Bestemmingsplan Pancrast-
Oost is nagenoeg voltooid
Gast kolom, i
"Anders eten kan ook
gewoon lekker zijn"
Universiteit kijkt in toekomst
VEGETARISCH RESTAURANT REPELSTEEL HEROPEND
Makkersstaakt uw
wild politiek geraas
PAGINA 4
ST
LEIDEN
VRIJDAG 7 NOVEMBER 1980
LEIDEN - "Binnen het jaar
heeft Leiden er vast nog een
vegetarisch eethuisje bij. Ge
zond eten is hard op weg een
trend te worden en dan rui
ken de mensen meteen geld.
Binnen de kortste keren wor
den de "broodjes Shoarma"
dan ingeruild voor ha
vervlokken, boekweit en
bruine rijst". Met deze woor
den geeft Anna Zandee aan
dat ze vertrouwen heeft in het
welslagen van de plannen
rond het vegetarische eet
huisje "Repelsteel" in het
Breehuys. Hoewel ze er later
wel - iets minder zeker van
haar zaak - aan toevoegt: "Ik
hoop maar dat het een eethuis
met bestaansrecht wordt".
Over winsi maken wordt na
melijk nog niet eens gedacht
door de medewerkers van
Repelsteel, een zogenaamd
"Gezond Leven centrum" dat
een eethuis, een winkel met
biologische produkten en een
voorlichtingsgroep omvat.
Wat wordt overgehouden van
het eethuis en de winkel,
wordt direct weer geïnves
teerd in voorlichtingsprojec
ten.
Voorlopig is het voor de twaalf
vrijwilligers echter nog hard
werken om het eethuisje voor
het weekeinde gereed te krij
gen. Maandag wordt het vege
tarische restaurantje hero
pend. Omdat de combinatie
scholierencentrum én Ge
zond Leven centrum steeds
moeilijker te verwezenlijken
waren, werd enige tijd gele
den overgegaan tot ontkop
peling van deze twee soorten
activiteiten. "Repelsteel werd
te veel als een deel van het
jongerencentrum be
schouwd. Terwijl zowel de
winkel als het restaurantje
juist ook de oudere mensen
wil aantrekken. Tot nu toe
kwamen er vrijwel alleen stu
denten in Repelsteel, en dat
geeft het direct zo'n elitair ka
rakter. We hebben niets tegen
studenten, maar ook andere
groepen moeten de weg naai
het "anders eten" kunnen
vinden".
Een aantal vrijwillige medewerkers van Repelsteel in de toekomstige keuken
Het eethuis is nu verplaatst naar
een grotere zaal boven de
winkel. Een aparte ingang
zorgt ervoor dat Repelsteel de
privacy krijgt die het ver
langt, terwijl de afschaffing
van het inschrijfsysteem de
drempelvrees nog verder te-
,rug moet brengen. De ope
ningstijden van zowel winkel
als eethuis zullen worden uit
gebreid, evenals het assorti
ment van de winkel. Daar
worden voortaan ook artike
len als zeep en shampoo ver
kocht. De derde poot van Re
pelsteel, de voorlichtings
dienst, wordt verdeeld in
twee groepen. De ene, die
"scholierenprojectgroep"
werd gedoopt, gaat scholie
ren informeren over gezond
leven. De andere groep zal
zich voornamelijk binnens
huis bezig houden met voor
lichting aan bezoekers van
eethuis en winkel.
Visie
Anna Zandee, Karin Murris,
Mariët Custers en Ben
Vroom, vier vrijwillige me
dewerkers, vertellen iets over
hun visie op Repelsteel: "We
willen gewoon dat het een
gemoedelijk eethuisje wordt
waar jong, oud, rijk of arm
kan komen eten. Het is heel
belangrijk dat mensen weten
wat "anders eten" nu precies
inhoudt. Velen schrikken te
rug omdat "vegetarisch, bio
logisch of macro-biotisch"
allemaal zulke onbekende
termen zijn. Ze weten echter
niet dat anders eten ook ge
woon lekker kan zijn en bo
vendien kun je er door je eet
gewoonten voor zorgen dat er
bewuster en verantwoorde-
lijker wordt omgesprongen
met het milieu, grondstoffen
en menselijke verhoudingen.
