Synode van de
gemiste kansen
Leidse resolutie
kernbewapening
YS willen Bonn meer voor
militairen laten betalen
C3SBSBBB3
Nieuwe arrestaties in
fraudezaak Rijnmond
Ds. Kramer
predikant
in de Mors
WOENSDAG 5 NOVEMBER 1980
DEN HAAG (GPD) - Het is verbazingwekkend hoe gelaten Rooms-Katholiek Nederland
de conclusies van de Vijfde Algemene Vergadering van de Bisschoppensynode in Rome
over zich heen heeft laten komen. De 'Boodschap van de Bisschoppensynode 1980 aan de
christelijke gezinnen in de wereld van vandaag' spreekt toch duidelijke taal; volstrekte
afwijzing van geboortenbeperking, sterilisatie, abortus en euthanasie. Daarnaast de paus
die in zijn slottoespraak over de hoofden van de bisschoppen heen de gescheiden katho
lieken die hertrouwd zijn, wijst op het feit dat ze alleen maar de communie kunnen
ontvangen als zij leven 'in totale onthouding' en op geen enkele manier aanstoot geven.
En dan kardinaal Willebrands, toch
op de hoogte van de situatie in
Nederland, die spreekt van het
'verheugende pastorale karakter
van de synode'. En tot slot bis
schop Ernst, Verguisd en gepre
zen om zijn progressiviteit, die
met oprechte overtuiging zegt:
'het is een goede synode ge
weest'.
Over welke synode hebben zij
het?
Drie synodes -
Hoe meer gegevens er over de ge
beurtenissen in Rome doorsij
pelen in Nederland, hoe meer de
indruk ontstaat dat er eigenlijk
gesproken kan worden over drie
synodes.
Op de eerste plaats de „synode van
de gedachtenwisseling". De eer
ste twee weken hebben de bis
schoppen met elkaar gesproken
over de plaatselijke problemen
ten aanzien van het gezin. Het
schijnt in die periode een zeer
realistische bedoening te zijn
geweest, met een opvallende rol
voor de bisschoppen uit Afrika
en Zuid-Amerika.
Op de tweede plaats de „synode
van het compromis". De Bood
schap aan de Christelijke Gezin
nen, die de bisschoppen aan het
slot van de synode het licht heb
ben doen zien, is daar de expo
nent van.
En op de derde plaats de „synode
van de paus". Zijn slottoespraak
heeft nog eens laten zien dat er
wat hem betreft weinig ruimte is.
Verder moet hij de veertig aan
bevelingen nog gaan omwerken
in het definitieve einddocument
van de synode. De toon en de
strekking van dat stuk zullen
weinig verrassends opleve-
Kloof
,JHetfeit dat er geen storm i
ontwaardiging
hét bewijs voor de enorme kloof
die er bestaat tussen de leer van
de kerk en de dagelijkse praktijk
van de gelovigen"Maria ter
Steeg pastoraal medewerkster
aan het omroeppastoraat van de
KRO, heeft nog niet veel reacties
gehoord. „Van de encycliek
Humanae Vitae (pauselijk
schrijven onder andere over de
geboortenbeperking) heeft men
zich in 1968 ook niet veel aange
trokken. Het gaat nu net zoals
toenhier en daar wat verdrietige
opmerkingen. Er was één me
vrouw die me zei: als dat de
richtlijnen zijn, dan leven drie
van mijn zeven kinderen in zon
de".
Maria ter Steeg heefteen duidelijke
mening over de rol van de kerk.
„De kerk moet de mensen niet
alleen begeleiden bij gebeurte
nissen als de doop en het huwe
lijk, maar ook, juist ook, bij mis
lukkingen. Je moetze begeleiden
bij het afbouwen van de eerste
relatie en ze wijzen op de moge
lijkheden binnen een nieuwe re
latie". Dat is een totaal andere
toon en aanpak dan de paus voor
staat.
Dan. wat verontwaardigd: „Je
praat met mensen toch niet over
geboden en verboden. Het gaat
over de waarden die aan die ge
boden en verboden ten grondslag
liggen. Het gaat bijvoorbeeld om
begrippen als respect en zelf
opoffering. En binnen dat kader
is je eigen geweten uiteindelijk
doorslaggevend
Bekkers
Het was de toenmalige bisschop
van Den Bosch, monseigneur
Bekkers, die in 1963 op de televi
sie deze manier van denken in
troduceerde. Vanuit Rome werd
zware druk uitgeoefend op de
gelovigen om de pil niet te ge
bruiken. Veel katholieken kwa
men daardoor in grote gewetens
nood. Bisschop Bekkers heeft
toen bij Brandpunt een lans ge
broken voor het eigen geweten.
