Videla's leqer-
laars vertrapt
mensenrechten
Blik in de weekbladen
Arme emigrant: nieuwe slaaf in VS
HP
Argentijnse dictator in beklaagdenbank
EISEVIERS
DONDERDAG 13 NOVEMBER 1980
PAGINA 19
MEXICOSTAD - Een unieke gebeurtenis in de he
dendaagse geschiedenis: de Argentijnse generaals,
gezegend door belangrijke westerse zakenlieden als
David Rockefeller en goede vrienden met de Sow-
jet-Unie, hun belangrijkste handelspartner, zijn ge
dwongen plaats te nemen in de beklaagdenbank
van een internationale verdragsorganisatie, de Or
ganisatie van Amerikaanse Staten (OAS). Dat ge
beurt in Washington, waar de OAS 19 november
bijeenkomt om zich te buigen over de activiteiten
van haar commissie voor de mensenrechten, de
CIDH, de Inter-Amerikaanse Mensenrechtencom
missie.
De CIDH, die Argentinië in sep
tember 1979 bezocht, drie-en-
een-half jaar na de bloedige
staatsgreep onder leiding van
de generaals Jorge Videla en
Roberto Viola, heeft een pit
tig rapport opgesteld over de
wijze waarop de Argentijnse
dictators de mensenrechten
onder hun legerlaarzen ver
trappen. De commissie heeft
in totaal meer dan 4000 „za
ken" onder haar hoede ge
nomen en geeft in de rappor
tage het woord aan een twin
tigtal getuigen, onder wie di
recte slachtoffers van de on
menselijke repressie die het
geluk hebben gehad om na te
zijn ontvoerd en gefolterd
weer op vrije voeten te ko
men, in tegenstelling tot tien
duizenden anderen.
Schijnwerper
Voor de Argentijnse generaals
is de OAS-bijeenkomst, waar
naar alle waarschijnlijkheid
uitvoerig uit het CIDH-rap-
port zal worden geciteerd, na
tuurlijk allerminst een pretti
ge zaak. Na de recente toe
kenning van de Nobelprijs
voor de vrede aan een Argen
tijnse strijder voor de men
senrechten, Adolfo Perez Es-
quivel, wordt opnieuw de in
ternationale schijnwerper op
Argentinië gericht. Adolfo
Perez Esquivel zal wellicht
aanwezig zijn op de O AS-ver
gadering als afgevaardigde
van het, evenals Amnesty In
ternational, speciaal voor de
ze gelegenheid uitgenodigde
Wereldbureau voor Latijns-
Amerika, een religieuze orga
nisatie die opkomt voor de
mensenrechten.
De getuigenissen spreken voor
zich: mensen worden opge
pakt of ontvoerd, vaak zonder
dat daar een duidelijke reden
voor bestaat; tijdens de el
lenlange verhoren wordt er
op semi-wetenschappelijke
manieren gemarteld, vooral
het toedienen van elektrische
schokken op geslachtsdelen
lijkt een geliefde bezigheid
van de militaire beulen; over-
Rob Sprenkels
plaatsingen van de ene ge
heime gevangenis naar de
andere; nieuwe verhoren en
martelingen; uiteindelijk
worden sommigen vrijgela
ten, enkele anderen op du
bieuze wijze berecht, maar de
meesten verdwijnen in het
niets.
De CIDH komt in haar rappor
tage tot de conclusie dat het in
Argentinië danig schort aan
respect voor de volgende
door OAS-lidstaten erkende
rechten: het recht op leven;
het recht op veiligheid en per
soonlijke integriteit en het
recht op justitie en een regu
lair proces. Verder signaleert
de commissie ernstige aan
tasting van de vrije menings
uiting en de arbeidsrechten,
evenals het opschorten van
de politieke rechten van de
Argentijnse bevolking.
