ryro Vier eeuwen Hervorming in Wassenaar Minder katholieke dopelingen LEZERS SCHRIJVEN GSZMEZZ Autoritaire kerk werkt vervreemding in de hand Lieten in de jaren 50 nog 95 van de 100 rooms-katholieke ouders hun kind dopen, twee jaar gele den, in 1978, was dat aantal te ruggelopen tot 80. Dat deelt het Katholiek Sociaal- Kerkelijk Instituut (KASKI) mee in zijn rapport van een onderzoek naar de dooppraktijk dat vorig jaar in opdracht van de bisschop pen werd ingesteld. Volgens een Vaticaanse instantie voor statis tiek is eenzelfde verschijnsel in ternationaal waargenomen. Op de vraag aan doopouders waar óm zij hun kind lieten dopen kwamen vaak vage antwoorden. De meesten kiezen wel voor een "christelijke opvoeding". Zij hebben de geboorte zelf als een belangrijke gebeurtenis, ook godsdienstig, ervaren en willen hun kind graag zien opgenomen in de geloofsgemeenschap, zon der echter aan een binding met de "wereldkerk" of de kerk als "in stituut" veel waarde te hechten. Vervreemding De ouders zijn, zo merkten de on derzoekers, dikwijls weinig ge motiveerd. Dat is des te opmerkelijker omdat dit onderzoek betrekking had op een - in vergelijking met anderen - "zeer kerkelijke" groep van over het algemeen nog trouwe kerkgangers. Veel ouders laten hun kind ook niet meer zo gauw mogelijk na de geboorte dopen, wat vroeger gebruikelijk was. Doorgaans wachten zij een half jaar. "Nader onderzoek binnen de grote groep katholieken die de kerke lijke praktijken, zoals kerkelijk huwelijk, kerkgang en doop, niet meer nakomen zou een nog veel grotere vervreemding van de kerkelijke godsdienstigheid aan het licht brengen" Serieus Bij een soortgelijk onderzoek in 1977 verklaarden de meeste pas tores, met de ouders een goed ge sprek te hebben gevoerd voordat het kind werd gedoopt. Navraag op dit punt onder de ou ders maakte nü duidelijk, dat velen zo n gesprek hebben ge mist. Ouders hebben nu ook een andere verwachting van het doopgesprek. Zij willen vooral niet "beleerd" worden. Hun ei gen overtuiging en vragen moe ten ter sprake kunnen komen. Het is de onderzoekers van het KASKI opgevallen, dat de men sen als gesprekspartners serieus genomen willen worden. "Elke poging tot autoritair spreken van de kerk zullen zij afwijzen. Elke keer dat zij het gevoel heb ben voor dovemansoren te pra ten zullen zij verder van de kerk afgroeien". Het KASKI vindt de kritiek van veel mensen op de kerk vaak te recht. conflict Rome-Reformatie met zich bracht, moet de algemene verdraagzaamheid in het duin- dorp in die tijd opmerkelijk groot zijn geweest. Volgens jhr. dr. W. A.Beelaerts van Bloklanddie in 1933 een serie ar tikelen in het Wassenaarse kerk blad schreef over Wassenaar in de Geuzentijd, gebeurde de afwik keling van zaken tussen de belij ders van de oude en de nieuwe leer in een heel gemoedelijke sfeer Zo kregen de hervormden nog een paar rekeningen te vereffenen uit de katholieke tijd. Pastoor Wou- tersz. had met het oog op zijn mo gelijke terugkeer nog wat mis gewaden besteld. Bij de afleve ring namen de hervormden ze welwillend voor hun rekening. En bij de onderhandelingen tus sen rooms-katholieken en her vormden betaalden de aanhan gers van de nieuwe leer de geza menlijke verteringen. Hele dorp Hervormd Wassenaar waagt zich dus met reden aan een herden king. Eenvoudig en wel graag met "heel het dorp". In de Dorpskerk wordt een histori sche tentoonstelling ingericht, die de eeuwen tussen Willibrord en de langurige ambtsperiode van dr. Honders enigszins in beeld brengt. Voor een tweede tentoonstelling in de oude kerk, getiteld: "Kerkge bouw-Uitgebeeld", heeft de voorbereidingscommissie een beroep gedaan op kunstenaars en amateurs. Zij tonen schilderijen, tekeningen en foto's van de her vormde kerkgebouwen ter plaat se, te weten de Dorpskerk, de Kievietkerk en de latere Mes- siaskerk. Secretaris Hilgeman van de kerkeraad toonde zich nu al tevreden over de inzendingen, zowel