Thatcher is biij
met Reagan
president YS
;L
Carter: daarom verloor ik
George Bush: van
tegenstander
tot tweede man
herschi/drinks
stijgt
Opnieuw minister weg
uit Surinaams kabinet
Onzekerheid in NAVO-kringen
Chomeini ongeduldig
mak je dmtmM Melkmeid!
Dollar
DONDERDAG 6 NOVEMBER 1980
i BUITENLAND
PAGINA 9
Analyse van een nederlaag
WASHINGTON (AFP/RTR) - Pre
sident Carter heeft gisteren zijn
reusachtige nederlaag tegen Ro
nald Reagan in hoofdzaak gewe
ten aan de crisis rond de Ameri
kaanse gegijzelden, de sterke
stijging van de prijs van de olie
uit de OPEC-landen en de infla
tie. Als andere oorzaken noemde
hij wereldgebeurtenissen die
men niet in zijn macht heeft, en
ontevredenheid over het grote
aantal Cubaanse vluchtelingen in
de Verenigde Staten.
Billy Carter, de jongere broer van
de Amerikaanse president, heeft
gisteren toegegeven dat hij "ten
dele, maar zeker niet alleen" ver
antwoordelijk is voor de grote
verkiezingsnederlaag die Jimmy
heeft geleden.
In Americus (Georgia) verklaarde
het enfant terrible van de familie,
dat zich de laatste maanden uit
zonderlijk rustig had gehouden,
dat hij dinsdag drie keer met zijn
broer had gesproken. Deze was
"teleurgesteld, maar zijn moraal
was ongebroken" aldus Billy, die
eerder dit jaar aanleiding was tot
"Billy-Gate".
De president die er uitgeput uitzag,
zei dat hij zich niets behoefde te
verwijten. "Ik heb dit land als een
sterke president geregeerd". Na
dat journalisten hem eraan had
den herinnerd dat het publiek
hem scheen te beschouwen als
zwak en besluiteloos, verklaarde
de president dat hij nooit de
eindverantwoordelijkheid voor
moeilijke beslissingen had ont
lopen.
Volgens hem was het vertrouwen
in hem al in het begin van zijn
ambtstermijn aangetast, toen
men hem ervan had beschuldigd
dat hij zou hebben geprofiteerd
van omstreden transacties van
Bert Lance, een goede vriend van
hem die toen hoofd van de begro
ting was. Later had hij de weer
slag ondervonden van beschul
digingen aan het adres van een
van zijn naaste medewerkers,
Hamilton Jordan, die verdoven
de middelen zou hebben ge
bruikt.
"Ik geloof niet dat er enige aanwij
zing is dat men zich tegen mij
persoonlijk heeft gekeerd. Er wa
ren alleen de frustraties over on
opgeloste problemen. Ik geloof
niet dat ik heb gefaald. Ik probeer
niet te pochen", aldus Carter.
In zijn analyse van zijn nederlaag
merkte hij ook op, dat het feit dat
senator Edward Kennedy hem de
kandidatuur binnen de Demo
cratische partij had betwist, het
begin van zijn campagne sterk
had bemoeilijkt. Hij prees Ken
nedy echter voor zijn besluit om
zich aan zijn zijde te scharen en te
pogen de harmonie binnen de
partij te herstellen, nadat hij op
de partijconventie was verslagen.
Carter heeft zich na zijn nederlaag
tegen Reagan in Camp David te
ruggetrokken om zien te beraden
over de vraag wat hij in de reste
rende weken van zijn ambtspe
riode zal doen. Volgens functio
narissen van het ministerie van
buitenlandse zaken zal hij de top
met premier Begin van Israël en
president Sadat van Egypte ge
woon volgens plan willen laten
doorgaan, in december dan wel
januari. De beslissing is aan Be
gin, die volgende week Washing
ton bezoekt, en de Egyptische
president.