Staatsterrorisme
De CIDH doet het Argentijnse
regime een vijftiental aanbe
velingen om verbetering in
die situatie te brengen. „Het
rapport van de CIDH, een
commissie samengesteld uit
afgevaardigden bij de OAS
die zijn benoemd door hun
HOUSTON (Texas)-De jongste
berichten van de autoriteiten
in het zuiden van de Verenig
de Staten zouden in 1862 ge
schreven kunnen zijn - en
kele maanden na de officiële
afschaffing van de slavernij.
In de verslagen wordt ge
sproken van slavenhandel
naar het voorbeeld uit de vo
rige eeuw, van mensentrans
porten over donkere wegen
tussen Mexico en de VS, van
verkoop van deze werkwillige
maar hulpeloze mensen tegen
een hoofdgeld aan boeren.
Steeds komen nieuwe feiten
aan het licht.
De slaven van de 20ste eeuw
zijn Spaanstalige illegale im
migranten, die op de toma-
tenvelden van Arkansas, de
appelboomgaarden van Vir
ginia, de katoenplantages in
het noorden van Texas of de
sinaasappelkwekerijen in
Florida hun karige boterham
verdienen. Onbekend met de
plaatselijke taal en wetten en
dikwijls ook uit pure angst
voor hun meesters, kunnen
de voor het merendeel uit
Mexico of El Salvador afkom
stige arbeiders de immigra
tie-autoriteiten bij hun on
derzoekingen van slavernij-
gevallen nauwelijks van
dienst zijn.
Hoeveel illegalen in de VS uit
gebuit worden kan niemand
zeggen. Volgens officiële sta
tistieken (van vijf jaar gele
den) zijn om en nabij de 76.000
illegale vreemdelingen opge
spoord, die door - zoals zij
zichzelf noemen - coyotes het
land binnengesmokkeld en
verkocht waren. Zij werden
weer weggestuurd. In het af
gelopenjaar 'vingen' de auto
riteiten reeds 211.000 illega
len. En steeds worden nieuwe
gevallen ontdekt.
Werkgevers
Op grond van deze ontwikke
ling moeten de immigratie
diensten en het ministerie
van justitie, wier taak tot nu
toe in hoofdzaak bestond uit
het verhinderen van de bin
nenkomst van illegalen, zich
nu ook bezighouden met de
smokkelaars, de koppelbazen
en de uitbuitende werkge-
De trucs 1
handelaars zich bedienen zijn
eenvoudig: werkloze Mexi
canen en Salvadorianen
wordt aan de andere kant van
de grens gouden bergen be
loofd. Met vrachtauto's wor
den de hoopvollen over on
bewaakte grenswegen naar
de VS gebracht en daar voor
gemiddeld 250 dollar per man
aan boeren verkocht. Deze
boeren maken hun nieuwe
arbeidskrachten vrijwel on
middellijk duidelijk, dat zij
eerst hun schuld moeten te
rugverdienen, die door de
transportkosten is ont
staan. Vluchtpogingen wor
den dikwijls met wapenge
weld verijdeld. Heeft de ar
beider zijn schuld afbetaald,
dan wordt hij niet zelden
doorverkocht - en begint de
ellende weer van voren af aan.
Niet alleen de onwetendheid
van de illegalen, ook duistere
afspraken tussen plaatselijke
politici en de werkgevers
spelen de autoriteiten parten.
In het zuiden van Texas is bij
de grenspolitie een boer be
kend, die als een van de "zwa
re jongens" geldt. Hij zou
door hem te werk gestelde il
legale emigranten beschie
ten, hun geld inhouden en al
les proberen om hun vlucht te
verhinderen. Alle onderzoe
ken wegens uitbuiting en
vrijheidsberoving zijn echter
vanwege de blijkbaar goede
betrekkingen van de boer met
enkele politici van meet af
aan gedoemd te mislukken.
In Florida bevrijdden de autori
teiten twee Mexicaanse
meisjes van 12 en 15 jaar, die
door een koppelbaas gevan
gen werden gehouden en aan
een boer waren verkocht.
