)ud-leden jeugd-orkest
oelden zich weer thuis
Trijfel
DE ZILVEREN GIRAF
vn|
Le Nuove Musiche
>eheerst samenspel
tNDAG 27 OKTOBER 1980
~)it boek zou wel eens een veel
betekenende mijlpaal in de
Engelse uitgeverswereld kun
nen zijn: in ieder geval is het 't
eerste boek dat ik gelezen heb.
waarvan de uitgever zowel
van het redigeren als het cor
rigeren van de tekst heeft af
gezien".
o luidt iict weinig belovende
begin van de recensie in The
Sunday Times van gisteren,
waarin Engelands befaamd-
sle columnist Bernard Levin
..Two V/omenvan Harry
Mulisch bespreekt. Hij geeft
enkele voorbeelden van zin
nen die blijkbaar niet goed
Engels zijn, hoewel ze op één
na voor iemand als ik die zich
met zijn hbs-Engels moet be
helpen toch heel normaal
klinken. Bij voorbeeld: Jt was
as if a disc had come flying
from the depth of heaven and
hit my forehead" komt op mij
overals een correcte vertaling
van Met was of uit de diepte
van de hemel een discus kwam
aanvliegen en mij tegen mijn
voorhoofd trof',
erwijl Bernard Levin schrijft
dat uitgever Calder het bli jk
baar onnodig heeft geoor
deeld voor de vertaling ie
mand actn te trekken met een
meer dan rudimentaire ken
nisvan het Engels, schreef The
Times Literary Supplement
op 3 oktober dat Els Éarly de
korte roman van Mulisch ele
gant had vertaald. Hoe dan
ook, „Twee vrouwen" is in
Engeland uitstekend ontvan
gen. In The Guardian had
Robert Nye, in een korte re
censie, al gesproken van
zorgvuldig opgebouwd,
prachtig geschreven, sfeervol
en geestig" (hoewel ik niet ze
ker weet of atmosphericwel
sfeervol betekent)n en Ber
nard Levin is zelfs zeer posi
tief. ,J)e kracht van de roman
ligt in zijn beknoptheid",
schrijft hijzoals ook Anthony
Thwaite in The Observer al
geschreven had dat „de bon
digheid deel uitmaakt van
zijn kracht".
'ntegriteit
,Twee vrouwen" gaat over een
Door
\ico
lesbische verhouding tussen
een gescheiden vrouw en een
jonger meisje. Bernard Levin
citeert E. M. Forster die eens
gezegd heeft: .Atoomwapens
staan mij niet zo erg in de
weg, maar ongelukkig genoeg
sta ik hen in de weg"
(.Nuclear weapons are not
much in my line. Unfortuna
tely, I am in theirs"). Jk zou
hetzelfde kunnen zeggen van
lesbische romans" tvervolgt
Bernard Levin), „en dat zou
ik ook zeker gedaan hebben
vóór ik ..Twee vrouwenlas.
Maar ik sloeg het boek dicht
met respect voorde integriteit
van de schrijver en diens ple
zier in de bereikte resulta
ten".
Als voorbeeld van deze beide
kwaliteiten citeert hij dan de
■volgende passage (ik vertaal
het even in het Neder
lands):
„Wij kleedden ons aan en kwa
men in een gewassen, herbo
ren stad: heer en knecht - zij
de heer, ik de knecht. De
straten, het restaurant, de
obers, de tafeltjes, de mensen
die er aan zaten, alles was
vervuld van behaaglijkheid.
Dat lag niet aan de wereld,
maar aan haar, aan ons. Al
leen heel jonge kinderen bele
ven de wereld misschien altijd
zo, en zij kunnen het zonder
toedoen van een ander mens.
omdat zij de liefde zelf
zijn"
Drieduizend
De recensies in Engeland, en
dan vooral deze van Bernard
Levin, zijn dus lovend, maar
wie mocht menen dat nu het
grote schip met geld voor Har
ry Mulisch is binnengevaren,
heeft het bij het verkeerde
ei nd. Terwijl de eerste druk in
Nederland van „Twee vrou
wen,' 10.000 tot 15.000 exem
plaren bedroeg schatte Mu
lisch zelf), is de eerste druk
van „Tivo Women" niet meer
dan 3000. Want dat is het
grappige in het vier maal gro
tere Engeland (wat inwoners
en dus potentiele lezers be
treft), dat de oplagen van de
buten en minder populaire
schrijvers niet hoger zijn dan
in Nederland.
