Trijfel
l
DE ZILVEREN GIRAF
Uil
r
Koopavondconcert
in Lutherse Kerk
DINSDAG 11 NOVEMBER 1980
VARIA
PAGINA 23
Panorama mesdag
In een programma van het
Openbaar Kunstbezit in sa
menwerking met de NOS over
.het zeegezicht", dat zondag
middag werd uitgezonden,
mocht het Panorama Mesdag
in Den Haag, een van de po
pulairste musea in ons land,
natuurlijk niet ontbreken.
Mocht u er, door een slordige
manier van leven, nooit ge
weest zijn, dan moet u er toch
eens heen gaan, vooral voor
kinderen is het een mirakelse
belevenis.
Je staat op een rond platform in
het midden, en ziet dan rond
om je het Scheveningen van
honderd jaar geleden (Mes
dag begon er op 28 maart 1881
aan te schilderen) zoals dat er
vanaf het Seinpostduin toen
uitzag. De opening was op 1
augustus 1881, Mesdag heeft
er dus vier maanden over ge
daan. Alleen moet daar wel
bij opgemerkt worden dat hij
hulp had gekregen van zijn
vrouw Sientje, de schilders
Breitner, Théophile de Bock
en Blommcrs, en de Belgische
architectuurschilder Nij-
berck. Een collectief werkstuk
dus, al nam Mesdag het leeu-
wedeel voor zijn rekening. We
hoorden in de tv-uitzending
de explicateur zeggen dat het
Panorama Mesdag het groot
ste schilderij ter wereld is,
namelijk 1680 m2, en ik heb
dat getal nog eens nage
vraagd bij Panorama Mes
dag. Js het zeker dat het het
grootste ter wereld is?", heb ik
nog eens gevraagd.Absoluut
zeker!", was het ant
woord.
Grootste
Door
Nico
Scheepmaker
Nu
ik een maand of vier
geleden om wat onduidelijke
redenen in Moskou, waar ik
een schilderij heb gezien van
1725 m2, dus onwillekeurig
rijst de vraag
Panorama Mesdag het groot
ste ter wereld zou zijn. Ik be
doel ,J)e Slag van Borodino"
een panorama dat staat opge
steld in een museum dat jaar
lijks door 1250.000 bezoekers
wordt bezocht. Panorama
Mesdag wordt jaarlijks door
150.000 mensen bezocht, dat is
achtmaal zo weinig, maar
Moskou heeft ongeveer 20
maal zoveel inwoners dan
Den Haag, de Sowjet-Unie
heeft ongeveer 20 maal zoveel
inwoners als Nederland, dus
verhoudingsgewijs trekt Pa
norama Mesdag twee en een
half maal zoveel bezoekers als
Panorama Slag bij Borodi-
Langer...
Het aardige van dat Russische
Panorama is, dat het geheel
door één man geschilderd
werd: Frans Roebo (Rou-
baud), in 1912, nadat hij eer
der in 1891 en 1905 al twee
panorama's had geschilderd
die in de loop der jaren verlo
ren zijn gegaan. Wat ik ook
een aardig detail vind, is dat
Roubaud niet alleen de Slag
bij Borodino die plaatsvond
op 26 augustus 1812 uitkoos
voor zijn panorama (de veld
slag duurde 15 uur, er namen
een kwart miljoen man. Rus
sen en Frarisen, aan deel, van
wie er 100.000 sneuvelden of
gewond raakten), maar ook
een exact tijdstip, namelijk
1230 uur,het moment waarop
Napoleon opdracht aan zijn
cavalerie, infanterie en ar
tillerie gaf om het dorp Sem-
jonovsk aan te vallen
Die Franse aanval zie je, en je
ziet wat zich tegelijkertijd el
ders afspeelde. Door de dui
zenden figuren en honderden
paarden die rondom zijn af
gebeeld, is De Slag van Boro
dino (wat waar is is waar)
wel wat levendiger en ook in
drukwekkender dan het Pa
norama Mesdag. Het optisch
effect is bij De Slag van Boro
dino,net als bij het Panorama
Mesdagnog verg root door het
aanbrengen vóór het doek van
echt materiaal: zand, ankers,
touwen bij Scheveningen,
balken, kanonnen en ander
oorlogstuig bij Borodino.
