Bijltjesdag in Kubricks The Shining Walter Hill ontluistert de mythe Jesse James EERSTE LANGE FILM VAN AB VAN IEPEREN PGEfCM r jët - uur r jr,,iiir\< VRIJDAG 31 OKTOBER 1980 Niets is zo onaangenaam voor een een griezelfilm als veel voorpubliciteit. Hoe meer ons wordt beloofd dat het heel erg eng zal worden, des te krampachtiger nemen we zo veel mogelijk afstand van het verhaal. Waardoor het beoogde effect voor een deel verloren gaat. Kijken hoe de cameraman te werk gaat, is daarbij een beproefde metho de. Bij The Shining lukte dat althans aardig en dat wil bij een als 'all-horror-film' aangekondigde produktie wel wat zeggen. Of je zo'n film dan helemaal op zijn juiste waarde weet te schatten is natuurlijk weer een tweede. Het j typeert in elk geval The Shining dat het toch nog een meer dan interessante film blijft. Onmis kenbaar de verdienste van regis seur Stanley Kubrick, die zelfs van een karatefilm nog iets moois zou kunnen maken. Denk maar aan Barry Lyndon. Een op zich vervelend verhaal dat in de sprookjesachtige verpakking van Kubrick adembenemend werd. Adembenemend is ook de juiste kwalificatie voor The Shining. Zoals gezegd, niet dankzij de hor ror, maar ook niet dankzij de ac teurs. Vooral wat dat laatste be treft heeft Kubrick een niet erg gelukkige hand van kiezen ge had, (beter liep het af met de keu ze voor de muziek die voor een groot deel van de film verant woordelijk is voor de suggestie van spanning). UK ''MHi,, «H The Shining; regie: Stan ley Kubrick; hoofdrol len: Jack Nicholson en Shelley Duvall; theater: Luxor, Leiden; Euro 1 en 2, Alphen; 16 jaar. IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIUIII Bij de twee hoofdrolspelers lijkt het soms wel of Kubrick het griezel- genre op de hak wilde nemen, maar dat blijkt verder nergens uit. Vooral Jack Nicholson gooit, met kennelijke goedkeuring van de regisseur, alle remmen los. Hij laat zijn ogen vervaarlijk rollen en lacht zijn tanden moordzuch tig bloot. Iets ingehoudener acte ren had meer effect gesorteerd. Alleen als af en toe de grimmige humor in The Shining opduikt, is Nicholson echt in zijn element. Ook Shelley Duvall is als zijn echtgenote iets té (in dit geval hysterisch), waarmee eigenlijk alleen Danny Lloyd als hun zoon tje op maat gesneden is. The Shining moet het dus vooral hebben van de ambiance, net als Barry Lyndon eigenlijk. De loka- tie is er dan ook wel naar een prachtig, art-déco-achtig hotel midden in de bergen van Colora do. Jack Torrance gaat daar samen met vrouw en kind in de winter maanden op passen. Er zijn dan geen gasten en het hotel is van de buitenwereld afgesloten. Eén van zijn voorgangers werd gek van de eenzaamheid en doodde met een hakbijl zijn echtgenote en twee dochtertjes. Dat zal mij niet ge beuren. zegt Jack. De duivelse glimlach die zijn woorden bege leidt, doet de toeschouwer dan al anders vermoeden. Er zal zich in dat gigantische, maar verlaten hotel weer een bijlen-drama af spelen. Ook het zoontje, dat telepathische ■k Jack Torrance lacht zijn tanden bloot door de met een bijl kapotgeslagen deur. Daarachter verschuilt zich zijn gaven bezit, voorvoelt dat al. Shi ning wordt dat genoemd en daar ontleent de film zijn titel aan. Eenmaal in het hotel aangeko men, treden we ook de occulte fa se binnen. Eerst is dat nog heel aanvaardbaar als zoontje Danny de beide vermoorde zusjes ont moet. Moeilijker wordt het al als ook vader Jack paranormale sfe ren binentreedt. Maar die werd krankzinnig, dus dat is ook nog wel verklaarbaar. Raadselachtig wordt het pas echt als vrouw Wendy aan het slot al lerlei Fellini-figuren tegen het lijf loopt. Zo heeft The Shining meer van dat soort merkwaardige wendingen. Het kunnen louter