Zelf beschouwt Harry Mulisch
„Twee vrouwen" niet als zijn
„beste boek".omdat hij niet in
zulke categorieén denkt. Hij
bouwt aan een oeuvre, waar
in nu eens dit past, en dan
weer iets heel anders. Hij heeft
z'n Engelse uitgever tevoren
ook gevraagd wat diens be
doeling was: dat ene goeie
verfilmde boek uit te geven,of
de schrijver? De schrijver,
was het antwoord. Hel is de
bedoeling dat na „Twee
vrouwen" de verhalen uit
„Oude lucht" in het Engels
zullen verschijnen. Het eerste
verhaal, „De grens", is al in
vertaling verschenen in het
tijdschrift .New Writing
Writers"tegelijk met ,£now"
van Jan Cremer
Er is dus zeker sprake van een
doorbraak, in Engeland,
maar ook in West-Duitsland
Harry Mulisch had de recen
sie van ,£wei Frauen" in de
Frankfurter Allgemeine Zei-
tung zelf nog niet gezien
maar van zijn uitgever ge
hoord dat de dag daarop uit
geverij Rowolt de rechten op
depocketuitgavegekocht had.
Het moet dus wel een goeie re
censie zijn geweest,in dcFAZ.
Bovendien blijkt hieruit, dat
recensies heus wel eens posi
tief werken, al wordt daar
vaak sceptisch overgedaan in
de wereld van schrijvers en
uitgevers...
i Leidse Stadsgehoorzaal
I
:DEN - Oud-leden van
?t 20-jarige Jeugdkamer-
kest musiceerden giste-
in tussen half twaalf en
Ti uur in de foyer van de
;adsgehoorzaal.
i de Reede en Thies Roorda, op
fluit, Han Kapaan op de hobo,
?nny Ravestein op de viool, Li-
en Ike Viersen, Hans Vader en
ins Borstlap op de cello speel-
:n daar in allerlei combinaties.
hebben het allen ver in de
inst gebracht, tot in het Con-
rtgebouworkest en het con-
rtpodium, als docent op een
uziekschool toe. Ze deden in
t Kamerorkest, vóór en tijdens
in opleiding nuttige en kostba-
ervaring op.
leider van die broedplaats,
;nk Briër, was nu de organisa-
r van een muzikale bijeen-
>mst - op - hoog - niveau. Ook
ieelde hij, indien nodig, ter be-
leiding, piano. Het ging hem
makkelijk af en de kunstenaars
oeten zich weer ouderwets
hebben gevoeld. Het werk,
it hij, leidend en opvoedend,
eft gedaan (en nog steeds doet)
niet naar waarde te schatten,
aarover zijn ze het stellig wel
lemaal eens.
Het programma was afwisselend en
prettig samengesteld. De
toehoorders (het waren er vrij
veel) konden tevreden zijn: ze
waren getuige van eerste rangs-
musiceren. Zonder uitzondering
werd technisch en.voordrachte-
lijk, nauwkeurig en welsprekend,
in voorbeeldige samenwerking
gespeeld.
Elk werk klonk in de stijl, die men
redelijkerwijs mocht verwach
ten. een Trio voor fluit, viool en
cello van Haydn, een allerbe
koorlijkst Rondo voor twee flui
ten, van de Oostenrijker Albert
Franz Doppler, een korte en gees
tige "Dialodia" voor twee fluiten
van Bruno Maderna (in '73 over
leden), een nieuwklinkend hel-
dergelijnd "Duo voor viool en
cello", van Bohuslav Martinu,
een vervoerend zingende "Ro
mance en Humoresque" van de
(toen nog) romantisch compone
rende Deen Carl Nielsen. Het
Adagio voor drie cello's en piano
van David Popper en twee stuk
ken voor vier cello's, een serena
de en een humoresque van de
Leipziger Julius Klengel.
zoetvloeiend, en in opgewekt
romantische geest, vormden het
hooggewaardeerde slot van een
merkwaardig concert.