Zelfs een heel zwartgeblakerd
en verwoest houten huisje met
nog nagloeiend hout. en een
echt berkenboompje dat deel
lijkt uit te maken van enkele
geschilderde berke
boompjes.
Het is bovendien zo geraffi
neerd gedaan, dat je wel heel
goed moet turen om te zien
waar het echte hek overgaat
in het geschilerde hek. Er is
zelfs een plas op het doek ge
schilderd waarvan ik dacht:
dat horizontale effect kan
onmogelijk op een verticaal
doek bereikt zijn, het doek
moet daar beneden nog even
horizontaal uitlopen en op
dat horizon tale deel is die plas
geschilderd. Maar men verze
kerde mij dat het doek overal
kaarsrecht naar beneden
gaat! Het is overigens 5 meter
hoog en rondom 115 meter
lang.dat maakt 1725 m2.Gro
ter dus dan het Panorama
Mesdag, dat is 120 x 14 meter
is 1680 m2. Langer dus dan De
Slag bij Borodino. Misschien
een tip voor de rondlei
ders...
NEW YORK - De inmiddels bejaarde actrice Gloria Swanson signeert haar autobiografie "Swanson i
Swanson" in een Newyorkse boekhandel.
LEIDEN - De serie koop
avondconcerten wordt dit
jaar geopend met een cla-
vecymbelconcert van An
nie Blankenstein-Offen-
berg.
Veertien jaar lang was zij organiste
van de Lutherse Kerk aan de
Hooglandse Kerkgracht, waar
het concert wordt gegeven. Ze
bespeelt het door haar echtge
noot Adriaan Blankenstein ge
bouwde clavecymbel.
Uitgevoerd wordt o.m. de Suite in
A van Handel, Chaconne van
Duphly en de Engelse Suite in E
van Bach. Na het concert is er
gelegenheid nader met het in
strument. haar vertolkster èn de
vervaardiger kennis te maken of
deze te hernieuwen.
Het concert begint om half negen.
LEIDEN - „Aan het einde van
de tuin, genaamd Holly
wood", een voorstelling van
het Tsjechische GAG-thea-
ter, kan woensdag in de
Leidse Schouwburg niet
doorgaan. De leider van het
gezelschap is plotseling een
tijdlang uitgeschakeld.
Wanneer GAG nu naar Lei
den komt is nog niet bekend.
KIEL (ANP) - De schilder en gra
fisch kunstenaar APaul Weber is
op 87-jarige leeftijd te Ratzeburg
in de Westduitse deelstaat Slees-
wijk-Holstein overleden
Een tijdje geleden werd hij dooreen
beroerte getroffen. Zijn werk ge
niet in de Bondrepubliek zelf en
ook daarbuiten grote bekendheid
Universiteit
erft collectie
van miljoenen
NEW YORK - De Yale-universiteit
in New Haven in Connecticut
heeft onverwacht een kostbare
kunstcollectie geërfd.
De op 80-jarige leeftijd overleden
Katherine Ordway, dochter van
een rijke fabrikant uit Minnesota,
heeft Yale haar kunstverzame
ling ter waarde van naar schat
ting minstens 4 miljoen dollar
nagelaten.
In de collectie bevinden zich twee
olieverfschilderijen en een pot
loodtekening van Picasso en
beelhouwwerken, tekeningen en
plastieken van vele moderne
Amerikaanse kunstenaars.
Kleine
Alida Smits 8 220 n Mona nr Baltimore,
Altair 8 30 no Bomholm nr Kemi.
