Bouwen met wasknijpers
Telex krijgt
een snelle
opvolger
Elektronische post in toekomst mogelijk
blektrostatische
luchtreiniging
Gastelaar
ontwerpt
viswagen
voor
invaliden
DONDERDAG 30 OKTOBER 1980
Het is misschien even wennen,
maar wat betreft de knutsel-
technieken hebben we er dit jaar
een nieuwe rage bij: het maken
van wasknijperbouwsels. Er is
niet veel nodig en het is echt een
aardig werkje.
Toepassingen
Halve houten wasknijpers, hout-
lijm en wat fantasie, dat zijn de
ingrediënten van deze vrijetijds
besteding. En denk niet, dat het
hier alleen om eenvoudige sier
en gebruiksvoorwerpen gaat.
Naast praktische dingen als een
servetstandaard (zie foto), onder
zetter, kandelaar, foto- of spie
gellijst, lampekap, bloembakje of
sigarettenbeker is het ook moge
lijk een hele meubelinrichting
voor het poppenhuis te maken,
compleet met hemelbed, deken
kist en schommelstoel (zie foto).
Kinderen zullen het vast en zeker
leuk vinden om tijdens een
„slecht-weer-weekeinde" (samen
met vader of moeder) wasknij
perbouwsels te maken. Ze kun
nen hun werkstukken met plak
kaatverf een kleurtje geven en
daarna afwerken met blanke lak
of vernis.
Toch is het bouwen met wasknij
pers lang niet altijd kinderwerk.
Integendeel zelfs, want wat dacht
u van vliegtuigmodellen, sche
pen, ophaalbruggen, boerenwa
gens, kermisattracties en wind
molens. Zo'n molen kan zelfs
worden aangedreven met een
elektromotortje. Wat construc
ties betreft is alles mogelijk, als u
maar voldoende wasknijpers en
geduld heeft. Het gaat een beetje
lijken op een soort modelbouw,
maar dan wel een heel bijzonde-
Materialen
We zeiden het al, veel is er niet voor
nodig. Als u het eens wilt probe
ren, kunt u waarschijnlijk met
een aan de slag: wasknijpers en
lijm zijn in elk huis wel aanwezig.
Wanneer u de smaak eenmaal te
pakken heeft, is het verstandiger
„kant-en-klare" halve wasknij
pers te kopen. In handenarbeid-
winkeïs verkoopt men ze
in zakken met diverse
aantallen: 50 stuks voor circa een
gulden tot 1000 stuks voorzo n 15
gulden. In de zak zitten een paar
getekende voorbeelden, die u een
eindje op weg helpen. Er is een
aantal boekjes met voorbeelden
en ideeën verschenen, onder an
dere bij uitgeverij Strengholt te
Naarden.
Als lijm kunnen we een sneldro
gende houtlijm aanbevelen die
aan één kant opgebracht wordt.
Binnen vijf minuten is al een re
delijke hechting verkregen.
Wanneer dat nodig is, kunt u ech
te wasknijpers als kleine lijmtang
gebruiken.
Het kon niet uitblijven. De elektronica heeft nu ook al de goede, oude
telex in de tang genomen. Dit puur mechanische apparaat, dat ver
voor de oorlog al werd toegepast, wordt langzamerhand ook al vol
gepakt met chips. Alle spoelen en mechanieken (Siemens en Halske
werden indertijd groot door hun fijnmechanische toepassingen in
de telex) ruimen het veld voor transistors en Integrated Circuits
(IC's) die het gebruikelijke, vrij moeilijk bedienbare apparaat tot
een soort elektrische schrijfmachine van superklasse hebben ge
transformeerd.
telex is nog maar
semi-elektronisch. Toch zijn
de voordelen al opvallend. Hij
is veel stiller dan de "wor
telstampers" van vroe
ger. Aan het bedieningscom-
fort is veel verbeterd: auto
matische cijfer- en letterom-
schakeling en gecombineer
de nieuwe regel en terugloop-
wagentoets. De toetsen gaan
licht: net als bij de elektrische
schrijfmachine zitten er on
der de toetsen geen stangen
meer, maar kleine schake
laartjes. Er slaan geen hamer
tjes meer op papier. In plaats
daarvan een plastic wieltje
met alle letters daarop: net als
bij de lettertang. Razendsnel
draait nu de juiste letter voor.
Met een klein hamertje „tikt"
men via het lint een afdruk
van een letter op papier.
Het wereldtelexnet bestaat op
het ogenblik uit meer dan een
miljoen aansluitingen. In Ne
derland zijn er dat op dit mo
ment een kleine 30.000.
Duitsland heeft het dichtste
telexnet met ruim 130.000
aansluitingen. De gemiddel
de groei van het aantal te
lexen ligt op zo'n 10 procent
per jaar. In Amerika is dat
aantal echter hoger omdat
men daar een relatieve ach
terstand heeft in te halen.
