Huisvesting: over meeste leegstand niets te vertellen Aantal Leidse woning zoekenden bijna 10.000 LEEGSTAND MELDEN LEIDEN - Leiden nadert de 10.000 geregistreerde woning- en kamerzoekenden. Bureau Huisvesting had per 31 augustus 5732 woningzoekenden ingeschreven. De Stichting Huisvesting Werkende Jongeren noemt per 1 okto ber een aantal van 1284, plus 659 jongeren die tevens bij Bureau Huisvesting staan ingeschreven. De Stichting Studentenhuisvesting had op 1 oktober 2524 stu denten als kamerzoekende ingeschreven. (Het is mogelijk dat studenten boven de 30 jaar en studenten uit een Leids gezin tevens bij Bureau Huisvesting staan ingeschreven. Precieze cijfers hierover zijn niet bekend). Het totaal aantal geregistreerde woningzoekenden ligt op het moment dus ongeveer rond de 9500. Het is niet zo dat hiermee gezegd is dat 9500 mensen geen dak boven hun hoofd hebben. Een behoorlijk aantal van de inge schreven woningzoekenden wil naar een betere woning of ka mer verhuizen. Bureau Huisvesting heeft als zodanig 1662 wo ningzoekenden/doorstromers genoteerd. Anderzijds bestaat er een behoorlijk(?) aantal woningzoekenden dat zich de moeite van het registreren bespaart: de kans op woonruimte ligt te ver in het verschiet. WOENSDAG 5 NOVEMBER 1980 k- Protest van Leidse woning- en kamerzoekenden"Leegstand is diefstal LEIDEN - Bureau Huisvesting krijgt op tal van manieren in de gaten dat een pand leeg staat. Allereerst geldt de plicht om leegkomende woon ruimte leeg te melden; op straffe van het schijntje van 300 gulden. (In de ontwerp-leegstandswet staat een boete van 25.000 gulden op het niet leeg melden van woonruimte). De gemeentelijke afdeling bevolking geeft voorts elke maand aan Bureau Huisvesting door welke panden leeg gekomen zijn wegens verhuizing binnen de gemeente of vertrek uit de gemeente. Anderzijds krijgt Bu reau Huisvesting zelf informatie van een persoon die binnen Leiden verhuist en een woonvergunning aanvraagt. Huisvesting weet dan met een uit welk pand die persoon komt. Andere mogelijkheden zijn nog dat buurtbewoners opbellen naar Huis vesting dat een pand leegstaat of dat ambtenaren van Huisvesting zelf zien dat een woning leegstaat. Voor dit laatste heeft Huisvesting op het moment niet meer dan één part-time buitendienst-kracht in dienst. De vacature "buitendienst-ambtenaar" wordt binnenkort opgevuld. Na tuurlijk laten de "binnendienst-ambtenaren" hun ogen niet in de zak als zij in hun vrije tijd door de stad lopen. Leegkomende huizen van woningbouwverenigingen leveren bij dit alles m-mS&Ë'----,. voor Huisvesting bijna geen probleem op. "De besturen melden de 4 leegstand; hoewel dit af en toe wat traag gebeurt", aldus de leegstands ambtenaar van Bureau Huisvesting. LEIDEN - Manieren om leegstand te bestrijden zijn voor de gemeente het vorderen van woningen en het aanschrijven van de eigenaar om een woning te verbeteren om zodoen de leegstand in de toekomst te snel af te zijn. Woningzoe kenden en de Leidse Kraakbond hanteren het kraken als strijdmiddel tegen leegstande gebouwen. Langdurige leegstand is een on aanvaardbare zaak in een stad waar ongeveer 9500 kamer- en woningzoekenden ingeschreven staan bij de gemeente en de stich-: tingen voor huisvesting van stu denten en werkende jongeren. "Wettelijke" maatregelen tegen de leegstand zijn echter slechts mondjesmaat te nemen: instan ties zoals Bureau Huisvesting en de vorderingscommissie wach ten bijna wanhopig op de afhan deling van de leegstandsweL Bij de aanneming van een leeg- standswet (zoals de ontwerpen hiervoor er thans uitzien) blijft de leegstandsbestrijding vooral een zaak van de goede of slechte wil van de particuliere eigenaar. De Kraakbeweging vréést zelfs: de aanneming van zo'n leegstands- wet. Vooral het regerings-ont- werp wordt door de