In Colorado werd hulp ge
vraagd door een jonge Mexi
caanse, wier 13 maanden ou
de kind werd vastgehouden
door een boer, die de moeder
zo wilde dwingen terug te
komen.
De Mexicaan José Corona
waagde zich in de openbéar-
heid en vertelde zijn ellendig
relaas. Voor zijn werk op een
sinaasappelplantage in Flori
da kreeg hij geen cent de hem
toekomende 200 dollar wer
den ingehouden, zogenaamd
om verpleeg- en transport
kosten te dekken. Samen met
zijn zoon was hij in een werk
kamp opgesloten en meer
malen door zijn baas met wa
pens bedreigd.
In Louisiana werd de bezitter
van een kippenfarm tot drie
maanden gevangenis veroor
deeld, omdat hij twee arbei
ders met kettingen vastge-
kluisterd had om te voorko
men dat zij er vandoor gingen.
Op een suikerplantage in Texas
worden de goedkope werk
krachten 's nachts opgeslo
ten. "Ze mogen niet de stad
ingaan. Hun baas brengt hun
eten en alle benodigdheden",
aldus een vertegenwoordiger
van de autoriteiten.
"Goede werkers"
De bezitter van een mossel
kwekerij in Texas verklaart
openlijk illegale vreemdelin
gen in dienst te hebben. Ben
jamin Nelson kan echter geen
begrip opbrengen voor de
onderzoeken tegen herrf' van
de autoriteiten.
"Die Mexicanen en Salvadoria
nen zijn goede werkers", zegt
hij. "Die jongens moeten en
willen werken. Wanneer alle
illegale vreemdelingen
ogenblikkelijk uitgewezen
worden, stort de Amerikaan-
volgt Nelson. Hij zou graag
Amerikanen in dienst nemen,
maar niet iedereen wil uren
achter elkaar mosselschalen
openen. "Zeven families uit
Vietnam hebben voor mij
gewerkt. Toen ze genoeg ver
dient hadden gingen ze weg.
Dat is de Amerikaanse le
vensstijl. Ik ben blij voor
hen."
Nelson heeft volgens eigen zeg
gen zelf naar medewerkers
gezocht, vooral onder de on
langs in de VS aangekomen
vluchtelingen uit Cuba - maar
tevergeefs. "Toen de coyote's
kwamen en mij vroegen of ik
werk had, heb ik ja gezegd.
Waar ze vandaan komen
maakt voor mij niets uit, als ze
maar willen werken."
En als hem het verwijt gemaakt
wordt dat hij aan de uitbui
ting meedoet, antwoordt de
mosselkweker dat ook hij
schulden heeft die afbetaald
moeten worden.
HARRY DEDERICHS
ceerde arbeidskrachten ver
eisen; en tot slot alle ruimte
voor vuile industrieën waar
tegen in de westerse wereld
verzet is gerezen vanwege de
ecologische gevolgen.
Werklozen
Volgens Carlos zal Argentinië
in 1983, gezien de nieuwe
stuwdammen die op het
ogenblik worden gereali
seerd, bijna driemaal zoveel
elektriciteit produceren als
het op het ogenblik verbruikt.
Verder voert hij als argumen
ten voor zijn analyse aan de
likwidatie van de kleine en de
middelgrote industrie, de
creatie van een leger werklo
zen en de rond de 150 procent
zwevende inflatie, drie facto
ren die volgens Carlos ervoor
zorgen dat arbeidskrachten in
Argentinië met de dag goed
koper worden terwijl de
beurzen van speculanten
steeds verder uitpuilen.
Maar, zegt Carlos, op het
ogenblik beginnen steeds
meer mensen die de staatster
reur oorspronkelijk door de
vingers zagen, die deden of ze
stom waren, zich te ergeren
aan het feit dat ze zichzelf als
gevolg van de repressie niet
kunnen ontwikkelen, dat ze
niet naar de films kunnen
gaan die ze willen zien, dat ze
niet de boeken kunnen kopen
die ze willen lezen, dat ze niet
op hun gemak door de stad
kunnen wandelen omdat op
elke straathoek om een per
soonsbewijs wordt ge
vraagd".