wat betreft het aantal als de kwaliteit. In een afdeling "Kerkelijke Curio sa" worden lepeltjes, tegeltjes en dergelijke, met de kerkgebou wen erop, uitgestald. In alle drie kerken vindt men een overzicht- in-beeld van activiteiten binnen de verschillende wijkgemeenten en een "stukje geschiedenis" van elke wijkgemeente over de laat ste tientallen jaren. Elke Wassenaarder die aan deze tentoonstellingen wil meewer ken - en dus voorwerpen, platen, boeken, foto's enz. in bruikleen kan afstaan - gelieve contact op te nemen met de koster van de Dorpskerk, H. de Ridder, Schoolstraat 8. Punt 2 van de viering is een soort "Wassenaars kerkepad", a la de NCRV. Zaterdagmiddag 22 no vember vindt men de kerkge bouwen en andere hervormde centra geopend. De organisten zitten dan ook op hun plaats en spelen werken uit de orgellitera- De Dorpskerk. tuur tussen 1580 en heden. Bij el ke kerk krijgen de deelnemers een kerkzegel op hun inschrijf- papier. Het eindpunt is het Dorpscentrum. Herdenking De officiële herdenking is op zon dagavond 23 november om 7 uur. In deze dienst gaan de predikan ten R. Steenstra en W. van Brug gen voor en ook zullen daar prof. dr. W. Schulte Nordholt, gemeen telid en historicus, burgemeester mr. K. Staat en pastoor M. Oom- ens van de Willibrordus-parochie het woord voeren. De drie hervormde cantorijen en het jeugdkoor van Wassenaar verlenen gezamenlijk medewer king onder leiding van de cantor organist Jan van Biezen. Wim Landsman zal het orgel bespelen. Na de dienst is er nog een ontvangst in het nabijgelegen Dorpscen trum. S. J. DE GROOT Molenwijkkoor. Het Leidse "Molenwijkkoor" zal zondag middag om half 4 in de Sint Lau- renskerk in Rotterdan met de "Delfshavense cantorij" mede werking verlenen aan een kerk dienst, die de Wereldomroep (Hilversum) zal opnemen voor uitzending op zondag 16 novem ber. De uitzending op 16 novem ber is om half 12 voor West-Eu ropa (16-, 25-, 31- en 49 meter- band). om half 1 voor Oost-Euro pa (zelfde banden), om half 11 's avonds voor Noord-Amerika (25- en31 meter-band)en om half 12 's avonds voor Zuid-Amerika (zelf de banden). Voorzitter A. C. de Lezenne Cou- lander van het koor vroeg ons nog te melden, dat zijn koor iedere vrijdagavond van 8 tot 10 uur re peteert in het gebouw "Irene" aan de Driftstraat. Lezing. Vanavond om 8 uur houdt de Wassenaarse evangelist D. Jan Bruijn in de Lokhorstkerk te Leiden (Pieterskerkstraat 1) zijn derde lezing in de serie "In wat voor tijd leven wij"? Deze le zing is getiteld: "Vuur uit de he mel toen, en wat nu"? Cursussen. De Generale Diako- nale Raad van de Nederlandse Hervormde Kerk gaat cursussen verzorgen voor organisatoren en vrijwilligers van diakonale vakantieweken. Hij heeft ook een "pastorale handreiking" voor het vakantiewerk met lichamelijk gehandicapten op zijn program ma staan en een uitbreiding van het werk voor vluchtelingen en minderheden in ons land. De diakonale raad wil meer overleg en samenwerking met organisa ties van zending, werelddiako- naat en ontwikkelingssamen werking. Beroepingswerk. Hervormde Kerk: beroepen te Lunteren (deelgemeente) J. G. van der Vlist Vroomshoop, te Vinkeveen kan didaat N. P. J. Kleiberg Doorn; aangenomen naar Blauwkapel- Groenekan kandidaat P. J. Teeuw Lekkerkerk. Gereformeerde Gemeenten: be roepen te Veen D. Hakkenberg Lisse; bedankt voor Scherpenis- se A. M. den Boer Norwich (Ca nada). Vrouw- Bisschop Bluyssen van Den Bosch deelde op een bijeen komst van het Katholiek Vrou wengilde in Nijmegen mee, dat in zijn bisdom een werkgroep zal worden opgericht die moet on derzoeken, op welke manier de vrouw meer aan het kerkelijke werk kan deelnemen. WASSENAAR - Haal je geen oude wonden open als je gaat herdenken dat vierhonderd jaar geleden de kerkhervor ming hier officieel begon? Zo'n gebeuren krijgt gauw iets triomfantelijks, en dat past niet meer in een klimaat van interkerkelijke toenadering en samenwerking, dat