 2 in Leiden zal
dinsdagavond om 8 uur de kleu
renfilm "Christinnereis" worden
vertoond. Dat is het tweede deel
van de film "De christenreis naar
de eeuwigheid", naar het beken
de boek van de zeventiende-
eeuwse prediker en schrijver
John Bunyan.
Vluchtelingen. Het Christelijk
Jongeren-Verbond in Nederland
heeft 44.000 bijeengebracht
voor het internationale vluchte
lingenwerk. Op een jubileumdag
in Lage Vuursche ter gelegen
heid van het 125-jarig bestaan van
de Wereldbond van YMCA's
(Young Men Christian Associa
tion) kreeg Yukio Miyazaki, YM-
CA-functionaris voor vluchtelin
genwerk, 15.000 voor Palestijn
se vluchtelingen in Jordanië en
29.000 voor het urgentiefonds
van de Wereldbond.
Ideaal
Frankrijk telt ongeveer 300.000 or
thodox-katholieken. Zij behoren
niet allemaal tot hetzelfde pa
triarchaat, omdat er in West-Eu
LEIDEN- De Vereniging van Vrij
zinnige Hervormden Leiden-
Oegstgeest heeft in het blad
"Kerk en Wereld" een adverten
tie geplaatst waarin zij meedeelt,
samen met de hervormde "Bos-
huizerwijk" (Zuidwest) in Leiden
te zoeken naar een predikant(e).
Die zal zijn (haar) werktijd gelijk
over beide groeperingen moeten
verdelen
De vereniging zelf telt ongeveer 225
adressen, verspreid over Leiden
en Oegstgeest. Dat is te weinig
voor een volledige predikants
plaats.. Daar staat tegenover, dat
de predikant van de Boshuizer-
wijk (dr. Jongeneel) dringend as
sistentie nodig heeft om zijn gro
te wijkgemeente te kunnen be
werken.
Vrijzinnigen en
Boshuizerwijk
zoeken samen
een predikant
Tot mei vorig jaar vervulde ds. Wa
genvoorde deze gecombineerde
functie (vrijzinnigen en Boshui
zerwijk). Hij ging toen met pen
sioen. Het was door de minder
rooskleurige financiële toestand
van de Leidse hervormde ge
meente eerst niet duidelijk, of er
wel een opvolger voor hem zou
kunnen komen.
De beroepingscommissie voor deze
vacature heeft een brede basis,
want de toekomstige predikant
moet ook kunnen samenwerken
met de gereformeerden in deze
wijk. Zijn taak zal worden vast
gesteld in overleg met de daar
werkende collega's.
Pogingen om op de traditionele
manier een predikant te krijgen
zijn tot nu toe mislukt. Vandaar
de advertentie in "Kerk en We
reld".
De centrale kerkeraad van Leiden
zal te zijner tijd het beroep uit
brengen.
Rome-Reformatie
Gesprek over
het gemengde
huwelijk
afgebroken
De theologische gesprekken tussen
de Lutherse en de Hervormde
Wereldbond en het Vaticaan over
het gemengde huwelijk zijn af
gebroken. Tien jaar geleden werd
hiermee begonnen, maar er kon
geen overeenstemming worden
bereikt omdat de Rooms-Katho
lieke Kerk vasthoudt aan de eist
dat het huwelijk om geldig te zijn
voor een priester wordt gesloten.
Hervatting van het gesprek heeft,
volgens de deelnemende theolo
gen, pas zin als tussen Rome en
de Reformatie eerst overeen
stemming ontstaat over het we
zen van de kerk en men eikaars
kerk en ambt volledig erkent. Die
wederzijdse erkenning is, gezien
de huidige stand van het theolo
gische gesprek, nog niet moge
lijk, zo werd op een persconferen
tie namens de Lutherse Wereld
bond gezegd. "Dat betekent, dat
er voorlopig ook nog geen oplos
sing in zicht is voor het gemengde
huwelijk".
De theologen willen, dat de Wereld
raad van Kerken een onderzoek
laat instellen naar de niet-theolo-
gische factoren die bij een ge
mengd huwelijk een rol spelen.
