Nicaragua: armoe
na de overwinning
HOEVEEL ZOUT KOMT ER PER DAG BIJ IOBITH ONS LAND BINNEN?
VOLGENS DE AARDRUKSKUNDEBOEKJES IS HET GEWOON H,0.
DE KRANT WEET INMIDDELS WEL BETER.
Vechten voor vooruitgang in uitgemergeld land
Met JVC HiFi dichter bii de muzikale waarheid! Overtuia u,door zelf teluisteren
1599,-
1999,-
bij
van
Al was het alleen maar om de service
erge Henegouwen
UW
vakhandelaar
DONDERDAG 6 NOVEMBER 1980
Verwoeste bruggen en
wegen, scholen en fa
brieken en grote aan
tallen daklozen en
werklozen vormen nog
steeds de getuigen van
de bevrijdingsoorlog.
Vijfenveertig jaar lang
was het 2,5 miljoen in
woners tellende land
het slachtoffer van de
Somoza-dictatuur,
bleef het achter in ont
wikkeling en werd het
leeggeroofd door de
ongebreidelde zucht
naar verrijking van
Somoza en zijn vrien
den.
Op 19 juli 1979 maakte het Fren-
te Sandinista (Sandinistisch
Bevrijdingsfront) een einde
aan deze dictatuur, waaron
der alleen al in de laatste jaren
van de strijd de Nationale
Garde van Somoza 50.000
mensen afslachtte.
Maar vele rijke landen die onder
de Somoza-terreur allerlei be
trekkingen met Nicaragua
onderhielden en zwegen over
de repressie en terreur, ne
men nu een afwachtende
houding aan. Omdat buiten
landse regeringen veelal ver
stek laten gaan - Nederland
leverde wel bijdragen - staat
de nieuwe leiding voor een
enorme opgave. Aan den lijve
wordt ondervonden dat een
gewapende bevrijdingsstrijd
slechts een eerste fase is, die
gevolgd wordt door de veel
moeilijker wederopbouw,
waarin geweren plaats heb
ben gemaakt voor een vreed
zame gezamenlijke inspan
ning.
Stilte
Na de overwinning viel er een
stilte over Nicaragua. Een
land in opbouw verdwijnt uit
het nieuws als er geen mas
samoorden, martelingen,
VOORSCHOTEN - Maandag
avond 3 november. Slechts
twintig mensen zijn komen
opdagen om in een gebouwtje
bij de dorpskerk het verhaal te
horen van Guillermo Marti
nez (23), Nicaraguaan en ar
beider op een hacienda (grote
boerderij), die samen met een
aantal landgenoten naar Ne
derland is gekomen om de no
den van Nicaragua toe te lich
ten Dit op uitnodiging van de
NOVIB, die deze week de actie
"Gast aan Tafel" is begonnen
onder het thema "Nicaragua
in wederopbouw"
Dia's worden vertoond, terwijl
het gefluisterde Spaans van
Martinez wordt vertaald door
een medewerker van Solida-
ridad. Bijna anderhalf jaar
na de burgeroorlog zijn de
problemen van Nicaragua
enorm. Naast het (genationa
liseerde) bezit van voormalig
dictator Somoza is het groot
ste deel van de ondernemin
gen nog steeds in privé-bezit.
Er zijn te weinig dqkters. De
landbouw is primitief. Ar
moede en honger heersen nog
steeds op het platteland. De
koeien, die er op de dia's uit
gemergeld uitzien, geven 2 tot
3 liter melk per dag.
"Geld", is het antwoord van
Martinez als hem gevraagd
wordt wat Nicaragua op dit
moment het meeste nodig
heeft. Volgens hem gaan veel
Nicaraguanen op dit moment
nog akkoord met hun armoe
de: de wederopbouw zal veel
tijd gaan kosten,maar zij zijn
tenminste vrij
Beelden uit het Nicaragua-
Links: in Rio Blanco
werd na de burgeroorlog een
massagraf ontdekt van boeren
die door de Nationale Garde
van Somoza waren omgebracht.
