Naar een gemeenschap van de drie Vs
Leraar verdacht van oplichting
G3S
Vaste post
voor predikant
Spanje
in
Kunstenaars beraden
zich over acties
BOA MAG OMSTREDEN
STICKER VERSPREIDEN
Voor Nederlandse toeristen
en overwinteraars
VRIJDAG 31 OKTOBER 1980
„Kleine-kerk-plan" bruikbaar voor vernieuwing kerkelijk leven
De Apeldoornse evangelisatie- en opbouwpredikant F. H.
Veenhuizen (49) heeft vorige week op een Nederlandse
conferentie over evangelisatie in Driebergen - uitgaande
van de Evangelische Alliantie - een Amerikaans idee aan
bevolen om het gemeenschapsgevoel binnen de traditio
nele kerken nieuw leven in te blazen. Dat idee komt van
dominee John F. de Vries, Amerikaan van geboorte, die
acht jaar stafmedewerker is geweest van de evangelisa
tie-afdeling van de World Home Bible League en die nu
als "gewoon" predikant in een plaatselijke gemeente is
teruggekeerd.
Toen ds. De Vries zijn functie in
het officiële kerkelijke leven
weer had opgepakt, stootte hij
tot zijn schrik op een groot ge
brek aan wervende kracht. Hij
kwam tot de conclusie dat de
kerkelijke activiteiten en de
vormen van organisatie ontoe
reikend waren om de kerk de
nodige aantrekkingskracht te
geven. Na veel studie en bezin
ning ontwikkelde hij het idee
van de "kleine kerk".
Dat houdt in, dat de mensen het
gemeente-zijn in plaats van uit
sluitend "massaal" ook in het
klein beleven. John de Vries
bedoelt daarmee iets anders
dan het bekende groepswerk,
zoals jeugd- en evangelisatie
werk, catechese, bijbelkringen,
gebedsgroepen.
Schaalverkleining
In zijn kleine-kerk-model ko
men gelovigen in groepjes van
maximaal vijftien mensen bij
een om zich met alle kerntaken
van een kerkelijke gemeente
bezig te houden. Dat zijn: de li
turgie (men dankt en prijst God
en bespreekt bijbelteksten), het
pastoraat (behandelt eigen vra
gen van geloof en levenswijze),
het diakonaat (wisselt ervarin
gen in dienstbetoon uit en pakt
ook kleine diakonale projecten
aan) en het apostolaat (het ge
tuigend christen-zijn in eigen
omgeving met woord en daad).
Van het kleine-kerk-plan is
schaalverkleining dus het ba
sisprincipe. De World Home
Bible League denkt, met dit
idee van ds. De Vries een ant
woord te hebben gevonden op
de actuele vraag, hoe een
christelijke gemeente weer een
oefenplaats kan worden van
geloof, hoop en liefde en tege
lijk invloed kan hebben op de
samenleving.
In Apeldoorn (postbus 3402)
heeft de Nederlandse tak van
dit internationale bijbelgenoot
schap zijn adres. Om aan het ini
tiatief van ds. De Vries hier be
kendheid te geven, heeft de af
deling een boekje gemaakt
waarin verslag wordt gedaan
van de ervaringen met dit plan
in de gemeente van De Vries
zelf. Ook geeft het tal van prak
tische wenken voor opzet en
uitvoering en bijbelstudiemate
riaal voor wel twintig bijeen
komsten.
Aanzet
De gereformeerde dominee
Veenhuizen in Apeldoorn ge
looft, dat de door zijn Ameri
kaanse collega gepropageerde
"totale kerk in het klein" nieuwe
mogelijkheden en impulsen
biedt om gemeenschap te oefe
nen. Verscheidene gemeenten in
ons land zijn al met zulke groep
jes begonnen. Daar zijn ook
groepen bij waar jonge mensen
aan meedoen. "Het kan een eer
ste aanzet betekenen tot ver
nieuwing van het kerkelijke le
ven, een vorm waarin ook de
jeugd van vandaag zich thuis
voelt".