En de kerken wordt aanbevolen,
eens een studie te maken van wat
zij van zichzelf denken. Dit ter
voorbereiding van een oplossing
van de oecumenische hamvraag:
de wederzijdse erkenning van el
kaar als kerk.
Pleidooi. Op een oecumenische
bijeenkomst in München heeft de
rooms-katholieke dogmaticus
professor Heinrich Fries gepleit
voor een algemeen concilie van
alle christenen. Hij sprak van een
"betreurenswaardige terugval in
de polemiek". Diepste oorzaak is
volgens hem de angst van veel
rooms-katholieken dat hun kerk
verprotestantiseert'
Ds. Lentz van "Schakenbosch" (Voorschoten-Veur):
Zijn ervaringen als pas
tor hebben ds. A. H.
Lentz geleerd, dat om
gang met psychiatri
sche patiënten niet zo
veel verschilt van de
omgang met andere
mensen. Soms vraagt
hij zich zelfs af, wie het
gekst zijn en wie het
gezondst reageren.
Ds. Lentz is verbonden aan de
hervormde gemeente in
Voorschoten-Veur, als
geestelijk verzorger van het
psychiatrisch ziekenhuis
"Schakenbosch" te Leid-
schendam. Ditmaal vult hij
met een verhaal dé rubriek
Werktekening" in het lan
delijke blad "Woord en
Dienst" (veertiendaags or
gaan voor het hervormde ge
meenteleven).
Verstrikt
De predikant heeft het gevoel
dat men binnen de christelij
ke kerken verstrikt zit in al
lerlei religieuze, dogmatische
en ethische schema's die
ziekmakend werken. "Het
letterlijke bijbelgebruik kan
'geest-dodend' zijn. Oordeel-
sprediking en helbedreiging
kunnen 'waanzinnig-ma
kend' functioneren".
Op grond van bijbelteksten
noemt men psychiatrische
patiënten soms "door de dui
vel bezetenen". Ds. Lentz
vindt dat onbarmhartig en
onjuist. "Deze mythische taal
van een uit een bepaalde tijd
afkomstige wereldbeschou
wing kan men niet tot een
'eeuwig geldende uitspraak
maken om een stukje gebro
kenheid van de schepping te
verklaren. Zeker niet wan
neer dat uitloopt op discrimi
natie van zieke i
laas worden nog al te vaak de
ze zo kwetsbare en gevoelige
medemensen door pastoraal
geweld vermorzeld"
Precies
Omgang met psychiatrische pa
tiënten vraagt vóór alles een
oprechte en waardige aan
dacht voor de medemens,
schrijft ds. Lentz. "Onze pa
tiënten blijken vaak een bij
zonder precies gevoel te heb
ben voor onze reacties".
"Als pastoraal werker behoef je
de patiënt niet te genezen. Dat
is de taak van de arts met zijn
staf. Je mag er wel bij zijn. Als
een levend teken van Gods
nabijheid. Uiteraard is goed
overleg met arts en verple
ging wenselijk. Hoewel de
pastorale werker zeker reke
ning moet houden met de zie
„Schakenbosch", psychiatrisch ziekenhuis in Leidschendam.
kelijke instelling van de pa
tiënt, zal hij zich niet al bij
"voorbaat in een medisch mo
del. mogen laten manoeuvre
ren. Zo van: dit is een psy
chopaat, zij is een hysterica,
3 lijdt aan schizofre-
Contact
"Nodig is: veel luisteren. Men
zal altijd weer moeten probe
ren, door te dringen tot de ei
genlijke nood van de mens.
Te nabij is niet goed, te af
standelijk zeker ook niet. Men
zal zich moeten hoeden voor
ijdel vroom geklets. Maar als
men volhardt in het omgaan
met de ander op een beschei
den wijze, dan wordt contact
mogelijk".
UTRECHT (ANP) - De gemiddelde
werkgever staat bepaald niet te
springen om vrouwen aan te ne
men voor wat 'traditioneel' als
een mannenbaan wordt be-
1 schouwd. Dat is niet alleen
gebleken uit het aantal deelne
mende werkgevers aan de "be-
roepenverkenningsdag" voor
vrouwen die het Gewestelijk Ar
beidsbureau in Utrecht op 1 mei
heeft gehouden - er kwamen er
veertig, veel minder dan op een
gewone "banenmarkt" - maar
ook uit hun voornamelijk 'af
wachtende" houding op die dag.