Een voorbeeld: voor een kilo
vlees is acht kilo graan nodig.
Wanneer dit graan niet aan
beesten wordt gevoerd, is er
ook genoeg voedsel voor lan
den waar nu honger wordt
geleden. Dat is één van de re
denen waarom' je in Repel
steel gaan vlees zult vinden,
en voor degenen die daar prijs
op stellen wordt ook de zuivel
weggelaten. Bovendien wor
den de maaltijden bereid uit
zuiver biologische produk
ten. Dat wil zeggen dat er bij
de kweek geen kunstmest of
bestrijdingsmiddelen zijn
gebruikt".
Concurrentie
Ook de winkel verkoopt slechts
produkten die op biologische
wijze zijn gekweekt. Is er niet
veel concurrentie van super
markten, die tegenwoordig
ook artikelen met het etiketje
"biologisch" in de stellingen
hebben staan? De vier mede
werkers van Repelsteel: "Dat
is nu het gevaar van de trend
vorming. Zodra het in de mo
de is om gezond te eten, ko
men er mensen die er geld uit
willen slaan. De kwaliteit
moet er echter vaak onder lij
den. Wij denken dat de kwali
teit van artikelen die super
markten als "biologisch"
aanbieden, zeer dubieus is.
Zelfs tegen het Leidse re
formhuis het ben we zo onze
bedenkingen. Dat is ook een
typische trendwinkel, waar
ons inziens teveel op de
commercie wordt gelet. Wij
betrekken onze produkten
van zogenaamde verdeelcen-
tra, waar vanuit een hele an
dere achtergrond wordt ge
werkt. Niet de winst staat
voorop, maar het idealisme.
Het zijn ook arbeidsinstellin-
gen waar niet veel wordt ver
diend, maar wel op basis van
gelijkheid wordt gewerkt. En
dat past precies in onze over
tuiging"
CONNY SMITS
Auto kwijt
LEIDEN - Een Leidenaar is
vannacht bij zijn huis in de
Valeriusstraat zijn auto
kwijtgeraakt. Om één uur
werd hij wakker, omdat hij
hoorde hoe de wagen werd
gestart. Toen hij uit zijn bed
kwam, zag hij de auto nog net
wegrijden richting Voorscho
ten.
In slip geraakt
LEIDEN - Een 45-jarige Leider
dorpenaar en zijn 32-jarige
vrouw zijn vanmorgen om zeven
uur gewond geraakt, toen de auto
waarin zij zaten, op de Kanaal weg
ter hoogte van de Cronesteinkade
slipte en tegen een lantaarnpaal
aangleed. De auto begon te
schuiven toen de bestuurder te
rugschakelde naar zijn tweede
versnelling. Hij heeft nog gepro
beerd de auto op de rechte weg te
houden, maar uiteindelijk be
landde de wagen aan de linker
kant tegen de lichtmast. Het
echtpaar is naar het ziekenhuis
gebracht.
Discussie rond opengraven Uiterstegracht
LEIDEN - Het bestemmingsplan Pancras-oost wordt in
december door de gemeenteraad vastgesteld. Gisteren
vergaderde de raadscommissie ruimtelijke ordening en
verkeer over het plan, dat nu nagenoeg voltooid is. Nog
slechts hier en daar werd het nodig geoordeeld om de zaak
met de lineaal in de hand na te rekenen.
De bouw van een parkeergarage op
het Ir. Driessenplein en de be
reikbaarheid van de bedrijven in
de wijk leverden voor de betrok
kenen de grootste problemen op.
De bezwaarden waren gister
middag in de gelegenheid om
hun standpunten toe te lichten.
De commissieleden konden zich
echter verenigen met het - in
middels aangepaste - plan.