JOHAN VAN WOLFSWINKEL
Henny Ravestein
DEN - "Met snaren zal ik zin-
n". Dat stond in Latijnse be-
uordingen (chordis canam) ge-
hreven in het Franse clavecim-
l, dat zaterdagavond in de
ikhorstkerk bespeeld werd.
barokensemble "Le Nuove
usiche" liet echter niet alleen
ïaren horen. De twee fluitisten
in het ensemble. Dorothea Win-
r en Bouke Lettinga hanteer-
;n gedurende de avond drie
irschillende fluiten: de renais-
nce altfluit, een fluit met wijde
>ring, die een wat omfloerste
eke toon geeft (ze klonk bijzon-
r goed in de wat overakoesti-
:he Lokhorstkerk), de barok so-
/ïanblokfluit met veel nauwere
)ring en fellere toon en tenslotte
barok "voice flute", een
okfluit die een terts onder de
tblokfluit is gestemd en een
cht, rond timbre heeft.
ialve het Franse clavecimbel
erd ef ook gespeeld op een klei-
■r Italiaans exemplaar door de
avecimbeliste Annelies de Man.
>e Nederlandse komponist
ouis Andriessen gaat voor haar
nnenkort. in opdracht, een so-
tuk componeren). De laatste
die nóg te noemen valt is de viola
de gambaspeler Freek Borstlap.
Het programma, dat bestond uit
werken van Nederlandse com
ponisten uit de 17de en vroeg-
18de eeuw is voor meer dan de
helft niet uitgegeven. Samen met
de musicoloog Rudolf Rasch
heeft Bouke Lettinga uit hand
schriften en kopieen deze muziek
verzameld.
De bezetting was steeds wisselend:
het hele ensemble was te horen
o.a. xn 8 werken uit .,'t Uitnement
Kabinet" (1646-1649), Annelie de
Man speelde 2 solosonates, waar
van vooral de sonate van Svbran-
dus van Noordt (ca. 1695) een
swingend festijn was. De gamba
sonate van Johan Schenk (ca.
1698), zelf een beroemd gamba
speler, was ontroerend helder
van toon en liet veel sfeervaria-
ties horen.
De concentratie waarmee het vier
tal musiceerde was rustgevend.
Virtuoze passages, die talrijk
aanwezig waren, kwamen be
heerst terecht in evenwichtig
samenspel.
ELLEN LOOYENSTEIN
KtAAfc VOOfc
VZ
sra
OPNAAft iNPOtew-në.' WE
MMËM S>iËAZM£iMI?;?Cei.lM5£M
net ZOMPEZ OM Twi«£i.iw<s
,AT£M, NlETWAA* ->
ZO'M OPMESKIMO ISTVPËff£MP VOPR
ÊÊM OMOMTWlKKEUP igMAMP.' WE
flAAM P£ Vueöf-'JP 5E3ejP«EM OM
JOU -TE OMfWl<l<gi.£.M /HlEK, ftTUP.'E-
K 9CEKEN
ATV/VI hOELvetz zus HEËfrfhiiN waocpYfotd's
TTEEFT AIET 'Ai t|/AP f/AAe IMOPPC VET ZOUPEaJ
(JfeBüjAceecD oe dag pus ajoal
I VE*?OUlW3>
zvm
f-ACECïFT" TjErtAf)
3TOI
De belevenissen van Jommeke
Zwijgen daar,
wandelende ency
clopedieof ik
schiet uw dikke
ballonbuik lek
Agenda
Succes voor
„Mevr. Smit
(Potvoordrie)
LEIDEN- Ook het vorig jaar
behoorde het kindercaba
ret 'Potvoordrie' tot de
weinige kindertheaters,
die gerecenseerd werden.
Dat kwam door het hoge
artistieke niveau van de
voorstelling.