kraakbewe ging beschouwd als een anti- kraakwet: krakers worden vol gens dit ontwerp bestraft terwijl de eigenaars van leegstaande woningen tussen de mazen van de wet kunnen doorglippen om hun woningen leeg te laten staan, om welke reden dun ook. Het kraken van een niet in gebruik zijnde woning is op dit moment voor de wet niet strafbaar omdat het geen huisvredebreuk ople vert. Vordering Sinds de voorzitter van de vorde- ringscom missie, het PVDA- raadslid Marie-Anne Koning, de ze commissie openbaar laat ver gaderen heeft het de schijn dat er plotseling heel wat gebeurt aan het vorderingsfront. De preven tieve werking van zo'n openbare vorderingscommissie mag niet onderschat worden. Maar voor opheffing van de bestaande leeg stand betekent de goed als niets; precies als voordat Koning de voorzittershamer zwaaide. Wettelijke beperkingen, de ellen lange procedures, het werken via zeer vele schijven, het vorderen voor een met naam en toenaam genoemde woningzoekende, kas ten vol papier; dit alles maakt de vorderingscommissie tot een krachteloos geheel in de bestrij ding van de leegstand. Een ge wiekste eigenaar van een woning kan met of zonder vorderings- commissie zijn huis {ot in de eeuwigheid leeg laten staan (zo lang als de huidige wetgeving niet ingrijpend verbeterd wordt). De vorderingscommissie heeft overigens op het moment vooral panden op het oog die bewoond zijn... Die bewoonde panden gel den voor de commissie als "leeg" omdat ze illegaal (zonder woon vergunning) bewoond zijn. Aldus worden deze woningen onttrok ken aan de woningvoorraad waar de gemeente grip op heeft. Wettelijke beperkingen maken vorderen zeer moeilijk: een lege woning moet "goed" en "goed koop" zijn en moet zelfstandig zijn wil vorderen mogelijk zijn. De eigenaar van een lege woning kan op verschillende manieren onder de vordering van zijn wo ning uitkomen. Bijvoorbeeld: het van eigenaar verwisselen (even tueel voor de schijn) is zeer fru strerend voor vorderaars. De lege woning kan opnieuw zes maan den leeg blijven staan. De vorde ringsprocedure moet weer hele maal opnieuw begonnen worden tegen de nieuwe eigenaar. Een andere mogelijkheid: de eige naar kan B en W verzoeken de lege woonruimte aan de woonbe stemming te onttrekken. Gaan B en W hierop in, dan kan de woon ruimte in afwachting van de uit sta Blijven 694 woningen van de lijst over die langer dan zes maanden leegstaan. Bouw- en Woningtoezicht heeft 344 woningen van de lijst het predikaat "niet geschikt voor bewoning" meegegeven. Dat zijn de renovatiewoningen en de zwaar verwaarloosde woningen. Sommige krotten worden ge kraakt en alsnog bewoond, zoals jaren het geval was bij onlangs dichtgespijkerde panden aan de Middelstegracht 139-141. Bureau Huisvesting kan niet veel met de ze leegstaande "krotten". De leegstanefsambtenaar van Bu- i allerlei procedures nog tijden leeg blijven staan. Voor de vorderingscommissie is ook een grote handicap dat "op naam" gevorderd moet worden: Bureau Huisvesting moet namen opgeven van woningzoekenden die voor de te vorderen lege wo ning in aanmerking willen ko men. Het is voorgekomen dat de vordering van een lege woning rond was, op één punt na. De ei genaar van de leegstaande wo ning had via allerlei beroepspro cedures de zaak dermate lang we ten te rekken dat de woningzoe kende voor wie gevorderd werd inmiddels andere woonruimte gevonden had. De vorderings procedure kon weer van voren al aan beginnen. Een andere handicap van het vor deren "op naam" is dat de eige naar van de lege woning weet voor wie er gevorderd wordt. Het voorval dat een louche eigenaar een woningzoekende met hartklachten thuis kwam bedrei gen heeft Bureau Huisvesting doen besluiten vooral gezonde en sterke woningzoekenden voor een lege woning voor te dragen. Als woningzoekenden