IKIdtf jp>ir®tf®<§®
ZATERDAG 8 NOVEMBER 1980
door
Rian Kruppenfeld
PHILIPSBURG (SINT
MAARTEN)
„Beatrix we houden
van je, verlaat ons niet"
smeekte de bevolking
op Saba. „Oranje bo
ven" en „Blijf met ons"
riepen ze op Sint Maar
ten. „Het is onze konin
gin" heette het op Bo
naire. „Er moet een
band blijven met het
Huis van Oranje" werd
er gezegd op Aruba. En
op Curasao schreeuw
de de bevolking zich
schor aan het „leve de
koningin".
Het bezoek dat koningin Bea-
trix en prins Claus de afgelo
pen tien dagen aan de Neder
landse Antillen hebben ge
bracht, is een ware zegetocht
geworden. De zes eilanden
hebben een harde onderlinge
concurrentiestrijd geleverd
om de prijs voor de warmste
ontvangst in de wacht te sle
pen. Alle uitspraken over een
teruglopende belangstelling
voor het vorstenhuis werden
genadeloos afgestraft. En de
gevolgmachtigd minister van
de Antillen in Nederland, R.
Cassarès, erkende ruiterlijk
dat het schaamrood hem op
de kaken stond.
Overal waar Beatrix en Claus
verschenen, was het beeld
hetzelfde: opeengepakte
mensenmassa's met vlag
getjes en ballonnen, tot tra
nen toe bewogen vrouwen en
innige tevredenheid zodra de
koningin het woord tot de be
volking richtte, al was het
maar de zin dat zij en Claus zo
ontzettend dankbaar waren
voor de hartelijke ontvangst
op het eiland.
Op de Benedenwindse Eilan
den zal het „masha danki"
(hartelijk bedankt) uit de
mond van de koningin nog
tijden onderwerp van ge
sprek blijven, op de Boven
winden wordt de dankbetui
ging „Thank you very much"
om de haverklap door de ra
dio herhaald.
Ongekend succes
Een bezoek waardoor vele auto
riteiten als een berg tegenop
werd gezien, is zo'n ongekend
succes geworden dat er nu al
gesteld wordt dat Beatrix'
verschijnen de onafhan-
keljkheid van de Antillen
voor minstens 20 jaar heeft
uitgesteld. Want de komende
rondetafelconferentie waar
bij er gepraat gaat worden
over de toekomstige staat
kundige verhoudingen tus
sen Nederland en haar Antil
len heeft het bezoek in hoge
mate bepaald. De standpun
ten van de eilanden ten aan
zien van een eventuele onaf
hankelijkheid zijn onmis
kenbaar aanwezig in de wijze
waarop Beatrix en Claus
worden begroet.
Op Curacao zaten de autoritei
ten het meest in hun maag
met de koninklijke komst.
Zelfs de dag voor de aan
komst op de luchthaven van
Willemstad was er nog niets te
bespeuren van enig enthou
siasme. Progressieve groepen
op het eiland hadden zich
verenigd in een „Comité te
gen de komst van koningin
Beatrix" en hun standpunten
werden gretig overgenomen
door een aantal politici.
Enkele uren voordat koningin
Beatrix in het Hiltonhotel op
Curasao zou arriveren, waar
zij zou overnachten, waren
het alleen nog maar oude
Amerikaanse toeristen die
zich druk maakten over het
komende bezoek. De nervosi
teit deed pas haar intrede met
de aankomst van de veilig
heidsagenten die over het wel
en wee van hare majesteit
moesten waken. De mannen
waren duidelijk nerveus en
hadden de verschrikkelijkste
visioenen over wat er alle
maal zou kunnen gebeu-
In ieder geval moest vermeden
worden dat onverlaten zich
verschansten in de lift die het
koninklijk paar regelmatig
naar hun kamers op de vijfde
verdieping zou vervoeren.
Daarvoor diende het onmo
gelijk te zijn dat de lift ook op
tussengelegen etages stil zou
kunnen houden. Terwijl eni
ge breed geschouderde heren
zich alsnog in de hal opstel
den, werd er een monteur ge
haald om dat, op het eerste
gezicht simpele, karwei te
klaren.