Hij keurde in die bewuste toe
spraak net gebruik van de pil niet
goed, maar zei begrip te hebben
voor de problemen die de men
sen hadden met die uitspraken
vanuit Rome. Hij schetste de si
tuatie die Rome voorschreef als
een ideaalbeeld en hield de men
sen voor in de weg naar dat ideaal
hun eigen geweten te gebruiken
Het was toen ir) 1963 een opzien
barende uitleg van de uitspraken
van Rome.
In Nederland heeft deze lijn,ook wel
de pastorale lijn genoemd, altijd
veel aanhangers gehad. Maar
voor Rome is het altijd een onver
teerbare aanpak geweest. Het is
dan ook zonder meer een winst
punt te noemen dat de gezamen
lijke bisschoppen in hun slot
verklaring heel voorzichtig deze
lijn proberen aan te geven. De
hele situatie rond het gezin, zoals
die door Rome geformuleerd
wordt, zou men moeten zien als
een ideaalbeeld, dat moeizaam,
mot vallen en opstaan, bereikt zou
kunnen worden
Zeventien jaar na Bekkers... Zou
dan toch de pastorale realiteit
doorgesijpeld zijn tot in Rome?
Maar de reactie van de paus was
duidelijk: geen ideaalbeeld,
Humanae Vitae is een gebod
Daar valt niet aan te tornen. Weg
pastorale lijn.
Optimisme
,filrak geredeneerd heeft de paus
gelijkDe encycliek is geen ideaal
maar gewoon een gebod. Als je je
niet kunt verenigen met dat ge
bod. dan moet je liet bestrijden en
niet allerlei omwegen gaan ver
zinnen". Onverwachte steun voor
de paus van Theo Beemer, hoogle
raar in de moraal-theologie aan
de Rooms-Katholieke Universi
teit van Nijmegen. Verder in het
gesprek blijkt hel een strikt for
mele steun te zijn
Theo Beemer is vanuit zijn werk als
moraal theoloog een theoreticus
„Die Boodschap aan de Christe
lijke Gezinnen en de uitspraken
van de paus, daar trek ik me in
mijn theorievorming niet veel
Hij is ook priester en heeft veel con
tact metjaargenoten, vrienden en
studenten die in de praktijk
staan. „Wat mij interesseert is de
gang van zaken tijdens de eerste
twee weken van de synode. Het
uitwisselen van de praktische er
varingen van d<? bisschoppen
Die besprekingen maken mij op
timistisch, want ik merk een
spanning op tussen water van die
besprekingen naar buiten is
doorgedrongen en de uitspraken
van de paus".
Tot dusver heeft het Vatikaan altijd
een gezinsidee uitgestippeld op
basis van de „natuurwet". Een
soort algemeen geldende wet die
ónder de culturele variaties ligt.
Met andere woorden; de mensen
leven wel in verschillende cultu
ren, maar beantwoorden allemaal
aan dezelfde wetmatigheid. Van
uit die theoretische visie (de na
tuur van de mens is het werk van
God als schepper) heeft de
Rooms-Katholieke Kerk altijd
een soort eenheid gepredikt.
Theo Beemer: „Dat rammelt na
tuurlijk aan alle kanten. Je kunt
niet zeggen, wat de kerk feitelijk
Voor algemene vergadering van
de Remonstrantse Broederschap
LEIDEN - „Een verdere groei van
de moderne bewapening, waar
onder de chemische en bacterio
logische en kernbewapening, is
onaanvaardbaar, omdat dit op
den duur moet leiden tot een ca
tastrofe die de hele wereldbe
volking zal treffen. Het nemen
van een dergelijk risico moet
een zonde tegen God. onze
Schepper, worden genoemd".
wél doet; het christelijk gezin is
overal ter wereld in wezen gelijk,
net zoals kiespijn overal ter we
reld gelijk is. Het wordt steeds
duidelijker dat de kerkelijke lei
ders de eenheid niet moeten zoe
ken in dit soort achterhaalde
wetmatigheden, maar in de echt
godsdienstige inhoud van het
Christendom, het evangelie. Het
gaatom het evangelie en daar zijn
nou eenmaal veel minder duide
lijke conclusies uit te trek
ken."
