Tij zelingskwestie
sleept zich voort
Nieuwe nederlaag Soares
lisschop Ernst vóór „reserve" in toepassing kerkleer
Irak bestookt Iraanse
stad Dezf oei met raketten
Anderson
houdt
debat in
z'n eentje
INCIDENT ONTSIERT
DEMONSTRATIE
Voormalig
iremier
^rtugal
•verleden
Libanon:
nieuwe
regering
Regering
Forlani
krijgt
vertrouwen
BANDAG 27 OKTOBER 1980
TICAANSTAD - Je moet een beetje
eduld hebben met katholieken die
log niet volledig voldoen aan het ho
le huwelijks- en gezinsideaal van de
lerk. Dit idee van geleidelijkheid is
Volgens bevoegde waarnemers een
■evolutionair signaal uit de algemene
bisschoppensynode die zaterdag na
'ier weken praten in Vaticaanstad
verd afgesloten.
èrigens stemden de meer dan 200 sy-
lodevaders in met de sexuele leer van
le kerk. De synode sprak zich ervoor
ut. meer en betere argumenten te ver
zamelen voor het standpunt van de en
cycliek "Humanae Vitae" (1968) van
paus Paulus VI, waarin hij zich keerde
tegen het gebruik van kunstmatige
voorbehoedsmiddelen. Verscheidene
synodedeelnemers hebben erop gewe
zen, dat veel katholieken dit verbod
aan hun laars lappen. Een van de ge
delegeerde synodevoorzitters, kardi
naal Pnmatesta, zei datje de leer niet
aan het leven kunt aanpassen, maar het
leven wel aan de leer. Een zekere mild
heid tegenover dit leven lijkt echter
veld te hebben gewonnen.
De synode heeft de onontbindbaarheid
van het huwelijk weliswaar onder
streept. maar tevens voorgesteld na te
gaan of gescheiden katholieken die
hertrouwd zijn onder bepaalde voor
waarden toegelaten kunnen worden
tot de communie. In zijn slottoespraak
zaterdag deed de paus daarover echter
erg moeilijk. Aartsbisschop Danneels,
gekozen in de commissie die een vol
gende algemene bisschoppen synode
moet voorbereiden, had aandacht ge
vraagd voor de moeilijkheden van
priesters die niet kunnen begrijpen dat
de kerk gescheiden en vervolgens her
trouwde katholieken die netjes hun
verplichtigen nakomen tegenover hun
vroegere huwelijkspartner en hun
kinderen, in de kou laat staan.
Bisschop Ernst van breda, die de enige
vertegenwoordiger op de synode was
van de Nederlandse bisschoppen, stel
de de synode voor dat de kerk reserve
zou betrachten tegenover concrete
toepassingen van de kerkelijke leer,
maar dit voorstel werd door geen ande
re synodevader ondersteund.
Derde Wereld
Groot is de inbreng geweest van bis
schoppen uit de landen van de Derde
Wereld. De synode heeft het verlangen
van de Afrikaanse bisschoppen ge
steund om de plaatselijke bisschoppen
meer ruimte te laten bij de inpassing
van het christelijke in Afrikaanse hu
welijkstradities. "Inculturatie" is dan
ook voorgesteld als onderwerp voor
een volgende algemene bisschoppen
synode.
Uit de Derde Wereld kwam ook het ge
luid dat het gezin wordt bedreigd door
sociale, economische en politieke
problemen.
De synode heeft veel aandacht besteed
aan de gemengde huwelijken in Derde-
Wereld-landen waar het christendom
een minderheidsgodsdienst is. Het on
derwerp van het gemengde huwelijk,
maar dan tussen katholieken en chris
tenen uit andere kerken, is ook aange
sneden door de vertegenwoordiger van
de Scandinavische bisschoppen. Maar
uit de schaarse persvoorlichting valt te
concluderen heeft de synode niet c
sproken over het in het Westen zo ge
bruikelijke "hokken".