Toen hem gevraagd werd wat hij
zou gaan doen na de machtsover
dracht aan Reagan op 20 januari
a.s., zei Carter grinnekend: "Er
komen heel wat mensen zonder
werk en ik ga proberen een baan
te krijgen". Hij doelde daarbij op
het feit dat veel Democraten in
het congres hun zetel hebben
verloren. Het is bekend dat de
president van plan is zijn memoi
res te schrijven.
Er viel gisteren menig traantje om het verlies van president Carter. Zo ook bij deze twee vrouwelijke leden van
zijn staf.
(Van onze correspondenten)
Een dag nadat het Amerikaanse
volk hen heeft uitverkoren voor het BRUSSEL, BONN, LONDEN, PARIJS - In het Amerikaans-Russisch
^anemzijnmce%^sidJmlGeorge overleg over beheersing van de kernbewapening begint een nieuwe fase
Bush voor het verblijf van Reagan nu Ronald Reagan is verkozen tot Amerikaans president.
in Californië naar verslaggevers.
f—Reagan Landslide
□Carter BlReagan
DETROIT (Reuter) - De 56-jarige
George Bush, die onder Ronald
Reagan vice-president zal zijn,
was in het begin van de Republi
keinse verkiezingscampagne de
taaiste tegenstander van de
nieuwe president. Hoewel hij
"tweede keus" was nadat oud
president Gerald Ford zich niet
voor het vice-presiden'tschap be
schikbaar wilde stellen, vormde
Bush toch een aanmerkelijke
versterking van de Republikein
se strijd om de macht in het Witte
Huis.
Hij is van 1967 tot 1971 afgevaar
digde van Texas geweest. Hij
werd daarna vertegenwoordiger
bij de Vernigde Verenigde en van
1973 tot 1974 was hij voorzitter
van de Republikeinse Partij. Van
1974 tot 1975 leidde hij het ver
bindingskantoor in Peking en
van 1976 tot 1977 was hij hoofd
van de CIA, de Amerikaanse in
lichtingendienst.
Aanvankelijk was Bush, behalve
bij de uiterst rechte rechtse van
de partij, tamelijk favoriet voor
de nominatie voor het president
schap. Zijn campagne liep mis
toen hij bij de voorverkiezingen
keer op keer door Reagan werd
uitgeschakeld.
Hoewel Bush enkele liberalen
standpunten heeft ingenomen -
in tegenstelling tot Reagan is hij
voor een amendement op de
grondwet dat sexuele discrima-
natie als tamelijk conservatief
beschouwd. Hij was tegen het
verdrag inzake het Panamaka
naal en het nog niet geratificeer
de Salt-2-verdrag met met de
Sowjet-Unie. is voorstander van
een ingrijpende versterking van
de Amerikaanse defensie.
George Bush werd op 12 juni 1924
in Massachusetts geboren. Zijn
vader was Senator uit Connecti
cut. Hij volgde de beste particu
liere particuliere en werd in de
Tweede Wereldoorlog piloot bij
de marine. Een Amerikaanse on
derzeeër, redde hem toen hij bo
ven de Stille Oceaan was neerge
schoten.
Na een briljante periode aan de
universiteit van Yale ging hij in
de oliebranche en verhuisde naar
Texas. De zaken liepen goed en
Bush werd een rijk man. Hij stel
de zich kandidaat voor de Senaat
als medestander van Barry
Goldwater, die in 1964 Republi
keins kandiaat voor het presi
dentschap was. Twee jaar later
Tijdens de moeilijkste periode var
de Watergatecrisis was hij presi
dent Nixons afgezant bij de Ver
enigde Naties. Hij weigerde kri
tiek op zijn president te oefenen,
maar ondervond geen politiek
nadeel van het schandaal dat
Nixon de kop kostte.
Dit kaaYtje toont nog eens duidelijk aan hoe groot de overwinning van
Reagan in de VS is geweest. Reagan won in 42 staten, Carter in 6, terwijl
twee staten 'twijfelden'.