De bijdrage van bisschop Ernst op
de synode was voor Theo Beemer
een zeer opmerkelijke. „Feitelijk
heeft hij voorstellen gedaan voor
een totaal nieuwe aanpak van de
morele en ethische leer van de
kerk. Hij heeft daarvoor de ver
gelijking getrokken met de han
delwijze ten aanzien van de so
ciale leer van de kerk. Het is
vreemd dat je in de Rooms-Ka-
tholieke Kerk wel mag uitroepen
datje tegen privè-eigendom van
productiemiddelen bent, maar
bijvoorbeeld niet de pil mag ge
bruiken"
De sociale encyclieken van de
Rooms-Katholieke Kerk worden
inderdaad veel minder klem
mend gepresenteerd dan de ethi
sche. De stellingname van de
kerk in allerlei sociale problemen
wordt niet meer gebaseerd op na
tuurwetten, maar op een deug
delijke analyse van de huidige si
tuatie. De kerk trekt daarin dus
grote lijnen, analyseert de situa
tie en geeft eventueel een doel
Bisschop Ernst heeft voorgesteld
om ook de ethische zaken voor
taan maar zo aan te pakken. De-
Moties tegen
Wiegel
verworpen
DEN HAAG (GPD) - De kritiek
op minister Wiegel (binnen
landse zaken) over diens be-
met het beleid
Amsterdam rond het kraak
pand De Groote Keijser, is
niet uitgemond in een afkeu
rende kameruitspraak.
De Tweede Kamer verwierp
gisteren beide moties die tij
dens een debat vorige week
waren ingediend. Alleen de
linkse partijen stemden voor.
Een tamelijk „lieve" motie
van Kosto (PvdA), met het
verzoek aan Wiegel om voor
taan Amsterdam niet meer
voor de voeten te lopen met
„sabelgerammel", kreeg al
leen steun van D'66 en de
PvdA zelf.
Nadat de motie-Kosto was ver
worpen, kreeg de veel scher
pere motie van afkeuring die
door CPN en PSP was inge
diend, meer steun. PvdA,
D'66, PPR, PSP en CPN
stemden vóór.
BONN (Reuter) - De Ver
enigde Staten hebben
West-Duitsland gisteren
gevraagd meer bij te dra
gen in de kosten van de le
gering van ongeveer
250.000 Amerikaanse mili
tairen in dit land.
Een woordvoerder van de West-
duitse regering verklaarde dat de
Amerikaanse ambassadeur, Wal
ter Stoessel, tijdens een gesprek
met minister van defensie, Hans
Apel, een lijst van acht punten
heeft overhandigd waarin voor
stellen worden gedaan met be
trekking tot de in de Bondsre
publiek gelegerde Amerikaanse
troepen.
Het plan zou voorzien in een grote-
ROTTERDAM (GPD)- Nadatop 21
september reeds drie hoge fun-
tionarissen bij Akzo Zout-Che-
mie en een bij ICI in het Euro-
poort-Botlekgebied werden
gearresteerd op verdenking van
het aannemen van steekpennin
gen en valse belastingaangiften,
heeft het fraudeteam van de Rot
terdamse politie opnieuw bij ICI
twee functionarissen aangehou
den. Het gaat om de 46-jarige
chef-inkoper A. H. uit Vlaardin-
gen en de 32-jarige A. E. uit Oost-
te hebben aangenomen en valse
belastingaangiften te hebben ge
daan. In totaal zou het gaan om
een bedrag tussen de f 300.000 en
f 600.000. Deze aanhouding en die
in september zijn het directe ge
volg van de geruchtmakende Pa
pa Blanca-affaire rond de destijds
in Rockanje wonende F. W.. die
inmiddels tot een gevangenis
straf van acht jaar is veroor
deeld.
Bij de behandeling van deze zaak
kwam het Rotterdamse fraude
team nog meer gevallen, waarbij
koppelbazen werk „kochten" op
het spoor.
re financiële bijdrage van West-
Duitsland bij de verbetering van
Amerikaanse militaire installa
ties en huisvesting en het beheer
van de voorraden militair mate
rieel die in geval van nood uit de
VS moeten worden overgevlo
gen.
Minister Apel zal pas reageren
wanneer hij de tijd heeft gehad de
voorstellen te bestuderen, zo
verklaarde de regeringswoord
voerder.
