Kunstwerken geven geheimen prijs
toegelicht
Minister Gardeniers: plan 14
tv-stations snel naar Kamer
Publiek verdringt zich voor expositie
Gilbert Sullivan:
amusement op niveau
Typisch Italiaanse opera van Verdi
in geheel Nederlandse uitvoering
'Villa Muziektheater'
r/Mjjil/gragremma i
VRIJDAG 7 NOVEMBER 1980
Meeste vrouwen
lovend over
miss-verkiezing
LONDEN (AP) - Méér vrouwen
dan mannen kijken naar
sehoonheidswedstrijden.
Dat blijkt uit een onderzoek
in Londen.
Volgens het blad "TV-Times"
verklaarde 76 procent van de
ondervraagde vrouwen dat
zij naar het televisiepro
gramma rond de missverkie
zing zouden kijken (over vijf
dagen), tegen 61 procent van
de ondervraagde mannen.
Volgens de steekproef vinden
de vrouwen persoonlijkheid
de doorslaggevende factor in
de keuze van Miss World,
terwijl de ondervraagde
mannen een goed figuur be
langrijker achten.
Slechts 14 procent van de on
dervraagde vrouwen be
schouwen de miss-verkie
zing als "vernederend" ter
wijl 71 procent het als een
charme en persoonlijkheids
test zag.
DEN HAAG (GPD) - Minister Gar
deniers (CRM) en staatssecretaris
Smit-Kroes (verkeer en water
staat) zullen de Tweede Kamer zo
snel mogelijk in het bezit stellen
van voorstellén om de invoer van
buitenlandse tv-programma's
per kabel te regelen.
Minister Gardeniers doet dit "bin
nen drie weken" zoals zij gisteren
in de Tweede Kamer aankondig
de, staatssecretaris Smit-Kroes,
die maandag een plan voor 14
buitenlandse programma's lan
ceerde, "nog in deze kabinetspe
riode".
Bij de beantwoording van monde
linge vragen van de socialist Kos-
to kondigde mevrouw Smit-
Kroes aan dat van de 14 genoem
de programma's er drie uit West-
Duitsland komen, vièr uit België,
drie uit Frankrijk, drie uit Enge
land (BBC 1 en 11 alsmede IBA),
en één uit Luxemburg.
Het was een opsomming van door
de PTT voorbereide "technische
mogelijkheden", waarvan de
programma's kunnen worden
geleverd zodra "het licht op
groen staat". Daaronder verstond
zij zowel de technische voorbe
reiding als de parlementaire
goedkeuring.
Een vraag van Kosto, of over het
project al binnen de ministerraad
was gesproken, beantwoordde de
staatssecretaris met de aankon
diging dat zij het plan in de eerst
volgende ministerraad zou in
brengen.
Zij ontweek rechtstreekse ant
woorden op de vraag of zij hier
over met minister Gardeniers
had overlegd, maar uit het ant
woord van de minister bleek dat
haar kennisneming met dit plan
had bestaan uit het lezen van de
toespraak waarin de staatssecre
taris het plan afgelopen maandag
had aangekondied.
Minister Gardeniers deelde mee
dat haar nota over kabeltelevisie
deze of volgende week in het ka
binetsberaad komt. Rekening
houdend met enkele wijzigingen,
waarvoor zij een week dacht no
dig te hebben, zou haar nota over
uiterlijk drie weken aan de Ka
mer kunnen worden aangebo
den.
De WD'er Bolkestein zei toe dat
"met elke internationale over
eenkomst rekening wordt ge
houden", toen hij vroeg of de mi
nister acht wilde slaan op artikel
10 van het Verdrag van Rome
over de vrijheid van informatie.
PARIJS (GPD) - Voor de deuren van de expositie „Het geheimzinnige leven van de
meesterwerken" (tot 5 januari in het Parijse Grand Palais) verdringt zich het publiek in
dichte rijen. Onder de indruk, maar daas, komt het er aan de andere kant weer uit, heilig
overtuigd dat met al die tentoongestelde apparatuur zelfs het hart van Toet-Ank-Amon
weer aan het kloppen te krijgen moet zijn.