Slechts het eventueel opengra
ven van de Uiterstegracht hield
de raadscommissie verdeeld.
CPN-er Brands en Zonnevylle
(WD) verklaarden zich tegen
stander. Zonnevylle kondigde
aan met een voorstel tot wijziging
van het plan te zullen komen.
Hoekema (D'ö6) vond het wenselijk
om de mogelijkheid van open
graven in de toekomst open te
houden. Hij wees erop, dat dat bij
de Lange Mare ook is gebeurd en
dat dat niet betekent dat de
gracht ook onmiddellijk wordt
hergraven. Het plan noemt 1 ja
nuari 1985 als vroegste datum.
Van der Putten (PSP) zag het lie
ver eerder gebeuren.
Aan het opengraven is een extra
mogelijk van bezwaar maken ge
koppeld en ook is de gemeente
verplicht om rekening te houden
met de parkeerproblemen en de
bereikbaarheid van de bedrijven.
Tenslotte is de financiële haal
baarheid van het opengraven ui
terst twijfelachtig, nu er door de
minister geen 'stadsvernieu-
wingsgeld' voor beschikbaar is
gesteld.
De bereikbaarheid van de bedrij
ven, met name van De Nie Cen
trale Verwarming, baarde de
commissieleden zorgen. "Moeten
een paar bomen de levensvat
baarheid van een overigens
goedlopend bedrijf in de weg
staan?", zo vroeg PvdA-raadslid
Maat aan zijn partijgenoot Waal.
Volgens de wethouder is het niet
een kwestie van een paar bomen,
maar zou het uit ruimtelijk oog
punt wenselijk zijn dat het bedrijf
- liefst binnen de wijk - verplaatst
wordt. Als dat niet in het be
stemmingsplan wordt opgeno
men, aldus Waal, komt er ook
geen subsidie om dat mogelijk te
maken. Het technisch handels-
bureau Sjardin BV beslist vol
gende week over het aanbod van
de gemeente om naar de Meren-
wijk te verhuizen.
Prof. Klabbers
LEIDEN - "Vooruitzien is een pure noodzaak.
Anders is het risico groot, dat goede kansen
worden gemist of later een grotere inspan
ning vereisen, voordat ze kunnen worden
benut". Dit zei vanmiddag prof. dr. J.H.G.
Klabbers bij de aanvaarding van zijn ambt als
hoogleraar aan de Leidse universiteit.
"Maatschappelijke problemen zoals energie
voorziening, werkgelegenheid, milieuver
vuiling, voedselvoorziening, gezondheids
zorg en bewapeningswedloop verschijnen en
/verdwijnen niet vanzelf zoals in de midde
leeuwen de pestepidemieën".
"Toekomstonderzoek kan inzicht verschaffen
n de aard van deze maatschappelijke vraag
stukken en bij het zoeken naar oplossingen
een belangrijke bijdrage leveren", zo om
schreef prof. Klabbers zijn werkzaamheden
bij de Leidse universiteit.
De bijzondere leerstoel is door de Stichting
bevordering wetenschappelijk toekomston
derzoek gevestigd om onderwijs te geven in
toekomstkunde.
Deze wetenschap omvat het ontwikkelen en
toepassen van methoden en technieken met
als doel het verwerven van meer en beter in
zicht in de mogelijke ontwikkelingen van so
ciale systemen en de wijzen waarop die kun
nen worden beïnvloed.
Het toekomstonderzoek in Leiden richt zich op
het Nederlandse onderwijssysteem, in de
samenleving is een groeiende behoefte
merkbaar aan een samenhangend onder
wijsbeleid. De regering wordt gevraagd
meerjarenplannen te maken voor onderwijs,
scholing en bijscholing, met als doel beter de
vruchten te plukken van de grote geldbedra
gen die het onderwijs kost.