De stap van Washington komt op
een gevoelig tijdstip voor de
links-liberale regering van kan
selier Helmut Schmidt, die juist
de besprekingen heeft afgerond
over een nieuw regeringspro
gram dat zich concentreert op
korting van de overheidsuitga-
In regeringskringen in Bonn ver
luidt dat de reële toename van de
militaire uitgaven volgend jaar
1,75 procent zal bedragen, aan
zienlijk minder dan de drie pro
cent die Bonn aanvankelijk aan
de NAVO had beloofd.
Het Amerikaanse verzoek wordt
door waarnemers gezien als een
test voor de Westduitse belofte
meer bij te dragen aan het budget
van de westelijke alliantie dat is
toegenomen door de crisis rond
Afghanistan en het gebied van de
- Perzische Golf.
Een woordvoerder van de Ameri
kaanse ambassade verklaarde
dat de voorstellen moeten wor
den gezien in het licht van de
ontwikkelingen in die gebieden.
In West-Duitsland zijn meer Ame
rikanen gelegerd dan in enig an
der vreemd land. Hun levens
standaard is in de afgelopen tijd
kerk doet dan dus bindende uit
spraken over de richting, maar
laat de concrete invulling over
aan He gelovigen. Bisschop Ernst
hoopt daarmee de kloof tussen de
leer en het leven te overbruggen.
Waarschijnlijk is ook hij, net als
bisschop Bekkers, zijn tijd wat
„Maar dat soort zaken zijn teke
nend voor een kentering", zegt
Theo Beemer .De plaatselijke
leiders nemen steeds meer ruimte
om een eigen beleid te gaan voe
ren. En dal is een beweging die
doorzet. Men moet zich met blind
staren op de opmerkingen van
deze tamelijk conservatieve paus.
De kerk. dat is het volk van God,
daar zit iets van collegialiteit in
De kerk is niet de paus al
leen."
Vertrouwen
Met de Boodschap aan de Christe
lijke Gezinnen en de uitspraken
van de paus heeft de kerk zich
verder buitenspel gezet in de
maatschappelijke realiteit van
vandaag. De geloofwaardigheid
van de kerk ten aanzien van al
lerlei ethische problemen was al
aangetast bij het publiceren van
Humanae Vitae. Met het officieel
bevestigen van deze lijn. twaalf
jaar later, is dat alleen nog maar
sterker geworden. Wat dat betreft
is het dus de synode van de ge
miste kansen
Aan de andere kant is er bij de ver
schillende bisschoppen een ma
nier van denken in gang gezet die
misschien nog niet tot concrete
resultaten leidt, maar wel opti
mistisch stemt voor de toekomst.
In die zin heeft bisschop Ernst
gesproken toen hij sprak van een
goede synode. En gezien de rus
tige reactie van katholiek Ne
derland op de synode heeft men
vertrouwen in deze uitleg.
Gereformeerde synode. Una
niem heeft de synode van de Ge
reformeerde Kerken gisteren een
rapport aanvaard over de „aard
van het Schriftgezag" (over het
bijbel-lezen in deze tijd). Het stuk
gaat nu de plaatselijke kerken in.
In het besluit van de synode staat,
dat het rapport „een duidelijke en
confessioneel verantwoorde uit
eenzetting aanbiedt van de ma
nier waarop de Schrift wil wor
den verstaan, om te kunnen ho
ren wat de God van het Woord
ons te zeggen heeft"
De synode praatte er de hele dag
over. Eerst was voorgesteld, uit
de plaatselijke kerken reacties te
vragen opdat die in een eindver
sie konden worden verwerkt. De
meerderheid wilde dat echter
niet, omdat het stuk veeleer een
handreiking wil zijn bij het bij
bel-lezen
Synodesecretaris dr. Weijland zei
het zo: „Het beoogt het lezen van
de bijbel te ontkrampen. Het pleit
tegen de nog vaak gehoorde op
vatting dat de bijbel als het ware
uit de hemel is komen vallen van
kaft tot kaft voor historisch waar
moet worden gehouden, vaak uit
angst voor de zogenaamde domi
no-steen-theorie: neem je het ene
niet letterlijk voor waar aan, dan
vallen alle stenen om"
Hervormde Kerk: beroepen te
Stolwijk L. Quist Opheusden, te
Strijen J. M. D. van den Berg
Werkendam, te Haarlem-Schoten
R. Crouwel Bunnik. Aangeno
men naar Meteren-Est kandidaat
H. M. Klaassen Putten.
Gereformeerde Kerken: benoemd
tot docent chr. lerarenopleiding
Zwolle E. P. Bosma Barendrecht;
aangenomen de benoeming tot
docent bijbelse ethiek aan de
chr.-sociale academie te Kampen
C. M. Boerma Huizen.
Gereformeerde Kerken Vrijge
maakt: beroepen te Brunssum-
Treebeek J. Geersing Hengelo.