Want waar het bij deze tentoonstelling om gaat is het laten zien hoe met de modernste
methoden kunstwerken binnenste buiten kunnen worden gekeerd.
De bedoeling van de tentoonstel
ling, waarvoor naar de recente
Franse traditie kosten noch
moeite zijn gespaard, is het
publiek duidelijk te maken dat
met de modèrnste technieken
geen vierkante centimeter van
welk kunstwerk ook nog langer
in staat is zijn geheim te bewaren.
Kunstvervalvers steken er de
boodschap in hun zak dat ze maar
beter wat anders kunnen gaan
doen: er is altijd wel een of andere'
straal of stof die de ware aard van
textiel, verf, steen, hout of metaal
onthult.
Schaamte
Ouderwetse kunstbeleving speelt
bij een dergelijk gebeuren de
minst beduidende rol. Er is zelfs
een gevoel van schaamte en me
delijden bij het zien van al die
voorwerpen die hun waarde al
lereerst ontlenen aan wat ze
schijnen en die worden blootge
steld aan wat ze achter de scher
menvan'het ambacht waren in de
fasen van hun ontstaan.
De oudste moderne grap in de
1 kunst is natuurlijk die van het zo
genaamde doorlichten van een
schilderij. Daarvan zijn een aan
tal voorbeelden in het Grand Pa
lais te zienN onder andere een
mannenportret van Rembrandt,
dat bij doorlichten het beeld te
geeft van een over een wieg
'Ogen vrouw. En er is een doek
Picasso, waaruit dan moet
blijken - als het hemd is opgelicht
- dat de meester meer knoeide en
prutste voor hij met zijn werk
klaar was dan algemeen werd ge
dacht.
Kinderspel
Dit alles is echter kinderspel ver
geleken bij de methodes die wer
den gebruikt bij het uiteenrafelen
en weer in elkaar zetten van het
stoffelijk overschot van koningin
Arégonde waarvan de sarcofaag
pas in 1957 in de koningscrypte
van Saint-Denis gevonden werd.
Arégonde overleed al in de zesde
De leider van het onderzoek, die op
handen en voeten onder de pla
vuizen kroop, geeft een adembe
nemend verslag van de operatie:
„Toen de sarcofaag geopend was
deed het grootste deel van de res
ten van de koningin zich aan ons
voor als een rood-achtige brei van
enige dikte, aan de oppervlakte
waarvan hier en daar aangekoek
te en aan elkaar geplakte'weefsel-
resten werden aangetroffen. Dat
waren delen van de lijkwa
de".
De conservator gaat door met te
vertellen dat de roodachtige brei
met ongelooflijk veel moeite en
met aluminium scheppen uit de
kist werd gelicht, waarbij men
het „bevredigende resultaat be
reikte dat de brokken soms wel
30 bij 40 centimeter groot waren"
Aan het eind van een lang laborato
rium-onderzoek, waarbij alle
klavieren van het technisch ver
nuft werden bespeeld, was ko
ningin Arégonde - althans op pa
pier - van top tot teen gerecon
strueerd, met alle kleren aan en
alle sieraden om.
Hologram
Opzienbarend is ook de afdeling
van de tentoonstelling waar
wordt getoond hoe van een hand
schrift met laserstralen een holo
gram wordt gemaakt, zodat je
„om de letters heen kunt lopen.
Deze methode wordt gebruikt bij
het ontdekken van schriftverval
sing.
Er is het voorbeeld te zien van het
document dat aan kapitein Drey
fus werd toegeschreven en dat
van spionage voor de Duitsers ge
tuigt. Als het hologram toen had
bestaan zou de affaire-Dreyfus er
nooit zijn geweest.
Zo zijn de technieken, in het Grand
Palais getoond, niet alleen van
invloed op „het leven van mees
terwerken", maar ook op het le
ven van mensen en hun eigen ge
schiedenis.
Een voorbeeld van de blootgelegde geheimen: dit jeugdportret van Rem
brandt werd doorgelicht.
Onder het geschilderde oppervlak blijkt zich een schilderij te bevinden van
Rembrandt: een vrouw die zich over een wieg buigt.