I
CHERAN (DPA/AFP)-De
ffioop dat gisteren althans
;en deel van de 52 Ameri
kaanse gegijzelden in Iran
vrijgelaten zou worden, is
jdel gebleken. Het Iraanse
parlement verdaagde na
ten debat van uren achter
gesloten deuren de zitting
>ver de gijzelingskwestie
,ot vandaag.
parlementskringen verluidde
jat het thema zo ingewikkeld is
lat men niet in één dat tot een
iesluit kan komen. Ook de ver-
adering die vandaag wordt ge-
iouden, vindt achter gesloten
ieuren plaats.
officieel is meegedeeld dat het
;isteren in het parlement nog tot
leftige meningsverschillen is
;ekomen over de wijze waarop de
;egijzelden behandeld moeten
Oud-premier Caetano van Par
tial.
SSABON/RIO DE JANEIRO
ANP) - Marcelo Caetano, oud-
iremier van Portugal en opvol
ger van Salazar, is op 74-jarige
eeftijd overleden in Rio de Ja-
ïeiro (Brazilië), waar hij in bal-
ingschap leefde sinds de Anjer-
evolutie in 1974 een eind maakte
tan zijn regering. In Rio de Janei-
'o was Caetano docent aan een
miversiteit.
•t persbureau Jornal de Brasil gaf
ils doodsoorzaak een hartaanval.
Caetano volgde in 1968 Antonio
3e Oliveira Salazar op, toen deze
overleden was nadat hij tiental-
en jaren de Zuidwesteuropese
republiek als dictator had gere
geerd en een slepende en bloedi
ge oorlog ontketend had in de
'overzeese gebiedsdelen" in
Afrika, zoals Mozambique en
52iAngola.
ten de op 17 augustus 1906 gebo
ren Caetano, die doctor was in de
rechtswetenschappen, in 1968
premier werd. riep hij het Portu-
Igese volk op geduld te oefenen en
niet te snel een democratisering
van de feitelijke dictatuur te ver-
wachten. "We moeten nog een
g'i.'cl lange weg afleggen", zei de
■man die enige liberalisering pro-
■beerde in te voeren. Onder druk
■van uiterst-rechts faalde hij in
R-*en poging het regeringssysteem
■junta onder leiding van generaal
Antonio de Spinola hem opzij,
ëvenjws president Americo
rhomaz. Nadat de Braziliaanse
regering hun politiek asiel had
aangeboden, gingen de oud-pre
sident en de ex-premier in bal
lingschap in Brazilië. Thomaz
keerde in 1978 naar Portugal te
rug, Caetano verklaarde dat hij
nooit meer terugwilde.
&t persbureau deelde mee dat
Caetano vandaag begraven wordt
op een kerkhof in Rio
e streng rooms-katholieke Caeta-
ho was van 1952 tot 1962 rector
van de universiteit van Lissabon.
Daarvoor was hij nationaal com
missaris van de jeugdbeweging
van Salazar (1940-1944), minister
van koloniën ('44 '47) voorzitter
van Salazars Nationale Unie
C47-'49) en minister verbonden
aan het bureau van de premier,
et zijn aftreden als rector van de
Lissabonse universiteit, welk
ambt gold als een hoge regerings
functie. protesteerde Caetano in
1962 tegen het verbod van een
studentenbijeenkomst.
worden. Speciaal de afgevaar
digden van de fundamentalisti
sche (streng religieuze) groepe
ringen zouden een zakelijke dis
cussie telkens weer vertraagd
hebben door vragen betreffende
de procedure te stellen. In feite
zou het erom gegaan zijn of er en
zo ja, hoeveel gegijzelden terecht
zouden moeten staan en hoe dan
de aanklacht zou moeten luiden.
Gesloten deuren
Kort na het begin van de zitting eis
ten verscheidene afgevaardigden
dat het debat achter gesloten
deuren werd gehouden, deze eis
werd aanvankelijk afgewezen.