"De verschuivingen die zich de afgelopen twin
tig jaar in het onderwijs hebben voorgedaan,
zijn nog slechts voor een gering deel op de
samenleving en met name op de arbeids
markt doorgewerkt. Onderzoek naar toe
komstige ontwikkelingen is daartoe ge
wenst",zegt prof. Klabbers
Kerst-in
Augustinus houdt dit jaar op-
1 nieuw een kerst-in. Van
kerstavond tot en met tweede
kerstdag is het gebouw Ra
penburg 24 geopend. Er zijn
echter nog medewerkers no
dig. Wie wil helpen, kan con
tact opnemen met Loes
Amptmeijerof Mieke Kli nkert
(telefoon 132607of met Fijke
Middeldorp (telefoon 131129).
Cursussen
K&O heeft wederom een dr.etal
nieuwe cursusseyi, bloem
schikken, binnenhuisarchi
tectuur en stoelen matten. De
cursus bloemschikken wordt
gehouden op zes achtereen
volgende dinsdagmiddagen.
Diegenen die zich interesseren
voor binnenhuisarchitectuur
kunnen elke dinsdagavond
terecht. Op de vrijdagavond
wordt de cursus stoelen mat
ten gegeven. Wie meer infor
matie over deze cursussen wil
hebben, kan bellen met K&O,
telefoon 141141 of 141200.
Jazz on Sunday
Hel Bob Rigter Kwartet treedt
aanstaande zondag 9 novem
ber op bij Jazz on Sunday .Het
begint om drie uur in het
bowling-restaurant aan de
Boshuizerlaan 1.
Nieuwjaar
Ter gelegenheid van het Islami
tisch nieuwjaar wordt op
zondag 9 november m het
rijksmuseum van Volken
kunde gamelan oftewel Ja
vaanse muziek gespeeld. De
optredens beginnen om twee
uur en half vier. Belangsatel-
len kunnen ook zelf om onder
leiding van Annetje Kort-
mann de instrumenten te be
spelen.
Drs. P.
In het café 'De Uyl van Hoog
land". Nieuivstraat 28, treedt
zondag 9 november Drs. P.op.
Aanvang om half vier.
vandevrouw inColumbia.op
deze avond. Het muzikale ge
deelte wordt verzorgd door
twee leden van het voormalig
Leids Vrouwenorkest en Nené
Castellano. De avond begint
om acht uur.
Reanimatie
half acht in de dienst in de
LusthoflaanschoolLusthof
laan 4. De muzikale begelei
ding is in handen van de
Jeugdgroep van de Baptis-
lengemeente.
Taffeh
In
Nicaragua
De rol van de vrouw in de Nico-
raguaanse revolutie. Dat is
het thema van een avond aan
slaande zaterdag in het Leid
se Volkshuis op de Apothe-
kersdijk. Het Nicaragua Ko-
mitee. dal deze avond organi
seert, heeft een vertegenwoor
digster van de AMN (de Nica
raguaanse vrouwenbond)
uilgenodigd. Verder spreekt
Sonia Cuales, die onderzoek
heeft gedaan naar de positie
werking met de Ne
derlandse hartstichting houdt
het Nederlands christen
vrouwenbond en Katholiek
vrouwengilde afdeling Me-
renwijk op maandag de derde
verenigingsavond.Het hoofd
thema is deze keer de reani
matie. De hartstichting is op
die avond aanwezig en zal in
formatiemateriaal meebren
gen. Plaats van handeling is
het Kerkelijk centrum "De
Regenboog". Watermolen 1,
Merenwijk. Aanvang acht
Levensfilm
"Hoe zal de film van üw leven
zijn". Daarover spreekt Ds.G.
Bosveld op zondagavond om
Dr. H.D. Schneider, directeur
van het rijksmuseum van
Oudheden, houdt zondag in
de grote zaal van het Leidse
Volkshuis een lezing over het
museum en zijn ontelbare
kunstschatten, in het bijzon
der over de Tempel van Taf
feh. De lezing begint om half
elf.