voor wie gevorderd wordt zelf afzien van de betreffende lege woning moet de vorderingsprocedure immers opnieuw terug naar het begin. Bureau Huisvesting pleegt tegen woordig een klein lijstje van ge zonde woningzoekenden aan het vorderingsbesluit vast te nieten. Als er een of twee woningzoe kenden de lege woning niet meer willen wil de derde misschien nog wel. Een andere mogelijk heid zou zijn de hele lijst van 6000 bij de gemeente geregistreerde woningzoekenden bij te sluiten, maar Bureau Huisvesting ver wacht dat de rechtscolleges zo'n manier niet meer beschouwen als "op naam vorderen" Een ander probleem bij het "op naam" vorderen is dat de admini stratie van Bureau Huisvesting nog steeds niet geautomatiseerd is. De administratie van het wo ningzoekendenbestand gaat nog steeds op z'n middeleeuws: met de hand. Dat kost tijd terwijl het de bedoeling is om de vorde ringsprocedure als een woning eenmaal langer dan zes maanden leegstaat snel te starten. Het ide- LEIDEN - Het gemeentelijk Bureau Huisves ting spreekt in de wekelijkse gemeente-adver tentie de woningzoekenden somber toe: het aantal woningzoekenden stijgt, de wachttij den voor nieuwe woonruimte lopen alsmaar verder op. De bouw van de betrekkelijk goed kope woningen zit in het slop. Van die woningwetwoningen moet 90 procent van de bij Huis vesting ingeschreven woning zoekenden het hebben. Woon ruimte valt er voor Bureau Huis vesting nauwelijks meer te ver delen: zo'n twee woningen per week. De jongste cijfers van de leegstand in Leiden lijken hiermee in fla grante tegenspraak. Op 1 oktober van dit jaar stonden er volgens gegevens van de afdeling Bevol king 1381 woningen leeg in Lei den. (Vorig jaar stonden er op 1 oktober "slechts" 1172 woningen leeg). Het enorme cijfer "1381" betreft echter de zogenaamde "admini stratieve" leegstand: het cijfer "1381" zegt nog niets over wat de gemeente tegen die leegstand kan doen. Van de 1381 woningen van de leegstandslijst van "Bevolking" staan er 687 korter dan zes maan den leeg. Volgens een raadsbe sluit kan de gemeente leegstaan de woningen pas vorderen als zij langer dan zes maanden leeg- reau Huisvesting: "Als ambte naar mag ik het niet zeggen, maar eigenlijk ben ik blij dat het soort panden zoals aan de Langegracht 6a gekraakt worden door cre- peergevallen". Volgens de lijst staan 100 dure woningen opzichtig leeg: wonin gen op het Waardeiland, in de Papiermolenfiat (Merenwijk), in de flat Schouwenhove (Mors- kwartier) en ook grote woningen aan de Rijnsburgerweg. De gemeente kan deze panden niet vorderen omdat ze boven de huurgrens van 570 gulden per maand of boven de koopgrens van 260.000 gulden vallen. De gemeente heeft ingevolge de woonruimtewet alleen zeggen schap over woningen onder die grens. De leegstand van de Pa piermolenflat is gedeeltelijk op geheven door krakers. Project ontwikkelaar westland-Utrecht laat de luxe lege landhuizen op het Waardeiland "tegen kraken en diefstal" bewaken door de hondenbrigade van Ed van Tol. De gemeente heeft ook geen zeggenschap over de 40 gevallen van leegstaande woonruimte waar een zelfstandige opgang ontbreekt of waar toestemm ing is gegeven (of procedures lopen) om de woonruimte aan haar woonbestemming te onttrekken. Ook hier zijn er voorbeelden te noemen waar de kraakbeweging wel heeft ingegrepen: zoals de al tijden geleden gekraakte woning boven de slijterij Walk-in of de onlangs gekraakte bovenwoning van de HEMA, allebei in de Haarlemmerstraat. Van de lijst woningen woningen over. Een deel van de 210 woningen staat leeg omdat de eigenaar (af en toe aal is een computer waarbij de huisvestingsambtenaar door en kele knoppen in te drukken met een de juiste personen (inkomen, leeftijd) voor de juiste wijk en voor de juiste woning (etage- of benedenwoning) uitgespuwd krijgt. Op