Rechts: straatbeeld in Mana
gua, hoofdstad van Nicaragua.
machtsmisbruik en corruptie
meer zijn te melden, zoals
vóór de overwinning. Het zijn
nu de (gevluchte) vrienden
van Somoza en enkele media
in het buitenland die niet
kunnen verkroppen dat aan
het Somoza-tijdperk defini
tief een einde is gekomen en
die proberen de revolutie in
diskrediet te brengen.
Zij grijpen elke gelegenheid aan
om door middel van geruch
ten én misleidende informa
tie een vertekend beeld van
Nicaragua te geven en de we
deropbouw dwars te zitten.
Er wordt gesproken over het
gebrek aan democratie en
vooral de verklaring van het
Frente Sandinista dat er vóór
1985 geen algemene verkie
zingen zullen worden gehou
den, wordt in de Verenigde
Staten en elders aangegrepen
om te spreken over de nieuwe
dictatuur van het Sandinis-
Gevaarlijk
Het geroep in het buitenland
van Somoza-aanhangers en
hun medestanders is niet al
leen huichelachtig, maar ook
gevaarlijk. Wat deze mensen,
die zich nu opeens democraat
noemen, in werkelijkheid
willen is van Nicaragua, on
der het mom van algemene
verkiezingen en democratie,
weer een land te maken van
vrije uitbuiting en het volk te
rug te dringen in apathie.
Kortom: de nieuwe verwor
venheden en sociale
rechtvaardigheid de nek om
draaien.
Zolang er nog geen sprake is
van een gekozen volksverte
genwoordiging functioneren
de zogenaamde Comités de
Defensa Sandinista. Deze
wijkraden zijn ontstaan uit de
comités voor burgerdefensie
tijdens de bevrijdingsoorlog.
Zij hielden zich in steden en
dorpen bezig met bescher
ming tegen bombardementen
en aanvallen van de Nationale
Garde, het oprichten van
volkskhnieken voorgewonde
strijders en burgers, voedsel
distributie enz. Door middel
van de comités is er sprake
van een eigen Sandinistische
democratie waarin de geko
zen leden taken hebben op
het gebied van bestuur, ge
zondheidszorg, drinkwater
voorziening, cultuur (folklo
re, muziekgroepen) en, als
Tot 11 november, wordt de Novib-aotie Gast aan Tafel gehouden
rond het thema „Nicaragua in wederopbouw." De actie wordt
gevoerd in samenwerking met de stichting Nicaragua Komitee
Nederland, terwijl ook Solidaridad deelneemt aan enkele acti
viteiten. Vanavond zal de VARA een film uitzenden over de
situatie van oorlog en wederopbouw in de provincie Matagal-
pa in Nicaragua.
Zeven Nicaraguanen uit deze streek bezoeken in de actieweek
ons land om zelf hun verhalen te vertellen en plannen voor de
toekomst uit te leggen. Door geheel Nederland zullen ze ont
moetingen hebben met groepen, wijkcomités, buurthuizen,
enz. Onder hen bevindt zich onder anderen Marcos Altamirano,
de dichter en onderwijzer die zelf nauw betrokken is geweest
bij de oprichting van de bevrijdingsbeweging FSLN, het Fren
te Sandinista dat een einde maakte aan de Somoza-dictatuur.
Albert Stol, journalist en auteur van vele boeken over de Derde
Wereld, is redacteur van het maandelijkse opinieblad „Onze
Wereld" van de Novib en bezocht onlangs gedurende enige tijd
Nicaragua.
eerste en algemene taak, de
verdediging van de revolutie.
De bewoners in de wijk (co-
munidad) kiezen de leden van
het comité en met de afvaar
diging naar hogere niveaus
zoals de zona, barrio, gemeen
te en provincie zijn de comi
tés een participatiekanaal
voor de bevolking op velerlei
belangrijk terrein.
Ondanks het feit dat gewapen
de ex-Gardisten, voor een
deel verenigd in de FAD
(Democratische Gewapende
Strijdkrachten), de grens
streken met Honduras en
Costa Rica onveilig maken
kan er, zoals ik dagelijks
meemaakte, worden gespro
ken van een werkelijk en
thousiast, door de bevolking
gedragen revolutionair pro
ces onder leiding van het
Frente Sandinista.
