Huisvesting: over
meeste leegstand
niets te vertellen
Aantal Leidse woning
zoekenden bijna 10.000
LEEGSTAND MELDEN
LEIDEN - Leiden nadert de 10.000 geregistreerde woning- en
kamerzoekenden.
Bureau Huisvesting had per 31 augustus 5732 woningzoekenden
ingeschreven.
De Stichting Huisvesting Werkende Jongeren noemt per 1 okto
ber een aantal van 1284, plus 659 jongeren die tevens bij Bureau
Huisvesting staan ingeschreven.
De Stichting Studentenhuisvesting had op 1 oktober 2524 stu
denten als kamerzoekende ingeschreven. (Het is mogelijk dat
studenten boven de 30 jaar en studenten uit een Leids gezin
tevens bij Bureau Huisvesting staan ingeschreven. Precieze
cijfers hierover zijn niet bekend).
Het totaal aantal geregistreerde woningzoekenden ligt op het
moment dus ongeveer rond de 9500.
Het is niet zo dat hiermee gezegd is dat 9500 mensen geen dak
boven hun hoofd hebben. Een behoorlijk aantal van de inge
schreven woningzoekenden wil naar een betere woning of ka
mer verhuizen. Bureau Huisvesting heeft als zodanig 1662 wo
ningzoekenden/doorstromers genoteerd.
Anderzijds bestaat er een behoorlijk(?) aantal woningzoekenden
dat zich de moeite van het registreren bespaart: de kans op
woonruimte ligt te ver in het verschiet.
WOENSDAG 5 NOVEMBER 1980
k- Protest van Leidse woning- en kamerzoekenden"Leegstand is diefstal
LEIDEN - Bureau Huisvesting krijgt op tal van manieren in de gaten dat
een pand leeg staat. Allereerst geldt de plicht om leegkomende woon
ruimte leeg te melden; op straffe van het schijntje van 300 gulden. (In de
ontwerp-leegstandswet staat een boete van 25.000 gulden op het niet
leeg melden van woonruimte).
De gemeentelijke afdeling bevolking geeft voorts elke maand aan Bureau
Huisvesting door welke panden leeg gekomen zijn wegens verhuizing
binnen de gemeente of vertrek uit de gemeente. Anderzijds krijgt Bu
reau Huisvesting zelf informatie van een persoon die binnen Leiden
verhuist en een woonvergunning aanvraagt. Huisvesting weet dan met
een uit welk pand die persoon komt.
Andere mogelijkheden zijn nog dat buurtbewoners opbellen naar Huis
vesting dat een pand leegstaat of dat ambtenaren van Huisvesting zelf
zien dat een woning leegstaat. Voor dit laatste heeft Huisvesting op het
moment niet meer dan één part-time buitendienst-kracht in dienst. De
vacature "buitendienst-ambtenaar" wordt binnenkort opgevuld. Na
tuurlijk laten de "binnendienst-ambtenaren" hun ogen niet in de zak als
zij in hun vrije tijd door de stad lopen.
Leegkomende huizen van woningbouwverenigingen leveren bij dit alles
m-mS&Ë'----,. voor Huisvesting bijna geen probleem op. "De besturen melden de
4 leegstand; hoewel dit af en toe wat traag gebeurt", aldus de leegstands
ambtenaar van Bureau Huisvesting.
LEIDEN - Manieren om leegstand te bestrijden zijn voor de
gemeente het vorderen van woningen en het aanschrijven
van de eigenaar om een woning te verbeteren om zodoen
de leegstand in de toekomst te snel af te zijn. Woningzoe
kenden en de Leidse Kraakbond hanteren het kraken als
strijdmiddel tegen leegstande gebouwen.
Langdurige leegstand is een on
aanvaardbare zaak in een stad
waar ongeveer 9500 kamer- en
woningzoekenden ingeschreven
staan bij de gemeente en de stich-:
tingen voor huisvesting van stu
denten en werkende jongeren.
"Wettelijke" maatregelen tegen de
leegstand zijn echter slechts
mondjesmaat te nemen: instan
ties zoals Bureau Huisvesting en
de vorderingscommissie wach
ten bijna wanhopig op de afhan
deling van de leegstandsweL Bij
de aanneming van een leeg-
standswet (zoals de ontwerpen
hiervoor er thans uitzien) blijft de
leegstandsbestrijding vooral een
zaak van de goede of slechte wil
van de particuliere eigenaar.