Klap
Het leek wel haast symbolisch
voor de wijze waarop men
verwachtte dat Beatrix en
Claus op het grootste Antille-
neiland zouden worden ont
vangen, toen de lift tot drie
keer toe weliswaar zonder op
tussengelegen etages te stop
pen naar de vijfde verdieping
zoefde, maar bij het naar be
neden gaan telkens met een
daverende klap een halve me
ter lager dan de uitgang op de
begane grond uitkwam.
Belangstellend keken de hotel
gasten naar de duizelingwek
kende snelheid waarmee de
lift telkens weer de voor het
koninklijk paar spelende vei
ligheidsagenten naar bene
den transporteerde. Maar de
lift was net als het Curacaose
volk: toen de koningin er
eenmaal was, liep alles vlek
keloos.
Het was alsof er in de vijftien
jaar die er tussen het laatste
bezoek van een vorstin en het
huidige lagen nauwelijks iets
veranderd is. De program
mapunten van de koninklijke
bezoeken zijn nagenoeg het
zelfde, de ontvangst is het
zelfde, de moeilijkheden zijn
dezelfde, zoals de landing van
hare majesteit per schip op
Saba, die vijftien jaar geleden
bemoeilijkt werd door de
woelige baren en nu ver
traagd werd omdat het anker
niet uitgegooid kon worden.
Het enige wat nieuw lijkt, is
de herhaalde uitspraak dat
men niet zo nodig onafhan
kelijk hoeft te worden.
De wens van een aantal politici
de banden met Nederland
losser te maken, wordt door
de bevolking niet of nauwe
lijks gedeeld. De Nederlandse
minister voor Antilliaanse
zaken F. van der Stee, stelde
dat 90 procent van de bevol
king de onafhankelijkheid
niet wil. „En dit kabinet gaat
die ook niet doordrukken", zo
zei hij.
Tien jaar
Na acht dagen reizen over de
Nederlandse Antillen kwam
Van der Stee tot de toch wel
opmerkeljke uitspraak dat de
termijn van tien jaar waar
binnen de definitieve onaf-
hankelijkhei d van de Antil
len geregeld moet worden,
een termijn is die door de Ko
ninkrijkswerkgroep onder
leiding van oud-premier Ba
rend Biesheuvel wordt ge
noemd „en dat zijn onafhan-
keljke deskundigen", aldus
minister Van der Stee.
„Zeker nu men de ontwikkelin
gen in Suriname ziet, wil de
bevolking die onafhankelijk
heid niet", zo zei Van der Stee,
die het te ver vond gaan te
stellen dat de zegetocht van
Beatrix en Claus de onafhan-
keljkheid met minstens twin
tigjaar heeft vertraagd. Wel is
Van der Stee van mening dat
de enthousiaste ontvangst in
vloed zal hebben op het den
ken over onafhankelijkheid.
„De Antilliaanse politici zul
len echter moeten bepalen
hoever die invloed zal
gaan".
De gevolmachtigde minister
van de Antillen in Den Haag,
Cassarès, moet constateren
dat het denken over de onaf
hankelijkheid slechts bij een
kleine elite leeft. „Het be
wustwordingsproces heeft
alleen onder een zeer kleine
groep plaatsgevonden". Dat
bewustwordingsproces, die
verandering van mentaliteit
en het niet langer denken in
termen van afhankelijkheid,
was al door Don Martina een
absolute voorwaarde voor de
onafhankelijkheid genoemd.
Leidraad
De gedachten van de bevolking
dat de koningin uit Neder
land - het is ook onze konin
gin - veel van de problemen
kan oplossen, leeft nog sterk.
Overal werd de wens geuit dat
Beatrix in haar woorden tot
de bevolking iets wezenlijks
zou zeggen, een leidraad voor
de toekomst aan zou geven.
Hoewel de reactie op haar
woorden erg enthousiast is,
zie je toch ook een lichte te
leurstelling dat het daarbij
gebleven is.