De groep heeft haar naam inmid
dels ingewisseld voor 'Mevrouw
Smit', maar Ad de Bont en Elsje
Slats zijn de groep trouw geble
ven. Beatrijs Sluyter en Hetty
Heyting hebben 'Potvoor-
drie'/Mevrouw Smit' verlaten.
Hun plaats is ingenomen door
Jan Elbertse, die in 'Vangrail'
heeft gespeeld en de Pisuisse-
prijs heeft gekregen.
De Amerikaanse regisseur Allan
Zipson had zich bereid verklaard
'Wat heeft ie toch, wat heeft ie
toch?' te regisseren. Het kinder
cabaret met liedjes, bedoeld voor
kinderen tussen acht en twaalf
jaar, had ook gistermiddag weer
veel succes. Evenals vorig jaar,
toen het LAK volledig was uit
verkocht, bestond er grote be
langstelling van zowel de zijde
van de ouders als van de (wat ou
dere) kinderen voor de voorstel
ling. '1.2,3.4. komt er nog wat
van....etc.' werd al zeer snel aan
geheven, maar het liedje stierf
weg toen 'Mevrouw Smit' begon
te spelen. Deze voorstelling zal
dit seizoen nog minstens zestig
maal meegaan en een zelfde hoe
veelheid voorstellingen is ge
pland voor het volgend seizoen.
Ad de Bont en Elsje Slats spelen
afwisselend 'Jeroen en 'Sylvia',
terwijl Jan Elbertse gewoon 'Jan
speelt De kinderen waren, on
danks de kleine oneffenheden,
erg enthousiast. Wel was het
soms moeilijk het tempo bij te
houden, waarin dit kindercabaret
haar liedjes zong en teksten bra-
racht. Toch wel een boeiende
kindervoorstelling, de naam
'Potvoordrie' ('Mevrouw Smit')
waardig.
BERT KOEKEBAKKER
Leidse bioscopen
LUXOR: "De pelsjager", da. 14.30.19.00
en 21.15 uur, zo. 14.15, 16.30, 19.00 en
21.15 uur. 12 jr.
Nachtvoorstelling: "Cabo blanco",vr. en
za. 23.30 uur. 16 jr.
CAMERA: "All that jazz", da. 19.00 en
21.15 uur, al.
Kindermatinee: "Zorro, de ontembare",
do., vr., za., zo. en woe. 2.30 uur.
Nachtvoorstelling: "Midnight cowboy",
do., vr. en za. 23.30 uur, 16 jr.
LIDO 1: "Xanadu", da. 19.00 en 21.15
uur, za. en zo. 14.30 uur, zo. ook 16.45 uur.
REX: "Girls of pleasure", da. 14.30.19.00
en 21.15 uur, zo. 14.15, 16.30, 19.00 en
21.15 uur, 16 jr
Nachtvoorstelling: "Story of O", vr. en
za. 23.30 uur, 16 jr.
Bioscopen Alphen
EURO l: "Goldfinger", da. 13.45, 18.45
en 21.15 uur. zo. ook 16.15 uur, za. ook
00.15 uur. 16 jr.
EURO 2: "Het laatste ultimatum", da
14.00, 19.00 en 21.30 uur, zo. ook 16.30
uur. za. en woe. alléén 19.00 en 21.30 uur,
16 jr.
Kindermatinee: "Feestelijke revue van
tekenfilmsterren", za., zo. en woe. 13.30
Nachtvoorstelling: "The Car", za. 00.15
uur. al.
Nachtvoorstelling: "Telefon", za. 00.15
uur, 16 jr.
EURO 4. "The sound of music", da
13.30.20.00 uur. zo. 15.45 en 20.00 uur. al
Nachtvoorstelling: "Jong en gewillig
za. 00.15 uur. 18 jr.
Bioscoop Voorschoten
GREENWAY: "The knockout cop", do
envr. 19.00,/a. 16.00 en 19.00.zo. 16.00 en
18.15, woe. 20.30 uur, 12 jr.
"L'Ingorgo", do., vr. en za. 21.25, zo.
20.45. di. 20.30 uur. 16 jr.