er te genwoordig, ondanks de vertraagde oecumenische ont wikkeling, toch is. De heer H. Hilgeman, secretaris van de centrale kerkeraad, meent, dat dit wel kan. "Natuurlijk niet op een zegevie- H. Hilgeman: Dat mag je nu best herdenken' rende manier. De reformatie van de zestiende eeuw was niet "mooi", om het zo eens te zeggen. En wat wij er in die vierhonderd jaar van hebben gemaakt, was ook niet in alle opzichten zo fraai. Er zat en er zit nog steeds pijn in". "Maar het mag. Juist in deze tijd van oecumenische beweging, waarin Rome en de Reformatie elkaar ontmoeten, met name in ons eigen land, hoeven we zo'n feit niet uit de weg te gaan. Denk maar aan de Raad van Kerken, die wij ook in Wassenaar heb ben". "Daarbij komt nog de houding van de Wassenaarse hervormden van het eerste uur. Zij hebben zich niet afgezet tegen hun oude pas toor, zoals duidelijk uit de histo rische gegevens blijkt. En ook niet tegen hun rooms-katholieke mede-christenen. De achterblij vende rooms-katholieken had den overigens weinig reden om jaloers te zijn op het groepje her vormden. Immers, die zaten van staatswege mooi opgescheept met een kerkruïne. Na het beleg Willibrord Op het oude kerkzegel van de her vormde gemeente ziet men de jaartallen 1580 en 695 staan. Het eerste duidt op de officiële stich ting van deze plaatselijke kerk, het tweede op het feit dat Willi- brordus, die een paar jaar daar vóór met een schip de Hollandse kust, tussen Katwijk en Wasse naar, had bereikt, werd benoemd tot eerste bisschop van Utrecht. De leer van de Hervorming werd al van 1570 af met geestdrift in Was senaar uitgedragen. De her vormden kwamen toen bijeen ten huize van Appollonia Maertens- dochter. In 1573, toen de Span jaarden het beleg om Leiden hadden geslagen, ging pastoor Dirk Woutersz. uit Wassenaar weg. Hij kwam er in 1580 terug, maar wel om op kosten van de hervormden aldaar te worden begraven. In 1577 werd op aandrang van Ael- brecht van Raephorst alle moeite gedaan om een predikant te be roepen. De geschiedenis ver meldt niet, of Wassenaar al in 1578 een vaste predikant had. Wel is zeker, dat van eind 157 9-tot 1583 Gerbrandus Johannes Schagen de gemeente als predikant heeft gediend. Op 1 mei 1581 betrok deze man een pastorie in de Langstraat, toen Suytstraat gehe ten. Ook beijverden de hervormden zich om de Dorpskerk - "een uit geplunderde stenen romp", zoals de vroegere predikant dr. H. J. Honders in zijn boekje "Uit de historie van de Dorpskerk" het gebouw beschrijft - zo gauw mo gelijk te herstellen en geschikt te maken voor hun eredienst. Gemoedelijk Ondanks de spanningen die het De hervormden van Wasse naar hebben die vraag niet zelfgenoegzaam naast zich neergelegd toen zij moes ten beslissen, of ze het vierde-eeuwfeest van hun plaatselijke gemeente wel zouden vieren. Rond 1580 begon hier een reformato rische groep te functione ren, en dat wordt deze maand, in het weekeinde van 22 en 23 november, "op bescheiden wijze" herdacht. en ontzet van Leiden was de oude kerk niet méér dan een puin hoop" Kraakactie In de krant van 31 oktober stond een artikel over de kraakactie Burgsteeg 8a onder de kop: Kra kers verlaten vrijwillig het pand. Dit is niet waar. Wij hebben het pand beslist niét vrijwillig verla ten. Toen de inspecteur van de politie met enige collega's aan de deur kwam, wilde hij naar binnen om met ons te "praten". Dit heb ben wij hem geweigerd, wat ons goed recht is. We konden ook wel door de brievenbus praten. Hier op liet hij zijn collega de deur openbreken; omdat we in dit huis woonden, heeft hij zich dus schuldig gemaakt aan huisvre debreuk, samen met zijn colle ga's. We hebben met de inspec teur gepraat. Daarna kwam ook de eigenaar van het huis binnen, die onder druk van de politie ons beval het pand te verlaten (dit moet gebeuren voordat de politie over kan gaan tot ontruiming). Hij zei nog tegen ons: "Sorry, maar ik kan niet anders". De poli tie heeft