Anna Broere 10 p Lissabon nr Genua,
Anny Danielsen 9 25 n Kp Gabon,
Melbourne,
Atlantic Island 9 te Rotterdam,
Bastiaan Broere 9 vn Rotterdam nr Tees,
Calafia 10 1100 zw Dakar nr Trinidad,
Carla 8 120 o Jamaica nr Antigua,
Cornells Broere 8 vn Rotterdam nr Tha-
Daniel 10 80 no Lissabon nr Fecamp,
Elisabeth Broere 9 vn Rotterdam nr
Tees,
Engelina Broere 10 p Downsing nrTees,
Expansa 10 te Rotterdam,
Fairlane 9 400 zo Okinawa nr Panama-
Fnsna Express 8 20 zo Fungeness nr Os-
tende,
Frisian Mariner 10 p Kp Blanc nr Warri,
Ice Express 8 10 w Finisterre nr Milford-
Karin 8 p Kp Bon nr Garrucha,
Kustar 10 100 z Ouessant nr Lacoruna,
Maasplein 9 p Leixoes nr Tanger,
Grote vaart
Alhena 9 te Hamburg,
Amsteldreef 10 470 wnw Midway nr Sin
gapore.
Antilla Cape 9 vn Pajaritos nr Landskro-
Atiantic Crown 10 te New York,
Atlantic Star 9 vn Engeland nr Goten-
burg,
Begonia 10 te Houston,
Broere Emerald 10 vn Douala nr Matadi,
Breda 10 vn Mina Saqr nr Suez,
Buena Vista 8 vn Rotterdam nr Las Pal-
Del fborg 10 te Moss.
Diadema 9 vn Teesport nr Kalundberg.
Dockexpress-11 240 zo Nantucket nr
Bremerhaven,
Dordrecht 10 23 w Kaap Matapan nr Au-
Fossarina 8 vn Dakar nr Abidjan,
Gardenia 8 vn Antwerpen nr Oran,
Kylix 10 vn Stanlow nr Shellhaven,
WJiSTtSR.PRAVB BORST.
IK BBU PRCflSS&OR.
BRgBUWÉ&FT. IK KOM
JUU-I& HgUPgN.jK
BRgNö ONfWlKKBUNÖ
VJ EL VAART". IK
I2AAC, (A/AAPOM C>EAJ£ 06 t>AT JE
EE/i PEPlOOHLIt-HElb -HEBT,
FRED BASSET
De belevenissen van Jommeke
Cjraaf eerst die paljassen tot aan hun
knieën in de grond. Dan kunnen ■ze
zeker geen last verkopen.
r*ru y
Agenda
Leidse bioscopen
LUXOR (121239): "The Shining", dag
14.30,19.00 en 21.30 uur. Zo. 14.00, 16.30,
19.00 en 21.30 uur. 16 jr
Nachtvoorstelling: "The Shining", vr. en
za. 24.00 uur.
CAMERA (124919). "Dans van de Ma
rionetten", dag. 19.00 en 21.15 uur. 16 jr
Kindermatinee: "Circus op stelten"
(Nederlands gesproken). Za, zo en wo.
14.30 uur. A.l.
Nachtvoorstelling: "Mogliamante", do.
vr. en za. 23 30 uur. 16 jr.
LIDO 1 (124130): "Long Riders", dag
19.00 en 21.15 uur. Za. eveneens om 14.30
uur. Zo.: 14.30, 16.45, 19.00 en 21.15 uur
16 jr.
LIDO 2 (124130): "Xanadu", dag. 14.30,
19.00 en 21.15 uur. Zo. 14.30, 16.45. 19.00
en 21.15 uur. A.l.
LIDO 3 (124130): "What's new pussycat",
dag. 19.00 en 21.15 uur. Do., vr. ma. en di.
ook om 14.30 uur. 12 jr
Kindermatinee: "Superstar Goofy". za
en wo. 14.30 uur. Zo. 14.30 en 16.45 uur
A.l.
STUDIO (133210): "La femme enfant",
dag. 19.00 en 21.15 uur. Do., vr.. ma., en
di. ook om 14.30 uur. 16 jr.
Kindermatinee: "Jungle book". Za., zo
en wo.: 14.30 uur. Zo. ook om 16.45 uur.
TRIANON (123875): "Platvoet aan de
Nijl", dag. 14.30, 19.00 en 21.15 uur. Zo.
14.15, 16.30, 19.00 en 21.15 uur.