Over die dag is gisteren een rapport
gepubliceerd, waarin ook de re
sultaten staan van enquêtes on
der de deelnemende werkgevers,
de bezoekende vrouwen (ruim
1.400) en de bemiddelaars van het
arbeidsbureau.
De bedoeling was letterlijk een we
derzijdse verkenning van de mo
gelijkheden die er voor vrouwen
zijn.in niet "typisch" vrouwelijke
beroepen, het verschaffen van in
formatie - ook over omscho-
lingsmogelijkheden - en het be
kijken van eventueel noodzake
lijke aanpassingen.
Maar werkgevers en werkzoeken
den bleken toch meer van het ba-
nenmarkt-idee, het vullen van
vacatures, uit te gaan. Ook werk
te het verwarrend, dat er nogal
veel traditionele vrouwenbanen
werden gezocht en aangeboden.
Van de twintig vrouwen die ook
echt een baan vonden, gaan er
een paar - na een bedrijfsoplei
ding - aan het werk als verwar
mingsmonteur en een als bu
schauffeur.
De vrouwen die naar het arbeids
bureau kwamen, waren over het
algemeen vrij jong (onder de der
tig) en de helft van hen had geen
gezinsverantwoordelijkheid, zo
dat meer dan de helft werk zocht
(kon zoeken) voor 25 of meer uur
per week. Over het algemeen
bleken de vrouwen ook meer be
reid, zich bij de eisen van de
werkgevers aan te passen dan
omgekeerd: maar een paar werk
gevers toonden zich bereid, hun
eisen meer op het "aanbod" af te
stemmen. Mede in verband
daarmee gaat het ministerie van
sociale zaken nu na, of het moge-'
lijk is de beroepsopleidingen in
de centra voor vakopleiding voor
volwassenen ook in "deeltijd" te
gaan geven.
Een van de conclusies is, dat werk
gevers die echt vrouwen willen
aantrekken voor banen die dus
ver dusvec als "mannenbanen"
worden beschouwd, een actief
wervingsbeleid moeten voeren.
De werkgevers die op de "ver
kenningsdag" géén afwachtende
houding aannamen kregen het
meeste bezoek en boekten de
meeste successen.
Een herhaling van de beroepen-
verkenningsdag lijkt zinvol,
vooral als de vrouwen zich dan
alleen over "mannenbanen"
kunnen oriënteren en er ook naar
kunnen solliciteren. De werkge
vers zullen dan bereid moeten
zijn, daadwerkelijk vrouwen in
mannenbanen aan te nemen en
daar hun wervings- en perso
neelsbeleid op af te stemmen.
Maar die kans zit er voorlopig niet
erg in, nu de werkloosheid al
maar groter wordt en de vraag
naar arbeidskrachten afneemt.
Directeur C. Pot van het Utrecht
se arbeidsbureau: "Als er genoeg
kerels zijn is het voor een werk-
geVer heel wat eenvoudiger om
dan maar een man aan te nemen"
Overigens gelooft hij wel, dat de
verkenningsdag een - zij het be
scheiden - bijdrage heeft gele
verd aan de mentaliteitsverande
ring die nodig is om vrouwen ge
lijke kansen te geven, zeker nu ze
in hun "eigen sectoren", zoals
bijvoorbeeld de verplegings
dienst in ziekenhuizen, steeds
meer te maken krijgen met "con
currentie" van mannen. Zes jaar
geleden was de werkloosheid
onder vrouwen procentueel even
groot als die onder i
die twee keer zo hoog. II
Kort geding tegen discotheken
BERLIJN - Bao Bao, een Chinese panda, in een speelse bui op zijn eerste
'open dag' in de Westberlijnse dierentuin. Bao Bao, die tijdens een bezoek
van Helmut Schmidt aan Peking, door de Chinese partijleider aan V/est-
Duitsland werd geschonken, mocht gisteren voor het eerst buiten spelen.