Die tendens, die nog eens extra
lijkt aangewakkerd door de
Nobelprijs voor Perez Esqui
vel, is niet het enige lichtpun
tje dat Carlos ziet. Hij wijst
ook op de recente golf van
stakingen. „Wilde stakingen
van een korte duur waarvoor
niemand de verantwoorde
lijkheid opeist. Door de on
derdrukking zijn namelijk in
de eerste plaats de kaderle
den van vakbonden en poli
tieke partijen getroffen, niet
zozeer de landelijke leiders.
Die wilde stakingen beteke
nen dat er nieuwe volkse lei
ders opstaan, en het feit dat
die leiders door het collectief
worden beschermd wijst erop
dat de arbeiders vanuit uit ei
gen kring zoeken naar nieuwe
strijdmethoden". Carlos
voorspelt, met verwijzing
naar de lange traditie van
strijd van de Argentijnse ar
beidersbeweging, dat een
economisch programma als
dat van Martinez de Hoz
vroeg of laat tot een grote so
ciale explosie moet. leiden.
„Zelfs de scherpste onder
drukking is niet in staat dat te
voorkomen".
Videla: regering met misdadig plan?
regering, is eigenlijk slechts
een magere afspiegeling van
de omvang van het Argentijn
se staatsterrorisme, dat 8000
doden en 30.000 vermisten op
zijn geweten heeft", zo oor
deelt Carlos Gonzalez Gart-
land, een van de oprichters
van de Argentijnse commis
sie voor de mensenrechten
(CADHU). „Toch is het een
belangrijk rapport", vervolgt
hij, „want het kan als een ju
ridisch rapport worden be
schouwd, onpartijdig en ob
jectief, niet beïnvloed door
wat voor passie dan ook, en
voldoende om een onpartij
dig oordeel te kunnen vellen
over de situatie in Argen
tinië".
Carlos, een joviale advocaat van
rond de veertig die in augus
tus 1976 besloot dat het veili
ger was om zijn onderkomen
in Mexico te zoeken, acht het
echter vrijwel uitgesloten dat
de Argentijnse generaals op
de OAS-bijeenkomst zullen
worden veroordeeld. „Voor
zo'n veroordeling zijn 20 van
de 28 stemmen nodig," aldus
zijn toelichting, „en zelfs in
het meest gunstige geval zul
len nooit meer dan 17 van de
OAS-lidstaten tegen Argenti
nië stemmen".
Carlos geeft een lange uiteen
zetting van de opzet van de
generaals. Volgens,hem is de
onderdrukking nodig om een
sociale en economische her
structurering te realiseren in
het licht van een nieuwe in
ternationale arbeidsverde
ling, waarbij de Argentijnse
generaals drie hoofdrollen
voor hun land zien wegge
legd: ten eerste 's werelds
belangrijkste exporteur van
levensmiddelen; ten tweede
een ideale vestigingsplaats
voor internationale indus
trieën, die veel energie en
weinig maar hooggekwalifi
hervormd
nederland
Bas de Gaay Fortman van de PPR
en Bob Goudzwaard van de
werkgroep Niet Bij Brood Alleen
voeren in HN een tweegesprek en
spreken daarbij wederzijds de
wens uit bij de komende Tweede
Kamerverkiezingen tot een lijst-
verbinding te komen. Volgens De
Gaay Fortman is een gecombi
neerde lijst met PPR, Goud
zwaard en anderen het enige wat
de komende verkiezingen nog in
teressant kan maken. "Als zo'n
gecombineerde lijst deelneemt
zal de persoonswedstrijd tussen
Van, Agt, Den Uyl en Wiegel
voorkomen kunnen worden
doordat er weer belangrijke be
leidspunten worden ingebracht".