Legendarisch zijn op de Antil
len de verhalen over de won
derbaarlijke dingen die de
mens kan overkomen als hij
met de koningin gesproken
heeft. Het verhaal dat een
doodziek meisje genas nadat
koningin Juliana enige woor
den met haar gewisseld had,
is niet stuk te krijgen. Van
Beatrix wordt hetzelfde ver
wacht „Zij is koningin, zij zal
ons helpen", zo zei een oude
vrouw die in een erbarmelijk
huisje op Bonaire woont. Ie
dereen probeert de majesteit
aan te raken, want dat brengt
geluk, want het bijgeloof op
de Antillen tiert nog wel
ig-
Maar zelfs doodserieuze kran
ten verwachten van de ko
ningin niets dan heil. Zo werd
er, weliswaar lichtelijk cy
nisch maar toch met een on
dertoon van diepe ernst, in
een van de bladen gesugge
reerd dat de stichting „Houdt
Curasao schoon" koningin
Beatrix moet vragen be
schermvrouwe te worden,
omdat het koninklijk bezoek
de eerste gelegenheid was
waarbij het al jaren lopende
verzoek van de stichting om
de rotzooi langs de wegen met
wagens van de vuilophaal
dienst van de landsregering
weg te halen, gehonoreerd
werd.
Onzekerheid
Dergelijke concrete daden
worden door de koningin
echter niet verricht. De enige
zekerheid die zij de Antil
liaanse bevolking in haar
speech voor de Antilliaanse
Staten aanbood, was dat de
Nederlandse regering een
einde gaat maken aan de on
zekerheid betreffende de
staatkundige toekomst.
Verder blijft het bij het deskun
dig metselen van een eerste
steen, zoals op Sint Maarten,
waar Beatrix met ongekende
vakbekwaamheid de steen
voor een kinderopvang- en
speeltehuis legde, of bij het
onthullen van een plaquette,
zoals op Curasao, waar zij het
09.00 Uur. Het vliegtuigaan boord
waarvan het Koninklijk Paar,
het Gevolg van H.M.ende overige
begeleidenden zich bevinden,
komt tot stilstand op de Flamin
go-luchthaven.
De erewacht presenteert het ge
weer.
Zodra de statietrap is neergelaten,
begeeft Gezaghebber A. R. W.Sint
Jago zich naar de voet van de sta
tietrap en stelt zich op korte af
stand daarvan op.
Tegelijkertijd wordt Jurene Doma-
cassé, die bloemen aan H. M. zal
aanbieden, door de heer J. F. An
gela vanuit het stationsgebouw
begeleid naar haar plaats.
09.05 Uur. H. M. Koningin Beatrix
en Z. K. H. Prins Claus der Ne
derlanden verlaten het vlieg
tuig.
Het Koninklijk Paar wordt begroet
door de Gezaghebber van het ei
landgebied Bonaire.
De Gezaghebber begroet vervolgens
de leden van het Gevolg van H. M.
en de overige begeleidenden, die
inmiddels zijn uitgestapt.
Nadat de Gezaghebber het Gevolg
van H. M. en de overige begelei
denden heeft begroet, begeleidt
hij het Koninklijk Paar naar de
plaats waar bloemen aan H. M.
worden aangeboden en vervol
gens naar de Commissie van
Ontvangst.
Door Jurene Domacassé worden
bloemen aangeboden.
Het is zaterdag 1 november en ko
ningin Beatrix en prins Claus
startsein gaf voor de bouw
van een nieuwe containerha
ven aan het Schottegat. Met
een daverende klap werd een
fles Curacao-likeur tegen een
container aangesmeten.
Op Aruba onthulde Beatrix in
de snel opkomende scheme
ring een plaquette in de muur
van de nieuwe bibliotheek.
De onthulling in de duisternis
was het gevolg van een lang
durig oponthoud in San Ni
colas, een voorstad van
Oranjestad. Daar zou de ko
ningin het kantoortje openen
dat zich bezig gaat houden
met de renovatie van volks
woningen. En in San Nicolas,
een van de armste delen van
Aruba, was het enthousiasme
het grootst.