dan vervreemdingseffecten zijn, het kan ook een diepere beteke nis hebben, die mij ontgaat. Nu is logica niet direct een eerste ver eiste voor een horror-produktie, maar het leidt wel af. Het talent van Kubrick is echter dat hij een lege ballon kan tonen en dan toch nog boeien. Met zijn fo tografie die onvergelijkbaar fraai is en met scènes die onvergetelijk zijn. Criteria als goed en slecht zijn daarom bij Kubrick (en ook wel een stel andere filmers) moeilijk hanteerbaar en verval len eigenlijk. Er zitten zoveel kanten aan een film van hem dat het moet blijven bij adembene mend. Een woord met meer be tekenissen. BART JUNGMAN Kubrick ook in Filmhuis Er is nog een film van Starney Kubrick te zien. Vanavond in het Leids Vrijetijdscentrum een beroemde anti-oorlogssa tire van deze regisseur. Met Peter Sellers in een prachtige drie-dubbel-rol. Aanvang 23.00 uur, Filmhuis. Jlk '''"Uk '<l||||lk "The Long Riders"; regie: Walter Hill; muziek: Ry Cooder; hoofdrollen: Da vid, Keith en Robert Car- radine, James en Stacy Keach; Lido 1, Leiden, 16 iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimimii Het eindigt (denk je) zoals je ver wacht dat het zou eindigen: in één lange scène van schoten, bloed, krijsende paarden en mensen. Dat moet het einde van de James-Younger bende zijn. Zo moeten de bankrovers uit Missouri in het harnas zijn ge storven. Want zo'n heldenrol moet toch zijn weggelegd voor Jesse James, de held van het 'ou de' Amerika, die nu nog zo wordt bezongen? Maar Walter Hill, regisseur van Long Riders, laat Jesse James ontkomen. En hij blijkt een laf aard, die zijn gewonde kamera den in de steek laat. Lafhartig is ook zijn einde. Hij wordt in zijn eigen huiskamer door twee even- grote lafaards neergeknald. Geen heldenverering aan het slot van Walter Hills film dus. Al slaat ook hier het Amerikaanse gevoel voor melodrama toe, wanneer broer Frank James zich aangeeft op voorwaarde dat hij Jesse mag begraven. Geboeid zien we Frank in een trein staan bij de lijkkist van zijn broer. Walter Hill heeft met Long Riders een meer dan goede western ge maakt. Nu eens geen schietende cowboys en agressieve indianen, maar een ouderwetse gangster bende die louter op geld uit is. Bepaald niet sympathiek, want al in het begin schiet een van de bendeleden zonder enige aanlei ding iemand neer. Hij wordt dan uit de groep gezet. Maar later ma ken leden van diezelfde groep zich aan dezelfde fouten schuldig en, zoals gemeld, vlucht de leider op een heel mil Een heel ander verhaal dan bij voorbeeld Butch Cassedy and the Sundance Kid, die wel sympa thiek waren. Die niet alleen voor hun eigen heil op geld uit waren, maar een positiever doel daarmee beoogden. Filmtechnisch is de film uiterst knap gemaakt. Al worden de slow-motion opna men van neergeschoten op den duur wel vervelena.'Tel kens bloedcapsules die langzaam uiteenspatten worden ongeloof waardig. Maar het belangrijkste van de Long Riders is toch wel dat de mythe van Jesse James wordt ontluis terd. Een heel eigen visie van Hill op de heldenverering van de Amerikanen. Een vrij gedurfde visie. Maar wat kan men anders verwachten van de man. die ook de omstreden Warriors maakte? ANNEM1EK RUYGROK AMSTERDAM - Onlangs werd de montage voltooid van 'Achter Glas', een zeventig minuten du rende speelfilm van Ab van Iepe ren, met in de hoofdrollen Rudolf Lucieer, Elias van Zanden en Marjon Brandsma. Het is de eer ste lange speelfilm van Van Iepe ren, na de korte films 'Sollicitant' (!970), 'Heb je Jetta wel 'ns ge had?' (1978) en 'Schrijvertjes' (1979), anonieme tv- en recla meopdrachten en stages als regieassistent en co-scenarist in Nederland, Italië en Frank- rijk. Marjon Brandsma en Elias van Zanden