Goudzwaard ziet samenwerking
ook wel zitten maar waarschuwt
ervoor bij de pogingen naar el
kaar toe te groeien niet de fout te
begaan "de boom harder te willen
laten groeien door aan de blaad
jes te gaan trekken".
HN kijkt nog eens terug op de ver
kiezing van Ronald Reagan tot
president van de Verenigde Sta
ten ("Er is geen reden diepe
gronden te vermoeden onder de
stille waters van Reagans intel
lect"). Professor Gerrit Huizer,
directeur van het Derde Wereld
Centrum in Nijmegen, zegt dat
het verschil tussen Carter en
Reagan voor de ontwikkelings
landen is te vergelijken met het
verschil tussen Pronk en De Ko
ning. "Toen Pronk nog minister
van ontwikkelingssamenwer
king was gold ook dat Nederland
beter werd van hulp aan de derde
wereld, al deed hij wel iets meer
voor de armste groepen. De Ko
ning voert een onverhulder be
leid".
De Oostenrijkse bondskanselier
Kreisky zegt in interview dat zich
mogelijk uit de ontwikkelingen
in Polen een nieuwe variant van
de communistische dictatuur
vormt, met een beetje meer libe
ralisme dan normaal. "Maar je
moet beseffen dat daar waar de
liberalisering omslaat in demo
cratisering, daar kun je pantser
wagens zien rijden".
Verder een artikel over Nicaragua
en de ervaringen van een jonge
arts tijdens zijn stage in een zie
kenhuis.
MACA7INE
De reisbureaus worden bedreigd
met de ondergang. Deze weinig
opwekkende boodschap is af
komstig van de adjunct-direc
teur van het Nederlands Weten
schappelijk Instituut voor Toe
risme en Recreatie, een man met
de toepasselijke naam van P.
Huilmand. Hij heeft de reisbu
reauwereld gewaarschuwd niet
al te zeer te vertrouwen op een
herleving en nieuwe groei van de
vakantiemarkt als de economi
sche teruggang voorbij is. In een
door EM 'opzienbarend' ge
noemd werkstuk van Huilmand
voorspelt deze dat er bij het
vakantievierende publiek een
toenemende behoefte aan indivi
dualisering valt te bespeuren.
"Steeds minder mensen willen
als een kudde naar de verschil
lende vakantiebestemmingen
worden gesleept. Zij zullen in
toenemende mate zelf het ver
voer gaan regelen en, in mindere
mate, ook de accommodatie".
EM schetst in een uitvoerig artikel
de situatie van de nu al circa
160.000 Turken in ons land. Met
de teruglopende welvaart en de
groeiende economische onze
kerheden blijkt Nederland niet
langer het eiland van beschaving,
redelijkheid en tolerantie. Neer-
gekalkte leuzen op blinde muren
leveren daarvoor een bewijs:
"Turken het land uit", "Holland
blank" en "Een goeie Turk is een
dooie Turk".
Lech Walesa, de Poolse vakbonds
leider, wordt geportretteerd. Het
is het bijna klassieke verhaal van
de eenvoudige plattelandsjongen
die dankzij hard werken en een
flinke dosis intelligentie uitgroeit
tot nationale held. Zelfs de meest
onbehouwenen onder de arbei
ders hebben, volgens het artikel,
respect voor Walesa.
In EM ook een verhaal over boze
boeren die zich teweerstellen te
gen milieu-activisten in de
Krimpenerwaard. "Ze willen
fuut en peppel redden, maar wat
er met ons gebeurt interesseert
hun geen bal".