Daarop werd voorgesteld het de
bat over de gegijzelden tot rra het
eind van de oorlog tussen Iran en
Irak te verschuiven. Het meren
deel van de parlementsleden
sprak zich toen uit voor een be
handeling van de kwestie achter
gesloten deuren. Een afgevaar
digde zei na afloop van de bijeen
komst van gisteren dat de vier
voorwaarden die Chomeini voor
de vrijlating van de gegijzelden
heeft gesteld, voorkomen in het
rapport'van de zogenaamde ge
gijzeldencommissie. Hij deelde
voorts mee dat een voofwaarde,
gesteld door de 'Islamitische stu
denten' die de gegijzelden bewa
ken, als irreëel van de hand is ge
wezen. De studenten wilden dat
de VS al hun strijdkrachten uit de
Golf zouden terugtrekken. Deze
parlementariër liet ook nog we
ten dat de eis inzake het excuus
van Washington niet tot de voor
waarden behoort. Hij en ook an
dere afgevaardigden waren ervan
overtuigd dat een groep parle
mentsleden van de "partij van de
islamitische republiek" (PRI)
voorstander is van vrijlating van
de gegijzelden.
Parlementsvoorzitter Rafsanjam
legde er in veroand met de ko
mende presidentsverkiezingen
in de VS nog eens de nadruk op
dat het er niet toe doet, althans
voor Iran niet, wie er in de VS aan
de macht komt. Beslissend in de
ze, aldus Rafsanjam. is of de VS
zich nu definitief zullen onthou
den van inmenging in de aange
legenheden van andere landen.
Weinig hoopvol
President Carter heeft in de loop
van het weekeinde verklaard dat
men niet al te zeer moet hopen op
een spoedige vrijlating van de
gegijzelden. Carter moet zeker
rekening houden met een be
langrijk, zo niet beslissend
stemmenverlies als de hoop van
de Amerikanen met één klap
weer in rook vervliegt.
Het Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken zou de Iraan
se leiders meermalen te kennen
hebben gegeven dat vrijlating
van maar een deel van de gevan
genen niet kan worden gehono
reerd. Washinton vreest dat er na
vrijlating van een deel van de ge
gijzelden en de daarop volgende
opheffing van de Amerikaanse
sancties tegen Iran, geen druk
middel meer over zal blijven om
ook de rest van de Amerikanen
vrij te krijgen.
Ook de geestelijkheid van Iran is bereid zich in de strijd met Irak te werpen. Hier paraderen mullahs met
geweren bij de universiteit van Teheran.
TEHERAN (Reuter) - Zeker 100
mensen zijn om het leven geko
men en 175 gewond geraakt bij
een beschieting van woonwijken
in de Iraanse stad Dezfoel met ra
ketten van Russische makelij, zo
heeft de Iraanse radio gisteren
gemeld.
De Iraakse troepen beschoten de
stad gistermorgen vroeg met ra
ketten van het type Frog-7.
Seyyes Achmad Zarhani, een af
gevaardigde in het parlement van
Dezfoel, zei op een persconferen
tie in Teheran dat vijf van deze
negen meter lange raketten op
niet-militaire doelen in de stad te
recht zijn gekomen. Vele huizen
werden verwoest. Het parle
mentslid zei dat er nog steeds lij
ken worden geborgen.
Chorramsjahr
Leden van de Iraanse revolutionai
re garde hebben zaterdag terrein
teruggewonnen in de Iraanse ha
venstad Chorramsjahr. Dit heeft
de Iraanse radio zaterdag gemeld.
Volgens de radio houden de Ira-
niërs stand bij een brug over de
Karoen, die van belang is voor de
verbinding met de stad Ahwaz,
meer naar het zuiden. Irak meld
de vrijdag dat het chorramsjahr
in handen had.
De Iraanse stad Abadan ligt nog
steeds onder zwaar artillerie vuur
van de Iraakse troepen en wordt
ook vanuit de lucht aangevallen
Er wordt melding gemaakt van
hevige strijd op de verbindings
weg tussen Abadan en Bandar
Manshahr.