"Het geloof', zegt ds. Veenhui
zen, "is steeds meer een privé
aangelegenheid geworden. Zo
in de geest van: ik geloof wel, ik
lees wel in de bijbel, ik bid wel,
ik ga wel naar de kerk, ik pro
beer op mijn manier zo christe
lijk mogelijk te leven, maar....
ik ga in dat alles m'n eigen weg,
eenzaam en alleen. Terwijl nota
bene het meest kenmerkende
van het christendom is, dat het
in gemeenschap met anderen
wordt beleefd".
Er is al wel veel groepswerk in
de kerk, maar deze groepen zijn
meestal bezig met één facet ge
bedskring, bijbelstudie, evan-
DS. VEENHUIZEN
.vertrouwen, verantwoorde
lijkheid, verbondenheid
gelisatie of dienstverlening.
Voor ds. Veenhuizen is het aan
trekkelijke van het klei
ne-kerk-plan dat iéder er aan
zijn trekken kan komen, zowel
degene die graag de handen uit
de mouwen steekt als degene
die zich het liefst bezint op al
lerlei onderwerpen. "Hier kan
je met recht de ander laten pro
fiteren van jouw gaven, van el
kaar leren en aan elkaar
groeien"
Huisgemeente
Het lijkt iets nieuws, maar dat is
het toch niet.
Veenhuizen: "Dit is de huisge
meente van de eerste christe
nen. Zij kenden geen grote
kerkgebouwen. Ze kwamen
oijeen ten huize vanEnkele
eeuwen is dat zo gebleven:
christenen kwamen als ge
meente samen in kleine groe
pen. Daar nam men niet-gelo-
vige vrienden en kennissen mee
naartoe. Die leerden er een ver
bondenheid, een vriendschap,
een gemeenschap kennen
waarvan zij nooit hadden ge
droomd. Daar zagen ze met ei
gen ogen, hoe de band aan
Christus een mensenleven
diepgaand beïnvloedt. Ze
merkten, hoezeer het geloof in
werkt op je interesse, karakter,
tijdsbesteding, denken, doen en
laten. Er straalde iets van uit. Zo
werd de huisgemeente groter
en groter. En was het huis te
klein geworden, dan splitste de
groep zich en begon men een
paar straten verder opnieuw".
In het model van ds. De Vries
komt de "kleine kerk" eenmaal
in de veertien dagen bijeen. El
ke deelnemer is dan bezig ge
weest met een bepaald kern
woord en met een bijbeltekst
die op dat kernwoord betrek
king heeft. Die ervaringen wor
den in zo'n bijeenkomst uitge
wisseld en verder is er ruimte
voor gebed, persoonlijke vra
gen en ideeën voor praktische
hulp en evangelisatie.
Hand in hand
Er is ook in onze tijd een duide
lijke behoefte om ergens bij te
horen, in een gemeenschap op
genomen te zijn. "Maar", meent
d^Veenhuizen, "dan liefst in
een gemeenschap waar je el
kaar kunt vertrouwen, waar je
je voor elkaar verantwoorde
lijk voelt en waar een sterke
onderlinge verbondenheid is.
'De gemeenschap van de drie
V's', noemde de bekende pro
fessor J. H. Bavinck dat al in een
weekbladartikel in de jaren 50.
En sinds die jaren is de vereen
zaming onder de mensen alleen
maar groter geworden".
De Evangelische Alliantie -
waarin christenen uit een aantal
reformatorische kerken en op
wekkingsbewegingen samen
werken - heeft 1982 uitgeroe
pen tot "jaar van evangelisatie"
Haar driedaagse congres van
vorige week in Driebergen was
bedoeld als een eerste voorbe
reiding daartoe. Sterke nadruk
viel daar op de gemeenschaps
beleving in de plaatselijke ge
meenten.