Menigte
Tot op de daken zaten de men
sen al uren de komst van de
koningin af te wachten en
toen zij dan ook naderde, liep
alles volledig uit de hand. De
sterke armen van de politie
moesten er aan te pas komen
om te zorgen dat de koningin
niet onder de voet werd gelo
pen. Beatrix had handen vol
werk om het jongetje dat baar
een sleutel moest aanbieden,
tot de daad te brengen. Het
kind was totaal over zijn toe
ren geraakt door de opruk
kende menigte.
Had Curacao zijn best beentje
voorgezet om hare majesteit
beginnen aan hun bezoek aan
Bonaire. Het officiële draaiboek
regelt alles perfect, ook de eerste
vijf minuten, want een koningin
stapt niet zomaar uit een vlieg
tuig en begint handen te schud
den. Daar zit een heel protocol
aan vast. Het „protocol" waar
van de voormalige koningin
Juliana zich ooit eens afvroeg of
dat wel bestond, draagt het be
zoek aan de Antillen. Juliana, en
ook de huidige koningin Beatrix,
voelen niets voor een protocol dat
bijvoorbeeld zou eisen dat je te
gen een majesteit niet „neen"
zegt, maar hun ontvangst loopt
wel precies volgens de regels van
dat protocol.
Het protocol regelt wie, waar, wan
neer, waarom en hoe. Het ,Jioe" is
geregeld in de kledingvoorschrif
ten.
Een koningin ontvang je niet in
zwemkledij ofbattledress.daar is
iedereen het wel over eens. Dat
vertegenwoordigers van de Ne
derlandse media vaak zo infor
meel gekleed gaan dat het mis
schien niet ongewenst is hen op
bepaalde aspecten van de garde
robe te wijzen zodra het gaat om
een koninklijk bezoek, kan over
het algemeen ook wel begrepen
worden. De voorlichtende taak
van de Nederlandse Rijksvoor
lichtingsdienst in dit geheel
wordt dan ook zeer op prijs ge
steld en opgevolgd. Met als resul
taat dat een zeer hoog geplaatst
persoon op de eerste avond tij
dens het bezoek aan de Antillen
te laten merken dat het
Oranjehuis nog steeds een
grote plaats in het hart van de
bevolking inneemt, op Aruba
lieten ze duidelijk merken dat
wat hen betreft de band met
de Antillen liever vandaag
dan morgen verbroken kan
worden.
Zoals minister Van der Stee zei:
„Dat de bevolking nu duide
lijk laat merken dat zij de on
afhankelijkheid niet wil, bete
kent nog niet dat de rondeta
felconferentie niet door moet
gaan. Als er op Aruba over
onafhankelijkheid gepredikt
wordt, dan houdt dat vooral
het loskomen van Curacao in.
Zij wil volkenrechterlij ke
banden met het koninkrijk,
maar dat betekent wel dat er
ook een nieuwe verhouding
met Nederland gecreeerd
moet worden".
En Aruba was duidelijk, het An
tilliaanse volkslied werd om
wille van het protocol nog wel
gespeeld, maar er was geen
vlag van de gezamenlijke ei
landen te bekennen en de
kinderen zwaaiden hare ma
jesteit toe met vlaggetjes van
hun eiland.
Gepikt
Ook op Bonaire zijn ze boos op
de centrale regering in Wil
lemstad, want die heeft zon
der het te vragen de melodie
PAGINA 23
verklaarde: ,Jk heb de Neder
landse pers nog nooit zo netjes ge
zien". Want: ,f)e doorsnee garde
robe van een vrouw bevat naast
een aantal katoenen jurken, één
of meer cocktailjurkenHoewel
een cocktailjurk niet altijd lang
behoeft te zijn, draagt men daar
meestal lange jurken die de benen
beschermen tegen insecten beten.
Voor de mannelijke deelnemers
geldt: bij aankomst en vertrek en
bij andere officiële gelegenheden
- vooral 's avonds - is een donker
pak voorgeschreven"U mag aan
bagage 20 kg meenemen, stond
geruststellend bij deze informatie
van de RVD. Want .JialJkatoenen
onderjurken en batisten nacht
kleding zijn moeilijk te vinden op
de Antillen", aldus de Rijks
Voorlichtingsdienst.