ENSCHEDE - De AVRO-televisie zalvanavond een twee uur durende reportage op het scherm brengen
van de in augustus gestreden 'Sterrenslag'Voor de vierde maal in successie organiseerde de omroep deze
sportieve strijd tussen politici, artiesten en vertegenwoordigers van de radio- en televisiewereld. De
deelnemers kwamen uit op onderdelen als zwemmen, hardlopen, schoohspringen, kanovaren en touw
trekken. Onder leiding van Hennie Budie keek een camerateam mee naar de sportieve prestaties.Op de
foto: Jenny Arean en Louis Neefs op weg naar een nat pak
Anglofielen konden gisteravond
hun hart ophalen in de Leidse
Schouwburg, waar de London
Savoyards een voorstelling ga
ven van hoogtepunten uit de
werken van Gilbert en Sullivan
In grote lijnen betrof het een her
haling van de voorstelling in het
vorige seizoen die gezien het
toenmalige succes alleszins ge
rechtvaardigd was.
Gilbert en Sullivan schreven geen
opera's in de eigenlijke zin, ook
geen musicals of operettes.
Het is een geheel eigen mengvorm
van comedie en opera, amuse
ment op hoog niveau, waarin ty
pisch Engelse elementen smaak
vol vermengd worden: de zelf
spot en het relativeren van eigen
eigenaardigheden, de liefde voor
woordspelingen en taal-onzin,
virtuoze woordmanipulaties,
sentimentaliteit.
Dit alles versterkt door de trefzeke-
re en goed in het gehoor liggende
melodieën van Sullivan.
Van de vijf zangsolisten moeten
vooral Willem Pugh die met zijn
flexibele tenor een ideale jeune-
premier bleek, en de bas-bariton
Gareth Jones genoemd worden.
Beiden waren bovendien uitste
kend verstaanbaar, zodat de tek
sten die hier zo'n belangrijke rol
spelen volledig tot hun recht
kwamen.
Dankbare rollen zijn in de werken
van Gilbert en Sullivan voor de
bariton te vinden: Malcolm Hen
dry Taylor zette vele malle figu
ren op amusante wijze neer.
De stemmen van Patricia Cope en
Patricia Taylor hebben het voor
deze muziek geëigende typisch
Engelse lichte timbre.
Vooral de ensembles waren zeer
geslaagd, mede door de uitste
kende aankleding die de afwe
zigheid van decors deed vergeten
en door een beweeglijk toneel
beeld.
Aparte vermelding verdient de
jonge pianist Jeremy Sams die
vanuit zijn bescheiden hoekje op
het podium het geheel op uiterst
muzikale wijze leidde en bege
leidde.
MIES ALBARDA
SCHEVENINGEN - Na de premiè
re van La Bohème enkele weken
geleden heeft de Nederlandse
Operastichting nog een ander pa
radepaardje van stal gehaald:
Verdi's onverwoestbare II Trova-
tore.
Het bijzondere van deze herinstu
dering, die gisteren in het Circus
theater in première ging, is echter
dat deze in stijl en mentaliteit zo
Italiaanse opera nu eens een ge
heel Nederlandse aangelegen
heid is geworden. De enige bui
tenlandse namen in het pro
gramma behoren toe aan de bas
Clifford Parkes, die een totaal
onopvallend bijrolletje vertolkt,
en aan decorontwerper en regis
seur, maar het werk van de laatste
was bij deze gelegenheid overge
nomen door huisregisseur Jan
Bouws.
Al snel bleek echter dat dat'in de
verste verte niet behoefde te lei
den tot een gebrek aan zuidelijke
gloed en de eerste verantwoor
delijke hiervoor waé dirigent An
ton Kersjes. Hij ontlokte aan het
enthousiast reagerende Omroep
orkest hartstochtelijk gediscipli
neerd spel en liet horen dat de
partituur veel meer subtiele
kleurschakeringen bevat dan al
te taak van deze "draaiorgelope
ra" wordt aangenomen.