daarop gevraagd of wij het pand vrijwillig wilden verla ten. Toen wij daarover nog aan het nadenken waren, want ei genlijk wilden wij dit niet omdat zij onrechtmatig binnengedron gen was, dreigde de inspecteur ons met geweld en met enig machtsvertoon sleepte hij een van ons hardhandig de kamer uit en duwde hem enkele treden van de trap. Daarop pakten wij onze spullen en liepen het pand uit. Wij zijn gearresteerd op grond van huisvredebreuk, zijn op het bureau gehoord en er is proces verbaal opgemaakt. Na 3V2 uur zijn we weer vrijgelaten. Van vrijwillige verlating van het pand is dus geen sprake. Na het on rechtvaardige optreden van de gemeente d.m.v. vriendjespoli tiek trad dus ook de politie op een onrechtmatige wijze op. Er is nog niet eens zekerheid over de vraag of er wel een ontruimingsbevel Afke van der Tooien Breestraat 8 Leiden. Fietstocht De door het raadslid W. van der Pluijm uitgezette fietsroute door Leiden voor de Leidse gemeente raadsleden is hoop ik erg leer zaam geweest. Zoals uit de foto bij het artikel bleek leveren ver keerd geparkeerde auto's de grootste gevaren voor de fietsers op. Nou is dat voor sommige raadsle den juist een politiek stokpaard je: de binnenstad autovrij maken. Toch zou ik de heren aan willen raden niet achterstevoren op het genoemde beestje plaats te ne men, want dan kijk je hem in zijn achterste. De weg van de minste weerstand is natuurlijk auto's zo veel mogelijk te weren, maar toch lijkt het mij beter het beestje bij de kop te pakken en de moeilijk heden van de andere kant te be naderen. Die is, zoals de Advies raad voor de Binnenstad al aan gaf, minstens drie parkeergara ges plannen zo dicht mogelijk bij of in de binnenstad. De fietsproblemen lossen zich dan vanzelf op. De neringdoende Leidenaar zal dankbaar zijn. An ders voorzie ik dat we uit pure armoede allemaal ridder te voet worden. Bij die gedachten lachen de op de loer liggende randge meenten in hun vuistje. Heren, volg de adviesraad op en laat Lei den het laatst lachen. S. HEEMSKERK Mariënpoelstraat 19a Leiden Kernwapens Naar aanleiding van het artikel "Kernwapens" van de hr. Van- dersmissen in deze krant van 29 oktober jl., maak ik gaarne de volgende opmerkingen: 1. De bewering dat "een atoompa cifist, die kennelijk géén moeite heeft met fragmentatiebommen, strijdgassen en biologische wa pens, op zijn zachtst gezegd schi zofreen of erg modegevoelig is" doet mijns inziens onrecht aan de oprechte innerlijke bewogenheid van de atoompacifisten. Zo'n bewering zegt wellicht meer over het invoelend vermogen van de hr. Vandersmissen, dan over de geestestoestand van de atoompa cifisten. 2. De ernst van de kwestie ver draagt zich niet met opmerkin gen als "De luchtmachtkapitein Stelling, die momenteel nog al de kernshow steeltIk denk dat kapitein Stelling daar allerminst behoefte aan heeft. Hij - en anderen - vragen in feite naar de rechtsgrond van het onmen selijke afschrikkingssysteem. Dat dit niet tot militairen beperkt is, is gezien de discussies evident. 3. Alhoewel minister de Geus en sommige anderen proberen de kwestie te versmallen tot die van gewetensnood, is de werkelijke kwestie de vraag naar de waarde, de inhoud en het rechtsgehalte van onze democratie. Het gaat om de wijze waarop de democratie zich gedraagt binnen de interna tionale rechtsregels en of deze democratie de volkerengemeen schap respecteert. De officieren, die dus in onrust komen over be paald recht, vragen naar de kwa liteit van de democratie die zij moeten dienen. Dat dit uitermate belangrijk is, kwam destijds in de processen tegen oorlogsmisda digers in Neurenberg naar voren. Daar werd duidelijk vastgesteld, dat niemand zich vrij kan pleiten met een beroep op bevelen van zijn meerderen, wanneer de uit voering daarvan leidt tot oor logsmisdaden. Oorlogsmisdaden zijn bovendien uitdrukkelijk om schreven. (Prof. dr. Verdonk in Hervormd Nederland van 25 ok tober jl.). Misschien