Wat is het geheim van het suc
ces van de telex? De verre-
schrijver - zoals hij in goed
Nederlands zou hebben gehe
ten - is afgeleid van een uit
vinding van Werner von Sie
mens. Deze vond in 1847 de
wijzertelegraaf uit, niet ver
moedend dat daaruit zo'n we
reldomspannend telexnet
zou ontstaan. Als basis van
het succes van de telex kan
genoemd worden de snelheid
tegenover briefpost, de een
voud van bediening (als een
schrijfmachine) en de moge
lijkheid van een dialoog
(heen- en terugschrijven).
Nadelen
Nadelen van de huidige telex
zijn dat er eigenlijk alleen cor
respondentie kan worden
uitgewisseld en geen teke-
Een elektronisch beeldstof ion
kan de telex van de toekomst wor
den.
ningen. De standaardisatie,
die uitwisseling op de hele
wereld garandeerd, is hier en
daar enigszins verstoord door
per land afwijkende tekens
zoals O-umlaut of de Zweedse
O-met streepje. Ook zijn geen
hoofdletters mogelijk. Aan
vullend denkt men dan wel
voor het overdragen van te
keningen de facsimile-appa-
ratuur te kunnen gebruiken:
telekopiëren per telefoonlijn.
Alleen zijn de apparaten die
deze techniek gebruiken niet
zo Courant als de telex.
Dat de telexdienst in de toe
komst nog zal worden uitge
bouwd staat vast. Maar toch
staat er al weer een nieuwe
techniek voor de deun Tele-
tex. Deze naam is verwar
rend. Het lijkt op Teletekst,
de extra service van de om
roepen, waarbij korte krante
pagina's op de beeldbuis van
het tv-toestel verschijnen. In
feite is Teletex gebaseerd op
de volledig elektronische te
lex. Het is langs elektronische
weg (per telefoonlijn) verzen
den van post.
De oude telex
Beeldstation
HetTeletextoestel is in feite een
beeldstation, een telex die
geen enkele beperking meer
kent en bovendien ongekend
snel is. Er zijn hoofdletters en
kleine letters in gebruik. Het
tikken van een brief (met be
hulp van beeldscherm) wordt
niet meer onderbroken door
een binnenkomend bericht.
Men kan in plaats van een rol.
netjes losse A4-vellen uit de
machine laten komen. Het
apparaat is nog stiller dan de
huidige telex. De tekst kan
eindeloos worden verbeterd
(op het scherm) voordat hij
wordt opgeslagen (op een
cassettebandje of magneti
sche schijf) of verzonden.
Standaardteksten kunnen
heel gemakkelijk weer wor
den opgeroepen vanaf die
band of schijf en dan meteen
weer (zij het met een andere
naam of adres of een andere
bladindeling) worden ver
zonden.
Voor het afdrukken van een
brief zou een kleine, elektro
nische printer moeten wor
den ingebouwd. Berichten
van buiten moeten kunnen
worden opgeslagen en in elk
geval ook automatisch wor
den opgenomen, net zoals dat
nu met de telex het geval
Telexgebruik
Het zou natuurlijk zonde zijn als
systeem niet te
vens met die ruim één miljoen
bestaande telexen zou kun
nen communiceren. Daarom
zal in het Teletextoestel of in
de centrale waarop hij is aan
gesloten een „vertaalinrich-
ting" moeten zijn opgeno
men. Omdat het hier om een
soort tekst-„computer gaat,
zal het niet moeilijk zijn om
de tekens naar het telexver-
keer toe te vertalen. Het Tele
textoestel zal dan met alle te
lexen ter wereld kunnen wer
ken, maar daarnaast met een
veel grotere snelheid en kwa
liteit met andere Telexsta
tions.
Voor grote kantoren, die veel
telexcorrespondentie heb
ben, zal het dan aantrekkelijk
worden om zo'n snel apparaat
aan te schaffen als het ware
om elektronische post te ver
sturen. Toch blijft het voor
deel van wereldcommunica
tie - ook bijvoorbeeld met
Derde-Wereldlanden waar de
telex heel voorzichtig zijn in
trede doet. De Nederlandse
PTT heeft de mogelijkheden
van Teletex op dit moment in
studie.