de gemeentebegroting voor '81 staat een bedrag van 55.000 gulden gereserveerd voor automatisering van het woning zoekendenbestand bij Bureau Huisvesting. De ontwerpen voor een leeg- standswet bepleiten overigens het vorderen "op naam" af te schaffen. Maar zolang die wet er niet is (het behandelen ervan wordt steeds en steeds maar weer uitgesteld) kunnen Bureau Huis vesting en de vorderingscom missie niet anders dan "op naam" vorderen. De ontwerpen voor een leegstandswet bieden (even afge zien van de nadelen) in elk geval het voordeel dat de behande- lings- en beroepsprocedures aanzienlijk verkort worden. Aanschrijving Het aanschrijven van eigenaars om hun woningen te verbeteren is een mogelijkheid voor B en W om te voorkomen dat woningen op den duur leeg komen te staan omdat ze ten lange leste van el lende in elkaar vallen. Bouw- en Woningtoezicht voert echter een passief aanschrij- vingsbeleid: men wacht op een klacht alvorens in te grijpen. Van een actief aanschrijvingsbeleid zou op zich minstens een preven tieve werking uit kunnen gaan. (Voor de gemeente is hierbij het risico groot dat zij zichzelf aan zou moeten schrijven...) De eigenaar die een aanschrijving ontvangt kan via allerlei be roepsprocedures protest kan aantekenen. Het kan de gemeen te veel geld kosten als de gemeen te het pand laat verbeteren op kosten van de eigenaar maar de verbeteringskosten achteraf niet kan verhalen op die eigenaar. Dat speelt bijvoorbeeld bij een faillie te zaak. Vaak zijn de opknapkos- ten van een pand bovendien veel hoger dan het pand zelf waard is. Anderzijds wordt door Bouw- en Woningtoezicht aan tal van pan den het predikaat "ongeschikt voor bewoning" meegegeven. Panden waarbij je je afkunt vra gen of de eigenaar ervan niet eer der aangeschreven had moeten worden, Of waarbij je je soms ook kunt afvragen of het stempel "ongeschikt" wel terecht is ge zien de hoge woningnood: moet zo'n wonipg wel aan de woning voorraad onttrokken worden. Er bestaan voorbeelden van wonin gen (bijvoorbeeld aan de Bakker- steeg) die Bouw- en Woningtoe zicht in het verleden als "onge schikt voor bewoning" heeft ge kwalificeerd (en die dus leeg ble ven staan)maar die later tot prima pandjes omgetoverd zijn. Urgen te woningzoekenden hebben lie ver woonruimte met kleine lekjes in het dak dan helemaal geen dak. Lekken repareren is eenvoudiger dan een heel huis bouwen. Privé-eigendom Bestrijding van leegstand is nog steeds vooral een zaak van de goede of slechte wil van de parti culiere eigenaar. Dit geldt zowel voor eigenaars die een pand moedwillig speculatief leeg laten staan maar dit geldt ook voor eigenaars die "de sores van huurders" niet in huis willen halen. Zonder al teveel moeite (en met subsidie) zouden bijvoor beeld middenstanders in de Haarlemmerstraat e.o. hun leeg staande bovenwoning van een zelfstandige opgang kunnen voorzien. Dit dient zelfs het commerciële belang van de steen en been klagende middenstand in de binnenstad: voor de mid denstanders als geheel betekent elke bewoner in de binnenstad meer immers een potentiële klant extra.... Eigenaars kunnen op hun beurt met het probleem worstelen dat de goede wil om een pand te res taureren of te renoveren de bo dem wordt ingeslagen door lang zaam werkende ambtelijke mo lens wat subsidieverlening en goedkeuren van bouwvergun ningen betreft. verbouwd voor 12 studenten eenheden. Alle subsidies zijn in middels binnen, zodat niets de verbouwing nog in de weg staat. Zelfstandige woningen die langer dan zes maanden leeg staan en onder de huur- of koopgrens vallen (en die de gemeente dus kan vorderen) blijven er van de leegstandslijst van Bevolking niet veel over. -Schijnbewoning De grote panden Oude Singel 220-226 (op de hoek wooneenheden voor studentensteden. De eige op de benodigde