Kindermatinee: "Feestelijke revue van
tekenfilmsterren". do. tm. zo. 14.00 uur.
woe. 14.15 en 16.00 uur.
CHAMPIGNONKOEK
Roer «en beslag vmn «0 g
gezeefde Moem, snufje
rout. vier eieren 1 4 1
fcnclk en 1 dl room Klop
■iet beslag goed luchtig
laat het even staan
*>nud 400 g champig
nons verticaal in dunne
schijtjei en «loof die
hoogstens 10 min in 2
•■«•tl boter en 4 eet) wa
ter, met een snufje ma-
joraan en zout en peper
naar smaak. Srujd 100 g
gekookte ham in kleine
dobbelsteentjes en roer
champignons en ham
door het beslag Schep
het beslagmengscl in
een beboterde vorm, die
vier nu l Veel m» r ij.m
driekwart mag zijn ge
vuld Zet de vorm ineen
voorverwarmde. hete
oven en verminder na 10
min de oventempera
tuur tot matig. Reken
hierna nog op ongeveer
20 min Probeer eens
mergelchampignons
voor deze schotel, ze
hebben meer smaak.
Laat ze wel iets langer
voOrstoven
WINA BORN
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur Elisabeth-ziekenhuis.)
LIDO 3: "What's new pussycat", da
19.00 en 21.15 uur, ma. en di. ook 14.30
uur. 16 jr
Kindermatinee: "Superster Goofy", do..
vr.,za.,zo. enwoe. 14.30 uur, zo. ook 16.45
STUDIO: "Vrouwenstad", da. 20.00 uur,
ma. en di. ook 14.30 uur, 16 jr.
Kindermatinee: "Jungleboek", do., vr..
za.. zo. en woe. 14.30 uur, zo. ook 16.45
uur Bezoekuren
TRIANON: "Cruising", da 14.30. 19.00 7iPLpnhiil7P»n
on 71 lü uur 7A 14 ló 1630 lWOflen tfCACI 111 U1Z.CI 1
Diaconessenhuis:
Middagbezoekuur. 13.45-14.30 uur.
Avondbezoekuur 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: vaders extra van
18.00-18.30 uur. Kinderafdeling dage
lijks van 14.00-19.00 uur. (Niet meer dan
2 bezoekers per patient).
Kr aam afdeling: dag. van 11.15-12.00 uur
(alleen voor echtgenoot) en van
18.30-19.30 uur. Babyshow laatste kwar
tier van avondbezoek.
Kinderafdeling: dag. van 15.00-18.30
Academisch Ziekenhuis .„n iqM „,lr i,.,
Voor alle patiënten (behalve kinderen) ders 18-18.30 uur g oo ou-
zijn de bezoekuren alt volgt:
Bezoek aan ernstige patiënten:
voor ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofdver
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken
Bezoektijden Kinderkliniek.
Dagelijks
15 00-15 45 uur
18 30-19.00 uur
Bezoektijden kinderafdeling
Elke dag:
14.15-15 00 uur
18.30-19.00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11-1UO;
13 30-14.15 en 18 30-19.30 uur 3e klas
13.30-14.15 en 18.30-19 30 uur Kraamaf
deling 13.30-14.45 alleen voor echtgeno-
LEIDEN - Galerie van de Vlist, Boter
markt 3, Rob Clous, kleuretsen 16 sep
tember t/m 31 oktober. Geopend: dins
dag t/m zaterdag 10.00 - 17.00 uur, don
derdagavond 19.00-21.00 uur.
Museum voor Volkenkunde, Steen
straat 1. tot 4 lanuan 1981 tentoonstel
ling: Bazaar. Marktsteden in Noord-Af-
ghanistan met diaklankbeeld en diverse
•~ilms. Geopend ma t m za van 10-17 uur
en op zon- en feestdagen van 13-17 uur
Museum van Oudheden - Tentoonstel
ling "Oudheden op reis", vanat 12 sep
tember om 12 uur.
Academiegebouw. Rapenburg 73. Urs
Pannenmuller, oktober, ma. t/m vrij. 9
tot 17 uur.