dat de hr. Vandersmis sen zijn beschouwing ook eens in de voornoemde context zou wil len plaatsen. De onderhavige kwestie is van groot belang en dient derhalve uitermate zorg vuldig te worden benaderd. Ie dere discussie en elk ingezonden stuk kan leiden tot doordenking en zo bijdragen aan de verhelde ring en de oplossing van de problematiek. A.J. Vermond Kon. Julianalaan 52, Rijnsburg. Spiritisme Met een zekere belangstelling heb ik de ingezonden brief van jl. woensdag 29 oktober gelezen, waarin de heer G. Bosveld te recht waarschuwt tegen het ge bruik van occulte (is verborgen) krachten. Inderdaad is het ge bruik of mis-bruik van deze krachten, zonder kennis, niet van gevaar ontbloot. Het is echter de vraag of zo'n waarschuwing af gedaan kan worden met een ver wijzing naar een bepaalde Bijbel tekst en de uitkomsten van een bepaalde geloofs-leer. Zegt Tho mas a Kempis niet reeds dat hei lige boeken dienen te worden gelezen in de geest waarin zij zijn geschreven? Indien men dit niet doet plaatst men dit soort onbe kende zaken in een sfeer die van "de duivel" afkomstig zou zijn. Waarbij alles wat men niet kent of heeft onderzocht, als zondig, slecht of des duivels wordt aan gemerkt. Toch zullen ook zij die dit doen, de knop van de licht schakelaar omdraaien zonder enige kennis van datgene wat het licht veroorzaakt. Op datzelfde moment maakt men gebruik van een verborgen (is occulte) kracht, dus zonder enige kennis van de achterliggende oorzaak. Dit wil echter niet zeggen dat daarmee de bezigheden van een "kwieke tante uit Haarlem" wor den goed gepraat. Als dit soort lieden niet kan of wil zeggen op grond waarvan zij deze bezighe den verrichten, verkopen zij goedgelovige mensen slechts stenen voor brood". De geeste lijke schade die daardoor wordt aangericht in de vorm van schuldgevoelens e.d., is echter wel het gevolg van de eeuwen lange indoctrinatie van hen die zeggen dat de mens een zondig Ook zij gaan voorbij aan alle aan wijzingen en adviezen die wor den gegeven door Hem waarop hun geloofsleer is gebaseerd. Of is de oproep: "Zoek eerst het Ko ninkrijk dor Hemelen en zijn ge rechtigheid en al het andere zal u als vanzelf toevallen", van enige practische waarde ontbloot? Het merkwaardig is dat Paulus daar aan toevoegt dat men dit z.g ko ninkrijk niet buiten zichzelf maar in zichzelf dient te zoeken. "Klopt en u zal worden openge daan" is in dit licht gezien een di recte aanwijzing. Dit betekend dat men zichzelf en zijn verbor gen krachten kan leren kennen door onderzoek. De uitspraak van het orakel van Delphi: "Mens, ken uzelf', is daarmee geheel in overeenstemming. Het is opmerkelijk dat in alle verhe ven levensbeschouwingen in de zelfde richting wordt gewezen. Men zal echter wel een standpunt dienen in te nemen op grond waarvan men kiest voor de "bui ten"- of voor de "binnen"kant. Waarbij men zich kan afvragen of datgene wat men in de spiegel ziet de werkelijke mens is of dat deze gezocht kan worden in het eigen innerlijk. Vanzelfsprekend is er dan geen sprake van dat men dan "zonodig mensen voor wil schrijven wat zij zouden moeten doen of laten" Dit is al te lang gebeurt en gaat nog steeds door. Men dient echter zijn eigen keus te bepalen. Een ieder die een zelfstandig denkend mens wil worden, een van zich- zelf-bewust wezen, kan deze oc culte kennis verwerven. Dit kan gebeuren door onderzoek van de daarover bestaande geheime of esoterische kennis en door deze te toetsen aan de praktijk van het leven. Ieder die dit werkelijk wil, zal geen poging onbeproefï laten om daarmee in aanraking te ko men. Waarbij men wellicht tot de ontdekking kan komen dat deze geheimen niets met geheimzin nigheid hebben te maken, maar slechts met onbekendheid die veroorzaakt is door diegene die "de sleutel tot de kennis hebben weggesloten". J. Carton, Pr. Mauritslaan 60, Voorschoten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1980 | | pagina 19