REX (125414): "Wellusten van weleer",
dag. 14.30, 19.00 en 21.15 uur. Zo. 14.15,
16.30,19.00
Bioscopen Alphen aan den Rijn
(Voor alle bioscopen telefoon
01720-20800)
EURO 1 en 2: "The Shining", dag. 13.30.
18.30 en 21.15 uur. Zo. 13.30, 16.00, 18.30
en 21.15 uur. 16 jr.
EURO 3: "Goldfinger", dag 13.45. 18.45
en 21.30 uur. Zo. 13.45, 16.15, 18.45 en
21.30 uur. 12 jr.
EURO 4: "The sound of music", dag.
13.30 en 20.00 uur. Zo. 15.45 en 20.00 uur.
A.l.
EURO 1: "The Shining", za. 00.15 uur. 16
jr-
EURO 2: "Convoy", za. 00.15 uur. 16 jr.
EURO 3: "Dog day afternoon", za. 00.15
uur, 16 jr.
EURO 4: "Sex airlines", za. 00.15 uur, 16
Bioscoop Voorschoten
GREENWAY THEATER
(01717-4345/2566): "Race naar de
schroothoop", vr. 19.00 uur, za. 16.00 uur
en 19.00 uur. Zo. 16.00 en 18.15 uur. A.l.
"One flew over the cuckoo's nest", do.,
vr. en za. 21.15 uur, zo. 20.45 uur, di. en
wo. 20 30 uur. 16 jr.
Kindermatineé: "Jungle book", za, zo en
wo. 14.00 uur.
..SLANKE" SAUSJES
VOOR DE FON
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
senhuis) en van vrgdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur EUsabeth-ziekenhuis.)
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis:
Middagbezoekuur 13.45-14.30 uur.
Avondbezoekuur 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling vaders extra van
18.00-18.30 uur. Kinderafdeling dage-
Sportmedisch Advies Centrum. blessu-
respreekuur Elisabcthziekenhuis. Lei
derdorp, "s maandags van 19.30-20.30
Kraamafdeling: dag. van 11.15-12.00u
(alleen voor echtgenoot) en v
18.30-19.30 uur. Babyshow laatste kw<
tier van avondbezoek.
Kinderafdeling: dag. van 15.00-18
C.C.U, (hartbewaking), dag.
14.15-14.45 en 19.00-19.30 uur.
Maasrix 8 200 ono Paramaribo nr Port
Arthur,
Nedlloyd Albany 10 70 o Flores nr Sin
gapore,
Nedlloyd Amsterdam 12 te Wellington
Nedlloyd Franklin 9 vn Manila nr Kee-
lung,
Nedlloyd Freemantle 10 te Portland,
Nedlloyd Fresco 9 500 w Mazatlan nr
Acapulco,
Nedlloyd Holland 10 te Rio Grande,
Nedlloyd Hoorn 10 te Hoek van Holland,
Nedlloyd Moji 8 te Lagos.
Nedlloyd Nassau 9 70 o Montevideo nr
Singapore,
Nedlloyd Njger 8 vn Bremen nr Ham-
Nedlioyd Rochester 9 vn Port Said nr
Marseille.
Nedlloyd Rosario 10 120 no Massawa nr
Mina Qaboos,
Nedlloyd Rouen 10 te Houston,
Nedlloyd Schelde 10 te Lome,
Nedlloyd Sinoutskerk 9 vn Singapore nr
Durban,
Obelix 9 vn Marcus Hook nr Aruba,
Polydorus 10 pass Ouessant ni Oran,
Safocean Mildura 9 vn F reman tie nr Port
Louis,
Salland 9 vn Santos nr Paranagua.
Scheldenx 9 135 Z Taiwan nr Kawasaki.
Thameshaven 9 te Montevideo.
Galerie Denise Stephan, Bakkersteeg
18. t/m 17 nov. schilderijen, etsen en te
keningen van Arthur Stam.
Museum van Oudheden - Tentoonstel
ling "Oudheden op reis", vanaf 12 sep
tember om 12 uur.