De christelijke gereformeerde
theoloog professor JP. Versteeg
noemde die beleving een voor
waarde voor alle zendingsacti
viteit. "Evangelisatie en ge
meente-opbouw moeten hand in
hand gaan". Volgens de Apel
doornse hoogleraar ontbreekt er
juist op dit punt nogal wat bin
nen de traditionele kerken.
"Daarom moet er worden ge
zocht naar vormen waarin de
gemeenschapsbeleving beter tot
haar recht kan komen". Ook hij
pleitte voor "kleinschaligheid"
"Het kerk-zijn"zei hij, "moet
vooral beleefd worden in kleine
groepen".
Misschien kan het idee van de
Amerikaan John de Vries Ne
derlandse christenen verder
helpen op deze weg.
S. J. DE GROOT
Luther
offeren
op altaar
oecumene
VALKENBURG - De hervorm
de en gereformeerde kerke
raden van Valkenburg (ZH)
willen 31 oktober, de dag van
de Kerkhervorming (Luther),
als "dag van viering en kerk
gang" in ere herstellen. "Niet
als teken van hoogmoed en
scheiding, niet om onszelf als
ware kerk uit te roepen, maar
wel om dankbaar te gedenken
wat de Heer der Kerk in en
door mannen als Luther en
Calvijn heeft geschonken".
"Wij kunnen", aldus de kerke
raden in een verklaring, "ons
niet veroorloven, het erfgoed
der vaderen te vergeten".
"Leven wij in zo'n andere tijd
en zijn wij zulke andere men
sen dat Luther niet interes
sant meer is? Moeten wij Lu
ther misschien offeren op het
altaar van de oecumene?".
Vanavond om half 8 wordt on
derverantwoordelijkheid van
de twee kerkeraden een
dienst gehouden in de her
vormde kerk. Ds. J. de Raadt
(gereformeerd) spreekt over
een bijbeltekst die een rol
speelde bij de kerkhervor
ming en ds. C. Vermeulen
(hervormd) over "Luther en
Erasmus".
(Van onze redactie geestelijk le
ven)
Het is mogelijk, dat binnen af
zienbare tijd op Mallorca en de
Canarische Eilanden een per
manente predikantspost voor
Nederlanders wordt gevestigd.
De interkerkelijke stichting
Evangelisch Pastoraat onder
Nederlanders in Spanje be
steedt op het ogenblik aan die
mogelijkheid alle aandacht. Op
Mallorca zal de predikantspost
al van 1 januari 1981 af zeker
voor drie maanden zijn bezet.
Dr. J. van der Linden te Amers
foort, bestuurslid van de stich
ting, vertelt, dat de Nederlandse
kerkdiensten aan de beide
Spaanse Costa's honderden
mensen trekken. Toen onlangs
de toeristenstroom tijdelijk te
rugliep, was daarvan in de kerk
gang niets te merken. Er komen
daar mensen die thuis in jaren
geen kerk van binnen hebben ge
zien.
In het seizoen worden bijvoorbeeld
in Fuengirola zondagsmorgens
twee diensten gehouden, waar
van één in een rooms-katholieke
kapel, die de bisschop van Mala
ga welwillend beschikbaar heeft
gesteld. Tussen de Nederlanders
zelf vallen de scheidsmuren in
zo'n geheel andere situatie weg.
Men behoort dan, in tegenstelling
tot het eigen land, bij de ene
"evangelische gemeente". "Hier
wordt de eenheid gezocht en be
leefd", schrijft dr. Van der Lin
den in "Centraal Weekblad".
Overigens, wie Spanje voor zijn
vakantie kiest en daar ook de
kerk wil vinden, zal niet al te ver
van Benidorm, Denia, Torremo-
linos en Fuengirola moeten neer
strijken.
Met zoveel Nederlandse toeristen en overwinteraars in Spanje is de behoefte aan geestelijke verzorging steeds
groter geworden. Het "Evangelisch Pastoraat onder Nederlanders in Spanje" probeert daarin te voorzien.