Een ander aspect van het protocol is
ook de bewaking van koningin en
prins. Hoewel het in Nederland
nog wel mogelijk is in open auto's
te rijden, wordt dat tijdens een
buitenlands bezoek volstrekt on
verantwoord geacht. De - zicht
bare - bewaking van het Konink
lijk Paar is tijdens een buiten
lands bezoek dan ook veel groter.
En de heren van de veiligheids
dienst beschermen het Koninklijk
Paar voortreffelijk. De bewaking
is deze keer voornamelijk gere
geld door de Antilliaanse rege
ring en zo strikt en streng, dat
zelfs prins Claus een keer, op
Aruba, volkomen afgesneden
werd van zijn vrouw door de
sterke arm van de veiligheid.
Kinderen die urenlang hebben
staan wachten wordt het uitzicht
belemmerd door de veiligheids
functionarissen en fotografen
wordt het werk onmogelijk ge
maakt. Zo erg zelfs dat prins
Claus ingreep en riep tegen de
agenten: „Weg, weg, laat die jon
gens hun werk doen".
van het Bonaire-lied gepikt
en gebombardeerd tot Antil-
liaans volkslied. Bij de ont
vangst van Beatrix en Claus
op het Wilhelminaplein ont
brak dit volkslied dan ook.
Om de onvrede duidelijk te
laten uitkomen, zong de
schooljeugd even later de Ode
aan Bonaire. Hare koninklij
ke hoogheid majesteit Bea
trix vond het prachtig, hoe
heerlijk vals het ook klonk en
bedankte de kinderen harte
lijk met „masha danki", na
een lichte aarzeling bij het
gebruik van haar titel omdat
ze niet zeker wist of Claus of
zij nu bedoeld werden.
Prins Claus had de grooste
moeite de volgende dag bij de
aankomst op Sint Maarten stil
te blijven staan, toen een uit
22 man bestaande steelband
op ritmische wijze het Wil
helmus ten gehore bracht.
Claus kon tijdens het hele be
zoek bij de uitvoering van Ca-
raibische muziek zijn voeten
al niet stil houden, maar
moest dat op het vliegveld
toch echt. Op Sint Maarten
willen ze helemaal niet onaf-
hankeijk worden en daarom
wapperden daar de school
kinderen ook alleen met
Hollandse vlaggetjes.
Sint Maarten zag er ongekend
schoon uit, want er was een
uitgebreide schoonmaak en
opknapbeurt, waarbij zelfs
huizen opnieuw in de verf wa
ren gezet, voorafgegaan aan
het bezoek van „onze jongste,
mogelijk onze mooiste en
misschien onze laatste vor
stin", zoals het oppositieblad
The Clarion schreef.
Souvenir
Op Saba, de 13 km2 grote rots
die oprijst uit de Caraibische
Zee, nemen ze de term „laat
ste vorstin" niet eens in de
mond. Toen de koningin, met
enige moeite vanuit de sloep
van de onderzeebootjager
Rotterdam, voet aan land op
Saba zette was het onmiddel
lijk duidelijk dat de duizend
man sterke bevolking haar
wil houden. „Holland moet
Saba houden, al is het maar
als souvenir", zo riep admini
strateur Larmonie hartstoch-
t. lnk int, waarna Beatrix en
Claus op de tonen van een
banjo die „lang zal ze leven"
speelde, uitgeleide werden
gedaan.
Voor Saba is er geen enkele
twijfel mogelijk: „komt u
maar terug, het hoeft niet al
tijd zo officieel te zijn". Zoals
de Antilliaanse premier Don
Martina op de eerste dag van
het bezoek aan de Antillen al
zei Ongewild vertolkte hij
daarmee de gevoelens van de
Antilliaanse bevolking.
Koningin Beatrix geniet zichtbaar van de "Simadan" (oogstdans) op het eiland Bonaire.
Koningin Beatrix en prins Claus drinken "lepla" tijdens een rustpunt in de rijtour op Curasao.