De Kraakbeweging vréést zelfs: de
aanneming van zo'n leegstands-
wet. Vooral het regerings-ont-
werp wordt door de kraakbewe
ging beschouwd als een anti-
kraakwet: krakers worden vol
gens dit ontwerp bestraft terwijl
de eigenaars van leegstaande
woningen tussen de mazen van
de wet kunnen doorglippen om
hun woningen leeg te laten staan,
om welke reden dun ook. Het
kraken van een niet in gebruik
zijnde woning is op dit moment
voor de wet niet strafbaar omdat
het geen huisvredebreuk ople
vert.
Vordering
Sinds de voorzitter van de vorde-
ringscom missie, het PVDA-
raadslid Marie-Anne Koning, de
ze commissie openbaar laat ver
gaderen heeft het de schijn dat er
plotseling heel wat gebeurt aan
het vorderingsfront. De preven
tieve werking van zo'n openbare
vorderingscommissie mag niet
onderschat worden. Maar voor
opheffing van de bestaande leeg
stand betekent de
goed als niets; precies als voordat
Koning de voorzittershamer
zwaaide.
Wettelijke beperkingen, de ellen
lange procedures, het werken via
zeer vele schijven, het vorderen
voor een met naam en toenaam
genoemde woningzoekende, kas
ten vol papier; dit alles maakt de
vorderingscommissie tot een
krachteloos geheel in de bestrij
ding van de leegstand. Een ge
wiekste eigenaar van een woning
kan met of zonder vorderings-
commissie zijn huis {ot in de
eeuwigheid leeg laten staan (zo
lang als de huidige wetgeving
niet ingrijpend verbeterd wordt).
De vorderingscommissie heeft
overigens op het moment vooral
panden op het oog die bewoond
zijn... Die bewoonde panden gel
den voor de commissie als "leeg"
omdat ze illegaal (zonder woon
vergunning) bewoond zijn. Aldus
worden deze woningen onttrok
ken aan de woningvoorraad waar
de gemeente grip op heeft.
Wettelijke beperkingen maken
vorderen zeer moeilijk: een lege
woning moet "goed" en "goed
koop" zijn en moet zelfstandig
zijn wil vorderen mogelijk zijn.
De eigenaar van een lege woning
kan op verschillende manieren
onder de vordering van zijn wo
ning uitkomen. Bijvoorbeeld: het
van eigenaar verwisselen (even
tueel voor de schijn) is zeer fru
strerend voor vorderaars. De lege
woning kan opnieuw zes maan
den leeg blijven staan. De vorde
ringsprocedure moet weer hele
maal opnieuw begonnen worden
tegen de nieuwe eigenaar.
Een andere mogelijkheid: de eige
naar kan B en W verzoeken de
lege woonruimte aan de woonbe
stemming te onttrekken. Gaan B
en W hierop in, dan kan de woon
ruimte in afwachting van de uit
sta
Blijven 694 woningen van de lijst
over die langer dan zes maanden
leegstaan.
Bouw- en Woningtoezicht heeft
344 woningen van de lijst het
predikaat "niet geschikt voor
bewoning" meegegeven. Dat zijn
de renovatiewoningen en de
zwaar verwaarloosde woningen.
Sommige krotten worden ge
kraakt en alsnog bewoond, zoals
jaren het geval was bij onlangs
dichtgespijkerde panden aan de
Middelstegracht 139-141. Bureau
Huisvesting kan niet veel met de
ze leegstaande "krotten". De
leegstanefsambtenaar van Bu-
i allerlei procedures nog
tijden leeg blijven staan.
Voor de vorderingscommissie is
ook een grote handicap dat "op
naam" gevorderd moet worden:
Bureau Huisvesting moet namen
opgeven van woningzoekenden
die voor de te vorderen lege wo
ning in aanmerking willen ko
men. Het is voorgekomen dat de
vordering van een lege woning
rond was, op één punt na. De ei
genaar van de leegstaande wo
ning had via allerlei beroepspro
cedures de zaak dermate lang we
ten te rekken dat de woningzoe
kende voor wie gevorderd werd
inmiddels andere woonruimte
gevonden had. De vorderings
procedure kon weer van voren al
aan beginnen.
Een andere handicap van het vor
deren "op naam" is dat de eige
naar van de lege woning weet
voor wie er gevorderd wordt. Het
voorval dat een louche eigenaar
een woningzoekende met
hartklachten thuis kwam bedrei
gen heeft Bureau Huisvesting
doen besluiten vooral gezonde en
sterke woningzoekenden voor
een lege woning voor te dragen.