Het spreekt vanzelf, dat voor de
voortgang van dit werk de bezet
ting van de predikantsposten aan
de Costa's van groot belang is. De
stichting Evangelisch Pastoraat
doet daarvoor steeds een beroep
op gepensioneerde predikanten
die verder geen verplichtingen
hebben. Tot nu toe konden de
open plaatsen altijd worden ver
vuld, maar lang niet elke "rus
tend" predikant is in staat of be
reid deze bijzondere pastorale
zorg ten dienste van toeristen en
overwinteraars op zich te nemen.
Dr. Van der Linden: "Het werk daar
is geen vakantie aan zonnige kus
ten". In de ziekenhuizen liggen
altijd wel Nederlanders die be
hoefte hebben aan een wezenlijk
gesprek.
Toch keren vele pastores na één pe
riode graag naar deze pofct terug,
zelfs voor een derde termijn. De
samenwerking met de kerkera
den van de plaatselijke evangeli
sche gemeenten in het vakantie
land is dan ook heel goed. Rijker
worden de "uitgediende" predi
kanten er niet van. Alleen hun
reiskosten en werkonkosten
worden vergoed.
over onjuiste
berichtgeving
O o
lr.J. van der oraal, secreian
van de Gereformeerde Bond u
de Hervormde Kerk, noemt in he
blad "De Waarheidsvriend" var
vandaag het bericht dat her
vormde "bondspredikanten'
zonder bezwaar mogen voorgaai
in diensten van "noodgemeen
ten" binnen de Gereformeerd»
Kerken "volstrekt uit de luch
gegrepen".
Het "christelijke" dagblad dat dii
bericht opnam meldde, dat hei
hoofdbestuur van de Gerefor
meerde Bond tegen zo'n voor
gaan geen bezwaar heeft. Het be
richt heeft ook gestaan in het blad
"Waarheid en Eenheid", dat d€
diensten van de "noodgemeen
ten" wekelijks vermeldt. In deze
"noodgemeenten" komen ver
ontruste gereformeerden samen
die het met de gang van zaken in
hun officiële kerken principieel
niet eens zijn.
Van der Graaf: "Het hoofdbestuur
van de Bond heeft in zaken als
deze niéts te willen of te beslis
sen. Daarom is dit bericht ook
niet te begrijpen. Juist is alleen,
dat de beslissing terzake bij de
(gevraagde) predikant en diens
kerkeraad ligt.
Hervormde Kerk: beroepen te
Willemstad J.G. van der Vlist
Vroomshoop. Toegelaten tot de
evangeliebediening H.P. Meini-
ger Driebergen en J.H. Smit Hui-
zum. Toegelaten tot de evange
liebediening en beroepbaar J.H.
van der Giessen Groenckan en
N.P. Kleiberg Doorn. Jubila
ris. Ds. J. Rebel, christelijk gere
formeerd predikant, nu verbon
den aan het ziekenhuis "De Lich
tenberg" in Amersfoort, is van
daag 25 jaar dominee. Van 1974
tot vorig jaar werkte hij in Sas-
senheim.
Zendingsdag
Uitgaande van de Nederlandse
Zendingsraad wordt morgen in
het gebouw "Nabij" te Alphen
aan den Rijn (Lauraplein) van
half 10 tot half 4 een interkerke
lijke zendingsdag gehouden on
der het thema "Uw koninkrijk
kome", dat ook het thema was
van de dit voorjaar in Melbourne
(Australië) gehouden wereld-
zendingsconferentie.
's Morgens is er een inleiding van
ds. R.J. van der Veen met alge
mene discussie en om 2 uur split
sen de aanwezigen zich in vier ge-
spreks- en informatiegroepen.
De Najaarszendingsweek in de
Hervormde Kerk is dit jaar van 2
tot 9 november. Op zondag 9 no
vember wordt in alle kerken voor
de zending gecollecteerd. De
Raad voor de Zending rekent dit
jaar op 10.6 miljoen gulden.