(ADVERTENTIE)
Sinds kort is ook in ons land
de zogeheten elektrostati
sche luchtreiniger geïn
troduceerd. Behalve voor
bedrijven, de horeca enz.
is er ook een voor woon
huizen geschikte uitvoe
ring verkrijgbaar.
in de lucht aanwezige stof, rook,
damp enz. Het werkt als volgt:
een ventilator zuigt de vcrontix-i-
nigde lucht aan via een voorfilter
dat grove verontreinigingen te
genhoudt. De nog steeds met
kleinere bestanddelen verontrei
nigde lucht passeert dan twee
„velden" van statische elektrici
teit. Het eerste veld is het laad- of
ionisatiegedcelte, dat alle onge
wenste deeltjes in de lucht een
positieve elektrostatische lading
geelt. Het tWeéde veld bestaal uit
een aantal negatief geladen
vangplaten. waar alle positief
geladen deeltjes naartoe getrok
ken worden en waar ze worden
vastgehouden.
Van tijd tot tijd moet het filter met
die vangplaten gewassen wor
den. In de luchtreiniger kan ook
een koolfilter worden ingebouwd
dat onaangename geuren neu
traliseert. Het voor het woonhuis
geschikte type is van zo'n koolfil
ter voorzien. Het apparaat is ver
plaatsbaar; het is omgeven door
een gefineerde kast. zodat het als
een soort meubelstuk overkomt.
De capaciteit van dit type is 325
kubieke meter per uur.
Het systeem wordt dooi Honevwell
BV in Amsterdam (020-158815)
op de Nederlandse markt ge
bracht.
OUD GASTEL - Op het eerste ge
zicht ziet het er simpel uit. Een
vierkante aluminium bak met
houten deksel en verstelbare
handgreep. Aan de achterzijde
twee stepbandjes. Verder overal
grepen, steunen en bakjes. Toch
is dit geheel de oplossing voor de
invalide en volgens maker L. van
Hooydonk uit Oud Gastel, ooki
voor de luie sportvisser. Alle
hengelspullen zitten namelijk in
het desbetreffende viswagentje,
want dat is het, opgeborgen, ter
wijl het vervoer niet de minste
kracht kost. Bovendien is het
wagentje geheel demonteerbaar.
De maker zelf over zijn vondst:
"Och, ik heb twee linker handen,
iedereen kan het namaken".
ID e heer Van Hooydonk is geen on
bekende in de hengelsportwe-
reld. Hij grossiert zo n beetje in
voorzitterschappen van allerlei
visverenigingen. Tien bestuurs
functies in het totaal op plaatse
lijk, provinciaal en landelijk ni
veau. Dus iedereen in dat we
reldje kent hem wel.
Helemaal de oude is hij na een ziek
te niet meer, hoewel hij is her
steld. Achter het werk - de heer
Van Hooydonk was bakker -
moest een punt worden gezet. De
liefhebberijen gingen echter on
verminderd voort
Het actief deelnemen aan de hen
gelsport begon echter een beetje
problematisch te worden. "Ie
dere keer sleepte ik om m'n nek
wel zo'n vijfentwintig kilo hen
gelsportartikelen mee. Na mijn
ziekte ging dat uiteraard niet
meer. Altijd was ik afhankelijk
van derden. Ik heb kennissen ge
noeg. daar niet van. maar toch wil
je niet telkens iemand tot last zijn
om je spullen te slepen. Toen be
dacht ik de oplossing te hebben
gevonden: het steek wagentje uit
t de bakkerij. Maar dat was ook
niet alles. Met die dunne bandjes
in mul zand of op een drassige
wei en je zat vast".
"Omdat ik naar een oplossing
zocht, ben ik een jaar geleden
gaan tekenen. Ik kon er alleen
zelf maar wijs uit. want ik kan
helemaal niet tekenen. Op een
gegeven moment zat ik dan toch
vast. Het idee was er, de vormge
ving ook, maar dan. Toen ben ik
naar mijn broer gegaan die car
rosseriebouwer is. Hij heeft me
met raad en daad bijgestaan. Sa
men zijn we een paar weken bezig
geweest en dit is het resultaat".
De heer Van Hooydonk laat trots
het wagentje zien. Voor een leek
niet bepaald spectaculair, totdat
de mogelijkheden getoond wor
den.
Het wagentje rust op twee step-
banden, waarvan de spanning
door de visser zelf kan worden
geregeld. De wielen zijn boven
dien demonteerbaar, evenals het
handvat van de wagen, zodat het
geheel makkelijk kan worden
vervoerd. Behalve een grote op
bergruimte is er een aantal kleine
bakjes waarin diverse haken, aas.
lood. onthakers enz. in opgebor
gen kunnen worden. Achter de
grote opbergruimte bevinden
zich twee bakken voor hengels en
een paraplu. Ook zijn er vier hen-
gelsteunen (voor horizontale «-n
verticale standen), die bovendien
verstelbaar zijn.
De wagen is zo geconstrueerd dat
de visser al zittende overal bij
kan De hengelsportartikelen
hoeven dus niet uit de wagen te
worden gehaald, wat vooral be
langrijk is bij het vissen in het
buitenwater omdat men dan
steeds voor de vloed moet gaan
lopen.