De HP komt met een boekenspe-
cial. Een interview met de West-
duitse schrijver Günter Grass
staat daarin centraal. Grass,
vooral bekend van 'De blikken
trommel', vindt in tegenstelling
tot veel collega's dat een schrijver
zich moet bemoeien met politie
ke zaken. "Een schrijver moet de
confrontatie met realiteiten, dus
ook met de politieke realiteit,
aandurven. Dat kan alleen als hij
zijn reserve laat varen. Een lite
raire stijl die als een kamerlinde
met zorg wordt gesteund en op
gekweekt in een afgesloten ruim
te zal zich als een exotische kas
plant ontwikkelen. Zij behoudt
als kunsttaal haar zuiverheid, al
leen: de werkelijkheid is niet zui-
Daan Dijksman reisde met premier
Van Agt en minister Van der
Klaauw mee naar China en meldt
dat de minister-president in den
vreemde een veel stralender in
druk maakt dan op het Binnen
hof. Van Agt deelt zijn reislust
met zijn minister van buitenland
se zaken. Op de zoveelste excur
sie naar archeologische wonde
ren in China maakt Van Agt Van
der Klaauw dan ook deelgenoot
van zijn jaloezie over diens onop
houdelijke gereis. Chris, nu ik
dit zie begrijp ik waarom jij je al
tijd zo senang voelt in het bui
tenland"
Een waarnemer die Den Uyl in deze
contreien ook bezig heeft gezien,
constateert dat die op het politie
ke vlak veel diepgravender vra
gen stelde maar bij lange na niet
de charmante belangstelling voor
toeristische ballast kon opbren
gen als zijn opvolger. Van Agt po
seert dat het een lust is, is nooit te
beroerd een klein kind te kussen
en gaat geen drakenmasker uit de
weg.
Philip Freriks bericht over de strijd
binnen de Franse Socialistische
Partij tussen de Mitterandistes en
de Rocardicns.
L/n
VRIJ NEDERLAND
Minister De Ruiter van justitie
praat in VN over krakers, politie
en de hedendaagse jeugd. De be
windsman, die als één van de
weinigen in het kabinet-Van Agt
door alle grote politieke partijen
wordt gewaardeerd, vindt een re
geerperiode van vier jaar veel te
kort. Hij zou best graag willen
doorgaan, met welke coalitie
partner laat hij in het midden
maar de voorkeur van De Ruiter
laat zich niet moeilijk raden. Hij
zegt "Ik geloof in de wenselijk
heid van een zo sterk mogelijke
politieke steun vanuit de Kamer.
We ervaren geregeld hoe moeilijk
het is wanneer je op de rand zit
van een kamermeerderheid
waarbij een enkeling de doorslag
moet geven. Dat is niet gezond
voor de politiek"
VN bericht weer eens uitgebreid
over een fraude-affaire. Ditmaal
de enige tijd geleden ontdekte
belasting-ontduiking door het
topkader, belast met de uitvoe
ring van en de controle op de so
ciale verzekeringen. Mr. Boot,
oud-KVP-kamerlid en voorzitter
van de Stichting Opleiding So
ciale Verzekeringen waar de
frauderende belastingambtena
ren hun onderwijs hebben ge
kregen, is het niet eens met de
publiciteit. Mr. Boot: "Die on
geordende publiciteit.... en bo
vendien... de vraag zou kunnen
rijzen, als deze ambtenaren van
de sociale verzekenngsorganisa-
ties zo in de fout gaan, hoe zou het
dan met de totaliteit zitten, ande
re functionarissen?".
TV-acteur Aart Staartjes zegt dat er
in Hilversum een aantal zeer cor
rupte mensen rondstapt. "Als
onderaan de aflitelingslijst de
naam van een kappers of kle
dingbedrijf staat, weet ik al hoe
laat het is". Staatssecretaris Ve
der-Smit van volksgezondheid
denkt dat er in de toekom I naar
beroepsmanagers in ziekt nhui«
zen moet worden toegewerkt. "Ik
geloof dat weinig bedrijven zo
moeilijk zijn te leiden als grote
ziekenhuizen".
In het kleurenkatern een reportage
over de Vietnamezen in Neder
land. VN is onder meer een kykje
gaan nemen bij een Vietnamese
kolonie in Leiderdorp.
BERT PAAUW
Het blad De Tijd was gisteren nog
niet in de Leidse kiosken ver
krijgbaar.