speelden reeds de voor naamste rollen in 'Heb je Jetta wel 'ns gehad?' en leverden daarmee indirect de inspiratie voor 'Achter Glas'. Van Ieperen kreeg de indruk dat beiden aan zienlijk meer en andere moge lijkheden hadden dan ze in film hadden kunnen tonen van daaruit een nic idee speciaal voor hen verder gaan uitwerken. Ondertussen werd de samenwerking met Elias van Zanden ook gecontinueerd, toen deze vorig seizoen de door Van Ieperen geschreven toneel eenakter 'Taarten' regisseer de. De rol van Rudolf Lucieer betekent in ander opzicht een filmische reünie voor hem en zijn regisseur. Toen hij in 1966 aandachttrek kend debuteerde in Wim Ver stappens 'Minder gelukkige te rugkeer van Joszef Katus' was in een kleine rol Ab van Ieperen een van zijn tegenspelers en later weer, in 'Paranoia' van Adriaan Ditvoorst. Lucieer werd toen de meest actieve acteur van de op komende Nederlandse tot zijn verbintenis bij Toneel groep Baal al zijn tijd en aandacht ging opeisen. Deze 'come-back' betekent voor Lucieer overigens ook een drastische afwijking van zijn destijds gevestigde film imago als underdog. In 'Achter Glas' speelt hij namelijk de radiojournalist David die ge specialiseerd is in zogenaamde "menselijke" interviews. De be trokkenheid die hij wel in zijn uitzendingen weet te investeren, gaat hem in zijn particuliere le ven en betrekkingen heel wat minder gemakkelijk af, al ver schaffen ook dan werk en colle ga's een welkom alibi om zich te onttrekken aan mogelijke conflictsituaties. Elias van Zanden is de 28-jarige glazenwasser Thomas die zich nog altijd heeft weten te vrijwa ren van de notie dat iedereen 'een doel in het leven' moet hebben. Zonder bijgedachten van dag naar dag levend, betekent werk voor hem niets meer dan een economische noodzaak die alleen aan de voorwaarde moet voldoen dat hij zoveel mogelijk zijn eigen baas kan blijven. Tot zijn liefde voor David hem confronteert met eisen die hij nooit eerder aan zichzelf heeft hoeven te stel len. Marjon Brandsma speelt beider huisvriendin Marina. Een onge bonden levende jonge vrouw met ogenschijnlijk slechts twee con stanten in haar bestaan: haar dochtertje Wanda en de vertrou- weling-sinds-jaren David, bij wie ze getrouw en in zelfspot verpakt verslag komt uitbrengen over haar romances. In losse episodes en moment-op namen over een periode van acht maanden toont 'Achter Glas' de wisselende relaties van deze per sonages tot elkaar, tot anderen en tot zichzelf. Van de eerste alleen visuele ontmoeting tussen David en Thomas (letterlijk: achter glas) tot aan een voor hen - mogelijk - nieuw begin. Hoewel meermalen eerder voor films benaderd maakt Bram Vermeulen in 'Achter Glas' zijn debuut als acteur, in de rol van Marina's zoveelste nieuwe min naar. Hij tekent ook voor de filmmuziek. Verder spelen onder meer mee Elizabeth Hoytink (die een hoofdrol had in 'Schrijver tjes'), Hugo Maerten, Maria Stie- gelis, Marina Schapers, Nelleke Burg, Rinus Ferdinandusse, Ria Beckers en Otakar Votocek. Een opvallende gastrol is voor Petra Laseur, in een al te zeldzaam op treden voor de filmcamera's. Voor het sleutelpersonage van de Kort na de première in dt Nederlandse bioscopen brengt Duitsland 2 maandag Aus dem Leben der Marionet ten, de allernieuwste film van Ingmar Bergman, die door het Duitse net werd gefinan cierd. Het is het psycholo gisch portret van een lust moordenaar (gespeeld door Robert Atzorn. Zo in het da gelijks verkeer een vriende lijke man en centraal in het verhaal staat dan ook de vraag hoe iemand tot een dergelijke daad kan komen. In flash backs probeert Bergman een verklaring te geven. Catherine Deneuve vertrok tien jaar geleden naar Hollywood om na Europa ook Amerika aan