Gereformeerde Gemeenten: be
dankt voor Rotterdam-Zuid A.
Hoogerland Krabbendijke.
Dat staat in een resolutie van de
Leidse remonstrants-doopsge
zinde kerkeraad die in december
ter sprake zal komen op de alge
mene vergadering van de Re
monstrantse Broederschap. Die
vergadering is uitgeschreven om
de houding van de Remonstrant
se Broederschap te bepalen te
genover het Interkerkelijk Vre
desberaad (IKV) dat de laatste ja
ren in de aangesloten kerken een
campagne voert tegen de kern
bewapening.
Eind september hield de Leidse
gemeente een discussie-avond
over een door de kerkeraad ont
worpen motie inzake de kernbe
wapening. Zoals was te verwach
ten, liepen de meningen sterk
uiteen. Dat was voor de kerke
raad reden, zich nader te beraden.
Uit dat beraad is een gewijzigde
resolutie gekomen, waarover de
kerkeraad op 11 november zal
beslissen of zij naar het hoofdbe
stuur van de Remonstrantse
Broederschap (de "Commissie
tot de Zaken") wordt gestuurd.
In de resolutie wordt de algemene
vergadering voorgesteld, een be
roep op de Nederlandse regering
te doen opdat het internationale
overleg tot vermindering van de
kernbewapening wordt geïnten
siveerd en om te beginnen door
de NAVO op verantwoorde wijze,
desnoods eenzijdig, eerste stap
pen hiertoe worden gedaan.
„De algemene vergadering", aldus
de Leidse resolutie, „ziet de leuze
van het IKV (kernwapens weg,
om te beginnen uit Nederland)
als een mogelijke weg, maar laat
ook andere wegen open als men
duidelijk wil maken dat ook die
tot het doel kunnen leiden". „Dit
mede omdat het niet onze bedoe
ling is, te heersen over gewetens
van hen die zich tegenover Chris
tus willen verantwoorden".
LEIDEN - In de predikantsvacatu-
re van de hervormde wijkge-
meente "Morskwartier", ont
staan door de pensionering van
ds. H. J. van Achterberg, is voor
zien; de zendingspredikant A. Th.
Kramer (33), die nu in het zen
dingshuis te Oegstgeest verblijft,
heeft het op hem uitgebrachte
beroep aangenomen.
Ds. Kramer (gehuwd. 2 kinderen)
werd in 1973 predikant bij de
Evangelisch Christelijke Kerk
van Timor, waar hij docent was
aan de theologische academie in
Oesapa. Zijn vader, ds. J. Kramer,
is vele jaren predikant in Aals
meer geweest.
Ds. Kramer heeft in Groningen ge
studeerd. Half januari hoopt hij
zijn intrede in het Morskwartier
te doen.
(ADVERTENTIE)
ernstig aangetast door de dalende
waarde van de dollar ten opzichte
van de Westduitse mark.
Anesthesist
uit Helmond
vrijgesproken
van dood
door schuld
DEN BOSCH (ANP) - De anesthe
sist P. op de C. uit Helmond is
gisteren door de rechtbank in
Den Bosch vrijgesproken van het
hem ten laste gelegde veroorza
ken van dood door schuld bij het
toedienen van een narcose. Toen
hij twee weken geleden bij ver
stek terecht stond, eiste de offi
cier van justitie tegen hem vijf
duizend gulden boete subsidiair
honderd dagen hechtenis.
Op 27 september 1977 liet Op de C.,
toen in het St. Lambertuszieken-
huis in Helmond drie operaties
tegelijk verricht moesten wor
den, de behandeling van een pa
tiënt voor een neusbeenoperatie
aan een assistente over. Daarbij
werd een te grote hoeveelheid
van een bloeddrukverlagend
middel toegediend, als gevolg
waarvan de patiënt overleed.
De officier van justitie, mr. Smits
van Oyen, merkte in zijn requisi
toir op dat een tekort aan perso
neel in genoemd ziekenhuis des
tijds tot de foutieve handeling
heeft bijgedragen. In dat tekort is
ROXY DUAL, EEN UOUDEN GEDACHTE VOOR MENSEN DIE
TEER-EN NICOTINE-ARM WILLEN ROKEN.