Dit miste zijn uitwerking op de so
listen niet en met name Jan
Derksen, een Verdi-bariton bij
uitstek, kwam tot een geladen en
in vocaal opzicht imponerende
vertolking.
Favoriet bij het publiek was na
tuurlijk Cristina Deutekom, die
zich zelfverzekerd en met gemak
door haar dramatische sopraan
partij heensloeg, maar het niet al
tijd eens bleek met de tempi van
Kersjes en het vocalé effectwerk
niet schuwde.
De tenor Adriaan 'van Limpt be
wees andermaal dat hij over
prachtig stemmateriaal beschikt,
maar het predikaat fijnzinnig was
op hem beslist niet altijd van toe
passing en ook was de angst voor
de enerverende hoogte in het
derde bedrijf tijdens de première
nog duidelijk merkbaar.
Cora Canne Meijer is eigenlijk te
licht van stem voor de zigeunerin
Azucena en wekte daardoor soms
de indruk van een verdwaalde
Carmen, maar zij bezit teveel
theaterbloed om niet van iedere
rol iets te maken.
In de weinig fraaie en met traptre
den volgestouwde decors van
Mario Vavarelli had regisseur Ti
to Capobianco enkele jaren gele
den het accent gelegd op som
berheid en tragiek.
In de herinstudering van Jan
Bouws was dit minder voelbaar
en daardoor werden bepaalde
bewegingen nog minder functio
neel dan zij al waren. Het gebrek
aan logica nam sorhs zelfs ridi
cule vormen aan, maar er zijn nog
altijd mensen die denken dat dat
bij een Italiaanse opera hoort.
Volgende voorstellingen vinden
plaats op 8 en 11 november in
Scheveningen en op 18, 20, 23 en
25 november alsmede 1 en 7 de
cember in Amsterdam.
PAUL KORENHOF
Natuurlijk dringt zich bij het kijken
naar "Het Kille Ontwaken" van
het 'Villa Muziektheater' een
nieuwe theater/muziekgroep uit
Leiden, onmiddellijk de vergelij
king op met 'Hauser Orkater'.
Gisteravond bracht 'Villa Mu
ziektheater* namelijk eveneens
een kunstig uitgebalanceerde
combinatie van muziek en thea
ter.
In het zeer goed bezette LAK-thea-
ter zat gisteravond een toe
schouwer, die zich afvroeg, of
hier nu sprake was van een thea
tervoorstelling met muzikale af
wisselingen dan wel van een mu-
ziekconcert met theatrale onder
brekingen. Geen van beiden is,
meen ik, het geval.
Binnen "Het Kille Ontwaken" be
staan een aantal vrij autonoom
levende grootheden, die even zo
vele peilers vormen, waarop het
ondubbelzinnig artistiek succes
van deze theater-muziekmanifes
tatie berust.
Zo is daar enerzijds de zeer goed in
gehoor liggende muziek. Ander
zijds zijn het vooral Arnoud van
Buuren (arts/toetsen), uitblin
kend in zijn 'medische retirade'
vlak vóór het ontwaken uit een
20-jarig coma van Peet Hoff
manns (jongen); Karei Helleman
(vader/drums) en Marc van der
Velden (4=6/blaasinstrumenten).
Twee twee andere, onmiddellijke
opvallende grootheden zijn de
'zelfregie' door de spelers en de
sterk geprofileerde grime van
Cecil Bögels.
Zelfregie kan in vele gevallen lei
den tot nauwelijks tot enige was
dom gekomen zelfkritiek. Daar
waar het de verstaanbaarheid en
articulatie van Rudo Jocking be
treft, lijkt enige correctie niet ge
heel overbodig. Onmiddellijk
dient daaraan toegevoegd, dat
Jockin op de gitaren zeer ver
dienstelijke dingen deed.
Met enige welwillendheid kun je
het gegeven van de uit een 20-ja-
rig coma ontwakende jongen, die
weigert door zijn omgeving ge
programmeerd te worden, 'oor
spronkelijk' noemen.
Veel belangrijker lijkt het te signa
leren, dat het 'Villa Muziekthea
ter' een belangwekkend nieuw
initiatief in Leiden betekent, dat
zonder enige twijfel 'gekoesterd'
dient te worden. Vanavond wordt
u nogmaals in de gelegenheid ge
steld 'Het Kille Ontwaken' te be
kijken.