Als woningzoekenden voor wie
gevorderd wordt zelf afzien van
de betreffende lege woning moet
de vorderingsprocedure immers
opnieuw terug naar het begin.
Bureau Huisvesting pleegt tegen
woordig een klein lijstje van ge
zonde woningzoekenden aan het
vorderingsbesluit vast te nieten.
Als er een of twee woningzoe
kenden de lege woning niet meer
willen wil de derde misschien
nog wel. Een andere mogelijk
heid zou zijn de hele lijst van 6000
bij de gemeente geregistreerde
woningzoekenden bij te sluiten,
maar Bureau Huisvesting ver
wacht dat de rechtscolleges zo'n
manier niet meer beschouwen als
"op naam vorderen"
Een ander probleem bij het "op
naam" vorderen is dat de admini
stratie van Bureau Huisvesting
nog steeds niet geautomatiseerd
is. De administratie van het wo
ningzoekendenbestand gaat nog
steeds op z'n middeleeuws: met
de hand. Dat kost tijd terwijl het
de bedoeling is om de vorde
ringsprocedure als een woning
eenmaal langer dan zes maanden
leegstaat snel te starten. Het ide-
LEIDEN - Het gemeentelijk Bureau Huisves
ting spreekt in de wekelijkse gemeente-adver
tentie de woningzoekenden somber toe: het
aantal woningzoekenden stijgt, de wachttij
den voor nieuwe woonruimte lopen alsmaar
verder op.
De bouw van de betrekkelijk goed
kope woningen zit in het slop.
Van die woningwetwoningen
moet 90 procent van de bij Huis
vesting ingeschreven woning
zoekenden het hebben. Woon
ruimte valt er voor Bureau Huis
vesting nauwelijks meer te ver
delen: zo'n twee woningen per
week.
De jongste cijfers van de leegstand
in Leiden lijken hiermee in fla
grante tegenspraak. Op 1 oktober
van dit jaar stonden er volgens
gegevens van de afdeling Bevol
king 1381 woningen leeg in Lei
den. (Vorig jaar stonden er op 1
oktober "slechts" 1172 woningen
leeg).
Het enorme cijfer "1381" betreft
echter de zogenaamde "admini
stratieve" leegstand: het cijfer
"1381" zegt nog niets over wat de
gemeente tegen die leegstand
kan doen.
Van de 1381 woningen van de
leegstandslijst van "Bevolking"
staan er 687 korter dan zes maan
den leeg. Volgens een raadsbe
sluit kan de gemeente leegstaan
de woningen pas vorderen als zij
langer dan zes maanden leeg-
reau Huisvesting: "Als ambte
naar mag ik het niet zeggen, maar
eigenlijk ben ik blij dat het soort
panden zoals aan de Langegracht
6a gekraakt worden door cre-
peergevallen".
Volgens de lijst staan 100 dure
woningen opzichtig leeg: wonin
gen op het Waardeiland, in de
Papiermolenfiat (Merenwijk), in
de flat Schouwenhove (Mors-
kwartier) en ook grote woningen
aan de Rijnsburgerweg.
De gemeente kan deze panden niet
vorderen omdat ze boven de
huurgrens van 570 gulden per
maand of boven de koopgrens
van 260.000 gulden vallen. De
gemeente heeft ingevolge de
woonruimtewet alleen zeggen
schap over woningen onder die
grens. De leegstand van de Pa
piermolenflat is gedeeltelijk op
geheven door krakers. Project
ontwikkelaar westland-Utrecht
laat de luxe lege landhuizen op
het Waardeiland "tegen kraken
en diefstal" bewaken door de
hondenbrigade van Ed van Tol.
De gemeente heeft ook geen
zeggenschap over de 40 gevallen
van leegstaande woonruimte
waar een zelfstandige opgang
ontbreekt of waar toestemm ing is
gegeven (of procedures lopen)
om de woonruimte aan haar
woonbestemming te onttrekken.
Ook hier zijn er voorbeelden te
noemen waar de kraakbeweging
wel heeft ingegrepen: zoals de al
tijden geleden gekraakte woning
boven de slijterij Walk-in of de
onlangs gekraakte bovenwoning
van de HEMA, allebei in de
Haarlemmerstraat.
Van de lijst
woningen
woningen over.
Een deel van de 210 woningen staat
leeg omdat de eigenaar (af en toe
aal is een computer waarbij de
huisvestingsambtenaar door en
kele knoppen in te drukken met
een de juiste personen (inkomen,
leeftijd) voor de juiste wijk en
voor de juiste woning (etage- of
benedenwoning) uitgespuwd
krijgt. Op de gemeentebegroting
voor '81 staat een bedrag van
55.000 gulden gereserveerd voor
automatisering van het woning
zoekendenbestand bij Bureau
Huisvesting.