De Lakenhal, Oude Singel 28-32, t/m 15
nov., "Een pijpencollectie", door een
particulier verzamelaar.
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten behalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag
14.15-15 00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou
ders)
Maandag tlm vrijdag
Bezoek aan ernstige patiënten wanne*.
voor ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofdver
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
Dageluks
15.00-15.45 uur
18.30-19.00 uur
Bezoektijden kinderafdeling:
Elke dag
14.15-15.00 uur
18.30-19.00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11-11.30;
13.30-14.15 en 18 30-19.30 uur 3e klas
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur Kraamaf
deling 13.30-14.45 alleen voor echtgeno
ten 19-20 uur. Kinderafdeling voor ou
ders 18.-18.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vbeg-
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip-
tol (020-175000)
ilerie de Oude Rijn - exposit
i Steinbach en Jetty Wery
I 16 nov, geopend van woe tl
t bou
Museum voor Volkenkunde. St^en-
straat 1. tot 4 januari 1981 tentoonstel
ling: Bazaar, Marktsteden in Noord-Af-
ghanistan met diaklankbeeld en diverse
films. Geopend ma t/m za van 10-17 uur
en op zon- en feestdagen van 13-17 uur.
Stedelijk museum "de Lakenhal" Oude
Singel 28-32, tel: 144044 een pijpencol
lectie getoond t/m 16 november.
WARMOND - Galerie De Pomp in de
Dorpsstraat. Leny v.d. Veld (collages
van droogbloemen) Lockie Schonthaler
(aquarellen Oostindische inkt- en pot
loodtekeningen) en Frans Leo (olieverf
schilderijen op linnen) Openingstijden
t/m 30 november ma 2-5, di 7-9, wo 10-12
en 2-5, do 2 tot 5, vr 7-9, za 2-5 en zo 2-5.
f&udcVUeuius
11 november IV80
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
-Een zeer zonderling schouwspel
vertoonde zich in het laatst der
vorige week voor de oogen de
morgenwandelaars in het Bots
de Boulogne te Parijs. De heer
Bouda de Vero, bekend als een
uitstekend rijder, werd
eensklaps door zijn paard af
geworpen. Het dier scheen het
echter niet over zich te kunnen
verkrijgen zijn meester daar te
laten liggen, maar vatte hem
stevig met de tanden vast,
waarna het in galop sloeg en tot
aan den Are de Triomphe door
holde. Hier gelukte het aan een-
ige moedige voorbijgangers den
heer De Vero uit zijne alles be
halve adngename positie te
verlossen. De ruiter was zoo
onthutst en bedwelmd dat men
hem in een rijtuig moest dragen.
Zijne kleederen hadden mtus-
schen meer geleden dan zijn li
chaam.
-Het huwelijk van Rudolf van
Oostenrijk met prinses Stepha
nie van België zal 15 Februari
plaats hebben. Aan de plechtig
heid zal ech ter een zeer hu iselijk
karakter worden gegeven: bui-
tenlandsche vorsten worden dus
niet uitgenoodigd. Alleen prins
Wilhelm van Pruisen zal als
vreemdeling het feest bijwonen.
Vij/ttflf jaar geleden:
-Bij Berkeley m Californie heb
ben vijf met machinegeweren en
bommen bewapende bandieten
den machinist van den express-
trein der "Southern Pacific" op
de lijn Oakland-Stockton over
vallen en gedwongen den trein
tot staan te brengen. Zij slaag
den er in den postwagen leeg te
plunderen en met een auto te
ontkomen. De overval speelde
zich zoo snel af, dat de passa
giers niets bemerkt hebben.
Naar schatting is den bandieten
een buit van 100.000 dollar in
handen gevallen.
-De Bulgaarsche politie had er
de lucht van gekregen.dat bols
jewistische agenten op bevel
van Moskou voornemens waren
in het geheele land openbare be
toogingen te gaan houden.
Daarop werd bij verscheidene
leiders m Sofia huiszoeking
uerricht, waarbij opruiende ge
schriften en oproepen in beslag
werden genomen Alle vergade
ringen zijn verboden.