Kardinaal Darmojuwono van
Semarang in Indonesië heeft ge
zegd. ervan overtuigd te zijn, dat
het Vaticaan eens overstag zal
gaan inzake de priesterwijding
van gehuwde mannen. Maar het
duurt hem te lang. "want Indone
sië heeft dringend priesters no
dig". Hij wil liever vandaag ge
huwde mannen tot priester wij
den dan morgen.
Paus. Rond 11 procent van de
Duitse rooms-katholieken wil de
paus zien als deze midden no
vember een vijfdaags bezoek aan
West-Duitsland brengt. Dat blijkt
uit de opgaven die bij het bis
schoppelijk coördinatiecentrum
zijn binnengekomen. De spoor
wegen zullen 159 extra treinen
inzetten. In Keulen worden 1
miljoen belangstellenden ver
wacht, in Osnabruck 100.000. in
Mainz 500.000. in Fulda 300.000,
in Altötting 100.000 en in Mun-
chen anderhalf miljoen. Er ko
men 2000 journalisten. De kosten
van het bezoek worden geschat
od 26 milioen mark.
TEGEN WIJZIGING BKR
DEN HAAG (GPD) - Bestuursleden van de Beroepsver
eniging van Beeldende Kunstenaars (BBK) hebben uit
ambtelijke bron vernomen dat de staatssecretaris van
binnenlandse zaken de door de Tweede Kamer aanvaarde
motie over de financiering van de Beeldende Kunste
naars Regeling (BKR) niet zal uitvoeren. Voor de BBK is
dat een reden om op 5 en 11 november in respectievelijk
Amsterdam en Den Haag een actievergadering te hou
den.
De door de BBK genoemde „ern
stige aantasting" van de regeling
ligt ten grondslag aan een wijzi
ging van het Financiële Verhou-
dingsbesluit van 1960, waardoor
gemeenten voor de uitvoering
van de regeling veel minder kun
nen declareren bij het rijk dan tot
nu toe. Gevreesd wordt dat dit zal
betekenen dat gemeenten de re
geling nog maar ten dele of hele
maal niet willen uitvoeren of de
bedragen zullen besteden voor
heel andere doeleinden. De PvdA
diende bij de begroting van bin
nenlandse zaken een motie in. die
inhout dat de wijziging niet mag
gelden voor de Beeldende Kun
stenaars Regeling.
Dat de actievergadering in Den
Haag op 11 november wordt ge
houden, heeft ook te maken met
het feit dat op deze dag de behan
deling van de begroting van so
ciale zaken begint. Het plan dat
van dit ministerie uitgaat, heeft
betrekking op het beheer van
kunstwerken die in het kader van
de „contra prestatie" door het rijk
zijn verworven. Om de toevloed
van deze kunstwerken te ver
minderen, zal middels een expe
riment van voorlopig een jaar de
Beeldende Kunstenaars Rege
ling anders worden toegepast. De
gemeenten zullen zelf kunnen
bepalen in welke termijnen aan
gekochte wei ken aan kunste
aars worden betaald.
Tot nu toe krijgen kunstenaars bij
wijze van „uitkering" eenmalige
betalingen. Bovendien zullen er
opdrachten egeven kunnen wor
den, waardoor er volgens de BBK
een vorm van „censuur" ontstaat
en de artistieke vrijheid beperkt
wordt.
Niet duidelijk is op welke manier
de BBK denkt te protesteren te
gen wijziging en toepassing van
de BKR.
Telebingo
LEIDEN - De berichtgeving, afge
lopen dinsdag in deze krant, over
de Telebingo-boekjes die mede
als gevolg van de aan relaties ge
boden mogelijkheid tot voorre
servering bij de meeste Rabo-
banken al zouden zijn uitver
kocht, blijkt niet geheel juist te
zijn geweest. Van de zijde van de
Rabobank Leiden-Oegstgeest
wordt gemeld dat men nog over
een ruime voorraad boekjes be
schikt en dat de bestelbiljetten
voor een ieder ter beschikking
liggen op de balies van de diverse
Rabo-vestigingen.