(Van onze correspondent)
PARAMARIBO - De Surinaamse
minister van financiën en eco
nomische zaken, mr. M. Chehin,
besloot dinsdagavond, na door
president Chin a Sen ontboden te
zijn, zijn portefeuille ter beschik
king te stellen. Chehin is de derde
TEHERAN (Reuter/AFP) - Irans
revolutionaire leider ajatollah
Chomeini heeft er gisteren bij de
Iraanse strijdkrachten met klem
op aangedrongen de belegering
van de Iraanse stad Abadan te
doorbreken. „Ik waarschuw de
revolutionaire gardisten, de
strijdkrachten en de bevelheb
bers dat deze omsingeling moet
worden verbroken en dat dit niet
verzuimd mag worden", aldus de
ajatollah op een bijeenkomst van
mohammedaanse geestelijken.
Sinds Iraakse troepen zes weken
geleden de Iraanse provincie
Choezestan binnenvielen, heb
ben zij langzamerhand de stad
Abadan omsingeld. Vorige week
zijn zij ook doorgedrongen in de
stad.
Chomeini riep het Iraanse leger op
de Irakezen te verjagen uit de
stad Chorramsjahr, 15 km ten
noorden van Abadan. Voorts leek
de ajatollah pogingen van de
geestelijkheid om zich te mengen
in de oorlog te bekritiseren. Po
gingen die tevens door het gere
gelde Iraanse leger worden afge
keurd. Chomeini zei: „Ik en jij en
degenen die niet thuis zijn in mi
litaire zaken moeten zich niet be
zighouden met militaire aangele
genheden wij moeten afwach
ten".
bewindsman op dit ministerie
sinds de staatsgreep van 25 fe
bruari die vertrokken is.
Merkwaardig is dat van de zijde van
de regering geen argument wordt
gegeven voor het aftreden van de
opeenvolgende ministers. Bij de
eerste reorganisatie van de rege
ring Chin a Sen in augustus j.l.
werd aangevoerd dat het kabinet
te log was en hierdoor remmend
optrad bij het voeren van een
slagvaardig beleid.
(ADVERTENTIE,
Herschi Pub van zuiver
mineraal water, zuiver
plantaardige smaakstoffen
en uitsluitend natuurlijke suikers,
zonder onnatuurlijke smaak- en
kleurstoffen!
Herschi/Dnnks'Hoentbroek. tel. (045) 21 17 77
Mevrouw Siegmien Power-Stap-
horst, die de afgelopen maand
ook al aftrad als minister van so
ciale zaken en volkshuisvesting,
heeft in haar ontslagbrief wel de
gelijk aangevoerd waarom zij niet
langer deel wilde uitmaken van
het kabinet Chin a Sen. Zij ver
telt: „Ik heb het gevoel dat ik
geen invloed had op het rege
ringsbeleid. Ik werd er buiten
gehouden. En verder gaat het ook
om principiële verschillen van
mening ten aanzien van het totale
beleid".
Mevrouw Power-Staphorst teken
de protest aan bij het staatshoofd
toen de voorlichtingsdienst van
de overheid bekendmaakte dat
zij om strikt persoonlijke rede
nen haar ambt van minister had
neergelegd. De ex-bewinds
vrouwe stond er op dat deze be
richtgeving
ficeerd. President-premier Chin a
Sen heeft haar verzoek niet ge
honoreerd. De afspraak werd
daarbij gemaakt dat mevrouw
Regeringswoordvoerder
ven over de motieven die geleid Rnllln° „rnn H;]l
hebben tot haar altreden.
Wat hiervan de gevolgen
voor de Europese NAVO-
bondgenoten zullen zijn,
kan nog niet worden voor
speld. Dit viel gisteren te
vernemen in het Brusselse
NAVO-hoofdkwartier,1
waar voorzichtig en af
wachtend werd gerea
geerd op Reagans over
winning.