De ontwerpen voor een leeg-
standswet bepleiten overigens
het vorderen "op naam" af te
schaffen. Maar zolang die wet er
niet is (het behandelen ervan
wordt steeds en steeds maar weer
uitgesteld) kunnen Bureau Huis
vesting en de vorderingscom
missie niet anders dan "op naam"
vorderen. De ontwerpen voor een
leegstandswet bieden (even afge
zien van de nadelen) in elk geval
het voordeel dat de behande-
lings- en beroepsprocedures
aanzienlijk verkort worden.
Aanschrijving
Het aanschrijven van eigenaars om
hun woningen te verbeteren is
een mogelijkheid voor B en W om
te voorkomen dat woningen op
den duur leeg komen te staan
omdat ze ten lange leste van el
lende in elkaar vallen.
Bouw- en Woningtoezicht voert
echter een passief aanschrij-
vingsbeleid: men wacht op een
klacht alvorens in te grijpen. Van
een actief aanschrijvingsbeleid
zou op zich minstens een preven
tieve werking uit kunnen gaan.
(Voor de gemeente is hierbij het
risico groot dat zij zichzelf aan
zou moeten schrijven...)
De eigenaar die een aanschrijving
ontvangt kan via allerlei be
roepsprocedures protest kan
aantekenen. Het kan de gemeen
te veel geld kosten als de gemeen
te het pand laat verbeteren op
kosten van de eigenaar maar de
verbeteringskosten achteraf niet
kan verhalen op die eigenaar. Dat
speelt bijvoorbeeld bij een faillie
te zaak. Vaak zijn de opknapkos-
ten van een pand bovendien veel
hoger dan het pand zelf waard is.
Anderzijds wordt door Bouw- en
Woningtoezicht aan tal van pan
den het predikaat "ongeschikt
voor bewoning" meegegeven.
Panden waarbij je je afkunt vra
gen of de eigenaar ervan niet eer
der aangeschreven had moeten
worden, Of waarbij je je soms ook
kunt afvragen of het stempel
"ongeschikt" wel terecht is ge
zien de hoge woningnood: moet
zo'n wonipg wel aan de woning
voorraad onttrokken worden. Er
bestaan voorbeelden van wonin
gen (bijvoorbeeld aan de Bakker-
steeg) die Bouw- en Woningtoe
zicht in het verleden als "onge
schikt voor bewoning" heeft ge
kwalificeerd (en die dus leeg ble
ven staan)maar die later tot prima
pandjes omgetoverd zijn. Urgen
te woningzoekenden hebben lie
ver woonruimte met kleine lekjes
in het dak dan helemaal geen dak.
Lekken repareren is eenvoudiger
dan een heel huis bouwen.
Privé-eigendom
Bestrijding van leegstand is nog
steeds vooral een zaak van de
goede of slechte wil van de parti
culiere eigenaar.
Dit geldt zowel voor eigenaars die
een pand moedwillig speculatief
leeg laten staan maar dit geldt
ook voor eigenaars die "de sores
van huurders" niet in huis willen
halen. Zonder al teveel moeite (en
met subsidie) zouden bijvoor
beeld middenstanders in de
Haarlemmerstraat e.o. hun leeg
staande bovenwoning van een
zelfstandige opgang kunnen
voorzien. Dit dient zelfs het
commerciële belang van de steen
en been klagende middenstand
in de binnenstad: voor de mid
denstanders als geheel betekent
elke bewoner in de binnenstad
meer immers een potentiële klant
extra....
Eigenaars kunnen op hun beurt
met het probleem worstelen dat
de goede wil om een pand te res
taureren of te renoveren de bo
dem wordt ingeslagen door lang
zaam werkende ambtelijke mo
lens wat subsidieverlening en
goedkeuren van bouwvergun
ningen betreft.
verbouwd voor 12 studenten
eenheden. Alle subsidies zijn in
middels binnen, zodat niets de
verbouwing nog in de weg staat.
Zelfstandige woningen die langer
dan zes maanden leeg staan en
onder de huur- of koopgrens
vallen (en die de gemeente dus
kan vorderen) blijven er van de
leegstandslijst van Bevolking
niet veel over.