haar voeten te krijgen. Niets leek een succes in de weg te staan. Ze had onder belangrijke regisseurs be langrijke films gemaakt en in haar Hollywood-debuut The april fools was haar tegen speler niemand minder dan Jack Lemmon. Toch werd het een flop en Deneuve keerde terug naar Frankrijk om daar de filmdraad weer op te vat ten. Toch is The april fools be slist geen onaardige komedie, zoals maandag via Nederland 1 is te zien. Zowel Lemmon als Deneuve hebben een onge lukkig huwelijk en worden verliefd op elkaar. Dezelfde avond vertoont Duitsland 1 de Belgisch- Franse film Vrouw tussen hond en wolf van André Del- vaux. Marie-Christine Bar.- rault speelt daarin de echtge note van Rutger Hauer die zich direct bij het begin van de Tweede Wereldoorlog aan sluit bij de SS. Hij vertrekt naar het front en Barrault neemt een verzetstrijder (ge speeld door Roger van Hooi) in huis. Ze wordt verliefd op hem en komt in dubio te staan als Rutger terugkeert van het front. Op de dag van de Amerikaanse verkiezingen (dinsdag) zendt België 2 King's Row uit, waarin de huidige presi dentskandidaat Ronald Rea gan een rol speelt. De uit 1941 daterende film gaat over drie opgroeiende mensen, onder wie Reagan. Bij een operatie worden onnodig de beide be nen van de nog jonge Ronald geamputeerd. De film geldt als een hoogtepunt in de niet erg imponerende c Reagan member; 16.00 uur; Bel. 1 (re gie: Roy Baker met Kenneth More. Engelse film uit 1958) Nicholas en Alexandra; 19.30 uur; Dtsl. 2 (regie: Franklin Schaffner. Amerikaanse film uit 1971). Monev to burn; 22.10 uur; Dtsl 1 (regie: Ro bert Lewis met E.G. Marshall. Amerikaanse film uit 1973). ZONDAG High noon; 15.35 uur; Dtsl. 2 (regie: Fred Zin- nemann met Gary Cooper. Amerikaanse film uit 1952). Yi Jian Chuangshui Tong Ling; 21.30 uur; Dtsl. 2 (regie Chai Chuseng. Chinese film uit 1947). MAANDAG The april fools; 20.00 uur; Ned. 1. Aus dem Leben der Marionetten; 21.20 uur; Dtsl.2. Takovy je zivot; 21.45 uur; Dtsl. 3 (regie: Carl Junghans. Tsjechische film uit 1929). Vrouw tussen hond en wolf; 23.00 uur. Dtsl 1 DINSDAG King's Row; 20.35 uur; Bel 2 WOENSDAG: Manthan; 20 55 uur; Bel. 2 (regie: Shyam Be- negal. Indiase film). The mark of the whistier; 22.20 uur; Dtsl. 3 (regie: William Castle. Amerikaanse film uit 1944) DONDERDAG The prowlen; 20.15 uur; Dtsl. 3 (regie: Jo seph Losey. Amerikaanse film uit 1950). VRIJDAG: Quiemada; 20.15 uur; Bel. 1 (regie: Gillo Ponte- corvo met Marlon Brando. Italiaanse film uit 1970). What a woman; 20.15 uur. Dl I 1 (regie: Irvin Cummings met Rosalind Russell. Ameri kaanse film uit 1943) Water- hole no. 3; 23.30 uur; Dtsl 2 (regie: William Graham met James Coburn. Amerikaanse film uit 1967). kleine Wanda werd de vijfjarige Floortje van Lierop ontdekt. 'Achter Glas' werd in kleur en met direct geluid opgenomen binnen twaalf dagen, op locaties die va rieerden van het stadion van FC Volendam tot VARA's radiocafè De Rooie Haan. Net als vorig jaar bij 'Schrijvertjes' - die inmiddels op de nominatie staat voor een Premio di Qualita in Italië en is geselecteerd voor het 8e festival van Huesca (Spanje)- produceert Frans Rasker met CRM-subsidie en is Mare Felperlaan verant woordelijk voor de fotogra fie. De VARA zal begin 1981 Achter Glas op de televisie brengen en verder is het waarschijnlijk dat Van Ieperens film daarna een roulement zal krijgen langs óf de Nederlandse bioscopen óf de Filmhuizen. PIETER VAN LIEROP Blijvers "Vrouwenstad" - Omstreden film Fellir de waard. Studio. Lei< "Xanadu" Aardige maütk slechte film. Lido 2, Leiden. "AU that Jazz" - Prachtige ballets cènes. maar ook bla-bla in levens verhaal van Bob Fosse, Camera, "Cruising" - Al Pacino niet op z'n best in wat