SALON O - tentoonstelling fotowerk
van Steven Klevnenberg en Bernd
Weeke. Van 10 tm 2 november, vrndag.
zaterdag en zondag van 11 tot 18 uur
Galerie de Oude Run - expositie van Lu
eta Steinbaeh en Jetty Wery van 18 <»kt
tot 16 n«>\geopend van woe t m zat van
12.30 tot 17 uur
Kunstcooperatie g-kg - Koppenhink-
steeg 2b. Leiden. Pieter Geraedts plas
tieken. van 17 t/m 26 oktober Geopend
dinsdag t/m zondag van 14 tot 18 uur.
donderdag tevens van 19 tot 22 uur. (een
aantal werken zijn ook te huur).
Wassenaar Auberge de Kieviet. Stoep-
laan 27. Expositie van aquarellen en
krijttekeningen van Claire van de
GraalT-Dutilh. De expositie duurt t/m 6
WASSENAAR - Auberge de Kieviet.
Stoeplaan 27. eerste Europese expositie
van de Braziliaanse kunstschilder Hi-
luimu Kaïnada.
Sint Elisabeth-siekenhuis:
Volwassenen, dagelijks van
uur en van 18.30-19.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip-
tol (020-175000).
Elke dag:
14 15-15.00 uur
18 30-19 30 uur
Voor de prematurenafdehng gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou-
Maandag tlm vrijdag
J8J0-18.45 uur
Zaterdag en zondag
I4-.45-J5.00 uur
<€ludc)lieuiixs
27 oktober 1980
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- "De Koning en de Koningin
(Willem III en Emma. Red.) zijn
naar het Luu vertrokken", aldus
meldt de Haagsehe Kroniek der
Nieuwe Groninger Courant.
Het heeft een aangenomen in
druk op het publiek gemaakt,
dat Z.M. zich. toen hij naar het
station reed. in hetzelfde rijtuig
begaf als de min,het jonge Prin
sesje en de gouvernante in spe,
mej.Besier.Ik verneem dan ook,
dat de Koning zich met bijzon
dere voorliefde al de kleine on-
gerieven van hel bezit eener
zuigeling laat welgevallen en
zich ook schikt naar de eige
naardigheden der min van zijn
kind. Want mej. Oskam, de min
der Prinses, is een flinke vrouw,
maar een echte Hollandsche
boerin; van hofetiquette of com
plimenten weet zij mets en men
vertelde mij dan ook dezer da
gen dat zij. toen de Koning
Prinses Wilhelmina in de wan
getjes had geknepen. Z.M. mei
een klein glimlachje had toege
voegd: "Dat moet je niet doen.
papaatje, dat vindt de kleine
prinses met plezierig, hoor"
Intusschen is het velen niet ont
gaan. dat de doop nan Prinses
Wtlhelmina gevolgd is door het
aftreden van den opper-cere-
rnoniemeester, baron Van Was-
senaer van Catwijck, volgens
sommigen ten gevolge van
klachten omtrent het verschaf
fen van toegang tot het kerkge
bouw D.' Kuning. misnoegd
over deze klachten, had hem zoo
onbewimpeld zijn ontevreden
heid betuigd, dat de heer Van
Wassenaer den tijd tian heen
gaan gekomen achtte.
Vijftig jaar geleden:
- Volgens een bericht ran het
Telégraaf-Agentschap der Sov-
j et-U me heeft de regeering we
derom een euntra-revulutionai-
re organisatie ontdekt, welke
voornamelijk uit technici be
staat. Deze organisatie zou een
kunstmatige crisis hebben wil
len veroorzaken en hierdoor in
terventie utt het buitenland
noodzakelijk maken. Zij zou
met de emigranten-centrale in
Parijs in verbinding hebbenge-
staan en van deze haar bevelen
hebben ontvangen. De leiders
zijn in hechten us genomen. Zij
zullen binnenkort terecht staan.
- Het eerste postvliegtuig is Za
terdag op Schiphol geland het
bracht 240 K G. uit Ned. Indie
mee. Piloot Van Dijk was zeer
tevreden over den tocht.