-Schijnbewoning
De grote panden Oude Singel 220-226 (op de hoek
wooneenheden voor studentensteden. De eige
op de benodigde subsidies.
de Pelikaanstraat) wachten op de verbouwing tot twaalf
de stichting studentenhuisvesting - heeft lang moeten wachten
jare
l te
chten
eken-
ning van subsidie om te restaure
ren of ti' renoveren, Ook zijn er
lege woningen bij van eigenaars
die op hun dooie akkertje (bij
voorbeeld in hun schaarse vrije
tijd) de woningen aan het ver
bouwen zijn. Daar gaan in som
mige notoire gevallen ook jaren
mee heen.
Zo'n notoir voorbeeld zijn de pan
den van de Stichting Studenten
huisvesting aan de Oude Singel
220-226. Onlangs is dah eindelijk
een bord van de aannemer aan de
inmiddels verkrotte woningen
gehangen. Na meer dan tien jaar
leegstand worden de panden
Tussen de leegstandslijst van de
gemeentelijke afdeling "Bevol
king" en de "leegstandslijst" van
Bureau Huisvesting bestaan aan
zienlijke verschillen. Niet alleen
omdat Huisvesting niet zo geïn
teresseerd is in lege renovatie
woningen, in lege "slechte" wo
ningen of lege woningen waar de
gemeente toch geen vat op heeft
wegens de wettelijke beperkin
gen. Maar ook om andere rede-
Mensen die zich bij Bevolking laten
registreren en dus hun woona
dres opgeven zouden volgens de
gegevens van Bevolking een wo
ning vullen. Dat hoeft volgens de
gegevens van Bureau Huisves
ting lang niet altijd het geval te
zijn. Bijvoorbeeld: een eigenaar
laat zich registreren als bewoner
en geeft zijn huis de schijn mee
bewoond te zijn, door gordijnen
of plastic bloemen aan te bren
gen; schijnbewoning om te spe
culeren of wat voor reden dan
ook.
Een ander verschil tussen de lijst
van Bevolking en Huisvesting:
Van de genoemde 210 resterende
panden van de leegstandslijst
van bevolking zitten ook wonin
gen die volgens Bureau Huisves
ting wel bewoond zijn: doormen
sen die zich niet in het bevol
kingsregister hebben laten in
schrijven. Deze mensen kunnen
intussen wel een woonvergun
ning hebben of het kunnen kra
kers of studenten zijn die in wo
ningen wonen waar de gemeente'
geen vat op heeft.
Nog een verschil: woningen die
Bevolking gezien de inschrijving
in het bevolkingsregister be
woond acht, maar volgens Bu
reau Huisvesting niet rechtmatig
bewoond worden. Daar wonen
mensen aan wie Bureau Huisves
ting dus geen woonvergunning
heeft verstrekt. Bijvoorbeeld:
studenten die al dan niet met toe
stemming van de eigenaar in een
gezinswoning wonen. Voor Bu
reau Huisvesting geldt zo'n wo
ning als "leeg". "Zo'n woning
wordt aan de woningvoorraad
onttrokken". Bureau Huisves
ting kan de betreffende wonin
gen voordragen om te vorderen
ten behoeve van de "rechtvaardi
ge woonruimteverdeling door de
gemeente".
Tot slot is er nog de woonruimte
waarvan noch de afdeling Bevol
king noch Bureau Huisvesting
weten dat deze ruimte niet voor
woondoeleinden gebruikt wordt.
Dat is vooral het geval bij illegale
woningonttrekking; het geval
van de eigenaar die geen toe
stemming heeft zijn bovenwo
ning voor opslag te gebruiken of
die de bovenwoning simpeltjes
leeg laat staan.
Kasten van huizen die slechts door
een enkeling bezet worden zijn -
afgezien van de treurige aanblik
die zij de woningzoekenden bie
den - een hoofdstuk apart.
Afstemmen
Volgens de leegstandsambtenaar
van Bureau Huisvesting wordt
eraan gewerkt om de leegstands-
lijsten van Bevolking en van
Huisvesting op elkaar af te
stemmen om op basis van een
"werkelijke" leegstandslijst
slagvaardiger tegen leegstand te
kunnen optreden voorzover de
wet het toelaat. Een spoedige en
goede opvulling van de vacature
bij Bureau Huisvesting voor een
buitendienstambtenaar die de
stad afstroopt op zoek naar leeg
staande woningen zou hierbij na
tuurlijk zeer dienstig zijn. Die va
cature wordt binnenkort einde
lijk opgevuld. Tien jaar geleden
had Bureau Huisvesting nog drie
ambtenaren in de buitendienst.