13 Iraanse burger-functionarissen.
die sinds het uitbreken van de
oorlog tussen Iran en Irak in Irak
werden vastgehouden, zijn vrij
gelaten. Zij zijn naar Koeweit ver
trokken, zo heeft het Iraanse mi
nisterie van buitenlandse zaken
zaterdag bekendgemaakt. Irak
had drie dagen geleden al aange
kondigd dat het de 13 zou laten
gaan. nadat secretaris-generaal
Waldheim van de V.N., hierop
had aangedrongen.
De '"opperste defensieraad" van
Iran heeft zaterdag de kranten
nog eens gewaarschuwd tegen
het publiceren van artikelen die
kunnen leiden tot geschillen in
regeringskringen. De afdeling
propaganda van de raad liet we
ten dat kranten, die het verbod
om dergelijke artikelen te publi
ceren naast zich neerleggen, niet
meer mogen verschijnen.
Portugese socialisten blijven Eanes steunen
WASHINGTON AFP- De
onafhankelijke kandidaat voor
het Amerikaanse president
schap. John Andersonheeft een
oplossing gevonden voor de uit
sluiting van deelneming aan
het debat op 28 oktober lussen
president Carter en diens Re
publikeinse uitdager Reagan.
Terwijl de Democratische kan
didaat en diens rivaal dan in
Cleveland Wisconsinrecht
streeks antwoorden op vragen
van journalisten, zal Anderson
dezelfde vragen behandelen in
een studio in Washington.
waarop ongeveer 3J> miljoen
t.v.-toestellen zijn aangesloten
Zijn gehoor is daarmee veel
kleiner dan dat van zijn riva
len, die naar verwachting door
100 miljoen Amerikanen wor
den bekekenMaar hij hoopt dat
zijn antwoorden zoveel beter
zijn dan die van Carter en Rea
gan, dat de pers hem zal helpen,
het verschil goed te maken.
(Van onze correspondent)
LISSABON - Het nationaal comité
van de Portugese socialistische
partij heeft zaterdag besloten de
steun aan presidentskandidaat
Ramalho Eanes voort te zetten.
Dat betekent een nieuwe neder
laag voorde voorlopig afgetreden
partijleider Mario Soares. Soares
was er niet bij toen het nationale
comité besloot het nationaal se
cretariaat en de technische ver
kiezingscommissie in hun func
ties te handhaven, hetgeen een
voortzetting betekent van de
steun aan de kandidatuur van
Ramalho Eanes.
Op dezelfde vergadering werd ook
het verzoek om ontslag aanvaard
van Alfredo Barroso, directeur
van het weekblad van de socialis
tische partij Acceo Socialista.
Barroso is een aanhanger van het
standpunt van Mario Soares.
Het nationaal secretariaat werd
herbenoemd met 101 stemmen
voor en 43 tegen. Sommige partij
functionarissen noemden dit een
nog grotere nederlaag voor Soa
res dan vorige week. Toen beslis
te het nationaal comité met 78
stemmen voor, 43 tegen en 8 ont
houdingen om de steun aan de
kandidatuur van Eanes te hand
haven, tegen het standpunt van
de partijleider in.
Mario Soares begaf zich zaterdag
pas naar de zetel van de socialisti
sche partij nadat de beslissingen
gevallen waren. Hij hield er een
anderhalfuur durende toespraak
waarin hij meedeelde dat de po
gingen van Eanes om zijn „mis
verstane uitlatingen" van de
persconferentie van 14 oktober
recht te zetten hem niet hebben
kunnen overtuigen en dat hij de
persoonlijke beslissing om zijn
steun aan Eanes op te zeggen,
handhaaft.