Het socialistische, soms sociaal
democratische ontwikke
lingsplan wordt geïnspireerd
door de op 18 mei 1895 gebo
ren generaal Augusto Cesar
Sandino, die de eerste werke
lijke revolutie in het land
leidde tegen Amerikaanse in
terventietroepen. In 1934
werd hij in de val gelokt en op
last van de vader van Somoza
vermoord. Die moord bete
kende eigenlijk een nieuw
begin met generaal Sandino
als nationaal symbool voor
vrijheid en onafhankelijk
heid.
Kruisvaart
Dat kracht en geestdrift na 45
jaar dictatuur nog ongebro
ken zijn werd duidelijk bewe
zen door de grootste sociaal-
culturele operatie ooit in La-
tijns-Amerika ondernomen.
Twee weken na de bevrijding
werd gestart met de „kruis
vaart tegen het analfabetis
me" die in maart 1980 van
start ging om, zoals organisa
tor Fernando Cardenal ons
vertelde, „er zonder alfabeti-
satie geen sprake kan zijn van
werkelijke bevrijding. Onder
Somoza ging 45 procent van
de jeugd helemaal niet naar
school en werd het analfabe
tisme bewust in stand gehou
den omdat analfabeten goed
kope, onwetende arbeids
krachten zijn en de onder
drukking gemakkelijker is als
het volk niet kan lezen wat er
gebeurt of kan schrijven over
wat er aan de hand is. Van de
honderd kinderen op het plat
teland voltooiden er dan ook
slechts vijf de lagere
school"
Bij het begin van de „Cruzada
Nacional de Alfabetizacion"
telde het land ruim een mil
joen analfabeten. De cam
pagne werd uitgevoerd door
180.000 alfabetisoren; leerlin
gen van de hoogste klas van
het basisonderwijs, van mid
delbare scholen en kaders
van de boerenorganisatie
ATC en de basisorganisatie
CDS. Zes maanden lang was
ongeveer de helft van de Ni
caraguaanse bevolking be
trokken bij de campagne. Na
afloop was volgens een Unes-
co-onderzoek het analfabe
tisme gedaald van ongeveer
50 tot 12 procent; een van de
cijfers in geheel La-
tijns-Amerika!
Campagneleider Fernando
Cardenal, net als zijn broer
Ernesto (minister van cul
tuur) een priester, is nu secre
taris van de Juventud Sandi
nista, de nationale jeugdor
ganisatie. Alhoewel hij een
van de grootste stuwende
krachten in de wederopbouw
is houdt hij zich met zijn offi
ciële functies wat op de ach
tergrond. Over de inmiddels
wereldberoemde kruisvaart
antwoordde hij op onze vraag
over eventuele export van de
ze operatie: „Een alfabetise
ringscampagne in Latijns-
Amerika kan alleen succesvol
zijn als er eerst een revolutie
heeft plaatsgevonden die een
einde maakt aan overheer
sing en uitbuiting. Geen en
kele op het kapitalisme geba
seerde regering komt het
goed uit goedkope arbeids
krachten te leren lezen en
schrijven. Binnen dat sys
teem is onwetendheid een
economische noodzaak".
„Er zijn Latijnsamerikaanse
landen die wel een bijdrage
aan de campagne hebben ge
leverd maar er zelf niet toe
overgaan. En als zo'n regering
uit zelfmoordneigingen al tot
alfabetisering mocht beslui
ten dan is de bevolking zon
der revolutie te apathisch.
Hier meldden zich na de eer
ste oproep direct 60.000 men
sen aan als alfabetisatoren, in
een ander Latijnamerikaans
land zouden er nog geen 200
vrijwilligers te vinden zijn die
hun vakantie en meer willen
opofferen om de bergen en
wouden in te trekken en ver
van familie met de boeren te
leven"
Fouten
Omdat er in andere landen an
dere omstandigheden heer
sen kan de campagne niet
zonder meer worden geëx
porteerd maar, zo vertelde
Cardenal, we kunnen mis
schien voorkomen dat ande
ren dezelfde fouten maken.
„Zo kwamen we er door de
alfabetisatie achter dat een
kwart van de mensen die
leerden lezen en schrijven
slechte ogen hadden. We zijn
nu bezig met het importeren
van 120.000 brillen maar zijn
daarmee eigenlijk te
laat".