BERT KOEKEBAKKER
Vrijdag 7 november
NEDERLAND 1
18.25 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
18.30 - Sesamstraat (NOS)
18.45 - Paspoort voor Spargaarden (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - Scooby Doo (VARA)
19.25 - Sport'80 (VARA)
19.50 - Sonja's Goed Nieuws Show (VARA)
20.49 - Twee voor twaalf (VARA)
21.37 - Journaal (NOS)
21.55 - Vier vrouwen (IKON)
22.35 - Man over de vloer (VARA)
23.00 - De BV Nederland (VARA)
00.05 - Journaal (NOS)
00.10 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
NEDERLAND 2
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - Doctor Snuggles (AVRO)
19.05 - AVRO's Toppop (AVRO)
20.00 - Journaal (NOS)
20.27 - Sterrenslag (AVRO)
22.20 - Televizier Magazine (AVRO)
23.00 - De toestand in de wereld (AVRO)
23.05 - M.A.S.H. (AVRO)
23.35 - Journaal (NOS)
23.40 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
DUITSE TV
DUITSLAND I
20.00 Journ. 20.15 Eine Frau hat Erf-
olg (What a woman), speelfilm. 21.45
Doc. serie. 22.30 Aktual. Met parle
mentair overz. 23.00 Die Verfuhrba-
ren, tv-film. 1.05 Journ. (Reg.progr.:
NDR: 18.00 Westside-Hospital, tv-
serie. 18.30 Aktual. 18.45 Kleuterse
rie. 18.55 Westside-Hospital, tv-serie.
19.25 Reg. mag. 19.59 Progr.overz.
WDR: 18.00 Popmuziek. 18.30 Te
kenfilmserie. 18.40 Popmuziek.
19.15 Aktual.).
DUITSLAND II
18.20 Tekenfilmserie. 18.35 Slap
stick. 19.00 Journ. 19.30 Buit. rep.
20.15 Rep.(Eurovisie-uitz-). 21.15
Show. 22.00 Aktual. 22.20 Cultureel
mag. 22.50 Sport. 23.20 rep. 23.30
Wasserloch nr. 3. (Waterhole no. 3.),
speelfilm. 1.00 Journ.
DUITSLAND III WDR
18.00 Kinderserie. 18.30 Cursus
econ. 19.00 Vrijtijdsmag. 19.45 Jour
nal 3. 20.00 Journ. 20.15 Weten
schappelijk progr. 21.00 Rep. 21.30
Reg. progr. 22.00 Parzival, tv-spel.
23.30 Journ.
BELGISCHE TV
BELGIË VLAAMS
18.00 Kinderprogr. 18.15 Kleuter-
progr. 18.30 Open School. 19.00 Doe.
19.30 Inform, progr. 19.35 Meded. en
Morgen. 19.45 Journ. 20.10 Weerber.
20.15 Quiemada, speelfilm. 22.00
Filmrubriek. 22.50 Journ.
TV
De IKON zendt vanavond een documentaire uit, kortweg als
"vier vrouwen" betitelt. Bij vier vrouwen uit verschillende milieus
wordt de beruchte knobbel in de borst geconstateerd. Bij alle vier is
het gezwel kwaadaardig en is operatief ingrijpen onvermijdelijk
Hoe verwerken zij de gevolgen van zo'n operatie, hoe gaat hun weg
verder? (Nederland 1,21.55 uur).
Politici en hun kiezers scharen zich weer rond de tafel in een
uitzending over het politieke bedrijf: 'De BV Nederland'. Een pro
gramma waarin de discussie centraal staat (Nederland 1, 23.00
uur).
In de tv-actualiteitenrubriek Televizier Magazine wordt van
avond een reportage uitgezonden over de eis van de Nederlandse
taxiwereld om te komen tot een cao. Voorts heeft de AVRO een
bijdrage over de mogelijke politiek in de Verenigde Staten vanaf
januari 1981 en een reportage over de hongerstakende IRA-leden
die de status van politiek gevangene willen krijgen (Nederland 2,
2220 uur).