Reagan heeft zich herhaaldelijk
uitgesproken tegen het SALT 2-
verdrag over beperking van de
strategische kernbewapening dat
president Carter en Sowjet-leider
Brezjnjev vorig jaar in Wenen
ondertekenden. De Republikei
nen hebben bij de verkiezingen
van dinsdag een absolute meerd-
herheid behaald in de Senaat, die
een beslissende stem heeft bij de
bepaling van het Amerikaanse
buitenlandse beleid.
Voor de ratificatie van SALT 2 is
een meerderheid van tweederde
van de Senaat-stemmen nodig. In
de huidige vorm maakt SALT 2
echter geen schijn van kans om
goedgekeurd te worden. Reagan
heeft al verklaard dat hij over een
„beter" verdrag met Moskou wil
onderhandelen. Als hij zich daar
aan houdt, komen er te zijnertijd
wel nieuwe onderhandelingen,
want Moskou is realistisch ge
noeg om de bakens te verzetten,
zo wordt in NAVO-kringen ge
zegd.
Thatcher hartelijk
Niet verbazingwekkend was het
dat de Britse premier Margaret
Thatcher het hartelijkste tele
gram vanuit West-Europa naar
Ronald Reagan stuurde. „Terug
denkend aan onze ontmoeting in
Londen in 1978 kijk ik uit naar
nauwe samenwerking met u en
uw collega's", schreef de pre
mier, die in Reagan de conserva
tieve bondgenoot hoopt te vin
den waaraan het in West-Europa
ontbreekt.
Het telegram bevatte ook een uit
nodiging voor een bezoek aan
Londen. Verwacht wordt dat
Reagan vrij snel op deze uitnodi
ging zal ingaan.
Er wordt in Lonaën wel rekening
gehouden met een accentver
schuiving als het gaat om de in
ternationale betrekkingen. Rea
gan, zo verwacht men. zal een
sterkere nadruk op defensie wil
len leggen. Premier Thatcher zal
het alleen maar toejuichen.
Bonn terughoudend
De Wt's,du,l^e regering heeft te-
rughoudend gereageerd op de
onverwacht grote verkiezings
overwinning van Ronald Reagan.
Klaus
Bolling wees erop dat de verhou
ding tussen Amerika en West-
Duitsland niet in eerste instantie
van bepaalde personen afhanke
lijk is. Volgens Bolling is deze
verhouding overigens sinds de
tijden van Konrad Adenauer
steeds inniger geworden. De re
geringswoordvoerder verklaarde
verder, dat er geen aanwijzingen
bestaan dat de toekomstige pre
sident Reagan hier iets aan zal
willen veranderen.
Dat alles neemt niet weg, dat er in
regeringskringen zorgen bestaan
over met name de toekomstige
buitenlandse politiek van de
Verenigde Staten. Als Ronald
Reagan waar zal maken wat hij
tijdens de verkiezingscampagne
heeft verkondigd, dan wordt in
Bonn vermoed dat een kouder
klimaat tussen Washington en
Moskou tot een definitief einde
van de toch al aangeslagen ont-
spanningspolitiek zal leiden. De
SPD-afgevaardigdc Mane Schlei
wees er in een artikel voor de
persdienst van haar partij op, dat
het „SALT-proces moet worden
voortgezet".
De Westduitse oppositie heeft de
overwinning van de conservatie
ve Republikein in eerste instantie
begroet. Tegelijkertijd hebben
CDU en CSU de bondsregering
verweten dat door haar optreden
de verhouding tussen Duitsland
en de Verenigde Staten slechter
is geworden.
Fransen onzeker
De Franse president en zijn rege
ring hadden de Amerikaanse
verkiezingen met even weinig
vertrouwen tegemoet gezien als
de Amerikaanse kiezers zelf.
Wanneer Carter herkozen was,
dan had, zo werd in Parijs ge
vreesd, de reeks onvoorzienbare
paniekbesluiten vanuit het Witte
Huis zich voortgezet. Nu Reagan
tot president is gekozen, zien de
Fransen een lange weg voor zich
vol avontuur en onzekerheid
De persoonlijke relatie tussen Gis-
card d'Estaing en president Car
ter was nooit bijzonder nauw.