De omstreden uitspraken van pre
sident en presidentskandidaat
Eanes worden door de centrum
rechtse regeringscoalitie als
steun voor hun politiek gezien,
terwijl de linkse partijen naast
Soares geen alternatief hebben
voor het presidentsschap. Soares
verklaarde verder de beslissin
gen van het nationaal comité te
respecteren, maar blijft bij zijn
standpunt om zijn partij functies
op té schorten tot na de presi
dentsverkiezingen.
Bij het verlaten van de zaal ver
klaarde Soares dat hij zijn stand
punt heeft genomen als burger en
niet als partijleider, om op die
manier een conflict te vermijden
tussen de twee hoogste organen
van de partij, het nationaal comi-
Anti-NAVO-
demonstratie
Mar to Soares.
té en de partijleider, en om de
eenheid van de partij te redden
Het nationaal comité vergaderde
verder om de wijze te bespreken
waarop de partij aan de verkie
zingscampagne van Eanes gaat
deelnemen.
ATHENE (DPA) - Enige duizenden
mensen hebben in de Griekse
stad Lanssa gedemonstreerd te
gen de voorgenomen bou^ in een
nieuw hoofdkwartier van de
NAVO-luchtstrijdkrachten in
deze stad. Tot de bouw van dit
hoofdkwartier is besloten in het
kader van Grickenlands terug
keer in de militaire NAVO-struc-
tuur.
Tegen die terugkeer werd gede
monstreerd in Athene. Chania
(op Kreta) en ••rschetdene ande
re Griekse steden.
(Van onze correspondent Rienko
Wilton)
BEIROET - Na vier maanden kabi
netscrisis heeft Libanon afgelo
pen weekeinde een nieuwe rege
ring gekregen. Formateur Shatiq
al Wazzan (een soennitisch mos
lim) heeft een ploeg van 22 minis
ters samengesteld. 11 christenen
en 11 moslims, hemzelf meegere
kend. Er zijn niet minder dan 5
ministers van staat (zonder porte
feuille), dit om alle politieke en
religieuze stromingen in Libanon
tevreden te stellen.
Het nieuwe kabinet bestaat voor de
helft uit (ex-)parlementariërs. In
zijn geheel vertegenwoordigt het
niet zozeer alle politieke en reli
gieuze stromingen in het land
(dat zijn er zeer vele, die het op
basispunten ernstig oneens zijn,
vandaar de Libanese crisis), maar
de individuele nieuwe ministers
hebben wel een gewillig oor bij
de talloze mdslim-linkse en chris
ten-rechtse organisaties en mili
ties, en bij Syrië en de PLO, twee
zeer belangrijke factoren op het
Libanese politieke toneel.
Het kabinet is dus niet zo ..a-poli
tiek" als men aanvankelijk ge
vreesd had De nieuwe regering
zal zich derhalve ook kunnen
gaan bezighouden met de voor
bereiding van de nationale ver
zoening waar Libanon al 4 jaar op
wacht, en zich niet alleen beper
ken tot het afwikkelen van de lo
pende zaken.
Afgezien van eén minister van staat
(Munir Abufadel) die een „echte"
portefeuille had willen hebben en
daarom zijn staatsministerschap
geweigerd heeft, en wat ontevre
den geluiden uit een bepaalde
stroming onder de Droezen, zyn
er geen negatieve reacties op de
nieuwe regering. Tot nu toe (maar
dat kan natuurlijk nog verande
ren) heeft geen een partij- of mili-
tieleider zich vijandig uitgelaten
over het nieuwe kabinet.
ROME (DPA) - Het Italiaanse par
lement heeft zaterdag met grote
meerderheid de nieuwe coalitie
regering van premier Forlani het
vertrouwen gegeven. Niettemin
doemden volgens waarnemers
echter meteen al weer nieuwe
kabinetsproblemen op. doordat
de secretaris-generaal van de So
cialistische Partij. Bettino Craxi.
een felle aanval deed op het
standpunt van de paus en de
christen-democraten inzake de
abortuskwestie. De nieuwe rege
ring bestaat uit christen-demo
craten, socialisten, sociaal-de
mocraten en republikeinen.