RADIO
In de wekelijkse radio-rubriek NOS-cultuur komen vanavond
(Hilversum 2,22.40 uur) weer uiteenlopende onderwerpen aun bod.
Zo wordt het boek over de Peruaanse rebellenleider Tupau Amaru
besproken en komen het Koninklijk Deens Ballet en de Schlicksupp
Teatertrupp uit Frankfurt aan bod.
VRIJDAG 7 NOVEMBER
HILVERSUM I
Ieder heel uur nieuws. KRO: 18.11
Echo. 18.21 Punt Uit. 19.55 Overwe
ging. 20.02 Country time. 21.02 Nine
o'clock jazz. 22.02 Goal. NOS: 22.45
Koninklijk bezoek aan de Neder
landse Antillen. 23.02 Met het oog op
morgen. EO: 00.02 True light
HILVERSUM II
VOO: 18.00 Staandebij.
OVERH VOORL. 18 40 De Neder
landse Antillen. PP: 18.50 Uitzend,
van het CDA. VOO: 19.00 Veronica
Sport. NOS: 20.00 Europees Con
certpodium: Klass. muziek (21.00
Accoord). 22.30 Nws. 22.40 NOS-
Cultuur. 23.30 Horizon. 23.55
Nws.
HILVERSUM III
Ieder heel uur nieuws. NOS: 18.03
De Avondspits met de Nationale
Hitparade. 19.02 De Rock en Roll
Methode. VPRO: 20.02 Ook zo. 20.30
Rub-a-dub. 22.02 Het VPRO-Radio-
theater.
ZATERDAG 8 NOVEMBER
HILVERSUM I
Ieder heel uur nieuws. VARA 7.03
(S) Hallo hier Hilversum. (8.03 Din
gen van de dag.) 9.30 (S) ZI. 11.02 <S>
De VARA feliciteert. 12 03 (S) Tus-
sen start en finish. 13.03 (S) In de
Rooie Haan. 15.02 (S) Muziek uit
Studio 1.16.02 (S) De Speeldoos.
HILVERSUM 11
TROS 7 00 Nws. 7 10 Ochtend
gymnastiek. 7.20 TROS-binnenkort.
7.30 Nws. 7.36 Aktua. 8.00 Nws. 8.11
Op uw gezondheid. 8.30 Nws. 8.36
Toeraktua. 9.00 Gymnastiek voor de
vrouw. 9.10 Waterstanden. 9.15 On
der de mensen. 10.00 Doe. 10.30
Coulissen. 11.30 Janboel. 12.00 Op
voeden kan iedereen. 12.26 Medede
lingen voor land- en tuinboVw. 12.30
Nws. 12.36 Aktua. 13.00 Nws 13 11
Introduktie Kernpunt. 13.15 Van de
binnenpagina. 14.00 Kernpunt. 15.00
Sport na sport. 15.30 Kieskeurig.
16.00 Aktua-extra. 17.00 Aktua-ex-
tra-Kamerbreed. 17.24 Mededelin
gen. 17.30 Nws. 17.36 Aktua.
Hilversum iii
leder heel uur nieuws NCRV 7.02
(S) Popfrisser. 9.03 (S) Happy sound.
10.03 (S) Popstation. 11.03 (S) Pop
non stop. 12.03 (S) Los vast. 14.03 (S)
Op stap. 15.03 (S) Disco-express.
16.03 (S) NCR V-Zaterdag-Sport.
hilversum iv
AVRO 7 00 Nws 7.02 (S) Op een
klein stationnetje, 's morgens in de
vroegte. 8.00 (S) Klassiek met Caro
line. 9.00 Nws 9.02 (S)Piano-an 10 00
(S) Concerto matlinale. 12.00 Nws.
12.02 (S) Liever de lucht in. 13.15 (S)
Herman Krebbers presenteert. 14.00
Nws. 14.02 AVRO's Platen Publieke
Prus. 16.00 (S) Volksmuziek uit
Hongarije. 16.15 (S) Opera met 'n