subsidies. de Pelikaanstraat) wachten op de verbouwing tot twaalf de stichting studentenhuisvesting - heeft lang moeten wachten jare l te chten eken- ning van subsidie om te restaure ren of ti' renoveren, Ook zijn er lege woningen bij van eigenaars die op hun dooie akkertje (bij voorbeeld in hun schaarse vrije tijd) de woningen aan het ver bouwen zijn. Daar gaan in som mige notoire gevallen ook jaren mee heen. Zo'n notoir voorbeeld zijn de pan den van de Stichting Studenten huisvesting aan de Oude Singel 220-226. Onlangs is dah eindelijk een bord van de aannemer aan de inmiddels verkrotte woningen gehangen. Na meer dan tien jaar leegstand worden de panden Tussen de leegstandslijst van de gemeentelijke afdeling "Bevol king" en de "leegstandslijst" van Bureau Huisvesting bestaan aan zienlijke verschillen. Niet alleen omdat Huisvesting niet zo geïn teresseerd is in lege renovatie woningen, in lege "slechte" wo ningen of lege woningen waar de gemeente toch geen vat op heeft wegens de wettelijke beperkin gen. Maar ook om andere rede- Mensen die zich bij Bevolking laten registreren en dus hun woona dres opgeven zouden volgens de gegevens van Bevolking een wo ning vullen. Dat hoeft volgens de gegevens van Bureau Huisves ting lang niet altijd het geval te zijn. Bijvoorbeeld: een eigenaar laat zich registreren als bewoner en geeft zijn huis de schijn mee bewoond te zijn, door gordijnen of plastic bloemen aan te bren gen; schijnbewoning om te spe culeren of wat voor reden dan ook. Een ander verschil tussen de lijst van Bevolking en Huisvesting: Van de genoemde 210 resterende panden van de leegstandslijst van bevolking zitten ook wonin gen die volgens Bureau Huisves ting wel bewoond zijn: doormen sen die zich niet in het bevol kingsregister hebben laten in schrijven. Deze mensen kunnen intussen wel een woonvergun ning hebben of het kunnen kra kers of studenten zijn die in wo ningen wonen waar de gemeente' geen vat op heeft. Nog een verschil: woningen die Bevolking gezien de inschrijving in het bevolkingsregister be woond acht, maar volgens Bu reau Huisvesting niet rechtmatig bewoond worden. Daar wonen mensen aan wie Bureau Huisves ting dus geen woonvergunning heeft verstrekt. Bijvoorbeeld: studenten die al dan niet met toe stemming van de eigenaar in een gezinswoning wonen. Voor Bu reau Huisvesting geldt zo'n wo ning als "leeg". "Zo'n woning wordt aan de woningvoorraad onttrokken". Bureau Huisves ting kan de betreffende wonin gen voordragen om te vorderen ten behoeve van de "rechtvaardi ge woonruimteverdeling door de gemeente". Tot slot is er nog de woonruimte waarvan noch de afdeling Bevol king noch Bureau Huisvesting weten dat deze ruimte niet voor woondoeleinden gebruikt wordt. Dat is vooral het geval bij illegale woningonttrekking; het geval van de eigenaar die geen toe stemming heeft zijn bovenwo ning voor opslag te gebruiken of die de bovenwoning simpeltjes leeg laat staan. Kasten van huizen die slechts door een enkeling bezet worden zijn - afgezien van de treurige aanblik die zij de woningzoekenden bie den - een hoofdstuk apart. Afstemmen Volgens de leegstandsambtenaar van Bureau Huisvesting wordt eraan gewerkt om de leegstands- lijsten van Bevolking en van Huisvesting op elkaar af te stemmen om op basis van een "werkelijke" leegstandslijst slagvaardiger tegen leegstand te kunnen optreden voorzover de wet het toelaat. Een spoedige en goede opvulling van de vacature bij Bureau Huisvesting voor een buitendienstambtenaar die de stad afstroopt op zoek naar leeg staande woningen zou hierbij na tuurlijk zeer dienstig zijn. Die va cature wordt binnenkort einde lijk opgevuld. Tien jaar geleden had Bureau Huisvesting nog drie ambtenaren in de buitendienst.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1980 | | pagina 4