eenzijdige film over mo-scene, Tnanon. Leiden "Goldfinger" - Heel oude James Bond, Euro 3, Alphen. "The sound of music" - Musical, Eu ro 4, Alphen. "What's new pussycat" - Sterren- rijkdom in al oude film, Lido 3. Lei- Nachtfilms "Dial M for murder" - Camera. Lei- "Het hete dagboek van de 17-Jari- ge" - Rex. Leiden "De kaken der verschrikking" - Eu ro 2, Alphen. "Convoy" Euro 3. Alphen "Marike Matras" - Euro 4. Alphen. Rex "Zo vader i Den Haag "Cannibals" - Apollo 1 (460340), 16 Jr. "De duivel kent geen genade" - Apollo 2, 16 jr. "Xanadu" - Asta (463500), al. "II y a longtemps que je t'aime" - Bijou (461177), 16 jr. "Being there" - Calypso (463502), al. "Dans van de marionetten" - Baby- Ion 1 (471656), 16 jr. "Xanadu" - Babyion 2, al. "The big red one" - Babylon 3,12 jr. "Everything you always wanted to koow about sex" - Camera (467200), 16 jr. "The sea wolves" - Cineac 1 (630637), al. "When a stranger calls" - Cineac 2, 16 jr. "Voor een paar dollars meer" - Ci neac 3. 12 Jr. "Platvoet aan de nijl" - Corso (467200), 12 Jr. "Phantasm" - Du Midi (855770), 16 "Goldfinger* - Mctropole 1 (456756), 12 jr. "Galigula", Metropole 2. 18 jr. "Nijinsky" - Odeon 2. 16 jr. "In de greep van de Zombies" - Odeon 3, 16 jr. "Papillon" - Odeon 4, 12 jr. "The Black hole" - Odeon 5, al. "Bad Penny" - Le Paris 1 (656402), 18 jr. "Hoe heter hoe beter" - Le Paris 2, 18 jr. "La'nymphomane perverse" - Le Paris 3. 18 jr. "The shining" - Passage (460977), 16 jr. "Voel Jij wat ik voel?" - Royal 3 (601192), 16 jr. "3 super-boys" - Royal 4, 12 jr. "Game of death" - Royal 5, 16 jr. "Being there" - Studio 2000 (542288), al. "Dans van de marionetten" - De Uitkijk (542288), 16 jr. Amsterdam "All that jazz" - Alfa 1 (278806), al. "Van hel uestrlijk front geen nieuws" - Alfa 2, 16 Jr. "Vrouwenstad" - Alhambra 1 (233192), 16 jr. "La femme enfant"-Alhambra 2,16 jr. "Xanadu" - Bellevue Cinerama (234876). al. "Being there" - Calypso 1 (266227 ),al. "The big red one" - Calypso 2,12 jr. "Wholly Moses" - Calypso 3, 12 Jr. "Massagehuis Manhattan" - Cen traal (248933). 18 jr. "The portorico gang" - Cineac Damrak 1 (245648), 12 jr. "One flew over the cuckoo's nest" - Cineac Damrak 2, 16 jr. "Moord in de orient expres" - Ci neac (243639), 12 Jr. "Broodje Zwitserse kaas" - Cine- center (236615). 16 jr. "Kentucky fried movie" - Cinecen- ter, 16 jr. "The Thomas Crown affaire" - 12 jr Chiedo Asilo en Imposters, 16 Jr. "Xanadu" - Cinema International" (151243), al. "Can't stop the music" - City 1 (234579), al. "The black hole" - City 2. al.'Max Havelaar" - City 3. 12 jr. "De vrouw die twee keer leefde" - City 4. 16 jr "Fame" - City 5, al. "Hardly working" - City 6. al. "Funny America" - City 7, 12 jr. "Mogliamente" - Cine 'D' (226551), "Manhattan" - Desmet (226551). al. "The godfather 2" - Du Midi (723653). 12 jr. "Dans van de marionetten" - Leid- sepleintheater (235909), 16 jr. "The sea wolves" - Noggerath (230566), al. "Klaar in een wip" - Parisien (248933), 18 jr. "Goldfinger" - Rembrand (plein theater 1 (223542). 16 jr. "Platvoet aan de nijl" - Rem- hrandtpleintheater 2, al. "Black samurai" - Rex, 16 jr. "The sound of music" - Rialto (723488). al. "The amityville horror" - Rivoli (7234881, 16 jr. "In de greep van de Zombies" - Roxy (232809). 16 jr. "Dans van de marionetten" - Stu dio K (231708). 16 jr "La femme enfant" - The Movier (245790). 16 jr. "La atrada" - The Movies. 16 jr. "The shining" - Tuschinski 1 (262633). 16 jr. "When a stranger calls" - Tu schinski 2. 16 jr. "Caligula" - Tuschinski 3. 18 jr. "Cruising" - Tuschinski 4. 16 jr. "Funny people" - Tuschinski 5. 12 jr. "La t - De l itkijk, 16 jr.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1980 | | pagina 13