DEN HAAG (GPD) - Konsumen-
ten Kontakt vreest dat de uitvoe
ring van het consumentenbeleid
steeds verder in de schoenen van
de consumentenorganisaties
wordt geschoven. Deze organisa
ties worden steeds sterker belast
met controle op voorschriften en
met onderhandelingen met het
bedrijfsleven op basis van wet
ten.
De overheid is zelf verantwoorde
lijk voor de uitvoering van de
wetgeving en daarom pleit de
consumentenorganisaties voor
de instelling van een „ombuds
man" die de uitvoering en coör
dinatie van dc wetgeving op zich
zou moeten nemen. Van het zo
genaamde consumptiebeleid
komt weinig terecht als de over
heid niet snel zorgt voor wetten
ter verbetering vaaprodukten en
produktiemethoden, meent
KK
De organisatie is teleurgesteld over
het feit dat de overheid consu
mentenvoorlichting op radio en
televisie en consumentenopvoe-
di ng zo weinig stimuleert. Juist
in tijden van inkomensdaling is
consumenteninformatie en -be
scherming van het grootste be
lang. Daarop mag niet worden
bezuinigd.
UTRECHT (GPD) - Het zogenaamde 'selectieve toelatingsbeleid' dat de
Utrechtse discotheken Cartouche (mede-eigendom van tv-presentator
Ton Poppes) en Hordijk hanteren is ontoelaatbaar. Dat zei raadsman mr.
H. Doeleman gisteren tijdens een kort geding, door een aantal Surina-
mers aangespannen tegen de beide discotheken. De raadsman vroeg
zich bovendien af of het enthousiasme van de politie voor die selectie
(het slechts beperkt toelaten, dus gedeeltelijk weigeren van kleurlingen)
wel zo gerechtvaardigd is. Overigens is Poppes door deze zaak inmid
dels door zijn werkgever, de Tros, geschorst.
Eerder had de Utrechtse officier van justitie, mr. W. H. Droesen tijdens een
strafzaak tegen onder andere beide discotheken vanwege overtreding
van de anti-discriminatiewetten al gezegd die 'selectie' verfoeilijk te
vinden; een selectief toelatingsbeleid betekent eveneens discrimina
tie.
Mr. Doeleman meende dat strenge maatregelen, zoals het ministerie van
justitie die voorbereidt, op hun plaats zijn. „Want dat Nederland zo
tolerant is, kunnen we naar het rijk der fabelen verwijzen. Dagelijks
ervaren mensen met een donkere huidskleur hoe het is om hier te moe
ten leven".
Wat betreft het weigeren van kleurlingen in disco's („In Nederland in het
algemeen en in Utrecht in het bijzonder") zei mr. Doeleman, dat er niet
alleen sprake is van het 'derven van levensvreugde'.
„Van de schaarse situatie die voor minderheidsgroepen ontstaat, maken
lieden van twijfelachtig allooi gebruik. Zij duiken in het gat op dc markt
en exploiteren gelegenheden waar de elders geweigerden wel welkom
zijn, maar waarvoor ze fiks moeten betalen".
Volgens mr. Doeleman is de huidige strafwetgeving onvoldoende om
effectief op te treden tegen het kwaad van de discriminatie in de horeca-
sector. Als het al tot een veroordeling komt, is de boete van zo'n f500
voor een groot bedrijf gemakkelijk te betalen. De raadsman zag daarom
vooralsnog meer in een kort geding, dat kan resulteren in het opleggen
van een aanzienlijke dwangsom.
De raadslieden P. Doedens en L. Achterberg van genoemde discotheken
meenden dat de Surinaamse vereniging Sarnani Hai er 'een spelletje van
maakt om met groepen tegelijk de disco's binnen te komen. Mr. Doe
dens zei 'over een rits kleurlingen in alle kleuren van de regenboog' te
beschikken, die wel wilden verklaren dat er in disco Hordijk helemaal
niet wordt gediscrimineerd.
De president van de rechtbank had er tijdens de zitting geen behoefte aan
die getuigen te horen. Hij doet op vrijdag 21 november, 10 uur 's mor
gens, uitspraak.