Van de Italiaanse parlementariërs
stemden er 362 voor de regering-
Forlani, en 250 tegen. Er waren
negen onthoudingen. Behalve de
vertegenwoordigers van de rege
ringspartijen gaven ook de af
gevaardigden van de Zuidtirool-
se Volkspartij hun stem aan For
lani. De negen onthoudingen wa
ren afkomstig van de rechtsgeo
riënteerde liberale partij, die
slechts tot op zekere hoogte be
reid is de regering te steunen.
Vandaag beginnen in het Italiaanse
parlement de debatten over For-
lani's regeringsprogramma De
verwachting is dat dit program
ma eveneens door een grote
meerderheid gesteund zal wor
den.
Bij protest tegen kerncentrale in België
MOL (Belgie) (ANP) - De demon
stratieve tocht tegen de atoomac
tiviteiten in het Belgische Mol.
die zaterdag werden gehouden, is
op één incident na rustig verlo
pen. Hierbij kwam het tot een
treffen tussen de Rijkswacht en
demonstranten. Het ontsierde
het overigens vreedzame gébeu-
Dat is zowel de mening van de or
ganisatoren, de verenigde actie
groepen voor een kernstop in
België en de gezamelijke ener
giecomités in Zuid-Nederland,
als van de autoriteiten. Guido
Mol. Het weer speelde mee. De
zon scheen af en toe en wat be
langrijker was. het bleef droog.
Inwoners van Mol bekeken het
gebeuren vanaf een afstand. Kort
na twee uur startte de demonstra
tieve optocht. In de stoet werden
demonstranten afgewisseld met
muziekgroepjes die in Belgie in
grote aantallen floreren.
De demonstratie richtte zich tegen
de atoomactiviteiten in Mol in het
bijzonder en tegen het gebruik
van kernenergie in het algemeen.
In Mol staat onder meer het stu
diecentrum voor kernenergie
waar onderzoekingen worden
verricht naar de mogelijkheden
om radioactief afval op te slaan in
de Kempische kleilagen op een
diepte van tweehonderd meter.
Verder staat in Mol een niet meer
in gebruik zijnde opwerkingsfa
briek voor radioactief afval. Eu-
rochemie. De Belgische overheid
koestert plannen die fabriek weer
:n bedrijf te stellen. De belang
rijkste motto's van de demonstra
tie zaterdag waren dan ook
..Kempische klei aloomvnj" en
Steenkiste zei namens de actie-
leiding dat het incident plaats
vond „zeer tegen onze zin' Bur
gemeester Van Rompaey van Mol
sprak van een minder vreedzaam
ingestelde groep, die in aantal
ongeveer driehonderd, zijns in
ziens zeker niet representatief
was voor het geheel De organisa
toren schatten het aantal demon
stranten op tienduizend. De auto
riteiten houden het op achtdui-
end
Iet begon allemaal bijzond
vreedzaam op het rondplein
„Eurochemic blijf dicht"
Ook in de Westduitsc grensplaat
sen Lingen en Nordhorn hebben
tussen de zes- en zevenduizend
Duitsers en Nederlanders zater
dag gedemonstreerd tegen de
bewapeningswedloop, de pro-
duktic van kernwapens en de
kernenergie. Het was voor de eer
ste keer dat er in Duitsland ma-
saai tegen de kerntechnologie al
geheel werd geprotesteerd De
manifestatie had over het alge
meen een rustig verloop Lingen
en Nordhorn waren als plaatsen
voor de actie uitgekozen, omdat
ze in het gebied van Duitsland
liggen, vlakbij de Nederlandse
grens, waar tal van nucleaire
projecten, zowel civiel als mili
tair. zijn geconcentreerd.
Verder is er gisteren in Londen een
demonstratie tegen de Brit
kernbewapening gevoerd Bij
deze betoging kwamen circa
50 000 personen op de been. De
organisatoren spraken van de
grootste betoging in bijna 20 jaar