Volksdansinstuif
In het Leids Vrijetijdscentrum
wordt zaterdagavond een
volksdansinstuif georgani
seerd. Deze avond is zowel
voor gevorderden als begin
ners. Tevens bestaat de moge
lijkheid om in te schrijven
voor de dansdag Grieks op 23
novemberDe aanvang is acht
"Nadenken over het heden en
het verleden geeft ons de
mogelijkheid....ons beter
voorbereid op de toekomst te
oriënteren".
door
drs. J.P. van de Reijden
algemeen secretaris
Verbond
Nederlandse
Groothandel
Economen en sociologen maken,
indien zij de kracht van een
land, de betekenis van een na
tie in de rij der volkeren of de
macht van een onderneming
binnen het marktgebeuren
willen bepalen, vaak gebruik
van de methode van de verge
lijkende beschrijving. Dat wil
zeggen dat in dat geval een
aantal landen of onderne
mingen met behulp van cij
fermatige gegevens "beschre
ven" wordt - vandaag heet
dat.: er wordt een plaatje
van hen gemaaktde weten
schappers noemen dat "pro
fielen" - welke plaatjesver
volgens in een rangorde wor
den geplaatst.
Het met behulp van "plaatjes"
vergelijken van landen of on
dernemingen. kan ook in de
tijd gebeuren, door een situa
tie in êen jaar met die in een
ander jaar, ver terug in de
tijd gelegen, te vergelijken
Dit laatste nu heeft de boven
staand aangehaalde schrij
ver gedaan, waarbij hij de so
ciaal-economische situatie
van Fr ankrijk, zoals die nu is,
vergeleek met die van dertig
jaar terug.
Door twee van zulke "plaatjes"
te vergelijken, schetste hij een
bijzonder duidelijk beeld van
de veranderingen, die zich in
een zo betrekkelijk korte tijd
van goed één generatie heb
ben voltrokken
In deze kolom wordt dezelfde
methode toegepast op Leiden,
maar dan (een beetje door ge
brek aan cijfers gedwongen,
maar niet met tegenzin, om
dat de verschillen nog groter
en dus duidelijker zijn) op
twee tijdstippen die een halve
eeuw uiteenliggen, te weten
1930 en 1980.
Kleiner
De Leidse bevolking was in 1930
veel kleiner dan vandaag
(70.825 tegen 103.046). Daarin
schuilt echter niet het belang
rijkste verschil. Dat zit in de
leeftijdsopbouw. Het aantal
jongeren (0-25 jaar) maakte
in 1930 bijna de helft van de
bevolking uit en nu nog slechts
iets meer dan eenderde. De
groep van 25-65 jaar nam in
omvang iets toe van 45 naar
49 procent), maar bleef in be
ginsel van gelijke betekenis.
Het grootste verschil zit in de
groep bejaarden. Het leven is
sinds de jaren dertig, of
schoon alles op het tegendeel
lijkt te wijzen, "gezonder"
geworden. Leidenaren leven
langer: het aantal bejaarden
verdubbelde in 50 jaar (van 6
tot 13 procent)De stad Leiden
vergrijst.
Waarin weerspiegelt het boven
staande zich? Voornamelijk
in de omvang van de gezin
nen. In 1980 is de doorsnee
huishouding van 1930, te we
ten man, vrouw met twee of
drie kinderen (toen bijna
tweederde van het aantal
huishoudingen) sterk op zijn
retour nu minder dan 60 pro
cent). En neemt het aantal 2-
persoonshuishoudingen hoe
ook samengesteld) toe (37 pro
cent nu en 23 toen), zoals het
aantal grote gezinnen (7-10
personen) afneemt (ruim 10
procent toen tegen nauwelijks
3 procent nu).
Al deze gegevens tezamen leve
ren voor de jaren dertig het
beeld op van een maatschap
pij, waarin de industrie veel
jongeren behoefde, die allen
(voor zover de wet dat toeliet
natuurlijk) moesten werken
om in het levensonderhoud te
kunnen voorzien en waarbij
de ouderen snel "sleten". Aan
het weefgetouw en aan de ko
kende bakken van de conser-
venindustrie werd men niet
oud.