Tekenend was het incident afge
lopen maart, toen Giscards ver
trouweling en raadsman, oud-
minister prins Poniatowski. in
een interview met het Duitse
weekblad 'Stern' verklaarde:
„President Carter handelt als een
idioot" en meer woorden van die
strekking. Hoewel door Ponia
towski later ontkend, mag wor
den aangenomen dat met deze
uitlating de atmosfeer in het Ely-
sée jegens Carter s Witte Huis ge
tekend was.
Verwacht wordt dat president Gis-
card zich na de verkiezing van
Reagan 'gaullistischer dan De
Gaulle' zal gaan opstellen. Hij zal
- net als De Gaulle - vaststellen
dat zijn land ermee gebaat is bui
ten de grote machtsblokken te
blijven, maar de Verenigde Sta
ten onvoorwaardelijk steunen in
de gevallen waarin 'het erop aan
komt'.
AMSTERDAM - Uit het koers
verloop van de dollar op de
Westeuropese wisselmarkten
van gisteren blijkt duidelijk
dat de verkiezing van Ronald
Reagan tot de nieuwe presi
dent van de Verenigde Staten
zeer gunstig voor de Ameri
kaanse economie wordt
geacht. Het Amerikaanse
geld gaf overal forse koers-
verbeteringen te zien.
De voornaamste reden om dol
lars te kopen is de algemene
verwachting dat het econo
mische beleid van Reagan
voor een stijging van de ren
tevoet in de Verenigde Staten
zal zorgen. Hij heeft gezegd
een beleid van krap geld te
zullen voeren om de inflatie in
bedwang te krijgen. De valu-
tahandel rekent op korte ter
mijn op een verhoging van
het disconto van de Ameri
kaanse centrale banken, nu
elf procent, al was het alleen
maar omdat het disconto
sterk is achtergebleven by de
ontwikkeling van de renteta
rieven op de markt.
Alleen het pond sterling wist de
dollar gisteren enigzins bij te
houden, wat verband houdt
met de hardnekkerige weige
ring van premier Margaret
Thatcher om de rentetarieven
in Engeland te verlagen ten
bate van de economische be
drijvigheid en de werkgele
genheid.
De Londense goudprijs is als
gevolg van de koersverbete-
ring van de dollar lager ko
men te liggen.
Schmidt weer
kanselier van
W.-Duitsland
BONN (DPA) - De vice-voorzitter
van de SPD, Helmut Schmidt, is
gisteren door de'nieuwe bonds
dag met 266 stemmen herkozen
als bondskanselier van de
Bondsrepubliek Duitsland.
De Westduitse president Karl Car-
stens heefl gisteren de volgende
16 ministers beëdigd:
Hans-Dietrich Genscher, buiten
landse zaken.
Gerhard Rudolf Baum, binnen
landse zaken,
Hans-Jochen Vogel, justitie,
Hans Matthofer, financiën,
Otto Graf Lambsdorff, economi
sche zaken,
Josef Ertl, landbouw.
Herbert Ehrenberg, sociale zaken.
Hans Apel, defensie,
Antje Huber, jeugd- en familieza
ken en volksgezondheid,
Volker Hauff, verkeer,
Kurt Gscheidle, post en communi
catie,
Dieter Haack, volkshuisvesting en
ruimtelijke ordening,
Egon Franke, interduitse betrek
kingen,
Andreas von Bulow, onderzoek en
technologie,
Jurgen Schmude, onderwijs en we
tenschap,
Rainer Offergeld, economische
samenwerking.
Deze regering is vrijwel geheel de
zelfde als de vorige regering-
Schmidt. Alleen heeft Hauff hel
ministerie van onderzoek er
technologie geruild tegen hel
ministerie /Un verkeer. Eer
nieuw ministerie, want verkeei
ressorteerde voorheen onder hel
ministerie van post en com mum
catie. Hauffs opvolger als minis
ter van onderzoek en technologic
is dus Von Bulow.