AMSTERDAM (GPD) - De stich
ting Boycot Outspan Actie (BOA)
mag haar
advertentie, waarop een blanke
hand een zwart hoofd uitperst op
een sinaasappelpers, blijven ver
spreiden. Alle kranten en tijd
schriften zijn vrij de sticker met
het opschrift „Eet geen Outspan
sinaasappelen... Pers gee Zuid
afrikaan uit" te plaatsen. Dit
blijkt uit de uitspraak van het
Amsterdamse gerechtshof in het
hoger beroep, dat de BOA had
aangespannen tegen de Reclame
Code Stichting.
Het Hof vernietigde daarmee de
uitspraak van de Amerdamse ar
rondissementsrechtbank, die
begin dit jaar in een door de BOA
aangespannen kort geding het
plaatsingsverbod bekrachtigde,
waartoe de Reclame Codecom
missie en het College van Beroep
voor de Reclamecode in 1975 en
1976 had opgeroepen. De arron
dissementsrechtbank stelde des
tijds in haar uitspraak dat de
prent „onfantsoenlijk" zou
Het Hof liet in haar uitspraak
meespelen dat de boycot van het
affiche door kranten en tijd
schriften de BOA ernstig belem-
RENKUM (ANP) - De politie in
Renkum heeft deze week een 56-
jarige leraar uit Wageningen aan
gehouden, die ervan wordt ver
dacht in de jaren 1974-1978 een
thans 86-jarige man uit Ooster
beek onder valse voorwendsels
diens woning, diverse goederen
en geld te hebben afgetroggeld.
De leraar, door de politie een
"vlotte prater" genoemd, zou
langzaam maar zeker het leven
van de bejaarde man zijn binnen
gedrongen.
Hij wist hem zo ver te krijgen, dat
de bejaarde zijn financiële be
sognes overliet aan de leraar. Ook
bij andere bejaarden in Ooster
beek zou de leraar op deze wijze
te werk zijn gegaan. De Wagenin-
per is volgens de politie in een
aantal testamenten als erfgenaam
aangewezen. In dit verband
wordt speciaal de nalatenschap
onderzocht van een al zes jaar
geleden overleden bejaarde.
De leraar, die vandaag is voorgele id
aan de officier van justitie ui
Arnhem, weigert tot nu toe elke
verklaring. De woning van de
eerder genoemde 86-jarige man
zou hij hebben verkregen door
gebruikmaking van valse hand
tekeningen. Vast staat, aldus de
politie, dat hij de woning tegen
een "belachelijk lage prijs" in be
zit heeft gekregen. Betaald heeft
hij er overigens nog niet voor.
mert in de daadwerkelijke uitoe
fening van haar vrijheid van me
ningsuiting.
De Reclame Cdecommissie is t
opgedragen alle bij haar aange
sloten leden binnen tien dagen
een brief te sturen, waarin de uit
spraak wordt vermeld. De be
wuste sticker moet aan de brief
worden toegevoegd. De Reclame
Codecommissie moet zich bo
vendien onthouden van uitspra
ken over dergelijke advertenties,
aldus het gerechtshof.
In de Stichting Reclame Code
werken onder meer samen de
Bond van adverteerders, de Con
sumentenbond. Konsumenten
Kontakt. de Verenigde Dagblad
Pers, de Nederlandse Organisatie
van Tijdschrift Uitgevers en de
GEEN EXTRA VAKANTIEDAG -
De extra vakantiedag die het mi
nisterie van CRM aan het begin
van dit jaar aan welzijnswerkers
wilde geven, kon niet doorgaan
door de loonmaatregel Minister
Gardeniers (CRM) heeft dat gis
teren in de Tweede Kamer
geantwoord op vragen van de
PvdA'ers Mei jer en Van der Doef