Men leefde bijeen, met velen te
zamen. Vaak genoten slechts
de ouders afzonderlijk van de
nachtrust (5.844 bedsteden in
1930. in bijna eenderde van
hel totaal aantal woningen).
De woningbouw (toen minder
dan de helft van het thans
aanwezige aantal woningen)
richtte zich op het grote gezin
(ruim 4 personen per woning,
tegen nu 2.85). Het gezin in
Leiden bleef degelijk bijeen
(slechts 34 echtscheidingen
per jaar tegen nu 2521), ging
zondags naar de kerk (meer
dan de helft van de bevolking
was toen christelijk, een
kwart rooms-katholiek; de
ontkerstening had nog niet
toegeslagen - nu geeft bijna
eenderde van de bevolking op
niet tot een kerkgenootschap
te behoren). En het gezin
werkte zes dagen per week.
Emancipatie
Hoewel de zorg voor het grote
gezin toen voorop stond (wel
ke gezinnen overigens veel
meisjes bevatten) en ondanks
de emancipatie nu, werkten
er in 1930 (verhoudingsge
wijs) meer vrouwen dan in
1980. Meer dan de helft van de
beroepsbevolking werkte in
de industrie, ruim 2 procent
in de landbouw (er lagen toen
nog boerderijen midden in de
stad!), ongeveer 45 procent in
de dienstensector waaronder
in huishoudelijke dienst). De
verhouding is nu omgeslagen,
56 procent werkt in dé dien
stensector, nog. slechts 43 pro
cent in de industrie.
Het beeld dat oprijst van Lei
den, zoals het in het begin van
de jaren dertig leefde, werkte
en woonde, is van een stad die
in een hoog industrieel sta
dium verkeerde, met een be
volking die naar samenstel
ling en gewoonte aan kerk en
kapitaal gebonden was. De
mensen bezaten nauwelijks
de tijd laat staan de koop
kracht om zich te verpozen in
de weinig talrijke restaurants
dan wel in de vooral op de eer
ste levensbehoeften gerichte
winkels.
Nu, in het begin van de jaren
tachtig, een stad met alle
kenmerken van het rta-indus-
triéle tijdperk, waarvan niet
het minst belangrijke ken
merk is dat de machtsstructu
ren sterk zijn veranderd. (Is
het niet geweldig dat de
macht van de veelal van bui
ten Leiden afkomstige indus
triebaronnen, die geacht
werden de belangen van het
kapitaal te behartigen, is
overgegaan op de eveneens
veelal buiten Leiden geboren,
academisch gevormden, die
geacht willen worden de be
langen van het .volk te verte
genwoordigen?...)
Een stad met een verouderde
bevolking, die zich op grote
schaal buitenshuis vermaakt
in coffeeshops, café's en bars.
Een bevolking die het vergro
te, gelijker gespreide inkomen
daarnaast besteedt in een
sterk uitgebreid, gevarieerd
winkelbestand dat zich in het
bijzonder heeft georiënteerd
op de smaak van een jeugdig
publiek.
Het beeld rijst tenslotte op van
een stad die jong wil 'zijn,
doch vergrijsd is. Een arme
stad. hoewel de bevolking re
delijk welvarend is. Een be
volking die enerzijds steeds
meer verzorging behoeft, die
het meer en meer moet hebben
van (door andere inkomens
dan wel uit sociale fondsen)
"overgedragen" inkomens en
anderzijds in toenemende
mate consumptief besteedt.
Makkers
Deze paradox, deze tegenstrij
digheid dient (mede gezien de
gevolgen voor de gemeentelij
ke financiën, in het bijzonder
in de moeilijke jaren die voor
ons liggen) de voornaamste
zorg te zijn voor het gemeen
tebestuur, de politieke Dartij-
en, de gehele bevolking.
Makkers, staakt uw wild poli
tiek geraas. Macht wordt wel
iswaar gemeten door koppen
te tellen, ze wordt echter op
heel andere wijze tot stand
gebracht.