Fernando Cardenal behoort tot
de vele religieuzen en pries
ters die zich met hart en ziel
op vele wijzen inzetten voor
het nieuwe Nicaragua. Zij be
horen tot de progressieve
christenen die zich daadwer
kelijk verzetten tegen de tra
ditionele opvatting dat het
niet tot de taak van de kerk
behoort om de sociale on
rechtvaardigheid aan te kla
gen maar dat kerken liefda
digheid moeten preken bij de
rijken en berusting bij de ar
men. Concrete sociale en
economische ontwikkelings
projecten zijn het behouden
de deel van de kerk een doorn'
in het oog. Ook in Nicaragua
volgt vooral de hogere hiërar
chie de ontwikkelingen en
structurele veranderingen
met gemengde gevoelens en
aarzelt of weigert de uitgesto
ken hand van het Frente San
dinista te aanvaarden.
Fernando Cardenal: „In okto
ber heeft het Frente een ver
klaring uitgegeven over de
verhouding tussen de revolu
tie en de kerk. De uitspraak
van het Frente dat religie
geen opium voor het volk is
en dat het katholieke geloof,
dat door 95 procent van de
bevolking wordt aangehan
gen, op de juiste manier bele
den een stimulans en inspira
tiebron is geweest voor zowel
de revolutie als de wederop
bouw, was beslist geen tacti
sche verklaring maar een ech
te gemeende reactie."
I Religie
Ook Moises Hassan en Arturo
Cruz, twee van de uit vijf le
den bestaande Junta van Na
tionale Wederopbouw - een
collectief presidentschap -
verzekerden ons in een ge
sprek dat de vrijheid van
godsdienst absoluut is maar
dat de verslagen bourgeoisie
de religie gebruikt als middel
om de revolutie te stagneren.
Het was de eerste keer dat een
revolutionaire regering aan
de macht een zo'n duidelijke
verklaring op papier zette en
daarmee berichten logen
strafte dat het Sandinisme
klakkeloos een Cubaans of
Oostblokmodel volgt.
Maar waar vele priesters in de
voorhoede staan reageerde de
hiërarchie meteen verklaring
waarin werd gesproken over
gebrek aan persvrijheid, de
aanwezigheid van Cubaanse
onderwijzers en zelfs klas
senstrijd. Wat de beperking
aan de persvrijheid betreft,
uitsluitend berichten over
schaarste en volksoproer
moeten worden voorgelegd
om te voorkomen dat er pa
niek ontstaat door misleiden
de berichten die ook hamste
ren kunnen veroorzaken. Het
zal uitermate interessant zijn
om te zien hoe de verhouding
zich verder ontwikkelt.
Ten slotte, uiterst rechts en zelfs
uiterst links in Nicaragua
spreken steeds weer over po
litieke gevangenen met de
bedoeling de regering zwart
te maken en zelfs een impe
rialistische interventie te be
vorderen. Buitenlandse
commissies voor de rechten
van de mens die het land be
zocht hebben spreken deze
berichten tegen en Moises
Hassan is er erg duidelijk
„In de gevangenissen bevinden
zich uitsluitend criminelen,
voormalige Gardisten die
massamoorden en martelin
gen op hun geweten hebben
of die ons nu vanuit Costa Ri
ca en Honduras bestrijden.
De gevangenissen van Somo
za waar zij nu verblijven en
zelf vroeger hun gevangenen
martelden zijn geen „hotels"
maar het bouwen van hotels
voor hen behoort niet tot onze
prioriteiten".
y x. ^nan
NIEUW
Set G 30 compleet
met metal deck
Nieuw
EG-X100
vanaf
compleet
T-X 1 FM/AM
stereo Oï)9,"
afstemmer.
Vanaf
'Super-A' 399,-
i geïntegreerde
stereo-versierKer.
AALMARKT 12-14-15-16 - LEIDEN - TEL. 121782
Elke donderdagavond koopavond
U betaalt maar de
helft bij plaatsing en
de andere helft in 6
mnd. zonder rente of
kosten.
Aalmarkt 12-14.15-16
Tel. 121782
Leiden
